×
Süryani, Yahudi, Yunan, Bizans, Müslüman Arap, Türk gibi farklı etnik ve dini grupların kurduğu devletlere ev sahipliği yapan Urfa’nın tarihi, çevresinde hüküm süren uygarlıkların kalıntılarının her biri çok önemli ve değerli.
Görülmesi gereken yerler listesinin ilk sırasında da kentin 12 kilometre dışında, geçmişinin 12 bin yıl öncesine dayanan dünyanın en eski tapınağı, bu zamana dek bildiğimiz birçok şeyi alt üst eden, tarım ve hayvancılığın başladığı Göbeklitepe var. Tarihin sıfır noktası denmesi boşuna değil.
Ardından Pagan inanışının en önemli merkezleri arasında olan, Babil, Hitit, Asur tabletlerinde adından sık sık söz edilen, dünyanın en eski yapılarının bulunduğu Harran Antik Kenti geliyor.
Tarihteki en bilinen adıyla Rumkale bugünkü adıyla Halfeti’nin Atatürk Barajı’nın suları altında kalan eski yerleşim yeri de sadece Türkiye’nin değil bana göre dünyanın mutlaka görülmesi gereken yerleri arasında.
Kentin merkezindeki gerçeklerle efsanelerin birbirine karıştığı mistik Balıklıgöl ve Pagan inanışına göre ölüm sonrasında başka bir evrende uyanacaklarına inanıldığı için insanların değerli eşyalarıyla gömüldüğü Kızılkoyun/ Edessa Nekropolü’ndeki kaya mezarlar, rölyefler duvar yazıları ve mozaikler de öyle.
Üç gün boyunca bize eşlik eden yerel rehberlerimiz Halit Ayğat ve Mehmet Can içselleştirdikleri anlatımlarıyla gezimizi farklı bir boyut kattı, bizi mistik yolculuklara çıkarttı.
Ahmet Fevzi ve Zerrin Ellialtıoğlu ev sahipliğinde Ormana’da bir müze otel olan ‘Yeniçeri Ahmet Ağa Konağı’nda Patara Kazı Başkanları Prof.Dr. Havva İşkan Işık, Prof. Dr. Fahri Işık, Devlet Sanatçısı ve efsanevi Orkesta Şefi Gürer Aykal, ADSO Flüt sanatçısı Lelya Bayramoğulları, Zerzevan Kalesi Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun ve turizmci Avrupa Konseyi Onursal üyesi Gaye Doğanoğlu gibi farklı disiplinlerden her biri alanının en iyisi isimlerle bir araya geldik.
Ellialtıoğlu ailesi gibi Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy’un de memleketi olan, adını Roma dönemindeki antik bir kent olan Erymna’dan aldığı söylenen Ormana günümüzde İbradı ilçesine bağlı bir mahalle.
Bölgede hüküm süren farklı devletlerin, ülkelerin hakimiyetinde varlığını sürdüren, zaman içinde tarihe karışan kent Osmanlı döneminde yeniden kurulmuş.
En büyük özelliklerinden biri de yöreye özgü sadece taş ve ağaçtan yapılan, harç ya da çimento kullanılmayan yığma yapıyı ahşap iskelet taşıdığı ve duvardan taşan uçları düğme gibi göründüğü için ‘Düğme ev’ denilen mimariye sahip olması.
Konakladığımız Yeniçeri Ahmet Ağa Konağı, ulaşılan kayıtlara göre 1898 yılında inşa edildiği tahmin edilen bir düğmeli ev.
Çünkü ülkemizin genlerine işlemiş bir refleksi var. Uçlarda dolaşmayı, duyguları ak ve kara olarak ifade etmeyi seviyoruz.
Ya hep ya hiç, ya iyisindir ya kötü. ya düşmansındır ya dost, ya tarafsındır ya değil.
Oysa bu genellemeler, kesip atmalar en insani özelliğimizi, empati kurma yetimizi devre dışı bırakıyor.
Michelin’in eksiklerini eleştirelim ama kantarın topuzunu kaçırmayalım. Ödül alanları almayanlarla karşılaştırmak yerine sistemin aksaklıklarını konuşalım. Şeflerimizin de söylediği gibi Michelin başta olmak üzere uluslararası rehberlerin Türkiye gastronomisine, sektörün gelişmesine, dünya çapında tanınırlığının artmasına katkısı büyük.
100 yılı geride bırakmış dünyanın en prestijli restoran rehberinin Türkiye’ye gelmesi içeriği ne kadar eksik olursa olsun önemli.
İyi ki Kültür ve Turizm Bakanlığı maddi destek verdi de bu proje gerçekleşti. Yoksa Michelin kolay kolay Türkiye’ye gelmezdi.
Nedeni tabii ki restoranlarımızın ya da şeflerimizin yetersizliği değil. Batı’nın bizi birçok alanda olduğu gibi öteki olarak görmesi, klişelerle tanıması, kültürümüzü ve onun parçası olan gastronomimizi önemsememesi.
Bir de sanırım rehberin ana sponsorunun Türkiye’de kendileri için yeterince büyük bir pazar payı görmemesi ve rehberin ticarileşmesi, sınırlarını çizdiği bir bölge dışına ancak davet ve teşvikle gitmesi.
İtalya Senatosu konuyu bu yılın başından beri tartışıyordu. Mart ayında tarım bakanı yasa tasarısını bakanlar kuruluna sunmuştu.
Ve 19 Temmuz’da ulusal çıkarları, gıda mirasını ve tüketicilerin sağlığını korumak amacıyla yapay et ve sentetik gıdaların pazarlanmasını, ithalatını ve üretimini engelleyen tasarıyı onaylamıştı.
Akdeniz beslenme geleneğine sahip çıkan bu karar sağlık ve çevre kadar çiftçilerin haklarını da koruyacaktır. Umarım parlamentolarının alt meclisinde tartışılacak yasa tasarısı kabul görür. Çünkü önerilen doğal tarım ürünlerini korumaya yönelik bu çıkış aslında tüm dünyayı yakından ilgilendiren çok önemli bir konu.
Bu kararı eleştirenler yasağın henüz ‘var olmayan ürünlere’ yönelik olduğunu söylüyor, pratik bir düzenlemeden çok propaganda olduğuna işaret ediyor. Öte yandan Fransa gibi bazı ülkeler bitki bazlı ya da kültür protein üretmek için çok büyük bütçeler ayırıyor. ABD, Singapur ve İsrail gibi ülkeler de ister sentetik ister sahte deyin bu üretim sürdürülüyor.
Dört yıl önce veganlara bir hizmet olarak sunulan, ‘fake meat/ sahte et’ sloganıyla çıkan, ürünlere neden karşı olduğumu, ‘Dünyayı sahte et mi kurtaracak’ başlığıyla yazmıştım. O zaman da söylediğim gibi bizim sürdürülebilir bir dünya için fazla karbon ayak izi bırakan büyükbaş hayvan besiciliğini en aza indirgememiz gerekiyor.
Ancak bunun çözümü laboratuvar ortamında et üretme olmamalı. Günümüzde neyse ki biraz daha bilinçlenme oldu, hiç olmazsa doğal sebze ve bakliyat bazlı ürünler yapılıyor.
Tartışmaların bir başka boyutu olan “Nüfus artıyor insanları besleyemeyeceğiz, ne yapalım edelim üretimi artıralım” yaklaşımının da tutarlı olmadığını üretilen gıdanın yüzde 40’nın çöpe gitmesi gösteriyor.
Belki de bu yüzden tüm çevremdekilerin ‘deli misin kırık ve alçılı ayakla gidilir mi?’ demelerine karşın çok önceden planlanmış, Gamze Cizreli’nin organize ettiği Cumhuriyet’in 100’ü yılını Ankara’da kutlama ve döner dönmez de Kültür Eğitim Kurumları’nın başında olan üç özel kadının Cumhuriyet yemeği davetlerine katılmamayı aklımdan bile geçirmedim.
İyi ki de gitmişim, Ankara’daki etkinlik de İstanbul’daki yemek de coşku doluydu. İşini iyi yapan, yaptığını sahiplenen, kendini ilke ve prensipleriyle özdeşleştiren kadınlarla birlikte olmak bana iyi geldi. Tabii özellikle kadınların bu coşkusunda Mustafa Kemal Atatürk’ün sayesinde elde ettiği kazanımların da payı büyük.
Ankara’daki etkinlik Bir Ankara klasiği olan Trilye’de akşam yemeğiyle başladı. Ertesi gün benim alçım nedeniyle katılamadığım Anıtkabir ziyaretiyle devam etti.
Ardından Velux AVM’de açılan100’üncü Big Chefs’te ilk yemek ve kitap imzasıyla sürdü. 100’üncü yıl balosuyla doruk noktasına ulaştı, iki günü boyunca kendimizi büyük bir aile gibi hissetmemizi sağladı.
Kısacası, bir masa etrafında toplanıp yemek yediğimiz, marşlar, şarkılar söylediğimiz kutlamalar her anlamda doyurucu ve unutulmazdı. Şimdi önce Ankara, sonra İstanbul...
Balıkesir’in beş peynirinin ‘The World Cheese Awards 2023’ Dünya Peynir Yarışmasında Türkiye’yi temsil edeceği söylerken duydukları coşku görülmeye değerdi.
Bu yıl Norveç’in Trondheim kentinde yapılan yarışmaya Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, dünya birincilik ödülü de bulunan Coğrafi İşaret Tescilli ‘Manyas Kelle’, ‘İvrindi Kelle’, ‘Savaştepe Mihaliç Kelle’nin yanı sıra, ‘Kirli Hanım’ ‘Bükdere Küflü Katık’ olmak üzere 5 peynir çeşidi ile katılıyormuş.
DÜNYANIN EN İYİ PEYNİRLERİ NASIL BELİRLENİYOR?
İlan edilen, acılarını paylaştığımızı gösteren 3 günlük yas bu akşam sona eriyor. Ama savaş, savaş suçları, soykırımı andıran katliam pek sona ereceğe benzemiyor.
Böyle dönemlerde insan barışa ve demokrasinin temel değerlerine sahip çıkan, çatışmanın tırmanmaması için çaba harcayan bir ülkede yaşamanın, bir yüzyılı geride bıraksa da kendi tarihi ve dünya tarihi içinde hâlâ çok genç olan Cumhuriyet rejimini her alanda daha ileriye taşımanın, güçlü olmanın ve güçlü durmanın önemini çok daha iyi idrak ediyor.
Devletiyle, sivil toplumuyla, iş dünyasıyla bu sorumluluğu yerine getirmeye çalıştığımıza inanıyorum.
Beklentim bu savaşın da, yakın ve uzak çevremizdeki tüm savaşların da en kısa sürede bitmesi, Filistin başta olmak üzere tüm insanlığın barış, huzur ve güvenlik içinde yaşayacakları bir dünyanın kurulması.
Hayallerin gerçek olsa
Cumhuriyet’imizin 100’üncü yıl kutlamaları çerçevesinde birçok kurum ve kuruluş bu önemli eşik noktasını unutulmaz kılmak ve saygısını göstermek için etkinlikler yapıyor, belgeseller hazırlıyor, özel ürünler çıkarıyor, balolar düzenliyor.
Savaşın anlamsızlığı, savaşların haklısı- haksızı olmayacağı, güç sarhoşu, dünyayı yönetme hırsında olan ülkelerin ikiyüzlülüğü üzerine yazmak istiyor. Ama galiba en iyisi en iyi yaptığımız şeyi yapmak, umudu ayakta tutmak için çalışmak.
Ülkemizin de her alanda ve her anlamda güçlü olması için elimizden geleni yapmak.
Ve tabii kendini her geçen gün daha çok hissettiren iklim felaketinden açlığa, savaşlardan salgınlara pek çok sorunla karşı karşıya olduğumuzu da unutmamak...
AKİRA BACK: JAPON MUTFAĞINA MODERN DOKUNUŞLAR
Bir yıl kadar önce İstanbul yeme-içme sahnesine katılan ünlü şef Akira Back’in kendi adını taşıyan restoranını merak etmeme karşın gitme fırsatı bulamamıştım. Geçen hafta ortak dostlarımızla birlikte JW Marriot Marmara Sea Hotel’in Genel Müdürü Okan Karadağ’ın konuğu olduk.
Hemen denizin yanı başında konumlandırılmış restoran önce manzarasıyla insanın aklını başından alıyor. Sonra da sıra her biri sanat yapıtı gibi tasarlanmış, küçük de olsa özgün dokunuşları olan tabaklara geliyor.