Cocuk Gelisimi Uzmani

‘Uyum sürecinin önemli olduğu günlerdeyiz’

Yeni öğretim yılının bir haftasını geride bıraktık. Ne kadar alışkın olsalar da her yaştan çocuk için okulların açıldığı günler heyecanlı ve stresli geçiyor. Onları yeni döneme alıştırmanın en iyi yoluysa ebeveynlerin uyum sürecine önce kendilerini hazırlamayı başarmaları.

Okullarda dışlanmaya, akran zorbalığına çok dikkat! ‘Oğlumun maruz kaldığı her şeyi oyun yoluyla öğrenebildim’ I Ebeveynlerin ve eğitmenlerin mutlaka bilmesi gereken 7 SORU 7 YANIT

Okulların açılmasına sayılı gün kaldı. Çok sayıda çocuk bu yıl kreşe, anaokuluna ya da birinci sınıfa başlayacak. Her yaşta akran zorbalığı ya da dışlanma yaşanmasını muhtemel olsa da özellikle okul ortamına ilk kez girecek çocuklarda dışlanma, yalnız kalma durumu daha sık yaşanabiliyor.

Suça sürüklenen çocuklar ve çözüm önerileri

Suç, toplumun norm ve değerlerine uygun olmayan davranışlar demek. Çocuk suçluluğu; ergenlik dönemine ulaşmamış bireyin kanunlara karşı çıkması. Yaşı on sekizden küçük çocukların suça itilmesi çocuk suçluluğu olarak adlandırılıyor.

‘Mor Yerleşke’deki hocalar bize annelik yapıyor’

Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu’nun depremden sonra Adıyaman’da kurulan konteyner kentte hayata geçirdiği Mor Yerleşke’yi ziyaret ettik. Bu yerleşkeler kadınların ve çocukların yaşadıkları onca şeyden sonra hayata tutunmasında kritik rol oynuyor. Buradaki psikologlar sayesinde ayakta durduğunu söyleyen depremzede İlmiye Dinç, “Onlar burada olduğu için gülüyoruz, yoksa buralar üstümüze geliyor” diyor.

Çocuğun sanatsal gelişim evreleri

Çocukluk, hayatın altın çağı. Bu dönemde çocuklar hayatı boyunca olamayacağı kadar yaratıcılığa sahip. Orijinal düşüncelerini sanat aracılığı ile ortaya koyarlar. Sanat çocuğun kendini ifade etmesine fırsat verir. Duygusal anlamda bir terapi gibi.

'Okulda sürekli anneli etkinlikler düzenleniyor, katılamıyorum'

Çalışan anneler için evin düzeni, çocuğun okul saatleri, hazırlığı, işle ilgili sorumluluklar derken hayat yeterince zor geçiyor. Bunun üzerine bir de çalıştığı için çocuğunun okul etkinliklerinden mahrum kalma eklenince durum daha da zorlaşıyor. Peki bu durum anneleri ve çocukları nasıl etkiliyor?

Öğrencilere sınıfta aileleriyle ilgili sorular sormak doğru mu? ‘Maruz kaldığım zorbalıktan beni kimse koruyamadı’

Okulun ilk günü öğretmenler öğrencileri tek tek ayağa kaldırır ve tanışmak amacıyla hem kendilerini hem de ailelerini anlatmalarını ister. Öğrencilerin anne ve baba adları ve meslekleri de bu tanışma faslının en yaygın sorularıdır. Peki bu soruları sormak ne kadar doğru? Ebeveynlerini kaybetmiş bir çocuğun onlar hakkındaki soruları yanıtlamak zorunda kalması ne gibi psikolojik sonuçlara sebep olabilir? Bu sorular öğrenciler arasında sosyoekonomik bir ayrışmaya yol açabilir mi? İşte insan hikayeleri ve kritik uzman yorumları…

Eğer kardeşiyle kavga ediyorsa...

Çocuklar ev ortamında birbirleriyle sık kavga ediyor, çeşitli konularda anlaşmazlık yaşayabiliyorlar. Bu durum en çok anne babaları zora sokuyor. Peki ama çocuklar arasındaki uzlaşı nasıl sağlanacak, kavgalar nasıl tatlıya bağlanacak? Çocuk Gelişimi Uzmanı Mahizar Tınkır’a sordum.

Çocuğunuzu ‘yetişkin gibi’ giydirirken bir daha düşünün! İşte bilmeniz gerekenler...

Ebeveynler çocuklarının giyimine çok özen gösteriyor. Ancak bu özen zaman zaman çocukların hayatını ciddi düzeyde etkileyebilen bir soruna dönüşebiliyor: Bir yetişkin gibi giydirilmek... Çocukların yaşlarına uygun olmayan şekilde yetişkinler gibi giydirilmesi, üstüne bir de bu anlarının sosyal mecralarda yayınlanması, gelişimsel süreci çok olumsuz etkiliyor. Üstelik bir de pedofili tehlikesi söz konusu... İşte 5 soruda ebeveynlerin mutlaka bilmesi gerekenler...

Çalışan anneler anlatıyor: 'Okulda sürekli anneli etkinlikler düzenleniyor, katılamıyorum' Bu durum anneleri ve çocukları nasıl etkiliyor?

Çalışan anneler için evin düzeni, çocuğun okul saatleri, hazırlığı, işle ilgili sorumluluklar derken hayat yeterince zor geçiyor. Bunun üzerine bir de çalıştığı için çocuğunun okul etkinliklerinden mahrum kalma eklenince durum daha da zorlaşıyor. Zira çalışan anneler okul sürecinde her zaman fiziksel olarak çocuklarının yanında olamayabiliyor. Peki bu durum anneleri ve çocukları nasıl etkiliyor? İnsan hikayeleri, araştırma sonuçları ve uzman yorumlarıyla bu konuyu mercek altına aldık...

Çocuğunuzu ‘yetişkin gibi’ giydirirken bir daha düşünün… Hem gelişimi etkiliyor hem de pedofili tehlikesine zemin hazırlıyor | 5 SORU 5 YANIT

Ebeveynler çocuklarının giyimine çok özen gösteriyor. Ancak bu özen zaman zaman çocukların hayatını ciddi düzeyde etkileyebilen bir soruna dönüşebiliyor: Bir yetişkin gibi giydirilmek... Çocukların yaşlarına uygun olmayan şekilde yetişkinler gibi giydirilmesi, üstüne bir de bu anlarının sosyal mecralarda yayınlanması, gelişimsel süreci çok olumsuz etkiliyor. Üstelik bir de pedofili tehlikesi söz konusu... İşte 5 soruda ebeveynlerin mutlaka bilmesi gerekenler...

Çocuğu üç yaşlarında olan ama hala konuşamayan ebeveynlere: Bu durum bir şeyin işareti olabilir mi?

Çocuklar doğduktan sonra dil gelişimleri aşamalı olarak ilerliyor. Uzmanlar ilk sözcüklerin ortalama 12'nci ayda söylendiğini, kelime haznesinin iki yaş ile 200’e, üçüncü yaşta da 900 civarına ulaştığını söylüyor. Dilin gramer yapısına uygun konuşma ise ancak üç yaşından itibaren yine belli aşamalarda gerçekleşiyor. Peki çocuğunuz üç yaşına gelmişse ve hâlâ yaşından beklendiği şekilde konuşmuyorsa ne olacak? Bu durumun arkasında yatan sebepler neler olabilir?

Ders çalışmak istemeyen çocuklara 5 öneri

Okul döneminde ebeveynlerin en çok zorlandıkları konuların başında çocukların ders çalışmak istememesi geliyor. Üstelik anne babalar bazen çocuğun yerine ödev bile yapabiliyor. Uzmanlar ise “Ders çalışmak çocuğun sorumluluğudur. Onun dersine siz çalışmayın, onu yönlendirin” diyor. Çocuk gelişimi uzmanı Bayram Deleş’in ders çalışmak istemeyen çocuklar için 5 önerisi var.

Türkiye günlerdir Cumhuriyet Bayramı'nda çekilen o videoyu konuşuyor... Öğretmenler ve konunun uzmanları ne diyor?

Okulunda Cumhuriyet Bayramı kutlamaları için yapılan etkinlik başlamadan önce öğretmeni tarafından gruptan uzaklaştırılan, gösteriyi ayrı bir köşede elleri önünde izleyen çocuğun görüntülerini seyreden pek çok kişi ‘Bir çocuğa neden böyle muamele edilir?’ diye tepki gösterdi. Olayın iç yüzü henüz netlik kazanmadı ancak küçük çocuğun yaşadıkları her ne sebeple olursa olsun çok üzücü. Biz de 'Bir Sorudan Fazlası' serimizde hem çocukken öğretmenleri tarafından benzer muamelelere maruz kalan kişilerle konuştuk hem de öğretmen, psikolojik danışman ve çocuk gelişimi uzmanları ile bu konuyu enine boyuna tartıştık.

'Çocuğum üç yaşında ama hâlâ konuşamıyor, normal mi?' Çocuklarda geç konuşma neyin işareti? | 8 SORU 8 YANIT

Çocuklar doğduktan sonra dil gelişimleri aşamalı olarak ilerliyor. Uzmanlar ilk sözcüklerin ortalama 12'nci ayda söylendiğini, kelime haznesinin iki yaş ile 200’e, üçüncü yaşta da 900 civarına ulaştığını söylüyor. Dilin gramer yapısına uygun konuşma ise ancak üç yaşından itibaren yine belli aşamalarda gerçekleşiyor. Peki çocuğunuz üç yaşına gelmişse ve hâlâ yaşından beklendiği şekilde konuşmuyorsa ne olacak? Bu durumun arkasında yatan sebepler neler olabilir?

Uzmanlar uyarıyor... Çocukları ekrandaki savaştan koruyun

İsrail’in katliamı TV ekranlarından canlı yayınlarla aktarılırken bazı sosyal medya sitelerinde ise savaşın acımasız görüntüleri filtresiz yayınlanıyor. Bu durum aileler için alarm zilleri çaldırıyor. Uzmanlar çocuklarınızı ekrandan uzak tutun uyarısı yapıyor...

Çocuklardaki uyku bozukluğuna ‘süper kahraman’ formülü

ÇOCUK Gelişimi Uzmanı ve Uyku Koçu Melike Kızılel, sıklıkla 3-6 yaş arasında görülen, uyku öncesi ile uyku sırasında ortaya çıkan uyku terörünün en iyi çözümünün “Süper Kahraman” formülü olduğunu açıkladı.

Çevrimiçi oyunları kulaklıkla oynamasın

Video oyunları, yaz tatilini evde geçirmek zorunda kalan çocukların en büyük eğlencesi. Birçok çocuk çevrimiçi oyunları tanımadığı kişilerle oynuyor, kimi zaman sohbet odalarında, yaşıtı olmayan kişilerin söylemlerine maruz kalıyor. Uzmanlar “Çocuklarınızın izlediği videoları, oynadığı oyunları bilin ve onunla bu konuda bol bol sohbet edin” diyor.

Çocuğunuza ‘nefes farkındalığı’ kazandırın

Birçoğumuz ‘farkında olmadan’ nefes alıp veriyoruz. Oysa uzmanlar, nefes almanın bir beden farkındalığı olduğunu, insanı hem psikolojik hem de fiziksel olarak etkilediğini belirtiyor. Çocuk gelişimi uzmanı ve nefes terapisi eğitmeni Işıl Evrim Akgün “Ailece evde nefes terapisi seansları düzenleyin. Doğru nefes almayı öğrenen çocuklar daha başarılı ve mutlu oluyor” diyor.

11 yaşındaki çocuklar okula bebek bezi ile gidiyor, öğretmenler bıktı! Batı'da yeni kriz: Tuvalet eğitimi...

İsviçre'de 11 yaşında okula bebek bezi ile gelen öğrencilerin sayısı endişe verici şekilde artarken, ABD'de yayınlanan son raporlar ebeveynlerin çocuklarına tuvaleti nasıl kullanacaklarını öğretmediklerini ortaya koydu. Öğretmenler çocukların altını değiştirmek zorunda olmadıklarını belirtirken, okul yönetimleri de kirli bebek bezleri nedeni ile sabırlarını yitirdi. 'Tuvalet eğitimi krizi' bugün ABD, İsviçre ve Alman basınında önemli bir gündem maddesi oldu...

Çocuğunuzu eve kilitlemeyin

Anne babalar, çocuklarını emanet edecek kimse bulamadıkları zamanlarda onları eve kilitleyip dışarı çıkabiliyorlar. Bu davranış çoğunlukla “Ya dışarı çıkarsa, kötü bir şeyle karşılaşırsa” düşüncesinden ileri gelse de uzmanlar bambaşka tehlikelerin altını çiziyor.

Hatalı cümleleri düzeltme rehberi

Anne babalar çocuklarıyla konuşurken bol bol ‘emir cümlesi’ kuruyor. “Dersini yap, odanı topla, yemeğini ye” gibi daha birçok cümle, çocukların huzurunu kaçırıyor. Uzmanlar “Emir cümleleri yerine ‘yönlendirme cümleleri’ kurun” diyor.

Önce dinlensin sonra çalışsın

Anne-babalar ödevler zamanında bitsin diye çocukları zorluyor. Tüm gün okulda ders gören çocuk bu kez evde ödev yükü altında eziliyor. Uzmanlarsa bu aralıksız ders sürecinin çocukları yorduğunu, araya nefes alacak zamanların bırakılması gerektiğini söylüyor.

Veli toplantılarını ihmal etmeyin

Kasım tatili bitiyor, pazartesi günü okullar yeniden açılıyor... Çocukların dersleri, okulla ilgili sorunları derken, velilerin çocuklarıyla ilgili sorumluluk alması ve çocuğun okuldaki durumundan haberdar olması çok önemli! Konuyu, Hürriyet Kitap’tan çıkan 200 Adımda Ergenlik Rehberi kitabımda Çocuk Gelişimi Uzmanı Prof. Dr. Arzu Yükselen ile konuşmuştuk. Dikkat çektiği iki önemli nokta vardı: Bunlardan ilki velinin çocuğun okuldaki durumunu anlaması ve ilgi göstermesi, öteki ise çocuğunun okuldaki gelişiminden haberdar olmasıydı. Oysa son zamanlarda pek çok okul ‘veli toplantısı’ yapmıyor, anne baba öğretmenle doğrudan ‘Whatsapp’ üzerinden iletişim kuruyor. Ancak uzmanlar yüz yüze iletişimin ve sınıf değerlendirmesinin de önemine dikkat çekiyor.

Tutarlı ebeveyn olmak neden çok önemli?

Bazen ebeveynler çocuk bakımı konusunda uzlaşamıyor. Örneğin bunalan bir baba, anneye “Bağırtma şunu, ne istiyorsa ver” diye seslenebiliyor. Böylece çocuk bağırarak bir şeyleri elde edebileceğini öğreniyor.

‘Sen değişirsen dünya(n) değişir’

Değişim Liderleri Derneği, 12 yıldır ‘Kıvılcımlar’ programını sürdürüyor. Bu programdan mezun olan 9 genç kadın mühendis, çocuklarda doğayla ilgili farkındalık yaratacak ‘umutlu’ masallar kaleme aldı.

Pahalı oyuncaklar pahalıya mal olmasın!

Pek çok anne-baba, çocuklara alınan büyük hediyelerin onları mutlu ettiğini düşünüyor. Ancak uzmanlar, çocukların gelecekte onlara aldığımız oyuncakları değil, ailece geçirilen güzel zamanları hatırlayacağını söylüyor.

Korkutmadan sevin

Çocukları ısırarak, çimdikleyerek, ağlatarak sevmek gibi bir huyumuz var. Oysa bu davranışlar çocuğu korkutur, onu sevgiden ve ilgiden uzaklaştırır. Ayrıca ‘sevgi’ sözcüğünü yanlış anlayan çocuk, kendisini ifade ederken çevresindekilere yanlış davranışlar da sergileyebilir.