Biliminsanı

Sümer Kraliçesi’nden uzun ömrün sırrı: Çok çalışmak

Türkiye’nin ilk kadın sümeroloğu, arkeolog ve dilbilimci Muazzez İlmiye Çığ, 110 yaşında hayatını kaybetti. Çığ, bilime değerli katkılarla birlikte yaşadığı uzun ömürle de tarihe geçti. Kendisiyle 106. doğum günü vesilesiyle yaptığımız söyleşide bunun sırrını; “Gençken bütün hayatımız tahsilimizi tamamlamak ve çalışmaktı. Çalışmaktan hoşlanıp boş oturmaktan hoşlanmazdım” diye vermişti.

Canan Dağdeviren kimdir, kaç yaşında, nereli? Canan Dağdeviren Nobel ödülü aldı mı, ne ödülü aldı?

Giyilebilir sağlık teknolojileri alanındaki icatlarıyla dünyada adından söz ettiren bilim insanı Doç. Dr. Canan Dağdeviren, 2024 TÜSEB Aziz Sancar Bilim Ödülü’ne layık görüldü. Doç. Dr. Dağdeviren, sütyen şeklinde giyilebilen bir ultrason cihazı geliştirerek meme kanserinin erken teşhisinde çığır açmıştı. Peki, Canan Dağdeviren kimdir, kaç yaşında, nereli? Canan Dağdeviren Nobel ödülü aldı mı, ne ödülü aldı? İşte Canan DAğdeviren yaptığı çalışmalar

‘En korktuğum şey trafik ve insanlar’

Dünyanın En Etkili Biliminsanları listesine giren Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu ornitoloji ve çevre çalışmalarıyla biliniyor. Şekercioğlu bir biyofil, yani doğaya tutku derecesinde ilgi duyuyor. Birçok ilke imza atmış ve filmlerde rastladığımız türden bir biliminsanı. Kuşlar, böcekler, yılanlar ve envai çeşit hayvanla muhatap olan Şekercioğlu “Hayvanlardan korkmuyorum, onların davranışı öngörülebilir” diyor.

Dünyanın konuştuğu komplo teorisi: Trump zaman yolcusu mu

ABD’de seçimin ardından yeniden başkanlık koltuğuna oturmaya hazırlanan Donald Trump hakkında ortaya atılan komplo teorisinde Trump’ın zamanda yolculuk yaptığı iddia edildi.

Ormanın derinliklerinde neler oluyor?

Kendi aralarında elektrik sinyalleriyle anlaşan mantarlar, köşe bucak etanol peşindeki örümcek maymunları… Doğanın eşsiz canlıları bizi şaşırtmaya devam ediyor.

Felaketin adı DANA

İspanya’nın Valencia bölgesini vuran ve 205 kişinin ölümüne neden olan şiddetli yağışa, ‘DANA’ adı verilen bir hava olayının neden olduğu açıklandı.

‘Korkmamız, endişe duymamız, üzülmemiz, yas tutmamız, son derece normal’

“Hiç iyi değilim!” Özellikle son dönemde “Nasılsın” sorusuna birçoğumuz bu şekilde yanıt veriyoruz. Peş peşe yaşanan olaylar karşısında hayatımıza nasıl devam edeceğimizi bilmiyoruz. Uzmanlar “Sık sık bu tip olayların olması vermemiz gereken tepkileri vermememize neden olursa bu duyarsızlaştığımız anlamına gelir. Bu sağlıksızdır çünkü toplumsal düzeyde empati ve sorumluluk duygusunun azalmasına yol açabilir” diyor.

"Yaşıyoruz ama farkında değiliz”

İsrail, Hizbullah lideri Nasrallah’a Lübnan’da saldırdı, ardından kara harekâtı geldi. İran’sa İsrail’i füzelerle vurdu. Ortadoğu’da gerilim yükselirken siyaset bilimci, Uluslararası Politika Akademisi Genel Koordinatörü Deniz Tansi’yle son 1 yılda yaşananlardan sonra bizi nelerin beklediğini konuştuk.

Her şeyden önce ‘kod’ vardı!

Tanınmış fizik profesörü Melvin Vopson yine yeni bir teoriyle gündemde. Biliminsanı İncil’deki “Her şeyden önce söz vardı” ayetinden yola çıkarak yaratılışın ‘simülasyonu çalıştıran bir kod olabileceğini’ iddia ediyor.

Hadi gidelim

Bu hafta sonu çocukları heyecanlı maceralar bekliyor. İster sinemada, isterseniz de kitaplarda…

Obezite akciğeri de yağlandırdı

Harvard’da obezite ve diyabet üzerine çalışmalar yapan Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, obezitenin akciğeri de yağlandırdığını, bunun da astım benzeri yeni bir hastalığa yol açtığını söyledi.

MHP’den ‘Aile Çalıştayı’

MHP’nin, ‘Güçlü Türk Aile Yapısı, Sağlıklı Toplum, Lider Ülke Türkiye’ temalı Aile Kurumu Çalıştayı, ATO Congresium’da başladı.

Organ nakli zirvesi ilk kez İstanbul’da

Dünya Organ Nakli Derneği’nin (TTS) 30’uncu Uluslararası Kongresi, 22 Eylül’de Prof. Dr. Mehmet Haberal öncülüğünde ilk kez İstanbul’da yapılacak. İstanbul Kongre Merkezi’ndeki programa farklı ülkelerden transplantasyonda öncü biliminsanları katılacak.

Uzay şimdi onlara dar...

NASA’nın astronotları Suni ve Butch, 8 günlük bir görev için Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderildi. Fakat çıkan bir arıza sonrası Dünya’ya dönemediler. İki astronot şimdi evlerine dönecekleri günü bekliyor.

Çocuk yetiştirmede en büyük destekçimiz kitaplar

Deniz kenarında, evde ya da gün içinde kendinize ayırdığınız zamanlarda ebeveyn olmakla alakalı kitaplar mı okumak istiyorsunuz? Gizem ve Gülay’ın çocuk yetiştirirken faydalandıklarına göz atabilirsiniz.

'İstanbul depreme hazırdır demek çok gerçekçi olmaz’

200 bin kişiyi evsiz bırakan, binlerce insanın hayatını kaybettiği, yaralandığı 17 Ağustos 1999 Gölcük depreminin üzerinden 25 yıl geçti. O dönem depremin yaralarını sarmaya uğraşırken bir yandan da olası İstanbul depremi konuşulmaya başladı. Resmi kurumlar projeler hazırlıyor, çalıştaylar düzenleniyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, ilçe belediyeleri kentsel dönüşüme odaklandı; kamu binaları, köprüler, viyadükler güçlendiriliyor. Vatandaş riskli binasını yenilesin diye mali destek kampanyaları yapılıyor. Ama dönüşüm, olması gereken hızda değil. “İstanbul depreme hazır mı, neler yapıldı, yapılmalı” diye işin uzmanlarına, yetkililere sorduk.

‘Seçim bir kurt ile bir tilki arasında...’

ABD Başkanı Joe Biden sosyal medyadan yaptığı bir açıklamayla 2024 başkanlık seçimlerinden çekildiğini söyleyip Başkan Yardımcısı Kamala Harris’i yeni başkan adayı olarak işaret edince gözler göçmen bir ailenin çocuğu olan Harris’e çevrildi. Biz de ABD’de yaşayan Türkler’e sorduk; Harris mi yoksa Trump mı diyorlar?

Deprem Uzmanı Prof. Dr. Naci Görür: Beni duyuyor ama umursamıyorlar

Alanında dünyanın önde gelen deprem bilimcilerinden olan Prof. Dr. Naci Görür ile yeni çıkardığı kitabı “Sesimi duymayan kaldı mı”yı konuşmak için buluştuk. Kitap, 76 yaşındaki hocanın hayatını, o günün Türkiye’sini ve deprem gerçekliğini anlatıyor. En son sorulması gereken soruyu en başta sordum: “Bunca deprem, bunca uyarı, bunca çalışma… Gerçekten de sesinizi duymayan kaldı mı?” Prof. Dr. Görür’ün yanıtı net: “Duymayan yok ama umursayan da yok gibi.” Ve ekledi: “Seçim geçti unutulduk!”

'Türkiyeliler' ile Türklerin 100 yıllık savaşı

"Türküm” ya da “milliyetçiyim” diyemeyenler, demek istemeyenler hiçbir karşılığı olmayan “Türkiyeliyim” ya da “Türkiye milliyetçisiyim” diye uydurma bir tanım ürettiler.

Antibiyotik direncinde çığır açtılar: Süper ödülde ‘Türk’ imzası

Türk biliminsanı Özden Baltekin’in de arasında bulunduğu ekibin geliştirdiği antibiyotik direnç testi, İngiltere’de 8 milyon sterlinlik prestijli Longitude (Boylam) Ödülü’nün sahibi oldu. Ödül, fark yaratacak bir buluşa verilmek üzere 10 yıldır sahibini bekliyordu.

Doç. Dr. Canan Dağdeviren: Gençlere ‘Ben de Canan Hoca gibi başarabilirim’ dedirtmek yaptığım işlerin bile ötesinde bir duygu...

Bilim dünyasının parlayan yıldızlarından fizik mühendisi Doç. Dr. Canan Dağdeviren ilham konuşması yapmak için İstanbul’da öğrencilerle bir araya geldi. Konuşmasında “Aydınlık için karanlık da gerekli” diyen Dağdeviren, gençlere engellerle karşılaştıklarında pes etmek yerine daha çok motive olmalarını tavsiye ediyor.

‘En sevmediğim huyum kendime acımasız olmam’

Geçen sene ekranda bir göründü pir göründü. Hiç aklında olmayan oyunculuk mesleğinde hızla parladı. Eylül Tumbar şimdi Kanal D’de yayımlanan ‘Yalan’ dizisiyle karşımızda. Onunla buluşup Ege’de başlayan hayatını, oyuncu Enes Koçak’la olan birlikteliğini ve aşkı konuşuyoruz: “Bana başarı ve zekâ çekici gelir.”

Bize dost, sağlığımıza ve ruhumuza şifa

Bilimsel araştırmalar gösteriyor ki hayvan beslemenin ve onlarla bağ kurmanın sağlığımız üzerinde birçok olumlu etkisi var. Kedi ve köpek sahiplenmek stresimizi azaltıyor, bizi daha dirençli yapıyor.

MS uyarıları

29 Mayıs Dünya MS Günü’nde doktorlar hastaları tehlikelere karşı da uyardı: Sigaradan uzak durun, umut tacirlerine kapılmayın, erken tanı alın, tedaviyi aksatmayın...

‘İnsan zihnini özgürleştiren çalışmak değil merak’

O henüz küçük bir çocukken beynin büyüsüne kapılmış, ömrünü bilime adamış biri. Hem şifa dağıtıyor hem kendisi gibi hekimler yetiştiriyor. Prof. Dr. Türker Kılıç beynimizi geliştirmenin en önemli yolunun yaşamla etkileşim kurmak olduğunu söylüyor. Mesela piyano çalmayı veya son araştırmaların gösterdiği gibi video oyunu oynamayı öğrenmeye çalışmak yeni bağlantısallıklar kurmanın en iyi yolu. Prof. Dr. Türker Kılıç beynin nasıl geliştirilebileceğini anlattı.

Balinalarla konuşmayı başardık

Alaska’da bir balinaya ilk “Merhaba”mızı dedikten sonra prestijli bilim ve teknoloji okulu MIT’den araştırmacılar balinaların seslerinin içindeki örüntüleri, tekrarları ve melodik vurguları makine öğrenimiyle tespit etti. Bu, günün birinde onlarla iletişim kurabileceğimiz anlamına gelebilir.

‘Siz ona iyi bakarsanız o da size iyi bakar’

İnsanların uzun yaşamasına, mutlu olmasına veya hormonlarının düzenli çalışmasına katkı sağlayan bakteriler üzerine araştırmalar yapan Ali Rıza Akın bilim dünyasında ‘bakterilere fısıldayan adam’ olarak biliniyor. Mikrobiyota alanında çalışan sayılı biliminsanından biri olan Akın, bakteri çeşitliliğinin önemini hatırlatıyor: “Bağırsaklarımızda çeşitlilik istiyoruz ama makarnanın üzerinde, iskenderde, mantıda, cacıkta her gün yoğurt yiyoruz. Bu da bağırsaklarımızdaki bakterilerin çeşitliliğini azaltıyor.”

‘Tanrı parçacığı’na şimdi daha yakın

Evren ve fizik anlayışımızı değiştiren, Higgs bozonunun teorisyeni biliminsanı Peter Higgs geçen pazartesi sonsuzluğa uğurlandı. Mütevazı, kibar bir biliminsanı, usta öğretmen Higgs sevilen, saygı duyulan biriydi.