Sene 1950’ler… İstanbul’dayız. İki erkek kardeş Ayasofya, Sultanahmet, Aya İrini’de geziyor, altını üstüne getiriyorlar! Ağabey fotoğraf çekerken, küçük kardeş hayranlıkla onu seyrediyor. Aradan yıllar geçiyor… Küçük kardeş hayatın şartlarına uygun iş hayatına atılıyor. Ancak büyülü fotoğraf yürüyüşlerini hiç unutmuyor. Kendi çocuğuna aynı merakı aşılamak için İstanbul’da gezerken fotoğrafa yeniden aşık oluyor. 30 yıl aradan sonra bu işi asıl mesleği haline getiriyor ve uluslararası çapta tanınan, Türkiye’nin en meşhur fotoğraf sanatçılarından biri oluyor; İzzet Keribar!
#İzzet KeribarEvrensel bilime üst düzey katkıları nedeniyle Eczacıbaşı Topluluğu’nun Tıp Onur Ödülü’ne layık görülen Prof. Dr. Marsel Mesulam Hürriyet’e konuştu. 40 yaşında Harvard’ın en genç profesörlerinden biri olan Prof. Mesulam, Alzheimer’ın neden tedavi edilemediği sorusuna, “Meteoroloji havayı tahmin ediyor ama değiştiremiyor. Alzheimer’da da bu noktadayız” cevabını verdi. Prof. Mesulam, Harvard’ı ansiklopediye bakarak seçtiğini anlattı.
#Marsel MesulamTürkiye'de konuşulan onlarca dilin yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu belirten yönetmen Erdoğan Kar "önümüzdeki 100 yıl içinde kültürel zenginliğimiz olarak nitelediğimiz Anadolu ve Trakya'da konuşulan diller, eğer önlem alınmazsa tarihe karışacak" dedi.
#Erdoğan KarUNESCO tarafından ciddi anlamda tehlikede olarak nitelendiren diller arasında gösterilen Ladino, yani Yahudi İspanyolcası veya Judeo-Espanyol, İstanbul’da bu dile hakim son kuşak tarafından yazıya dökülerek sonraki nesillere aktarılmak üzere arşivleniyor. Karen Şarhon, 59 yaşında, beş dil bilen bir dünya insanı. 2003 yılında, İngilizce öğretmenliğinden emekli olarak, Sefarad Kültürü Araştırma Merkezini açıyor. Şarhon, 1978’de Türkiye’nin ilk Sefarad müzik grubu ‘Los Pasharos Sefaradis’ kurucularından ve 2002 yılında Harbiye Açıkhavada Sezen Aksu ile düet yapacak kadar da yetenekli. Şimdilerde, müzik çalışmalarına ek olarak, Ladino dilinde yayımlanan El Amaneser gazetenin yayın yönetmeni. Şarhon ile Gözlem Yayıncılıkta, Ladino dilinin son kalesi olan kültür merkezi hakkında konuştuk. Haber: Kardelen KOLDAŞ
#HtvozelGalata’daki Neve Şalom Sinagogu’yla iç içe olan 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, yüzyıllardır bu topraklarda yaşayan Türk Musevilerinin kültürü, Osmanlı-Türk kültürleriyle etkileşimi ve toplumumuza katkıları hakkında çok değerli bilgiler veriyor. İşte 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi'nin buram buram tarih kokan hikayesi...
#SeyahatYazarlığının 40. yılını kutlamaya hazırlanan, edebiyat dünyamızın usta ismi Mario Levi ile buluştuk; 19 yaşında aşk acısını dindirmek için yazdığı ilk hikâyeden bugüne uzanan yolculuğunu dinledik. Levi, “Yazmak benim için bir hayata tutunuştu. Edebiyatın trajediden kaynaklandığına inanıyorum. Hayat toz pembe diye edebiyat olmaz; bir şey içinizi acıtacak” diyor. Kurgu dışı dünyada mutluluğun formülünü ise, “Sevmek” diye veriyor.
#Mario LeviHer milletin kullandığı bir dil ve alfabe vardır. İbrani alfabesi de yaygın olarak kullanılan alfabelerden biridir. Her alfabenin olduğu gibi bu alfabenin de kendine özgü farklılıkları bulunuyor. İbrani alfabesinin harflerini, özelliklerini öğrenip detayları ile derledik.
UNESCO’nun yayımladığı ‘Tehlike Altındaki Diller Atlası’na göre Türkiye’de 11 dil kaybolma tehlikesi altında, üç tanesi de çoktan öldü. “Bir dil niçin kaybolur?” sorusunun ve Türkiye’de kaybolma tehlikesi altında olan dillerin peşine düştük; bu dillerin son temsilcileriyle görüştük.
#Türkiye’Nin Kaybolan DilleriUNESCO tarafından yok olma tehlikesindeki diller arasında gösterilen Ladino, yani Yahudi İspanyolcası’nı (Judeo-Espanyol) İstanbul’da az sayıda insan konuşabiliyor. Bu dilin son temsilcilerinden Karen Şarhon, olabildiğince çok eseri yazıya dökerek sonraki nesillere aktarmaya çalışıyor.
#Yok Olma TehlikesiGazeteci Deniz Alphan, “Çocukken annem konuştuğunda utanırdım” dediği dilin peşine düştü, kaybolmakta olan Ladino dilini ve Sefarad mutfağını mercek altına aldı. Beş asır önce İspanya’dan Osmanlı’ya göç eden Yahudilerin torunlarıyla konuştu. Prof. İlber Ortaylı’dan Soli Özel’e, Mario Levi’den Aylin Öney Tan’a pek çok akademisyen ve yazarla söyleşiler yaptı. Alphan’ın belgeseli ‘Kaybolan Bir Dil, Kaybolan Bir Mutfak’, 36’ncı İstanbul Film Festivali kapsamında gösterilecek.
#Ladinoİspanya Adalet Bakanı Alberto Ruiz Gallardon, 1492 yılında İspanya'dan sürgün edilen Musevilere kapısını açan Türkiye'ye "tarihi bir şükran" duyduğunu, Türkiye'nin Museviler için yaptığının modernite örneği olduğunu ve şu anda İspanya'da çıkarılmak istenen yasanın aslında Türkiye'deki modeli örnek aldığını söyledi.
#İspanya“Birileri bana hikâyelerini anlatmam için kendilerini gösterdi, hatta hayatıma girdi... Ben de varolmamızın sebebi dili, varolma sebebim Türkçe’yi kullanarak bu hikayeleri okuyucuya taşıdım” diyor Mario Levi. Şu an 56 yaşın keyfini, üçüncü babalık deneyimine hazırlanarak sürdüren Levi, Çağdaş Türk Edebiyatı’nın önemli yazarları arasına adını altın harflerle yazdırmayı başarmış bir isim.
İspanya, 500 yıl önce engizisyondan kaçarak ciddi bir bölümü Osmanlı İmparatorluğu'na sığınan Yahudilerin torunlarına vatandaşlık teklif etmeyi planlıyor.500 yıl önce on binlerce Yahudi baskılar nedeniyle İspanya'yı terk etmişti. Hükümet, şimdi onların torunlarını geri çağırıyor.
Yazar Mario Levi, anne ve babalarının yaşam tarzlarını yadırgayan Avrupa’daki ikinci veüçüncü kuşak Türk gençlerinin, ana dillerinden de uzaklaştıklarını söyledi. Bunun Avrupa’daki Türkçe için tehlike sinyali olduğunu belirten Levi, ‘‘Bunu durdurmamız gerekiyor. BelkiTürkiye’nin güzel yönlerini göstererek, güzel örnekler vererek bunu daha cazip hale getirebiliriz” dedi.
İspanya Kralı Juan Carlos ve İspanya Başbakanı Jose Maria Aznar'la birlikte Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Kültür Bakanı Suat Çağlayan'ın da onur konuğu olarak davet edildiği Dünya Sefarad Kongresi, 14-17 Ekim tarihleri arasında İspanya'nın Barselona şehrinde yapıldı.