Okuldan döner dönmez ödev yapılmamalı

Tatil dönüşü öğrenciler, ödevlere nasıl konsantre olabilir? Veliler, ödev yapmak istemeyen çocuğa nasıl yaklaşmalı? Öğretmenler nasıl ödev vermeli? Bu soruları, Marmara Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halil Ekşi’ye sorduk. Profesör, velileri çocukları okuldan gelir gelmez ödev yapmaya zorlamamaları konusunda uyarıyor. Ekşi’nin öğretmen, öğrenci ve velilere tavsiyeleri şöyle:

40 DAKİKA ÇALIŞMAYA 10 DAKİKA MOLA

- Öğrencilerin, ödevin yararlı bir pekiştirme aracı olduğuyla ilgili bilinci kazanmaları önemli. Ödevlerin verilme amacını bilmeleri, uyumlarını kolaylaştırır.
- Çocukla birlikte, performansı göz önünde bulundurularak çalışma planı hazırlanmalı. Ortalama 40 dakika çalışmaya, 10 dakika mola şeklinde düzenlenmeli. Küçük yaş gruplarında süre 30 ve 10 dakika olabilir.
- Ödevin parçalara bölünerek, kısa molalarla yapılması motivasyonun sağlanması ve dikkatin sürdürülmesi açısından önemli.
- Her gün benzer saatlerde başlanılarak ödev yapıldığı bir düzenin oluşturulması, bir sonraki çalışma zamanına geçişi kolaylaştırır.
- Çocukların ödeve daha sağlıklı konsantre olabilmesi için motivasyonlarının yüksek olduğu çalışma saatleri belirlenmeli.
- Çalışmaya başlamadan önce, gerekli malzemeler hazır olursa masadan sık sık kalkarak dikkatin dağılmasının önüne geçilir. Ödev kutusu oluşturmak, alternatiflerden biri.

KOLAYDAN BAŞLAYIP ZORA DOĞRU
- Öğrencilerin potansiyelleriyle ilgili farkındalık geliştirmeleri; neyi yapıp yapamadıklarını belirleyebilmeleri ve yol haritası oluşturabilmeleri bakımından önemli. Zorluk yaşadığı kısımları ebeveynine ya da öğretmenine ifade edebilmesi sürece en uygun müdahalede bulunmayı sağlar. Özellikle, motivasyon kaynaklarının ebeveyn ya da öğretmenle keşfedilmesi, yalnız olmadıkları ve desteklendikleri duygusu oluşturur.
- Birçok öğrenci için ödevler, keyifli etkinlikler olarak değerlendirilmez. Dolayısıyla onların konsantrasyonunun sağlanmasında stratejik yolların kullanımına ihtiyaç var. Ödev yapmayı daha keyifli bir süreç olarak algılamalarında velilerin ve öğretmenlerin katkısı önemli. İçeriğinde kısmi de olsa oyunlar barındıran etkinliklerin bulunması dikkati artırmada ve ödev sürecini zevkli kılmada fayda sağlar.
- Zor ve uzun zaman alan ödevler olmaması odaklanmalarını kolaylaştırarak ürkütücü olarak değerlendirmemelerine yardımcı olur.
- Kolaydan başlayıp zora doğru ilerleyen bir içeriğe sahip olması, daha kolay adaptasyon sağlayarak motivasyonlarını arttırır. Bunun yanında içeriğin açık ve net olması da bir o kadar önemli.
- Her çalışmadan sonra masanın toplanıp düzenlenmesi, sonraki derse başlamayı kolaylaştırır.

FAZLA YARDIM ETMEYİN
- Mükemmeliyetçi bir tutumdan kaçınmalısınız. Çocuğun potansiyelini fark ederek, ona uygun beklentiler geliştirmek, üzerindeki baskıyı azaltır ve ödevlere daha ılımlı yaklaşabilmesini kolaylaştırır.
- Her çocuğun çalışma potansiyeli farklı, diğerleri gibi olmak için zorlanmamalı.
- Ödev yapma saatleri çocukla birlikte belirlenmeli. Okuldan gelir gelmez ödev yapmaya zorlanmamalı, dinlenmesi için imkân sağlanmalı.
- Çocuğa gereğinden fazla yardım etmemeli, kendi motivasyonunu sağlayabileceği yollar keşfedilmeli.
- Ders çalışma sürecince baskıcı, kontrolcü, otoriter bir tutum süreci zorlaştırır. Çocuk sabırlı bir tutumla desteklenmeli.
- Dikkat edilecek unsurlardan biri de çalışma ortamı. Çocuk için uygun çalışma ortamı hazırlaması ailenin sorumluluğunda. Özellikle uygun fiziksel koşullar (televizyon, ses-ışık kontrolünün sağlanması gibi) önemli.
- Ödev materyallerini ailenin temin etmesi, çocuğu çalışmaya bir adım daha yaklaştırır.
- Çocuklar ödeve motive edilmeli, aldığı notlardan çok çabası takdir edilmeli.
- Kısa molalarda televizyon izlemek, bilgisayar oynamak derse dönüşü güçleştirir. Bunlar kısa molalarda ödül olarak sunulmamalı.
- Birlikte çalışma planı oluşturtulurken boş zaman yaratılmalı. Bu zamanlarda çocukla keyifli sohbet edilebilinir. Çalışma ortamının oluşturulması ve sürdürülmesi aile-çocuk arasında çatışma yaratabiliyor. Ödev sonrası çocukla keyifli vakit geçirilmek yapıcı ilişkiler bakımından katkı sunar.

ÖDEV KONTROLÜ YAPARKEN ELEŞTİRMEYİN
- Ödev vermeden önce öğrencilerin gelişimsel özelliklerini ve ihtiyaç alanlarını dikkatli inceleyin. Ödev miktarını gelişim özelliklerine uygun olarak belirleyin.
- Gereğinden fazla ve kalıplaşmış ödevlerden kaçının, sistematik şekilde kademeli arttırma yöntemi uygulayın. Ödev takip çizelgesi oluşturabilirsiniz.
- Öğrencilere yönelik beklentileri konusunda ebeveynleri bilgilendirin.
- Ödev yaparken çocuğun yanında durulmaması, kendi başına başarabildiğini görmesine izin verilmesi gerektiğini velilere hatırlatın.
- Çocuklara, ödevlerin öğretmenle arasındaki sorumluluk aktarımı olduğunu kavraması için yardımcı olun. Bu, ödevlere karşı daha ılımlı yaklaşmasını sağlar.
- Ödev yapma sürecinin cezayla sonuçlandırılmaması, çocuğun hevesini kırmamak, kendine güvenini zedelememek bakımından önemli.
- Sınıfta öğretmenin ödevin yapılıp yapılmadığını sık sık sorgulaması çocuklarda gerginlik yaratabilir. Ödev kontrolünü ılımlı bir ortamda yapın.
- Ödev kontrolünde olumsuz eleştirilerden kaçının, çocukları arkadaşlarının yanında rencide etmeyin. Mümkünse öncelikle olumlu taraflara dikkat çekin.
- Çocukların ödevleriyle ilgilenmemek, kontrol etmemek bir ihmal durumu. Bu konuda ebeveynleri bilgilendirin.
- Verirken ödev içeriğini, uzunluğunu ve amacını uygun belirleyin. Aşırı zaman alıcı ya da zor ödevler vermeyin, öğrencilerin özelliklerine göre bireyselleştirin.
- Yaşına uygun olarak ideal ödev süresini de belirlemeyi unutmayın.