Trump sonrası büyük teknoloji şirketlerini neler bekliyor?

Kült olma yolunda ilerleyen büyük teknoloji markaları hayatımızın akışı üzerinde öyle bir güç sahibi ki ister istemez onları Antik Yunan ve Kelt mitolojisindeki pagan tanrılara benzetiyorum. Sundukları servislerle halka türlü türlü kolaylıklar, nimetler bahşederken karşılığında sonsuz bir bedel alıyorlar. Aralarındaki çekişme, güç ve hâkimiyet savaşı asla sona ermiyor, bilakis varoluşlarını besliyor. Verilen nimetlere alışan fanilerse büyük bir hevesle içerik üreterek tanrılarına adaklar adamayı, sunaklar sunmayı sürdürüyor…

Post-fütüristik bir mitoloji evreninde yaşıyorsak şayet, orada bir de tanrılar tanrısı, bir Zeus bulunmalı ya… Sonunda o da geldi!

Elon Musk düşlerinde big tech’in Zeus’u olarak kendini görebilirdi. Ancak seçili başkan Donald Trump’ın olduğu yerde başka bir Zeus’tan söz etmek abes kaçacaktır. İşin gerçeği de öyle; Donald Trump önceki dönemde Big Tech şirketlerinin tekele dönüşmesini önlemek için ciddi girişimlerde bulunmuş
ve yaptırımlar tasarlamıştı.

LİBERALLERİN BASKISI

Trump 50 yılda hiçbir ABD başkanının yakalayamadığı avantajlarla yönetimi yeniden devralmaya hazırlanıyor. Nihayet ABD’nin başına büyük bir patronun geçmesiyse elbette tesadüf değil. “Amerika’nın işi iştir” (America’s business is business) diye bir söz var… Amerikan halkının kolektif inancına göre, büyük bir şirketi yönetebilen kişi, ülkeyi de yönetebilir. Şimdiyse, ABD hükümetinin dev bir işletmeye dönüşme ihtimali söz konusu…

Seçili başkan Trump, ağustos ayında Elon Musk’ı danışmanı ve kabine üyesi yapacağını söylemişti. Musk’ın kabineye girmesi için önünde yasal engeller olsa bile başkana sözünü dinleteceği kesin. Öte yandan Trump’ın işi bitince Musk’ı devre dışı bırakacağı, aynı ipte ikinci bir cambaz istemeyeceği de sıkça konuşuluyor. Ayrıca Trump’ın tüm şirketlere adil davranacağı düşünülmüyor. Uyanık (woke: sosyal adalet ve ırksal eşitliğe vurgu yapan hareketler) ve liberal olarak görülen Google ve Meta gibi şirketlerin üzerinde daha fazla baskı oluşabileceği konuşuluyor.

Öte yandan Musk’ın ve Washington Post’u susturarak tarafını belli eden Jeff Bezos’un Trump yönetiminden avantaj elde edebileceği öngörülüyor. Her durumda Trump yönetimi tekele dönüşen tüm teknoloji şirketleriyle uğraşacak. Çünkü büyük teknoloji şirketlerinin tekelini kırmanın gerekliliği, ABD’de hem sağın hem de solun ortak kanaatte olduğu sayılı konulardan biri. Euronews’un haberine göre Trump’ın teknolojik cephede Avrupa Birliği’yle mücadeleye girişmesi de olası. Apple’a milyarlarca dolar ceza kesen AB’ye yanıt niteliğinde uygulamalarda bulunabileceği ve kıtanın ABD’li teknoloji devlerine bağımlılığını sonuna kadar kullanacağı düşünülüyor.

Donald Trump’ın yönetiminde şahlanacak konulardan biri de kripto para. Biden yönetiminin aksine kripto paranın serbest olmasını savunan Trump, Amerikan vatandaşlarının devlet gözetimi olmadan dijital para alışverişi yapma hakkını koruyacağını söylüyor. ‘Merkezi Dijital Para Birimi’ yaratılmasınaysa karşı olduğunu dile getiriyor.

Donald Trump’ın henüz yeterince gelişmemiş teknolojilerin önünü açacağı hatta alabildiğine serbest bırakacağı da konuşuluyor. Geçen pazartesi Trump’ın sürücüsüz araçlarla ilgili kısıtlamaları gevşeteceği haberinin ertesinde Tesla hisseleri yüzde 5 değer kazanmıştı. Yapay zekâyla ilgili düzenlemeleri ve kısıtlamaları da gevşetmesi gündemde… Yeni teknolojilerin denetimsiz bırakılmasıyla insanlık için ciddi güvenlik meseleleri doğabileceği biliniyor; işin sonu tanrılara kurban sunmaya varır mı, hep birlikte göreceğiz.

YAPAY ZEKÂ NE DİYOR?

GPT-4’ün desteğiyle, Trump’ın geçmiş yönetimindeki icraatlarını baz alarak yeniden seçildiğinde teknoloji şirketlerine neler olabileceğini sorguladım. GPT-4, Trump’ın teknoloji dünyasına olası etkilerini listeledi:

- Trump kendisini destekleyen konservatif bakış açılarına sansür ve önyargı uygulayan büyük teknoloji şirketlerini eleştirmişti. Bu durum yeni dönemde, içerik denetleme uygulamaları konusunda yasal incelemelerin ve düzenlemelerin artmasına yol açabilir.

- Geçen döneminde tekele dönüşen Amazon, Google ve Facebook gibi büyük teknoloji şirketlerinin parçalara bölünmesine ilişkin tartışmalar açmıştı. Bu şirketlere karşı antitröst soruşturmalarını ve eylemlerini sürdürmeye devam edebilir.

- Çin’den Batı’ya uzanan küresel tedarik zincirlerine bağlı olan teknoloji şirketlerini etkileyebilecek ‘önce Amerika’ politikalarını seçim dönemi boyunca vurguladı. Gümrük tarifeleri ve ticaret kısıtlamaları bu şirketler için mal ve hizmet maliyetlerini etkileyebilir.

- Trump yönetiminin veri gizliliğine yaklaşımı önceki bazı hükümetlere kıyasla daha az katıydı. Ancak yabancı şirketlerin verileriyle ilgili daha fazla ulusal güvenlik önlemi alınması yönünde bir baskı olabilir.

- Özellikle yapay zekâ ve 5G gibi gelişmekte olan teknolojilerde araştırma ve geliştirmeye fon sağlama konusundaki tutumu, teknoloji şirketleri için büyüme ve yenilik ortamını etkileyebilir.

KISA KISA 

Bluesky’ın kullanıcıları katlandı

Twitter’ın (X) kurucusu Jack Dorsey’in girişimiyle açılan Bluesky platformu, Elon Musk’ın X’i satın almasının ardından popüler hale gelmişti. Seçim sürecinde X platformuna güvenini yitiren ve Musk ile Trump birliğini benimsemeyen milyonlarca ABD’li demokrat Bluesky’a geçti. Seçimin ardından 1 hafta içinde kullanıcı sayısı ikiye katlanarak 15 milyona ulaşan Bluesky, çarşamba günü 20 milyon sınırını aştı ve tarihin en hızlı büyümelerinden birine sahip oldu. Öte yandan 115 bin kullanıcı hemen seçim ertesi X hesabını sildi.