Dünyayı etkisi altına alan salgın nedeniyle milyonlarca insan Türkiye’de de evlerine kapandı. Bu süreçte aile içi iletişimde zaman zaman krizler yaşanırken Psikiyatrist Doç. Dr. Sevcan Karakoç, ailelerin çocuklarıyla daha çok zaman geçirmek ve bağ kurmak için bunu değerlendirmesi gerektiğini belirtti.
#ÇocukOkul döneminde ebeveynlerin en çok zorlandıkları konuların başında çocukların ders çalışmak istememesi geliyor. Üstelik anne babalar bazen çocuğun yerine ödev bile yapabiliyor. Uzmanlar ise “Ders çalışmak çocuğun sorumluluğudur. Onun dersine siz çalışmayın, onu yönlendirin” diyor. Çocuk gelişimi uzmanı Bayram Deleş’in ders çalışmak istemeyen çocuklar için 5 önerisi var.
#Ömür KurtGeçtiğimiz haftalarda sosyal medyada çocuğunu okula taksiyle tek başına gönderen bir annenin videosu gündem oldu. Henüz ilkokul çağına bile gelmemiş bir çocuğun tek başına taksiyle okula gönderilmesine çoğu insan tepki gösterirken, çocuklara sorumluluk vermenin doğru olduğunu savunanlar da oldu. Peki, sorumluluk sahibi ve öz güveni yüksek çocuklar yetiştirmek için aileler ne yapmalı? Çocuğun kaldıramayacağı sorumlulukların altına sokulması ona nasıl zarar verir? Hem ebeveynlerle hem de konunun uzmanı ile konuştuk.
#Çocuk YetiştirmeGücünü oyunculuğundan alan isimlerden. Televizyon, tiyatro, sinema… Her alandaki varlığıyla izleyeni mest ediyor. Şu sıralar yeni müzikali için provadan provaya koşan Canan Ergüder’le buluştuk; kendisi gibi oyuncu olan eşi Kenan Ece’yle birlikteliğini, anneliği, şöhreti yaşayış tarzını ve günümüz oyuncularını konuştuk: “Birçok genç kadın oyuncunun yüzü bana yapay görünüyor. Kaşları aynı şekilde alınıyor, aynı dolgular, kabul gören burun şekilleri, çirkinleşmeyen yüzler, en mükemmel anda akan toparlak bir gözyaşı.”
#Canan Ergüderİçine kapanıklık, bazen yaşanan olaylar sonrasında bazen de kişinin yapısı gereği ortaya çıkan bir davranış biçimi… Özellikle çocuklardaki içe kapanıklık ebeveynleri endişelendiriyor. Peki içe kapanıklık neden olur? Bu durumu aşmak için neler yapılmalı? Bir Sorudan Fazlası serimizde bu sorulara cevap aradık…
#İçe KapanıkHem yetenekli bir oyuncu, hem eş, hem anne... Tabii bunlar arasında denge sağlamak sanıldığı kadar kolay değil: “İşte bu alan kendimi parça parça ettiğim yer... Görülen bu sakinliğim uzun bir uğraşın sonucu.” Hatice Şendil’le buluşuyoruz, içinden geçtiği dönemi ‘çabasız, sakin ve akışta’ olarak tanımlıyor. Konu Burak Sağyaşar’la evliliğinden anneliğine ve hayatına uzanıyor, “Hakkımda bilinen en büyük yanlış, mesafeli ve cool bir havam olduğu” diyor.
#Hatice Şendil"Bırak artık şu elindeki ekmeği", "Sen yine mi kilo aldın?", "Sana evde yemek vermiyorlar mı?", "Sınıf arkadaşın senden daha uzun, büyümüyorsun..." Bu cümleler arasında size de tanıdık gelenler var mı? Ebeveynlerin çocukluk döneminde kurduğu 'beden' ve 'yemek' baskıları, bireylerde ciddi yeme bozukluklarına yol açıyor. Kimisi hayatı boyunca diyet yapıyor, kimisi zorla yedirilen bir yemeği ömrü boyunca görmek istemiyor, kimisi ise sürekli "Daha fazla yemeliyim, kilo almalıyım, boyum uzamalı" diye çabalıyor. İşte çocukluk döneminde yemek baskısına maruz kalan ve bu durumu bir 'travma' haline gelen insanların hikayeleri...
#Yeme BozukluğuMilyonlarca öğrencinin hayatını ilgilendiren LGS’ye hazırlık sancılı bir süreç. Ancak sürecin neden olduğu sancılar maalesef sınav olup bittikten sonra hemen yok olmuyor. Sınavın ardından istediği okulu kazanan ya da iyi bir okula yerleşen birçok öğrenci için farklı rahatsızlıklar ortaya çıkabiliyor.
#Sınav BitiyorZihnimiz, etrafımızdaki dünyayı sürekli olarak yorumlama ihtiyacı duyar, olaylara anlam vermeye çalışır. Bazen dünyayı doğru bir şekilde görürüz – gerçekte olduğu gibi-fakat stres anlarında zihnimizin ürünleri olan sahip olduğumuz düşünceler, başımıza gelenleri gerçekçi bir resim ile çizemez. Örneğin, öncesinde yaptığınız bir hatayı hatırlamak, kendi kendinize “Hiçbir şeyi doğru yapamıyorum ve yapamayacağım!” demenize yani aşırı genelleme yapabilmenize sebep olur.
#2021 YKSÇocuk bakımı, ev ve iş arasında sıkışan anneler pandemi sürecinde iyice zorlaşan koşullar sebebiyle ‘karar verme yorgunluğu’ yaşıyor. Birçoğu havlu atma noktasına geldi! Uzmanlar annelerin durumunun sadece tükenmişlik sendromuyla açıklanamayacağının altını çiziyor ve “Anneler ihanete uğramış hissediyor” diyor. Çocuk bakımı ve ev işlerinde sahada olmayan babalar, esneklik sağlamayan işverenler ve zayıf kalan toplumsal destek sistemleri başlıca sebepler. Annelerle ne yaşadıklarını konuştuk, uzmanlardan da konuyla ilgili öneriler aldık...
#AnnelikGenellikle insanlar zor durumda kaldıklarında kendilerini kurtarmak amacıyla yalana başvururlar. Yetişkinler yalanı, kasıtlı ve bilinçli olarak karşısındakini kandırma amacıyla kullanırlar. Okul öncesi dönemde de 3 yaş sonrası çocuklar zaman zaman gerçek olmayan ifadeler kullanabilirler. Ancak bu noktada çocuğun yanlış ifadelerini bir yetişkinin söylediği yalan gibi değerlendirmek doğru değildir. Algısal hatalar, dikkati üstüne çekme çabaları, hayal ile gerçeği ayırt edememe gibi pek çok durum çocukların yalan söylemesine neden olabilmektedir.
#Çocuklarda YalanDil gelişimi yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Yeni doğan döneminde bir ihtiyaç ve rahatsızlık sonucu ağlama, mırıldanma şeklinde başlayan dil gelişimi, çocuğun çevresindeki insan seslerini duyması ve taklit etmesiyle devam eder. Peki çocuklarda dil gelişimi nasıl ilerler? Anne ve babalar bu gelişimi desteklemek için ne yapmalı? Psikolog Sena Karabiber, konuyla ilgili önemli bilgiler paylaştı ve ebeveynlere tavsiyelerde bulundu.
#ÇocukÜlkemizde bir öğrencinin kariyerini belirleyen iki önemli sınavdan bahsedilir. Bunlar Liselere Giriş Sınavı (LGS) ve Yükseköğretim Kurumları Sınavıdır (YKS). Bu sınavların dışında da tabii ki başka sınavlar da var. Ancak bilinirliği en yüksek sınavlar bunlar. Bu iki sınavın bir insanın hayatında kapladığı toplam süreye baktığımızda ortalama altı saat olduğunu görürüz.
#Yks“Ya yanlış, eksik bir şey söylersem ve gene yüzüm kızarırsa” cümlesi kişinin eğitim, iş, sosyal, hayatında sıkıntılara neden olabilmekte ve bu kaygı kişinin var olan potansiyelini kullanamamasına sebep olabilmektedir. Yaşanan bu kaygının asıl oluşma sebebi, diğer insanların kişi hakkında ne düşündüğü değil, aslında kişinin kendi olumsuz duygu ve düşüncelerinin bütünüdür. Tehlike aslında uzaklarda değil, kişinin kendi içerisindeki duygudur. Uzman Klinik Psikolog Merve Kırna konu hakkında önemli bilgiler verdi.
#Yüz KızarmasıGlobal düzeyde insanlığın en büyük trajedilerinden birine şahit oluyoruz. Uzaktan eğitime geçiş yaptığımız evlerimizde 7/24 ayrılmadan yaşamaya çalıştığımız bu zorlu süreçte ‘anne baba, çocuk ve öğretmen’ olarak rollerimiz de yeniden tanımlanmaya başladı.
#AileBu yıl yüzde 50’den fazla artışla 1 milyon 800 bin öğrencinin gireceği LGS (Liselere Giriş Sınavı) sadece öğrencileri değil ailelerini, özellikle de annelerini yoğun strese sokmuş durumda. Durum ciddi çünkü uykuları kaçan, asabı bozuk yaklaşık 2 milyon insandan bahsediyoruz. Aralarında menopoza giren de var, İstanbul’un bir yakasından diğer yakasına taşınan da...
#ÖĞRENCİDers zili çaldı. 18 milyonun üzerinde öğrenci ve 1 milyon öğretmen dersbaşı yaptı. Uzun tatil dönüşü öğrencilerin en çok zorlandığı konu ise ödevler oluyor. Ödev yapmak istemeyen çocukların velileri de zorlanıyor. Bu konuda öğrenciyle birlikte öğretmen ve veliye de sorumluluklar düşüyor.
#DersYazılılar, sözlüler, vizeler, finaller, LGS, YKS, ALES, KPSS; hayatımız sınavlarla geçiyor. Yaklaşan sınav dönemi pek çok öğrencinin hayatını olumsuz yönde etkiliyor. Özel Eğitim Öğretmeni ve Aile Danışmanı Mine Ağır, uyku bozukluklarından karamsarlığa, depresyondan konsantrasyon kaybına pek çok soruna ve dolayısıyla başarısızlığa sebep olan “sınav kaygısı” konusunda öğrencilere ve ebeveynlerine tavsiyelerde bulundu.
#SınavEbeveynler çocuklarıyla geçirdikleri sürelerde onlara ne kadar hareket ve düşünce özgürlüğü için fırsat tanıdıklarını iyi değerlendirmelidirler. Ancak bazı anne babalar çocuklarını korumak adına onların yeni deneyimlerine fırsat tanımak konusunda kendilerine engel olamayıp, farkında olmadan hayatlarını yönetmeye başlarlar.
#Kontrolcü EbeveynEvde çok girişken, konuşkan ve rahatken dışarıda içine kapanan çocuklar... Evde çok dağınık ama dışarıda çok düzenli olanlar… Evde asi ama okulda uslular… Ya da tam tersi! Çocuklar neden evde başka, dışarıda başka davranışlar sergiler diye merak ettik ve nedenlerini Uzman Psikolog Burçin Demirkan Baytar ve Çocuk Psikoloğu Ergin Kepenek’e sorduk. Baytar da Kepenek de tüm bu davranışların ‘özgüven’ sorunlarından kaynaklandığı konusunda hemfikir.
#Özgüvenli Çocuk YetiştirmekKişinin kendini öldürmek niyetiyle düşündüğü ya da yaptığı, ölüm ya da yaralanmayla sonuçlanabilecek, düşünce ya da eylemlere intihar davranışı adı verilir. 10 Eylül İntiharı Önleme Gününü geride bıraktık. Özel Mersin Sistem Cerrahi Tıp Merkezi hekimlerinden Yrd. Doç. Dr. Bilge KARA, İntiharın önlenebilmesinin çok muhtemel olduğunu, her potansiyel intihar girişimcisinin aslında bir tür sessiz çığlığı olduğunu ve bunu duymanın çok da zor olmadığına değindi.
#MersinSınav kaygısı, kişinin önemli olduğunu düşündüğü sınav hakkında öncesinde, sırasında ve sonrasında düştüğü yoğun bir performans anksiyetesidir. Kişinin yaşantısında deneyimlediği olaylar ya da durumlara karşı oluşturduğu anlam kişide bir duygu yaratır ve bu duygu anlam kendini tekrar ettikçe tekrarlanır.
#Sınav Kaygısı İçin Ailelere Tavsiyeler