Uğur Cebeci

Nicolas Cage’in başrolünü oynadığı 1997 yapımı Con Air filmi, ABD’de mahkum taşıyan uçakta yaşanan isyanın hikayesini anlatır.

Gerçekte böyle bir havayolu var. JPATS adı verilen Adalet Tutuklu ve Yabancı Taşımacılığı Sistemi, filosundaki yolcu uçaklarıyla her yıl 150 bin tutuklu ve sınır dışı edilenlerin yanı sıra akıl hastalarını taşıyor. İşte Mahkum Air’in hikayesi.

ABD’de, filosundaki 10 uçağa rağmen, en çok uçan havayollarından birinin sahibi devlet. Bu havayolunun uçaklarında ne bir logo, ne de bir renkli bir boyama var. Bembeyaz gövdeleriyle yolcular bu uçaklara ellerinde kelepçe ile biniyor.

Amerikan hükümeti tarafından 1995’te kurulan JPATS’ın ana amacı mahkumların güven içinde, ekonomik olarak ve kamusal taşıma araçlarından mümkün olduğu kadar uzak durarak bir noktadan diğerine taşıyabilmek. Organizasyonun operasyonu 2003’te ciddi anlamda büyüdü. Bunun nedeni ise Amerikan hukuk sisteminde yapılan değişiklik. Eskiden suçlular yakalanıp mahkeme gününe kadar serbest bırakılırken, mahkemeye hiç gelmemeleri nedeniyle artık dava gününe kadar tutuklanıyor.

JPATS’ın ana merkezi Kansas City’de bulunuyor. Her gün ortalama 1400 talep alan merkez bunları değerlendiriyor. Günlük 10 sefer yapılıyor, ABD içinde 52 havalimanına uçuş gerçekleştiriliyor. Sınır dışı operasyonlarında ise uçulan ülke sayısı 20’ye yakın.

Türk Hava Yolları (THY), uçuş sırasında alkol dahil çeşitli nedenlerle kontrol edilemeyecek hale gelen yolcular için uçaklarına kelepçe koyuyor. Kelepçenin sorunlu kişiye takılması için eğitim çalışmalarına da başlandı. Kabin memurları ya da pilot tarafından kelepçe takılması konusundaki eğitimlerde, sorun çıkaran yolcuya zarar verilmeden bu işlemin gerçekleşebilmesi için değişik teknikler üzerinde çalışmalar yapılıyor.

Yaşanan son uçak kaçırma girişiminden sonra hızlandırılan kararla ilgili olarak adının açıklanmasını istemeyen bir THY yetkilisi, "Aşırı alkolden genellikle büyük sorun çıkıyor. Bazen de yolcunun yerde belli olmayan akli denge ile sağlık sorunları, yukarıda tetikleniyor. Bu gibi durumlarda kapılara saldıran yolcularla bile karşılaşıyoruz. Yolcuyu kollarına girip tutsak bile sakinleştirmek imkansız hale geliyor. Birçok havayolunda olduğu gibi biz de kelepçe uygulamasına karar verdik" dedi.

Sorunlu yolcunun koltuğa kelepçelenmesi ya da iki elinin kelepçelenerek sakinleştirilmeye çalışılması daha güvenli bulunuyor. Uluslararası havacılık otoriteleri de bu konuda havayollarına kelepçe kullanım izni veriyor. THY yetkilisi, "Kuşkusuz kelepçe özgürlüğü kısıtlayıcı bir şey. Ve bu yetki kolluk kuvvetlerine ait. Ama yerden 10 bin metre yüksekte başka yolcuların da yaşamı söz konusu olunca, yukarıdaki uygulamada toleranslar değişiyor. Umarız hiçbir yolcumuz için bunu uygulamak zorunda kalmayız ama pilotun da onayı ile kabin ekiplerimiz gerektiğinde bu işlemi yapacaklar" diye konuştu.

THY’nin Antalya-St.Petersburg seferi yapan uçakta aşırı alkollü olan ve daha öncede katıldığı protesto eylemlerinden tanınan kişinin uçakta sadece "Benim istediğim yere gideceksiniz" dediği, aslında uçak kaçırma eylemi planlamadığı ama alkolün etkisi ile doğan bu davranışın alarm verilmesine yol açtığı belirtiliyor.

Bu olaydan sonra bu tür yolcuların kontrol altında tutulması, kapılara hücum etmesinin engellenmesi için kelepçe yöntemi gündeme geldi. THY birçok havayolu şirketi gibi önümüzdeki haftalarda uçaklarına kelepçe koyacak ve kullanma ile ilgili olarak kabin memurları ile pilotlara sınırları belirlenmiş yetki tanıyacak.

İKİ TÜRLÜ KELEPÇE VAR

Amerika, Avrupa, Uzakdoğu’daki birçok havayolu şirketinin uçaklarında uzun yıllardır kelepçe bulunuyor. Genellikle iki tür kelepçe kullanılıyor.

Plastik olan ve elektrikçiler tarafından kabloların toplanmasında da yararlanılan kelepçeler kabin ekiplerinde bulunuyor. Son yıllarda bu tür kelepçeler kolluk kuvvetleri tarafından da sıklıkla kullanılıyor. Hafif ve taşıması kolay olması, plastikten imal edilmesi ve yüksek dayanıklılığı nedeniyle bu tür kelepçeler tercih ediliyor.

Ayrıca bazı ülkelerin havacılık otoriteleri, kokpitte de metal kelepçenin bulunmasını istiyor.

Birçok havayolu şirketi, ele takılan plastik kelepçelerin yanı sıra olay çıkartan yolcuyu tam olarak etkisiz hale getirip kontrol altına almak için ayaklara takılan ve koltuğa bağlamak için özel kemerler de kullanılıyor.

Kurallar gereği kelepçelenen yolcu, uçağın inip güvenliğin gelmesine kadar çözülmüyor.

Olay çıkartan yolcular havayollarının "kara listesi"ne alınarak bir daha o şirkette uçmasına izin verilmiyor.

Son yıllarda olaylarda artış var. ABD’de ortalama her yıl 120 ila 150 olay polise intikal ediyor.

Caydırıcılığın yükselmesi için bu tür olaylarla ilgili cezaların artırılması planlanıyor.

Isparta kazasının raporu hálá çıkmadı

Geçen yıl 30 Kasım’da Isparta’da düşen World Focus Havayolları’na ait MD83 uçağının kaza raporu hálá çıkmadı. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, 10 Eylül’de gazetecilere verdiği iftar sırasında raporun ay sonunda açıklanacağını söylemişti. İncelemelerde, kazanın ana nedeni pilotaj hatası olarak yer aldığı öğrenildi. Pilotlar, yaklaşmada 223 derece yerine, 30 derecelik hata yapmış, dağa çarpmışlardı. Ayrıca uçağın Bulgaristan’da bakımda gibi gösterilip uçurulduğu, ikinci pilotun 100 saat olması gereken hat eğitiminin ise sadece 14.5 saat olduğu, Kara Yakınlığı İkaz Sistemi (GPWS) ile uçağın uçuş verileri ve pilotların konuşmalarını kaydeden FDR ve CVR’ın çalışmadığı ve bunların bakım kayıtlarına geçmediği belirlenmişti. İncelemelerde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün yeterli denetimleri yapmadığı da ortaya çıkmıştı. Ağustos ayında Madrid’de kalkışta düşen Spanair’e ait MD82 uçağının ön raporu 1,5 ayda kamuoyuna açıklanmıştı.

Air Arabia bedava uçuruyor

Beşinci yaşını kutlayan Air Arabia Havayolları, yolcularını kuruluş günü olan 28 Ekim’de istediklere yere tek yön, bedava uçma imkanı sunuyor. Özel promosyonda bu bilete ait tüm vergiler yolcular tarafından ödeniyor.

Pegasus , İstanbul’dan Münih’e uçmak isteyen yolcularına tek yön vergiler hariç 49 Euro’dan başlayan fiyatlar sunuyor. Uçuşlar, salı, perşembe ve pazar karşılıklı olarak yapılıyor.

Romanya Havayolları Tarom’a ait Boeing 737-700 uçağının pisten çıkmasıyla İstanbul Atatürk Havalimanı’ndaki pist kazaları sayısı 14’e ulaştı. Yağışlı havalarda pilotların korkulu rüyası haline gelen ve ortasındaki çökme, zemin nedeniyle giderilemeyen 06/24’ün yanına yapılacak pist için bir türlü düğmeye basılamıyor. Çünkü askeri araziden geçecek pist için Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ile Hava Kuvvetleri anlaşamıyor.

Atatürk Havalimanı’nda günlük 1100’e varan inen-kalkan uçak trafiğinde ana yükü, 3 bin metre uzunluğundaki 18/36 sağ ve sol pistleri çekiyor. Ataköy-Florya yönündeki 06/24 pisti ise trafiğin hızlı akışına, meydanın verimli kullanımına yardımlı oluyor. Ancak bu pist normalden daha kısa. Uzunluğu 2 bin 300 metre, eni de 60 metre. Defalarca onarımdan geçmesine rağmen ortasında zeminden kaynaklanan çökme giderilemiyor. Yağışlı havalarda ortadaki su birikintisi tahliye edilemediği için "aquaplaning" olarak adlandırılan su yatağı oluşumu frenleme etkisini zayıflatıyor. Zaten son yıllarda meydana gelen 14 kazanın hep yağışlı havalarda olması bunun bir göstergesi.

Geçen yıl gündeme gelen projeyle 18/36 yönünde olduğu gibi buraya yedek bir pist yapılması planlanmıştı. 12 ay içinde tamamlanacak pist, uçuş emniyetini yükselteceği gibi eski pistin bakıma alındığı durumlarda Atatürk Havalimanı’nın tek piste düşüp yüzde 35 kapasite kaybının da önüne geçecekti. Hesaplamalar, mevcut pistin 182.5 metre yanına yeni bir pist yapılabileceğini ortaya koydu. Yeni pistin boyu eskisinden 255 metre daha uzatılarak 2 bin 555 metreye çıkartılacaktı.

Pistin yapımından önce ilk harekete geçen İstanbul Büyükşehir Belediyesi oldu. Havalimanı-Sahil Yolu bağlantısı Ataköy tarafına alındı. Yolun ışıklandırması ve çevre düzenlenmesi tamamlandı.

İKİ TARAF ANLAŞAMADI

Pistin yapımı ve etrafındaki emniyet sahası için Hava Kuvvetleri’ne ait askeri alandan bir miktar yer tahsisi gerekiyordu. Hesaplamalar içinde Hava Harp Okulu’nun eğitim amaçlı kullandığı pervaneli T-41 uçaklarının konulduğu bombaya dayanıklı 3 adet "shealter" olarak adlandırılan hangarın yıkılması gerekiyordu.

Ancak iki taraftan da hala ses yok. Dünyanın en çok beğenilen 10 havalimanı arasında yer alan Atatürk Havalimanı’na DHMİ gerekli özeni göstermiyor. Hızla alınıp hayata geçirilecek kararlar, bürokratik yazışmaların esiri oluyor.

ATATÜRK HAVALİMANI’NDA PİST KAZALARI

27 Ağustos 1994 THY uçağı, iniş sırasında kayarak, Sirkeci-Halkalı banliyö tren raylarına kadar çıktı.

6 Şubat 1995 THY’nin Airbus A310 tipi Çoruh uçağı, piste çıkarken kayarak çamura saplandı.

22 Mart 1995 THY’nin A310’u pistten çıkıp çamura saplanarak durdu.

1 Ocak 1996 Tarom’a ait uçak, zeminin kaygan olması nedeniyle pistten çıktı.

21 Ağustos 1996 Mısır Havayolları’na ait Boeing 707 pistten çıktı. Tren yoluna birkaç metre kala, seyir halindeki bir taksiye çarparak alev aldı.

19 Ağustos 2001 Hamburg International Havayolları’na ait Boeing 737-700, inişten sonra pistten çıkarak 50 metre sürüklendi.

19 Temmuz 2002 Bosphorus Havayolları’na ait A300 taksi yolundayken toprağa çıktı.

11 Ocak 2004 MNG’nin A300 kargo uçağı, park yerine giderken pistten 10 metre çıktı ve çamura saplandı.

22 Nisan 2005 Delta’nın uçağı 06/24 pistinden çıktı.

16 Eylül 2005 Onur Air’e ait MD88 uçağı, pistten dönüş sırasında kayarak toprağa çıktı.

18 Eylül 2005 Airline 400 Havayolları’na ait Rus uçağının frenleri tutmadı için toprağa çıktı.

14 Mart 2006 İran Havayolları’na ait uçak, 06-24 pistinde duramayıp beton zemine çıktı.

24 Mart 2007 Afgan Ariana Havayolları’na ait Airbus A300 pistten çıktı, yola 10 metre kala durabildi. Uçak hasar nedeniyle parçalanarak taşındı.

İş jetlerine Zeydan Öncü imzası

Airbus’ta 17 yıl çalışan ve başta A380, A400M gibi zorlu projelerde başarıyla görev yapan Zeydan Öncü, Abu Dhabi’de kurduğu Global Aviation Services (GAS) şirketi ile iş jeti ve helikopterlerin kabin tasarım ve uygulama işlemlerine başladı. İlk olarak Pakistan Devlet Başkanı’nın uçuşlarında kullanılacak AgustaWestland A109 Power tipi helikopterin iç tasarımını tamamlayan şirket, iş jeti haline getirilen bölgesel uçaklar konusunda çalışmalarına devam ediyor. Şirket halen, iki adet Dash 8Q-400 tipi pervaneli bölgesel uçağının kabinini Ortadoğulu müşterisi için özel uçak haline getiriyor. Kabin konusunda uzmanlaşan GAS’ın Abu Dhabi’nin yanı sıra İngiltere’de Wales’de de merkezi bulunuyor.

Pierson: 2009’da yüzler gülecek

Airbus’ın 13 yıl CEO’luğunu yapan Jean Pierson, Saga Havayolları’nın organizasyonunda Türk havacılık sektörü ile bir araya geldi. Ekonomik krizin sektörü vurmasına rağmen umutlu olan Pearson, "Topkapı Sarayı’nı gezerken uzun kuyruklar gördüm. Kriz var ama insanlar seyahat eskisinden daha çok uçuyor. Seyahatler devam ettikçe krizlerin gelip geçici olduğuna inanıyorum" dedi. Airbus’ın pazar payını artırmasında ciddi bir payı olan en çok satan modeli A320’nin babası olarak bilinen Pierson en son gündeme yazdığı anılarıyla gelmişti. ABD’de gerçekleştirecekleri 400 uçaklık anlaşma için masaya oturan Pierson, UsAirways’in CEO’sunun yüzde 5 daha indirim istemesi üzerine masadan kalkıp ve pantolonunu indirerek "verecek bir şeyim kalmadı" demiş ve son teklif üzerinden anlaşmayı imzalamıştı. Bu, Airbus’ın ABD’de aldığı en büyük uçak siparişi olmuştu.

Kokpitte sigara yasak

Türk Hava Yolları uçaklarının kokpitlerinde sigara içmek yasaklandı. Uçuş İşletme Başkanı Kaptan Pilot İbrahim Başar imzalı yazı, THY’deki tüm kaptan ve ikinci pilotlara gönderildi. Yazıda, 4207 sayılı Sigara Yasağı Kanunu’nun uçaklarda da geçerli olduğu ve bu kurala pilotların da uyması istendi. Son zamanlarda THY’de yoğunlaşan yolcu şikayetleri arasında sigara konusu geldiğine dikkat çeken yazıda gereken titizliğin gösterilmesi istendi.

YOLCU HATTI

cockpit@hurriyet.com.tr Faks: 0 212 677 03 64

Modelciler Ankara’da buluştu

Plastik model uçak meraklıları, Ankara Hava Müzesi tarafından düzenlenen yarışmada buluştu. Etimesgut Ankara Hava Kuvvetleri Müzesi’nde gerçekleşen organizasyonda 56 modelci 108 plastik modelle katıldı. İstanbul’daki Hava Müze Komutanlığı’nda yapılan 21’inci Türkiye Plastik Model Uçak Yarışması ise 8-9 Kasım tarihleri arasında gerçekleştiriliyor. 7 ayrı kategoride gerçekleştirilecek yarışmayla ilgili daha fazla bilgi http://www.hho.edu.tr/muze/muze.htm adresinden "Etkinlikler" bölümünden alınabilir.

THY sefer artırıyor

THY, 26 Ekim’den itibaren haftalık Barcelona uçuşlarını 9’dan 10’a, Hong Kong seferlerini de 2’den 4’e çıkartıyor

Air France, ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş dönüş, 30 Kasım’a kadar geçerli Bordeaux, Lyon, Marseille, Nantes, Nice, Strasbourg ve Toulouse’a 195 Euro’dan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Emirates, 26 Ekim- 12 Aralık tarihleri arasında gidiş-dönüş, vergiler hariç ekonomi sınıfı Dubai’ye 335, Pekin, Şanghay ve Guangzhu’ya 775, Hong Kong ve Kuala Lumpur’a 750, Bangkok ve Singapur’a 690, Johannesburg’a 800 ve Hindistan’daki 10 noktaya 660 Euro’dan başlayan fiyatlar sunuyor.

Pegasus, 23 Kasım’a kadar HSBC Pegasus Kart başvurusu yapıp onaylananlar, iç veya dış hat yapacağı gidiş-dönüş uçuşun bir yönünde ücretsiz uçuyor.

Atlasjet, İstanbul-Erbil arasında business class hizmeti vermeye başladı. Haftada 3 gün karşılıklı yapılan uçuşlarda gidiş-dönüş, vergiler hariç business 1000, ekonomi de 700 dolardan başlıyor.

Fuarlar yolu tıkıyor

Sonbaharla birlikte İstanbul Atatürk Havalimanı etrafında başlayan fuarlar sabah ve akşam saatlerinde yolların tıkanmasına neden oluyor. Hem fuar hem de havalimanı tek kavşakta birleşiyor. Uçağa yetişmekte güçlük çekiyoruz. U.T/İstanbul

Delta’ya tasarım ödülü

Rolls Royce, Gulfstream, Embraer gibi havacılık şirketlerin Türkiye temsilciliğini yapan Delta Grubu’nun alt şirketlerinden Delta-Eko, web sitesi tasarımı konusunda dünyanın en prestijli yarışması olan "2008 WebAwards"da Çevresel Duyarlılık alanında ödül kazandı. Kar amacı gütmeyen ve çevre-ekoloji alanlarında projeler geliştiren Delta-Eko’nun sitesinde (www.delta-eko.org) çevre teknolojileri, karbon salınımı, sosyal sorumluk projeleri, uluslararası çevre etkinlikleri ve haberleri yer alıyor.

Türk Hava Yolları, 25’i uzun menzilli, 50’si de tek koridorlu toplam 75 uçak almak üzere çalışmalarını hızlandırdı. Bu ay içinde tamamlanması beklenen dev ihalede, uçakların liste fiyatı toplamı yaklaşık 8 milyar 500 milyon doları buluyor. 75 adetlik rakamın ara dönem kiralamaları ve opsiyon yani kesin siparişe çevrilebilir alım seçenekleri ile artabileceğine dikkat çekiliyor.

GEÇ KALINDI

En son uçak alımını 2004’te yapan THY, uzun menzilli uçak konusunda tereddütlü davranmış, riske girmek istememişti. Toplam 51 adetlik alımda sadece 5 Airbus A330 siparişi veren THY, bu uçaklarla filosunda uzun yıllardır kullandığı ve yolcu taşımada ekonomik ömrünü tamamlayan Airbus A310’ları değiştirebildi. Son 5 yılda filosunu ikiye katlayan THY, hızlı büyümesini bu nedenle uzun menzilde gösteremedi.

Havayolu sektörünün içinde bulunduğu krize rağmen yeni nesil, az yakıt harcayan uçaklara hálá büyük bir talep var. İmalattaki uçaklara sıra 2013-2014’e kadar uzuyor. Boeing 787 ve Airbus A350XWB gibi henüz uçmamış yeni modellerde ise sıralar 2018 hatta 2020’ye kadar gidiyor.

Bu tarihlere kadar beklemek istemeyen THY, açığını kısa dönemde kiralama ile karşılamayı hedefliyor. İbreler, daha ekonomik olan çift motorlu yolcu uçaklarından yana. Filosundaki dört motorlu Airbus A340’ları Boeing 777 ile değiştiren Air Canada’nın analizleri inceleyen THY, Kanadalı şirketin yüzde 22 maliyetlerini düşürdüğünü gördü.

Ancak pazarda ikinci el 777 konusunda sıkıntı yaşanıyor. Zorlu günler geçiren Alitalia’nın uçaklarını almak isteyen THY, havayolunun finansman bulması ve uçakları kiralama şirketlerine geri verme projesini durdurmasıyla farklı arayışlara yöneldi. THY, kısa dönemde 5 adet 777 kiralanmasına sıcak bakıyor.

Tek koridorlu uçak pazarında ise yaklaşık 50 adetlik bir alım söz konusu. Boeing 737-800, Airbus da A320 ailesi ile rekabet edecek. Her iki uçak tipi de THY filosunda mevcut. Boeing 737-800, THY tarafından uzun yıllardır sorunsuz kullanılıyor. Uçuş maliyetleri ekonomik. A320 ailesi ise 202’den (A321) 125 koltuğa (A319) farklı modellerle her hatta doluluk oranlarına göre ekonomik operasyon seçeneği sunuyor.

KIRAN KIRANA PAZARLIK

Airbus uzun yıllardır THY filosunda hakim olduğu geniş gövde filosunu Boeing’e bırakmamak istiyor. Boeing ise bu pazara farklı modelleri sokmak için çalışıyor. Kriz nedeniyle adeta duran uçak siparişleri, THY’nin her iki imalatçı ile de sıkı pazarlık yapmasını sağlıyor. Bu konuda ciddi fiyat kıracak, kiralamada farklı opsiyonlar sunan imalatçı öne geçecek. Tabii ki uçak siparişinde ABD-Avrupa siyasi dengeleri de ön plana çıkacak.

4 ADET 737-700 KİRALANIYOR

THY, filosundaki 4 Boeing 737-400’ü yeni nesil 737-700’lerle değiştirmek üzere anlaşma yaptı. GECAS’dan kiralanan 400 serileri, önümüzdeki aylarda teslim edilecek 2002 ve 2007 model 4 adet 737-700’le değiştirilecek. Toplam 149 koltuk kapasiteli uçaklardan 2007 model olanlar kasım ve aralık ayında alt marka Anadolu Jet’e veriliyor. Düşük kapasiteli meydanlardan uçabilen 700 modelleri, az doluluğun olduğu hatlarda ekonomik operasyon yapabiliyor.

Emirates 442 koltuklu uçakla geliyor

Dubai merkezli havayolu Emirates, Türkiye uçuşlarını haftada 7’den 11’e çıkartıyor. 26 Ekim’den itibaren her gün yapılan seferlere ek olarak salı, cuma, cumartesi ve pazar günleri Boeing 777-300 ile gerçekleştirilecek. Saat 22.35’te İstanbul’dan kalkacak uçak, saat 04.00’te Dubai’ye inecek. Bu uçak, 400’ü ekonomi ve 42’si de business class olmak üzere 442 koltuğu ile şu ana kadar Türkiye’ye tarifeli uçan en yüksek kapasiteli yolcu uçağı olacak.

YENİ SATIŞ MÜDÜRÜ FATOŞ KUTAY

Fatoş Kutay, Emirates’in İstanbul ofisinde Satış ve Pazarlama Müdürü olarak göreve başladı. Swissair’in en zorlu döneminde 2001’de Türkiye Satış Müdürü olan Kutay, 2002’de havayolunun adını Swiss olarak değiştirdikten sonra şirketin Türkiye Satış Yöneticisi olarak 2008’e kadar görev yaptı. Emirates Türkiye, Romanya, Bulgaristan Bölge Müdürü Bahar Ahmet Birinci "Deneyimli bir isimle yolumuza devam etmekten mutluyuz. Emirates Türkiye operasyonlarının daha da güç kazanacağına inanıyorum" dedi.

Air Show’a sadece 3 uçak geldi

Ankara’da ikincisi düzenlenen ve CNR tarafından organize edilen Air Show Havacılık Fuarı’na sadece üç uçağın katılması sektörde hayal kırıklığı yarattı. 1996’dan bu yana İstanbul’da yapılan, uluslararası saygın havacılık fuarları arasında yer alan Airex’e rakip olarak pazara çıkan Air Show, sektör tarafından "fiyasko" olarak nitelendirildi. Toplam 3 pervaneli uçağın geldiği fuarda, küçük bir hangardan oluşan kapalı alanda ise sadece çoğu kamu kuruluşu ve dernek 33 katılımcı yer aldı. Uçak park alanının kalabalık gözükmesi için Emniyet’e ait helikopter ve THK ve Anadolu Üniversitesi’ne ait pervaneli uçaklar sergi alanına konuldu.

Petrol fiyatlarında son günlerde yaşanan düşüş, henüz havayollarının bilet fiyatlarına eklediği yakıt harçlarına yansımadı. Uzun menzilli uçuşlarda kişi başına 125 Euro’ya kadar çıkan harçlar, bazı şirketlerin bilet fiyatlarının yüzde 30’una ulaştı. Dört kişilik bir aile, bilet fiyatlarına ek olarak İstanbul’dan Antalya’ya iç hat uçuşunda 80 ila 140 YTL, İstanbul’dan New York’a uçtuğunda da yaklaşık 400-500 Euro arasında yakıt harcı ödüyor. Bu neredeyse bir biletin fiyatına eşit. Petrol fiyatları düşüşte. Ama havayolu şirketleri henüz yakıt harçlarında indirime gitmedi. Düşüşün önümüzdeki ay içinde başlaması bekleniyor.

Havayolları, son yıllarda hızla yükselen petrol fiyatlarıyla birlikte zorlu bir dönem yaşıyor. 2004’ten bu yana sürekli artan petrol, geçtiğimiz temmuz ayında varil başına 147 dolarla en üst seviyeyi gördü. Sonrasında bir düşüş yaşanıyor. Ancak bunun ne kadar süreceği henüz belli değil.

2004’TE 4 EURO’YDU

Şirketler, yakıt fiyatlarındaki artışı yakıt harcı üzerinden yolcuya yansıtıyor. İlk defa Mayıs 2004’te İngiliz Havayolları British Airways (BA) tarafından başlatılan uygulama hızla diğer şirketler tarafından da benimsendi. BA’in ilk yakıt harcı sadece 4 Euro’ydu. Yakıt harçları 2004’te 2, 2005’te 3, 2006’da 1 ve geçtiğimiz yıl da 2 kez artırıldı.

Geçmişte uçuş maliyetlerinin yüzde 15’ini oluşturan yakıt bugün yüzde 35’e vurdu. Yakıt harçları kısa uçuşlar için 16 ila 30, 3 saate kadar olan uçuşlarda 30 ila 78, kıtalararası uzun seferlerde de 90 ila 125 Euro arasında değişiyor.

Petrolün varil fiyatı şu an 100 dolar civarında. Ancak Jet A1 olarak adlandırılan uçak yakıtına aşırı talep var. Talebin devam etmesi nedeniyle henüz fiyatlarda hızlı bir düşüş yok. Diğer yandan şirketler yakıt fiyatlarını bir önceki ay ortalamasına göre ödüyor. Yani hala yüksek fiyattan yakıt alan şirketler bunu biletlerine yansıtmak zorunda.

NEDEN FARKLI?

Havayolları arasında yakıt harçları bazen değişiyor. Bu fark, şirketin yaptığı yakıt anlaşmasından kaynaklanıyor. Uzun vadeli alım yapan veya "hedging" olarak adlandırılan sabit fiyatlı alım gerçekleştiren şirketlerin yakıt maliyetleri, diğerlerine göre yolcularına daha az yansıtılıyor.

Ancak uzmanlar, artan maliyetler ve kriz ortamı nedeniyle şirketlerin yakıt fiyatları eski oranına düşse de yakıt harcı almaya devam edeceklerine dikkat çekiyor.

HAVAYOLLARI NE KADAR YAKIT HARCI ALIYOR?

Havayoluİç hatDış hat (kısa)Kıtalararası

(YTL)(EURO)(EURO)

THY253090-125

Onur Air20 --Pegasus35 35-

Atlasjet20--

SunExpress30 35-

British Airways16 (Euro)78109

Lufthansa-35105

Air France/KLM-35 105

Singapur-110 ($)180 ($)

Delta --115

Avusturya-35106 Tolga ÖZBEK

Havada 44 yıl

Türk Hava Yolları’nın Uçuş İşletme eski Başkanı Kaptan Pilot Mustafa Kolko, uçuş anılarını "Havada 44 Yıl Neler Yaşadım" kitabında topladı. Siyah Beyaz Kitapevi tarafından basılan kitapta, Mustafa Kolko, uçuş hayatının renkli anılarını okuyucularıyla paylaşıyor.

THY’den 2002’de emekli olan Kaptan Pilot Kolko, uçuş eğitimine 1958’de telsizi bile olmayan ama Türkiye’de imal edilen Uğur MKE-44 uçaklarında başladı. 1972’ye kadar Hava Kuvvetleri’nde görev yapan Kolko, av-bombardıman pilotluğu ve uçuş öğretmenliği görevlerinde bulundu. F-86 ve T-33 uçaklarından uçtu. Yurtdışında çeşitli kurslara katıldı. Sivil uçuş yaşantısını 1972’den itibaren THY’de sürdüren Kolko Kaptan, Fokker F27, F28, DC-9, Boeing 727 ve Airbus A31O’da uçtu. Daha sonra 1993’te filonun en büyük uçağı A340’a geçti.

Toplam 30 yıllık THY görevi sırasında 12 yıl yöneticilik yaptı. Son 5 yılda Uçuş İşletme Başkanlığı görevinde bulunan Kolko, THY’nin bu görevde en uzun kalan kaptan pilotu oldu. Toplam 102 sayfa kitabın sonunda fotoğraf albümü de bulunuyor. Havada 44 Yıl Neler Yaşadım kitabının satış fiyatı 7 YTL.

SunExpress’ten yolcu hakkı

SunExpress, "Yolcu Taahhütnamesi" uygulamasıyla, iç hat uçuşlarında istenmeyen aksamalardan doğacak rötar ve sefer iptali durumlarında, yolcularına bir sonraki uçuşlarında indirim, bilet ücretini geri ödeme veya bileti başka uçuşla değiştirme gibi haklar tanıyor. İki ila 4 saat arasında rötarlarda, bir sonraki iç hat uçuşlarında 50 YTL; 4 saatin üzerinde gecikme söz konusu olduğunda ise bir sonraki iç hat uçuşlarında 100 YTL indirim hakkı veriliyor. Uçuşun zorlayıcı bir sebep olmaksızın iptal edilmesi durumunda yolcular bilet ücretinin tamamını geri alacak veya daha sonraki bir uçuşla değiştirebilecek.

Sefer, 24 saatten daha az bir süre kala iptal edilirse, yolculara ayrıca bir sonraki uçuşlarında 100 YTL indirim de uygulanacak. Rezervasyonlu bileti olduğu halde herhangi bir sebepten uçakta yer bulamayanlar bilet ücretini geri alır veya başka bir uçuşla değiştirirken, bir sonraki uçuşları için 100 YTL indirim hakkı da elde edecek. İndirimler 6 ay boyunca, iç hat uçuşlarında yolcunun kendisi tarafından ve çağrı merkezi ile SunExpress bilet satış ofislerinden yaptırılan rezervasyonda kullanılabilecek.

Türkiye’ye bir ayağı konmuş ve ağzı geniş açılmış pergelle çizilmiş alanın büyük bölümünde TAV adı karşıma çıkıyor. Diğer taraftan, Türkiye’yi uçak bakımında bölgenin lideri haline getirecek olan MyTECHNIC Projesi de hayata geçti.

Ben sayamıyorum. Kaç havalimanı inşa ediyorlar? Kaç terminal işletiyorlar? Dünyanın dört bir yanındaki havalimanı ihalelerini izliyorum. Bulunduğumuz coğrafyanın ortasında, Türkiye’ye bir ayağı konmuş ve ağzı geniş açılmış pergelle çizilmiş alanın büyük bölümünde TAV adı karşıma çıkıyor. Birçok ihaleye katılıyorlar. Ve daha yolun başında yeterlilik alıyorlar.

TAV, uluslararası ve çok güvenilir bir marka olarak, havalimanı gibi büyük hacimli ama, en küçük detayın gözden kaçırılmaması gereken işletmelerin aranan adı oldu. Birçoğu devlet ihalesi olan havalimanlarının yapım ve işletmesi için eğer ihaleye girmiyorlarsa bile, TAV’a özel davetler gelmeye başladı.

Akfen’in başkanı Hamdi Akın, Tepe’nin başkanı Ali Kurdarcan ve işin başındaki büyük güç Sani Şener, şirket markalarının dışında da, kişisel marka haline geldiler. Çünkü tüm ihalelerde uluslararası kuralları uyguluyorlar. Finans şirketlerinin çoğu ile birkaç tur görüşmenin ardından işi bitiriyorlar.

Hafta içinde TAV’ın CEO’su Sani Şener, Makedonya’da üç havalimanı için imza attı. Türkiye’nin kilit havalimanları İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa ve İzmir Adnan Menderes’le yola çıkan Sani Şener, Doha’dan Tiflis’e, Libya’dan Tunus’a uzanan heyecan verici serüvenine pergelin ağzını açarak gidiyor. Daha geniş bir coğrafyada, emin adımlarla yayılıyor. Gittiği havalimanlarının çoğuna kendi alt markalarını da götürüyor. İş gücünden mühendisliğe, duty free’den ikrama, restorandan kafe zincirine kadar her şeyi gittiği ülkelere de taşıyor. Kuşkusuz taşıdığı her şey Türkiye’nin markaları, güvenilirliği oluyor. Ne güzel, değil mi?

MyTECHNIC’DEN DEV YATIRIM

Türkiye’yi uçak bakımında bölgenin lideri haline getirecek MyTECHNIC Projesi, hayata geçti. Yaklaşık 80 milyon dolara mal olan bu proje ile İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda, 47 bin 500 metrekarelik bir alanda aynı anda 10 yolcu uçağına bakım ve onarım hizmeti verilecek.

İşin lideri Yavuz Çizmeci, başta mühendis ve uçak teknisyeni olmak üzere bin kişiye istihdam sağlayacak. MyTechnic’in yıllık ciro hedefi 300 milyon dolar.

Yeni teknolojilerin çoğunun yer aldığı dev hangarda, uçak bakımı maliyet kalemi olmaktan çıkarılıp, kár odaklı bir havacılık operasyonuna dönüştürülecek. THY ve MNG Teknik ile rekabet edecek bu yeni kuruluş, aslında sektörün büyümesinden yararlanarak Türk uçak bakım pazarının yaratılan gücünü bölgede kafa tutacak kadar ileriye taşıyacak.

Yavuz Çizmeci’nin yanında yer alan THY’nin eski Genel Müdürü ve uzun zaman THY Teknik’i yöneten Yusuf Bolayırlı, yıllarca birlikte çalıştığı Cemil Kayahan iyi bir ekip oluşturmuşlar. Belli ki büyük tecrübeleri ve şöhretleri ile sistemi uçuracaklar.

MyTECHNIC, Türk havacılık dünyasının değil, bölgenin önemli bir merkezini dünya pazarına modern bir teknoloji ile sunuyor. Bu da olağanüstü, değil mi?

Başbakanlığa Airbus A330

Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM), biri geniş gövdeli toplam 4 VIP uçağı almak üzere çalışma başlattı. Talimatın doğrudan Başbakan Erdoğan tarafından verildiği öğrenilirken alımda Avrupalı imalatçı Airbus serisi uçakların tercih edileceği, Başbakan Erdoğan’ın A330 istediği iddia edildi. A330’un altına üç adet A319CJ alımı planlanıyor. Mevcut A319CJ ise geri verilecek. Halen hükümet filosunda bir A319CJ ve iki Gulfstream GIV tipi toplam 3 uçak ile S-92 tipi bir helikopter bulunuyor. THY’nin Başbakanlık için kullanılacak ve gelecek yıl teslim edilecek bir adet Gulfstream G550 uçak siparişi de var.

Havacının kızı Deniz

Eskiden yardımcımdı. Şimdi yakın çalışma arkadaşım.

Tolga, baba oldu.

Amerikan Hastanesi’nde havacı Tolga’nın "Deniz" adında bir kızı dünyaya geldi.

Gülay-Tolga çifti için yeni bir yaşam başladı.

Deniz... Çok güzel bir isim. Bir çok dilde kolayca söylenir.

Ama asıl önemlisi anlamı...

Deniz; derinliktir, maviliktir, hayattır.

Küçük Deniz’e hoş geldin diyorum.

Elbet bir gün Deniz’i de uçuracağız....

YOLCU HATTI

cockpit@hurriyet.com.tr Faks: 0 212 677 03 64

Levent’ten havalimanına servis yok

İstanbul’da Levent-Etiler tarafında oturanlar için uzun yıllar HAVAŞ, Akmerkez’in önünden iki saatte bir servis kaldırıyordu. Bu servis yıllarca muntazam bir şekilde ve genellikle tam dolu olarak hizmet verdi. İki yıl önce, bu defa İETT, servisin kalktığı yerin 20-25 metrede ilerisinden her saat başı Atatürk Havalimanı’na giden otobüs seferi koydu. HAVAŞ’ın servisi, şehir içi ulaşımı düzenleyen UKOM’un kararı ile geçtiğimiz aylarda kaldırıldı. Tek alternatif haline gelen İETT otobüsü ise bir süre sonra düşük doluluk nedeniyle -ki her ne kadar bölgenin yolcu potansiyeli yüksek de olsa saat başı 30-35 tane uçak yolcusu bulmak zor- seferlerini durdurdu.

Sonuçta, şu anda Akmerkez’den Atatürk Havalimanı’na ne HAVAŞ servisi, ne de İETT otobüsü var. 69 YTL’ye İstanbul’dan Anadolu’nun dört bir yanına uçuş yapacağız derken, sadece havalimanına gitmek için 25-30 YTL taksi parası vermek ne kadar anlamlı?

(Mehmet Selçuk, Levent/İSTANBUL)

Amerika’daki havayolu şirketleri, artan maliyetlerle birlikte uygulamaya başladıkları iç hatlarda ücretli bagajla bu yılın ikinci yarısında 183 milyon dolar gelir elde etti. Geçen yıla göre yüzde 55’lik artış olduğuna dikkat çeken Amerikan Ulaştırma Bakanlığı verileri, uygulama sayesinde artık yolcuların daha hafif bavulla seyahat ettiklerini ortaya koydu.

Sıkıntılı günler geçiren Amerika’daki havayolu şirketleri, yaklaşık 1.5 yıldır yolculardan check-in sırasında kargoya verdikleri bagajlardan ek ücret alıyor. Şirketler arasında giderek yaygınlaşan uygulamada genellikle ilk bagaj için 15, ikinci için de 25 ile 50 dolar arasında değişen ücret talep ediliyor. Eğer yolcu üçüncü bir bavulu bagaja vermek isterse 75-150 dolar ödüyor.

Havayolları uygulamadan memnun. Fazla ücret ödemek istemeyen yolcular bavullarını hafifletirken, son 6 ayda yapılan araştırmada yolcu başına düşen kargoya verilen bagaj sayısı 1.2 oldu. Ayrıca azalan bagaj miktarı ile uçaklar yerde daha hızlı bir sonraki sefere hazırlanmaya başlandı.

Yolcular bavullarını kargoya vermemek için bu sefer kabin bagajlarına yüklendi. Ancak bu konuda kurallar sıkı. Yolcuların kabin boyutlarını ve ağırlık limitlerini aşan çantaları yanlarına almalarına kesinlikle izin verilmiyor.

KABİNDE BAVUL SAYISI ARTTI

Check-in sırasında uçağın baş üstü bagaj alanlarının dolması halinde yolcunun bagajı kargoya yönlendiriyor. Bu durum özellikle kabin bagaj alanları kısıtlı olan pervaneli veya jet motorlu bölgesel uçaklarda yolcu memnuniyetsizliğini artırıyor. Araştırmalar, uçaklarda yolcuların yüzde 20’sinin kabin bagajlarının kargoya yönlendirildiğini ortaya koyuyor.

Amerikan Kabin Memurları Birliği AFA, uygulamadan rahatsız. Kabin memurlarının uçağa binişte yolcuların emniyetinden çok bagajların yerleştirilmesiyle uğraştığı, giderek sıkışan kabinin olası bir tahliyede ciddi sorunların yaşanabileceği ısrarla vurgulanıyor. Tolga ÖZBEK

HANGİ HAVAYOLU BAGAJ İÇİN KAÇ DOLAR ALIYOR

Havayolu 1. Bagaj 2. Bagaj Fazla Bagaj

(23-32 kg arası)

Alaska02539

American152550

Continental152550

Delta05090

Jet Blue02075

Northwest152550

Southwest0025

United1550100

USAirways152550

Finnair dönüyor, BMI duruyor

Finlandiya Havayolları Finnair, İstanbul-Helsinki seferlerine yeniden başlıyor. 4 Mart 2009’dan itibaren haftada iki gün çarşamba ve cumartesi günleri karşılıklı yapılacak uçuşlar, Airbus A319 tipi uçaklarla gerçekleştirilecek.

İngiliz havayolu şirketi BMI, Londra-Ankara seferlerini yaz tarifesinin bitmesiyle birlikte durduruyor. Hattın doluluk oranlarının yüzde 25’te kaldığı, BMI’ın beklediği yolcu potansiyeline ulaşamadığı öğrenildi.

Özel fırsatları kaçırmayın

THY, 26 Ekim’den itibaren Bağdat seferlerine başlıyor. Uçuşlar, pazartesi, perşembe ve cumartesi günleri karşılıklı yapılacak. Ekim ayında ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç 111 Euro’luk promosyon 1-7 Ekim’de Muscat, Tiflis, St. Petersburg ve Tokyo, 8-14 Ekim için Madrid, Tiran, Moskova,Karaçi, 15-21 Ekim arasında Dublin, Simperofol, Kuveyt ve Seul, 22-30 Ekim arasında da Milano, Manchester, Lizbon ve Osaka için geçerli.

LUFTHANSA, 30 Nisan 2009 tarihine kadar İstanbul, Ankara ve İzmir’den ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş dönüş Amsterdam 363, Barcelona 333, Berlin ve Köln 99 Euro’dan başlıyor. Kampanya biletlerinin, 31 Aralık’a kadar alınması gerekiyor. Havayolunun 24 Eylül’de başlayıp 26 Mart 2009’da biten kampanyasında da ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç İstanbul, Ankara ve İzmir’den Almanya aktarmalı Los Angeles 795, New York 701, Miami 804, Hong Kong 695, Pekin 650, Tokyo 664 Euro’dan başlıyor. Biletlerin 30 Eylül’e kadar satın alınması gerekiyor.

AIR FRANCE ve KLM, son biletleme tarihi 28 Eylül olan kampanyasında ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç Dallas’a 200, Miami’ye 215, New York, Boston ve Chicago’ya 247, San Francisco ve Seattla’a 265 Euro’dan başlayan fiyatlarla uçma imkanı şansı veriyor.

IBERIA, 1 Ekim-30 Kasım tarihleri arasında İstanbul’dan Madrid’e seyahat edecek yolcularına gidiş-dönüş, ekonomi sınıfı, vergiler hariç 149 Euro’dan başlayan fiyatlar sunuyor.

ATLASJET, 27 Eylül’den itibaren Ramazan Bayramı boyunca İstanbul-Antalya arasında tek yön 79 YTL’den başlayan fiyatlarla uçma imkanı sunuyor. Havayolu, bayram boyunca İstanbul’dan Antalya’ya 140 sefer düzenleyecek.

Air Astana büyüyor

Kazak Havayolları Air Astana, verdiği uçak siparişleriyle hızla büyüyor. Airbus’la orta menzilli uçuşlarda kullanılmak üzere 6 adet A320 alım anlaşması imzalayan şirket, uzun menzilde ise Boeing’in yeni yolcu uçağı 787 Dreamliner’a verdiği 3 uçaklık sipariş bulunuyor.

Yüzde 51’i Kazakistan hükümetine bağlı Samruk Holding ile yüzde 49’u İngiliz havacılık devi BAE Systems şirketine ait olan Air Astana, 2001’de faaliyetlerine başladı. Filosunda 2 Boeing 767-300ER, 4 757-200, 8 Airbus A320, 2 A321 ve iç hatlarda kullanılan 5 Fokker 50 tipi uçak bulunan şirket, yeni siparişleriyle büyümeyi hedefliyor.

Halen Air Astana, Almatı ve başkent Astana’dan Londra, Amsterdam, Frankfurt, Bangkok, Pekin, Seul, Delhi ve Dubai’ye uçuyor. Bağımsız Devletler Topluluğu’nda ise Moskova’nın yanı sıra Aktobe, Atyrau, Karaganda, Kostanay, Pavlodar, Petropavlovsk, Semey, Shimkent ve Oskemen’e sefer yapıyor.

Air Astana’nın Türkiye, Ortadoğu ve Afrika Müdürü Micheal Whitehead’in verdiği bilgiye göre, şirketin en hızlı büyüyen pazarları arasında Türkiye önemli bir yerde bulunuyor. Halen tarifeli olarak Air Astana İstanbul’a Almatı’dan her gün, Astana ve Atyrau’dan da haftanın üç günü tarifeli olarak uçuyor. Kazakların büyük ilgi gösterdiği Antalya’ya bu yıl mayıs ayında başlayan charter yani tarifesiz olarak Almatı ve Astana’dan toplam 100 sefer gerçekleştirildi.

Toplam 21 uçaklık filosu ile bölgenin en önemli taşıyıcılarından biri haline gelen Air Astana, business class hizmetine de büyük önem veriyor. Halen filosundaki Boeing 767 ve 757’lerin yanı sıra A320/A321 serilerinde business class hizmeti sunuluyor. İstanbul-Almaty seferlerinde kullanılan 757’lerde toplam 20 business koltuğu bulunuyor. 2+2 düzenindeki 110 santimetre koltuk aralığına sahip business’ta class 8 kanallı video sistemi de yer alıyor.

YOLCU HATTI

A321’lerin 23’üncü sıradaki koltukları çok dar

Türk Hava Yolları’nın Airbus A321 uçaklarında, acil çıkış kapılarının yanındaki 23’üncü sıra koltukları çok dar. O koltuklara en fazla 10 yaşında bir çocuk oturabilir. Bir yetişkinin ne enden ne de boydan o koltuklara sığması imkánsız. Bence bu koltuklar üçlü değil, ikili hale getirilmeli.
Bülent İnce

THY’nin cevabı: Şikayet edilen koltuk, emergency (acil) çıkışta olduğu için boyutları diğer standart koltuklardan farklı ve yatışı limitlidir. Koltuk ebatları uçağın içinde koltuğun konacağı lokasyonda uyulması gerekli havacılık kurallarına göre belirlenir ve hesaplanan ölçülerin içinde kalacak şekilde koltuklar dizayn edilir.

Bahis olan koltuk, havacılık otoritelerinin emergency çıkışın engellenmemesi için önünde bırakılması gereken boş alanın izin verdiği ölçülere sadık kalınarak imal edilmiş olup, uçak imalatı sırasında söz konusu lokasyonda ekli kabin içi çiziminin dışında farklı bir ikili koltuk boyut seçeneğimiz olmamıştır. THY, kendi tercihi dışında kabinde yolcu memnuniyetsizliğine sebep olan zorunlu uygulamalar için yolcularından anlayış beklemektedir.

İki koltuk arasındaki fark

Standart Koltuk23. Sıradaki Koltuk Fark

Koltuk aralığı (cm)77770

Kol koyma yeri mesafe farkı (cm)45414

Oturma minderi yerden yükseklik farkı (cm)43421

Minder kalınlığı farkı (cm)990

Havayolu sektörü, artan yakıt maliyetleri ve küçülen ekonomiler nedeniyle sıkıntılı günler geçiriyor. Önce Amerika, ardında da Avrupa’da arka arkaya gelen iflaslar dikkat çekerken, Türk şirketler son bir ayda filolarını büyütmek üzere harekete geçti. İmalatçılara yeni uçak siparişi veren, leasing yani finansal kiralama şirketleriyle de ikinci el uçaklar için pazarlığa oturan yerli havayolları, bir yandan da tekliflere temkinli yaklaşıyor. Özellikle uçak kiralarının batan havayolları nedeniyle önümüzdeki aylarda daha da düşmesi bekleniyor. Türk şirketler bu dönemi iyi kullanıp aynı zamanda filolarında operasyon maliyetleri giderek artan eski nesil yolcu uçaklarını da değiştirmeyi planlıyor.

THY 777’YE SICAK BAKIYOR

Sektör, iki yıldır uzun menzilli uçak filosu konusunda çalışmalarını sürdüren Türk Hava Yolları’nın kararını merakla bekliyor. Giderek artan sayıda siparişler nedeniyle gerek Boeing 787, gerekse de Airbus A350XWB teslimat süreleri yavaş yavaş 2020’ye doğru kayıyor. Bu nedenle THY tercihlerini kiralama yöntemi üzerinde yoğunlaştırıyor.

Uzun menzilde mevcut Airbus A340 ve A330 uçaklarının yanı sıra THY birkaç aydır Boeing 777 kiralamak üzere girişimlerini sürdürüyor. Öncelikle Alitalia’nın elinden çıkartmayı düşündüğü 4 adet 777-200ER’a kanca atan THY, İtalyan havayolunun bu fikrinden vazgeçmesi nedeniyle rotayı farklı alternatiflere çevirdi. Leasing şirketleriyle görüşmelerini sürdüren THY, yıl başına kadar 777 kiralama sürecini tamamlamayı hedefliyor. Boeing bu fırsatı iyi kullanarak kiralama sonrasında THY ile 777 uçakları için satış anlaşması da imzalamak istiyor. Boeing, 777 modelleri için 2013-2014 arasında teslim edilmek üzere 10 adetlik bir satış planı sunmak üzere çalışmalar yapıyor. Altyapısını bu yönde hazırlamaya başlayan THY, 777 kiralaması veya alımı gerçekleştirirse, filosundaki 737 pilotlarından bir kısmını 777’ye geçirecek.

Pegasus Zürih’e sefer artırdı

PEGASUS HAVAYOLLARI, kış tarifesiyle birlikte Köln’den sonra Zürih’e de haftada üç gün uçma fırsatı sunuyor. 26 Ekim’de başlayacak olan kış tarifesiyle birlikte, şimdiye kadar haftada iki gün olarak gerçekleşen İstanbul-Zürih seferleri haftada üç gün (pazartesi, çarşamba ve cumartesi) karşılıklı yapılacak. Bu seferlere yurtiçinde 16 noktaya bağlantı verilecek.

EASYJET, 12 Aralık’tan itibaren İstanbul Sabiha Gökçen ile Londra Gatwick Havalimanları arasında seferlerine başlıyor. Uçuşlar her gün karşılıklı gerçekleştirilecek. Gatwick uçuşlarında tüm vergiler dahil tek yön 29.99 Euro’dan başlıyor. Halen Easyjet, Londra Luton ve İsviçre’de Basel Mulhouse Havalimanı’ndan Sabiha Gökçen’e, Gatwick’ten de Dalaman’a sefer düzenliyor.

AIR FRANCE ve KLM’in ortak düzenlediği Kuzey Amerika promosyonlarında ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç, Dallas 200, Miami 215, Boston, New York ve Chicago 247, Los Angeles, Philadelphia, Seattle ve San Francisco 265, Washington DC 297, Montreal ve Toronto 309, Phoenix de 315 Euro’dan başlıyor. Biletlerin 28 Eylül’e kadar satın alınması gerekiyor.

THY’nin Miles&Smiles Özel Yolcu Programı üyeleri kazandıkları millerle Star Alliance üyesi 13 havayolunun uçuşlarında up-grade olarak adlandırılan bir üst sınıfa geçiş yapabiliyor.

Koreliler uçaklarını soğukta test edecek

Güney Kore Havacılık Sanayi (KAI), 15 bin metre irtifada soğuk hava şartlarının uçaklara etkilerini incelemek için Uçuş Test Merkezi’ni hizmete açtı. Toplam 180 bin metrekare kapalı alana sahip tesiste yüksek irtifalardaki soğuk hava ve düşük basıncı gibi atmosferik şartlar birebir sağlanıyor.

Faaliyetlerine 1994’te aynı Türkiye’de olduğu gibi F-16 imalatı ile başlayan KAI’nin ilginç bir öyküsü var. F-16 uçaklarının tasarımcısı Lockheed Martin şirketi, KAI’ye örnek olarak Ankara’daki Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) tesislerini gösterdi. Koreli mühendis ve uzmanlardan oluşan 65 kişilik ekip, 1994’te 3 ay boyunca F-16 imalatını TAI mühendislerinden öğrendi.

Koreliler, F-16’dan sonra kendi tasarım çalışmalarına ağırlık verdi. Önce pervaneli, turboprop motorlu eğitim uçağı KT-1’i geliştirdi. Korelilere F-16 yapmasını öğreten Türkiye, 2007’de KAI’den eğitim uçağı satın almak üzere anlaşma imzaladı. Hava Kuvvetleri’nin temel pilot eğitiminde kullanılacak KT-1 tipi uçaklardan 2010-2012 arasında 55 adet teslim edilecek.

Türkiye eğer elini çabuk tutup özgün ürünlere öncelik verebilseydi, KT-1 yerine TAI’nin geliştirdiği benzer özelliklere sahip "Hürkuş" eğitim uçağını alabilir, kendi tasarladığımız bir uçağı Türk Hava Kuvvetleri kullanabilirdi.

İlk Türk sivil uçağı 78 yaşında

Havacılık tarihimizin efsanevi pilotu Vecihi Hürkuş tarafından tasarlanıp imal edilen ilk Türk sivil uçağı "Vecihi K-XIV"ün ilk uçuşunun 78’inci yıldönümü, 16 Eylül’de saat 15.30’da İstanbul Kadıköy Halk Eğitim Merkezi’nde yapılacak törenle kutlanacak. Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Derneği tarafından gerçekleştirilen organizasyonda Vecihi Hürküş’un hayatını anlatan belgesel ve K-XIV uçağı ile ilgili bilgiler verilecek.

K-XIV uçağını, motor hariç tamamen yerli malzeme ile 3 ayda Kadıköy’deki atölyesinde imal eden Hürkuş, ilk uçuşunu Kızıltoprak’ta gerçekleştirmişti. Çift kanatlı, iki kişilik eğitim uçağı, 850 kilogramlık kalkış ağırlığı ile saatte 155 kilometre hıza çıkabiliyordu. Vecihi Hürkuş uçağını Ankara’ya götürerek yurtiçinde Türk Hava Kurumu adına bir tur gerçekleştirmek istedi. K-XIV’ün uçuşa elverişlilik sertifikasının olmaması nedeniyle bu tura izin verilmedi. Hürkuş, uçağını sökerek trenle havacılık sanayi gelişmiş en yakın ülke olan (eski) Çekoslovakya’ya götürdü. Uçak mühendisleri ve Çekoslovak sivil havacılık otoritesi tarafından incelenen ve test edilen K-XIV çok beğenilerek onaylandı. 5 Mayıs’ta uçarak Türkiye’ye gelen Hürkuş, kendi uçağı ile turunu tamamlayarak ciddi miktarda bağış topladı.