Umut Fırat Eroğlu

Evrimde son nokta: Homo ekranyus

ABD’de saygın bir kuruluşun yayımladığı rapora göre 13-17 yaş arası gençlerin yüzde 73’ü zamanının çoğunu YouTube’da geçiriyor. Bir diğer veri ise neredeyse hiç durmadan internet kullananların sayısının yüzde 46’ya çıkması.

Kuantum teknolojisinde büyük eşik aşıldı

Henüz istediğimiz kadar ilerleyemedik ama kuantumu bilgisayar teknolojisinde nasıl kullanacağımızı biliyoruz. Geçen hafta tanıtılan Willow adlı işlemci bilgisayar çağı için önemli bir adım.

Geleceğin parlak işaretleri

Dünya’nın ve bizim geleceğimiz için yakın zamanda temiz enerjiye geçmemiz şart. Gelen iyi haberler bunun sandığımızdan da yakın bir zamanda mümkün olabileceğini gösteriyor.

ARAMA 2.0 yükleniyor...

İnternette köklü bir değişim yaşanacak. Uzun zamandır bilgiye ‘Google’layarak’ ulaşıyoruz. Yakın gelecekte bu değişebilir. Yapay zekâ ajanları bilgiye, yani çevrimiçi içeriklere ulaşma alışkanlıklarımızı tamamen değiştirecek.

Trump sonrası büyük teknoloji şirketlerini neler bekliyor?

Elimizden bırakamadığımız teknolojik ürünleri ve uygulamaları geliştiren büyük şirketlere ‘big tech’ deniyor. Apple, Microsoft, Google, OpenAI, Facebook, TikTok, Instagram, X, Samsung ve Nvidia’nın ilk 10’da olduğu büyük teknoloji şirketleri, aynı zamanda günlük yaşamın dinamizmini oluşturan markalara dönüştüler. Elon Musk’ı birinci danışmanı olarak yanına alan ABD’nin yeni başkanı Trump’ın big tech için neler yapacağı merak konusu...

Evrenin DNA’sı keşfedildi!

DNA deyince gözümüzün önüne gelen sarmala aşinayız. Şimdi yeni bir sarmalımız daha var. Uzayın da tıpkı insan kromozomlarındaki DNA sarmalları gibi yapısal bir geometriye sahip olduğu ortaya çıktı.

Teknoloji liderleri Başkan Trump’ı bağrına bastı

Başkanlık seçiminden Trump’ın başarıyla çıkması teknoloji şirketlerini sevindirdi. Yapay zekâyı kontrol altında tutmaya yarayan etik ve teknik sınırlamalar gevşetilecek mi? Önümüzdeki günlerde bu konunun parlamento gündemine geleceği düşünülüyor.

Siber suçlara karşı uluslararası harekât başladı: Magnus Operasyonu

Bilgi hırsızlığının önüne geçmek için sonunda dünya çapında düğmeye basıldı. justice.gov sitesinde 29 Ekim’de yayımlanan resmi makaleye göre ABD Adalet Bakanlığı; Avrupa ülkeleri ve Europol ile işbirliği halinde, siber şebekeleri çökertmeyi ve bilgi hırsızlarını yakalamayı hedefleyen, ‘Operation Magnus’ adı verilen büyük bir harekâta başladı. Operasyonun kapsamını ve şebekelerin nasıl milyonlarca insanın bilgilerini ele geçirebildiğini inceleyelim.

‘Derin şüphe’ devri

İnternette karşınıza çıkan herhangi bir görsel veya video için “Gerçek mi bu” diye şüpheye kapıldıysanız, bingo. Derin şüphenin dipsiz boşluğuna ayağınızı uzattınız demektir. Derin şüphe tabirinde, yapay zekânın asli mekanizması ‘derin öğrenme’ye gönderme var. Biraz da derin devletten bildiğimiz kesif koku.

‘Rüyalarda buluşuruz!’

Uyumanın ve rüya görmenin temel ihtiyaçlar arasında yemek yemekten bile önce geldiğini biliyor muydunuz? Gün boyu sayısız girdiyi işleyen beynin harcadığı enerjiyi yeniden kazanabilmesi sağlıklı bir uykuya bağlı. REMSpace, önceki hafta tarihte ilk kez teknoloji aracılığıyla iki insanın rüyada iletişim kurmasını sağladı. Peki, bu ne işe yarayacak?

Dünya’nın ‘hayati göstergeleri’ kritik

Biliminsanları Dünya’nın geleceği konusunda oldukça karamsar. Bir yanda ABD’de yaşanan görülmemiş büyüklükteki kasırgalar, bir yanda iklim değişiklikleri, hızla artan insan nüfusu ve tüketim... Önümüzdeki 10 yıl Dünya’nın geleceği açısından çok önemli. Önlem alınmazsa kimi toplumsal çöküşler yaşanabilir.

Her şeyden önce ‘kod’ vardı!

Tanınmış fizik profesörü Melvin Vopson yine yeni bir teoriyle gündemde. Biliminsanı İncil’deki “Her şeyden önce söz vardı” ayetinden yola çıkarak yaratılışın ‘simülasyonu çalıştıran bir kod olabileceğini’ iddia ediyor.

Karışık duyguların da bir ilmi var!

Duyguların doğası üzerine yapılan bir araştırma insanın aynı anda farklı duygular hissedebileceğini söylüyor. Karmaşık duyguların yaşandığı anlar olgunlaşmaya ve hayatı daha iyi özümsemeye imkân veriyor.

Çağrı cihazları akıllı bomba mı oldu?

Geçen hafta teknoloji dünyasının en ilginç ve ‘kanlı’ haberi Hizbullah üyelerinin pager (çağrı) cihazlarının ellerinde patlamasıydı. Takip ve dinlemeye karşı bu eski teknolojiyi kullanan Hizbullah mensuplarının 2G’lik bir teknolojiye nasıl yenildiği henüz bilinmiyor ama eldeki veriler siber bir saldırı olmadığını gösteriyor.

Mars’a gitmek ABD seçimlerine mi bağlı?

Teknoloji girişimcisi Elon Musk, ABD seçimlerinde Donald Trump’ın başdestekçisi konumuna geçerek ‘tarafını’ belli etti. Radikal kararlarıyla tanınan Trump ve Musk işbirliğinin ABD hükümetinde ne gibi sonuçlara yol açacağını kestirmek kolay değil.

Astronotlar geri dönüyor, yapay zekâ sınıfta kalıyor

Boeing Starliner mekiğinin test sürüşü sırasında uzayda mahsur kalan iki NASA astronotu, Sunita Williams ve Barry Wilmore şubat ayında geri dönüyor. Dünya Sağlık Örgütü cep telefonlarının beyin kanseri yapmadığını onayladı. Yapay zekânın performansının insan çalışanları geçemediği ortaya çıktı. Haftanın gündemi epeyce yoğun.

Uzay şimdi onlara dar...

NASA’nın astronotları Suni ve Butch, 8 günlük bir görev için Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderildi. Fakat çıkan bir arıza sonrası Dünya’ya dönemediler. İki astronot şimdi evlerine dönecekleri günü bekliyor.

Yapay zekâdan her şey olabilir, arkadaş bile

Pandemi döneminde yeni vakaları takip eden ve haritalayan ilk internet sitesi... Rusya, Ukrayna’yı işgal edince mültecilere evlerini açmak isteyenleri organize eden bir site... Adını dünyaya duyuran genç Avi Schiffmann yeni bir girişimle karşımızda...

Engellere karşı ‘boş yapalım’

Yazı işleri servisimizin bana verdiği yetkiye dayanarak, bir süredir internete boş boş bakmamıza sebep olan Instagram’a erişim engeli hakkında müsaadenizle biraz ‘boş yapmak’ istiyorum...

Elit atletlerin sırrı: ‘Tekno-doping’

Sporcuların performanslarını iyileştiren, konforlarını arttıran, bedenlerini koruyan, yüksek teknolojiyle üretilen giysi ve ekipman kullanımına ‘tekno-doping’ deniyor. Şimdi olimpiyatlarda bu konu çok konuşuluyor...

Düzen sonunda ‘mavi ekran’ verdi

Geçen hafta Microsoft’un meşhur mavi ekranıyla karşılaştık. Siber güvenlik şirketi CrowdStrike’ın Falcon adlı yazılımı güncellenirken bir hatalı kod sebebiyle dünyada 8,5 milyon bilgisayar çöktü. Tüm bunlar 5,1 milyar dolarlık zarara sebep oldu.

Ömür gerçekten ‘su gibi’ akıp geçiyormuş

Kavurucu sıcaklarla baş etmeye çalıştığımız bugünlerde su elementinin kıymetini çok daha iyi anlıyoruz. Sıcaktan hareket etmeye pek mecalimiz kalmadığı anlarda zaman sanki iyice yavaşlamış gibi hissediliyor. İşin aslı, hareketsizlik zamanı yavaşlatsa da ömrün daha hızlı geçmesine sebep oluyormuş. Bu hafta, hayatın akıp gitmesine neden olan ilgi çekici bir keşfin yanı sıra suyla ilişkili bilimsel gelişmeleri sizler için derledim. Okurken ferahlık vermesini diliyorum…

Yapay zekâ kaderimiz midir?

Henüz iki yılı bile dolmadan dünyamızı dönüştürmeye başlayan yapay zekâ bir dönüm noktasına yaklaşıyor. Ya sadece beş yıl sonra hemen her alanda insanlardan daha iyi iş çıkaracak ya da hiçbir zaman yüzde 100 randımanlı olamayacak ve balonu yavaşça sönecek.

Rekor kırdıran koşu pisti

Olimpiyat ateşi her yeri sarmışken İngiliz bir şirketten gelen haber sporseverleri heyecanlandırdı. Şirketin icat ettiği koşu pisti sayesinde seri rekorlar kırılabilir. Üretimine gelecek sene başlanacak olan pisti eski bir atlet geliştirdi.

Başkanlar açıklasın! Uzaylılar var mı?

Dünya dışı bilinçli ve zeki varlıklar geçmişte küçük zümrelerin ilgi alanındayken şimdilerde herkesin öğrenmek istediği bir fenomene dönüşüyor. Öyle ki ABD’de 5 Kasım’da gerçekleşecek seçimler öncesinde ‘UFO’lar artık açıklansın’ mottosu yine gündemde.

Hücreler işini biliyor

Canlılığın ilk ortaya çıktığı milyonlarca yıl öncesinin en ilkel ortamından şimdiki en gelişmiş canlı türlerine kadar evrilen yaşamın en küçük birimi hücreler. Farklı düşünen biliminsanları, hücreleri emir uygulayan pasif robotlar gibi görmeyi bırakmamız gerektiğini; aksine, bedenimizi oluşturan 37 trilyon hücrenin her birinin kendi bilinci olduğu fikrini savunuyorlar.

Şimdi daha da hayatımızın içinde

Yapay zekânın dünya düzeninde hem yerini sağlamlaştırdığı hem de şimdiye kadarki bilinçli uyarıların en ciddi seviyeye tırmandığı tarihi bir haftayı geride bıraktık. Apple yapay zekâ ligine girdi, Open AI ise açık bir mektup yayımladı. Ardı ardına gerçekleşen bu sıcak gelişmelere birlikte yakından bakalım...

Araştırmalar Buda’yı haklı çıkardı

Kendinizi nasıl bilirsiniz? Katı prensipleriniz, ince çizgileriniz var mıdır örneğin? “Ben şöyle bir insanım” şeklinde cümleler kurar mısınız? Cevabınız evetse varlığınızın özüne dair illüzyona kapılma ihtimaliniz yüksek. Çünkü benlik mefhumu daima değişime tabidir. Öyle söylüyor Buda... Bugün modern bilimin Budizm öğretisine yaklaştığı nokta da bu.