Ilımlı Taliban imajı üzerine

1996-2001 yılları arasında Afganistan’ı yöneten ve katı bir şeriat uygulayan Taliban, belli ki bu kez ılımlı bir imajla uluslararası kabul gören bir aktör olmayı hedefliyor. Afganistan’da planları tutmayan Batı da belli ki bu kez Taliban gerçekliğini kabul etmeye daha hazır bir konumda.

YÖNETİM AÇIKLANACAK

ULUSLARARASI ajanslardan gelen haberlere göre bugün cuma namazı sonrası ya da birkaç gün içinde Afganistan’ın yeni yönetiminin açıklanması bekleniyor.

Yönetimin bir numarasının, örgütün de başında olduğu söylenen ancak şu ana kadar henüz ortaya çıkmamış olan Hibetullah Akhunzade olması bekleniyor. 2016’dan beri örgüt lideri olan Akhunzade ultra muhafazakâr din adamı olarak tarif ediliyor. 60’lı yaşlarında olduğu söylenen Akhunzade, Sovyet işgalinden bu yana mücahit direnişlerinde daha çok dini bir figür olarak yer almış. Akhunzade’nin oğlu Abdurrahman’ın 2017 yılında Helmand’da henüz 23 yaşındayken bir askeri üsse intihar saldırısı düzenlediği açıklanmıştı.

BİRADER 2 NUMARA

AKHUNZADE’nin İran’ın dini lideri Ali Hamaney gibi ülkenin en yüksek siyasi ve dini lideri konumunda yer alıp günlük işlerin kontrolünün ise Abdülgani Birader’de olacağı konuşuluyor. Taliban’ı kuran dört kişiden biri olan Birader, ABD’nin Afganistan müdahalesi sonrasında 2010’da Pakistan’da yakalandı, 2018 yılında da yine ABD’nin talebi üzerine serbest kaldıktan sonra Amerika ile müzakere heyetinin başı oldu.

Birader’in yanı sıra Taliban’ın kurucusu Molla Ömer’in oğlu Mevlevi Yakup ile Hakkani yapılanmasının lideri Sirajuddin Hakkani’nin de Akhunzade’nin yardımcıları olabileceği söyleniyor.

Müstakbel Taliban hükümetiyle ilgili bir diğer not da bakan seviyesinde kadınlara görev verilmeyeceği.

BATI İKNA OLUR MU

TALİBAN yönetimi de Afganistan’da varlığını sürdürmek için dünyaya daha açık olması gerektiğinin farkında. İşte burada da uluslararası toplumun Taliban’a yönelik insan hakları ve özgürlüklere saygı gösterilmesi gibi beklentileri devreye giriyor.

Taliban, bu kez kadınlara burkanın zorunlu olmayacağını, erkeklerle ayrı olsa da üniversitelerde kadın hocalardan ders alabileceklerini söylüyor. Ancak Afganistan’da nispeten özgür bir ortamda yetişmiş, eğitimli yüz binlerce kadın mevcut. Devlet dairelerinde, güvenlik güçlerinde, ülke yönetiminde yer alan bu kadınlar, şimdi belli ki ‘evde kalmaya’ zorlanıyor. Kimisi tehdit görüyor. İşte tüm bunlar Taliban’ın dünyaya vermek istediği ılımlı imajla hiç uyuşmuyor.

PARA MUSLUĞU KAPALI

AYRICA bir de öteki Taliban mevzusu var. Taliban liderliği vermek istediği hoşgörülü görüntüye yakın bir gerçeklik yaratmaya çalışsa da alt kadrolara söz geçirebilecek mi?

Batı halihazırda Taliban’ı, ekonomik musluğunu kısarak temel hak ve özgürlüklere saygılı bir yönetim oluşturmaya teşvik etmeyi deniyor.

Öte yandan hem Taliban idaresi hem de ekonomik ve insani kriz nedeniyle 500 binden fazla kişinin daha göç yollarına düşebileceği uyarısı yapılırken, Batı pek hevesli olmasa da Taliban ile çalışmaya hazır olduğu izlenimi veriyor.

Yine Batı’dan gelen açıklamalarda yeni Afganistan yönetimi ile işlerde özellikle Kabil havalimanının işletilmesinde Katar ile Türkiye’ye rol biçildiği de anlaşılıyor.

Ancak 38 milyon nüfuslu bu ülkede yaşanan kriz birkaç komşu ülkenin yüklenebileceğinden çok daha büyük.

Dolayısıyla uluslararası toplumun Afganistan’a yönelik sorumluluğunun devam etmesi gerekiyor. Batılı ülkeler için çalışan Afganların tahliyesiyle iş bitmiş olmuyor.