×
Sonucu bilmek elbette mümkün değil, ancak bazı rakamlar üzerinden gidebiliriz.
*
YÜZDE 25 - SPD bir süredir anketlerde yüzde 25 bandını yakalamış gibi duruyor. ‘Türk Armin’ lakaplı Armin Laschet’i (60) başbakan adayı gösteren Hıristiyan Birlik partileri CDU/CSU yüzde 21-22, Annalena Baerbock’u (40) aday gösteren Yeşiller ise yüzde 16-17 aralığında gözüküyor.
*
900 BİN SEÇMEN - Almanya’da 60 milyon 400 bin seçmen bulunuyor. Seçmenin yüzde 12’si göçmen kökenli. Yaklaşık 900 bin Türkiye kökenli de bu seçmen grubunda yer alıyor. DW Türkçe’nin analizine göre seçilme şansı bulunan Türkiye kökenli adayı sayısı yaklaşık 40.
*
353.5 MİLYAR EURO - Koronavirüs salgınının neden olduğu kriz nedeniyle esnaf ve girişimcilere yönelik 353.3 milyar Euro ile Almanya tarihinin en büyük ekonomik yardım paketi açıklandı. Merkel hükümetinin vatandaşı mağdur etmeme çabası bir anlamda paranın başında oturan rakip partili Maliye Bakanı Olaf Scholz’un hanesine yazıldı.
*
ERKEKLERLE İLGİ SIRRI
Angela Dorothea Kasner, 1954 yılında Hamburg’ta dünyaya geldi. Ancak Protestan papazı olan babası Doğu Almanya’ya taşındığı için çocukluğu burada geçti. Komünist rejimde dindar bir ailenin kızı olarak büyüdü. Fizik okudu, kuantum kimyası gibi iddialı bir dalda doktora tezi hazırladı.
Merkel, geçtiğimiz günlerde o günleri bir etkinlikte şöyle anlattı: “Öğrencilerin yüzde 80’i erkekti. Hızla koşardım, genelde boş deney masası kalmazdı. Sonradan ben de erkek ağırlıklı ortamlarda yer kapmayı öğrendim.”
SOYADI İLK EŞİNDEN
Merkel, marka haline gelen soyadını ise beş yıl evli kaldığı ilk eşi Ulrich Merkel’den aldı. 1990’da iki Almanya’nın birleşmesi sonrasında Hıristiyan Demokrat Parti’den (CDU) siyasete atılan Merkel, partinin efsanevi Başbakanı Helmut Kohl’ün ‘Küçük Kızı’ olarak anıldı. Ancak Kohl’ün siyaseti bırakmasında etkili olan isim de yine Merkel’di.
İLKLERİN BAŞBAKANI
2005 yılında Merkel ilklere imza atarak Almanya Şansölyesi oldu. Almanya’nın ilk doğu kökenli ve ilk kadın başbakanıydı. Almanya ekonomik olarak iyi bir dönemden geçmediği gibi Avrupa Birliği cephesinde de sorunlar yaşanıyordu.
EN GÜÇLÜ KADIN
Almanya, Avrupa ve transatlantik ilişkilerde istikrar ve dengenin sembolü olarak kabul gören Merkel’den sonra Almanya kiminle yola devam edecek? Dünya merak ediyor. Başbakan adaylarından üçü öne çıkıyor.
‘TÜRK ARMİN’ Mİ
Armin Laschet: Merkel’in Hıristiyan Demokrat Birlik partilerinin (CDU/CSU) adayı. Madenci bir babanın oğlu, hukuk eğitimi almış. Türklerin yoğun olduğu Kuzey Ren Vestfalya eyaletinin başbakanı. 60 yaşında. Göç ve İslam konusunda nisbeten ılımlı yaklaşıma sahip, Türklerle yakınlığından ötürü ‘Türk Armin’ olarak da anılıyor. Ancak aşırı sağcı ve milliyetçi kanat bu lakabı onu kötülemek için de kullanıyor.
‘SCHOLZ-OMAT’ MI
Olaf Scholz: Sosyal Demokrat Parti’nin (SPD) başbakan adayı. Anne ve babası tekstil sektöründe çalışmış. Hukuk eğitimi almış. 63 yaşında. Şu anda Almanya Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı. Brandenburg eyaleti eğitim, gençlik ve spor bakanı Britta Ernst ile evli. ‘Karizmatik değil’ dense de tutuk konuşmasından ötürü robota benzetilip ‘Şolzomat’ yakıştırması yapılsa da son dönemde yıldızı giderek parlıyor.
‘YEŞİL’ ANNALENA MI
Annalena Baerbock: Yeşillerin ilk başbakan adayı. 40 yaşında. Pedagoji uzmanı bir anne ile mühendis bir babanın kızı. Küçük yaşlardan itibaren anne ve babasıyla NATO ve nükleer karşıtı gösterilere katılmış. Almanya’da siyaset okumuş, London School of Economics’te uluslararası kamu hukuku üzerine master yapmış. İklim değişikliğinin Almanya’yı da vurduğu bir dönemde daha çevreci politikaların zamanının geldiği görüşünde. İki küçük çocuğun annesi.
ANKETLER NE DİYOR
1996-2001 yılları arasında Afganistan’ı yöneten ve katı bir şeriat uygulayan Taliban, belli ki bu kez ılımlı bir imajla uluslararası kabul gören bir aktör olmayı hedefliyor. Afganistan’da planları tutmayan Batı da belli ki bu kez Taliban gerçekliğini kabul etmeye daha hazır bir konumda.
YÖNETİM AÇIKLANACAK
ULUSLARARASI ajanslardan gelen haberlere göre bugün cuma namazı sonrası ya da birkaç gün içinde Afganistan’ın yeni yönetiminin açıklanması bekleniyor.
Yönetimin bir numarasının, örgütün de başında olduğu söylenen ancak şu ana kadar henüz ortaya çıkmamış olan Hibetullah Akhunzade olması bekleniyor. 2016’dan beri örgüt lideri olan Akhunzade ultra muhafazakâr din adamı olarak tarif ediliyor. 60’lı yaşlarında olduğu söylenen Akhunzade, Sovyet işgalinden bu yana mücahit direnişlerinde daha çok dini bir figür olarak yer almış. Akhunzade’nin oğlu Abdurrahman’ın 2017 yılında Helmand’da henüz 23 yaşındayken bir askeri üsse intihar saldırısı düzenlediği açıklanmıştı.
BİRADER 2 NUMARA
AKHUNZADE’nin İran’ın dini lideri Ali Hamaney gibi ülkenin en yüksek siyasi ve dini lideri konumunda yer alıp günlük işlerin kontrolünün ise Abdülgani Birader’de olacağı konuşuluyor. Taliban’ı kuran dört kişiden biri olan Birader, ABD’nin Afganistan müdahalesi sonrasında 2010’da Pakistan’da yakalandı, 2018 yılında da yine ABD’nin talebi üzerine serbest kaldıktan sonra Amerika ile müzakere heyetinin başı oldu.
Birader’in yanı sıra Taliban’ın kurucusu Molla Ömer’in oğlu Mevlevi Yakup ile Hakkani yapılanmasının lideri Sirajuddin Hakkani’nin de Akhunzade’nin yardımcıları olabileceği söyleniyor.
Müstakbel Taliban hükümetiyle ilgili bir diğer not da bakan seviyesinde kadınlara görev verilmeyeceği.
Geçen hafta ise bu kez Kabil’de can havliyle ABD uçaklarına tutunmaya çalışırken gökten düşen insanların çaresizliğini izledik. 20 yıl arayla yaşanan bu görüntüler aslında birbirleriyle de çok ilintiliydi.
NEYDİ NE OLDU
11 EYLÜL saldırıları üzerine, El Kaide’nin kökünü kazıma gerekçesiyle Afganistan’a giren ABD, söz konusu örgüte yataklık yapmakla suçladığı Kabil’deki Taliban yönetimine son vermişti.
Kız çocuklarına okumayı, kadınlara çalışmayı, kadın ayakkabısı sesini, müziği, uçurtmayı, tıraşı yasaklayan Taliban, kırsala çekilirken, birçok üst düzey yöneticisi ise yakalanıp hapse atıldı.
Afganistan’da nisbi özgürlükler dönemi başladı. Kadınlar, kızlar günlük hayata katıldı. Gençler müzik yapmaya alıştı. Kız öğrenciler robot takımları kurup uluslararası yarışmalarda ödül peşinde koştu.
Aradan yıllar geçti, ABD’de başkanlar değişti. Irak savaşı, Suriye savaşı, terör örgütü DEAŞ tehdidi derken geri planda yeniden toplanmaya başlayan Taliban, arada düzenlediği terör eylemleriyle gündeme geldi. Eski ABD Başkanı Donald Trump’a göre Afganistan, kaynakları tüketen gereksiz bir savaştı.
ANLAŞMA YAPILMADI
PAKİSTAN’
Taliban dün bu yazıyı yazarken cumadan bu yana 12 vilayetin merkezini ele geçirmiş, Kabil-Kandahar yolunu kontrol altına alarak 150 kilometre ötedeki başkenti de baskı altına almıştı.
Dünya Afganistan’da bu hızlı gelişmeleri izlerken, ABD basını Washington yönetiminin Kabil’in 90 gün içinde Taliban’a geçebileceği hesabı yaptığını yazdı. Oysa daha önce ABD, Afgan hükümeti kendini toparlayamazsa 6 ile 12 ay içinde Taliban kontrolü öngörüyordu.
KUZEYDEN BAŞLADI
YILLARDIR ABD’den eğitim ve askeri destek alan Afgan ordusunun bu kadar çabuk çözülmesi muhtemelen öngörülmüyordu. Nitekim ABD Başkanı Joe Biden da “20 yılda bir trilyon dolar harcadık. Eğittik, modern ekipmanlarla 300 bin Afgan gücünü donattık. Afgan liderlerinin bir araya gelmesi lazım. Kendileri için, ulusları için mücadele etmeleri gerekiyor” diyor. ABD, şu an sınırlı hava desteğinin dışında askeri bir müdahaleden yana değil.
Taliban bu kez, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan ile sınır olan kuzeyde kontrolü sağlamaya yönelik taarruzda bulunuyor. Bölgenin en büyük kenti Mezar-ı Şerif’in de düşmesi halinde Taliban kuzeyde tamamen denetimi sağlamış olacak. Farklı etnik gruplarının yaşadığı bu bölge Taliban iktidarının söz konusu olduğu 1996-2001 yılları arasında Kuzey İttifakı yapılanmasıyla Taliban’a en fazla karşı koyan bölgeydi.
KABİL’E BASKI ARTTI
ŞERİATIN katı bir şekilde uygulanmasından yana olan Taliban’ın denetimi sağladığı bölgelerde günlük hayat devam etse de kadınlara burka telkini, radyoda müziğe kısıtlama gibi müdahalelerin başladığı aktarılıyor. Taliban’dan en çok da kadınlar çekiniyor.
İngiliz The Guardian gazetesinde çıkan bir haberde Gazneli
NİYE KAÇIYORLAR
KÜRESEL sorunlar, dünyayı küresel de sınamalarla karşı karşıya bırakıyor. Şu günlerde en çok öne çıkan başlıklardan biri de ABD’nin Afganistan’dan çekilmesiyle aşırıcı Taliban’ın ülkede kontrolü genişletmesi ve söz konusu ülkeden düzensiz göçmen çıkışının hızla artması.
Aslında Afganlar yeni değil, bir süredir kaçmaya çalışıyor. Çünkü koronavirüs salgını, ülkenin pek çok vilayetinde süren kuraklık ve işsizliğin neden olduğu gıdaya ulaşım belirsizliği insanları göçe itiyor. 1996-2001 yılında Taliban yönetiminin uyguladığı aşırıcı politikalar da hafızalarda yeniden canlandığında insanlar kaçmak istiyor. Hedef de komşu ülkeler değil, hayalleri süsleyen Avrupa’ya, özellikle de Almanya’ya ulaşmak.
AVRUPA TAKİPTE
İŞTE ABD ile Afganistan’dan askerini çeken Avrupa da bir süredir bu Afgan çıkışını yakından takip ediyor. Aslında Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamayla Avrupa’nın Afgan göçüyle ilgili hislerine tercüman oldu.
Kurz, “İnsanlar (Afganlar) kaçmak zorunda kalırsa, bence komşu ülkeler, Türkiye veya Afganistan’ın güvenli bölgeleri, insanların Almanya, Avusturya veya İsveç’e gelmesinden kesinlikle daha doğru yer” ifadesini kullanmıştı. 2015 yılında Suriyeli mültecilere kapıları açan Almanya Başbakanı Angela Merkel de geçtiğimiz günlerde her defasında mülteci kabul edemeyeceklerini dile getirdi.
Avrupa Birliği de şu günlerde göçe karşı Afganistan’ın komşu ülkeleriyle temasta. Hedef Afgan göçmenlerin komşu ülkelerde tutulabilmesi. Brüksel, Türkiye ile de Suriyeliler için yapılan mutabakatın dışında, Afgan göçüne karşı nasıl bir destek çıkılabilir onu gözden geçiriyor. Türkiye’in doğu sınırının güçlendirilmesine yönelik teknik destek de bu yaklaşımın bir parçası olarak gündeme geliyor.
YENİ BİR DALGA
SIĞIR ÇİFTLİĞİNDE BÜYÜMÜŞ
Jeffrey Lane Flake, 31 Aralık 1962 yılında Arizona eyaletinin Snowflake kasabasında dünyaya gelmiş. ‘Kar tanesi’ anlamına gelen bu yerleşime de adını Mormon tarikatı öncüleri olan ataları vermiş.
1820’lerden sonra ortaya çıkan bu tarikat adını, kurucusu Joseph Smith’in ‘Mormon’ kitabından alır. ‘İsa Mesih’in Son Günü Azizler Kilisesi’ altında faaliyet gösteren kilise, bozulmuş Hıristiyanlığı İsa inancına uygun hale getirmeyi hedeflediğini savunur. Mesih’in ikinci gelişinin Amerikan topraklarına olacağına inanan tarikatın bazı kolları çokeşliliğe de izin verir.
Flake’in çocukluğu 10 kardeşiyle bir sığır çiftliğinde geçmiş. Hatta 5 yaşındayken sağ işaret parmağının ucunu biçerdövere kaptırmış.
AFRİKA’DA MİSYONERLİK YAPMIŞ
Liseden sonra Afrika’da bir süre Mormon misyonerliği yapmış. Bu dönemde Afrikanca öğrenen