SAĞLIK Bakan Yardımcısı Şuayıp Birinci, Türkiye’de uyku dışındaki zamanın yüzde 43.92’sinin, TV, cep telefonu, tablet, bilgisayar vb elektronik cihazların ekranları karşısında geçirildiğinin tespit edildiğini belirterek, ekran bağımlılığının halk sağlığı sorunu haline geldiğini açıkladı.
#Şuayıp BirinciGünümüzde çocukların teknoloji ve ekranla karşılaşma yaşları oldukça erken dönemlere çekilmiş durumda, oysa bazı ülkelerde bebek ve çocuk koruyucu ruh sağlığı adına ilk 3 ve4 yaşlarda ekran kullanımının sıfır düzeyde olmasına dair düzenlemeler oluşturduğunu da duyuyoruz. Bebek beyninin özellikle anne, baba ve sosyal çevre ile etkileşimi sayesinde geliştiğini, bu sayede sinir hücreleri arasında yeni bağlantılar oluştuğunu; çocuklarda, başkasını gözlem, taklit edebilme ve oyun sayesinde öğrenmenin gerçekleştiğini biliyoruz.
#Konuk YazarHülya Koçyiğit, TRT 2’de yayınlanan “Film Gibi Hayatlar” ile 5 yıldır birçok önemli ismi ağırlıyor. Usta oyuncuyla bir araya geldik ve sanatçıların sorumluluklarının yanı sıra günümüz Türkiye’sinde değişen aile yapısını konuştuk.
#Hülya KoçyiğitŞiddet, istismar, pedofili, şantaj, uyuşturucu madde, bireysel silahlanma, yasadışı bahis çeteleri... Suçun ve suçlunun örgütlenmesi için bir ‘ağ bağlantısı’ yetiyor. Peki çocukları ‘deep web’ olarak bilinen bu ağlardan nasıl koruyabiliriz? Uzmanlar Hürriyet’e anlattı:
#Karanlık AğlarYaz tatilinde telefon ve bilgisayar başında fazla zaman geçiren çocukların ebeveynlerine uzmanlardan uyarı geldi: “Okul döneminde çocuklara ‘pat’ diye internet yasağı getirmek öfke patlaması yaratır. Ebeveyn-çocuk ilişkisini bozar...”
#Uzman Dr. Gencay KoçDijital oyun platformu Roblox’a ‘çocuk istismarına neden olacak içerikler barındırdığı’ gerekçesiyle erişim engellendi. Türkiye’de yaklaşık 15 milyon kullanıcısı olan platformun kapatılmasıyla birçok evde kriz yaşandı. Yasağın ardından çocukların göz yaşlarına boğulmasının yalnızca ‘oyuncağı elinden alınmış bir çocuk’ tepkisi olmadığını, ‘ekran bağımlılığına bağlı yoksunluk krizi’ yaşadıklarını söyleyen uzmanlar, ailelere şu tavsiyeleri verdi...
#RobloxMillî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından okul öncesi, ilkokul ve ortaokul öğrencilerine yönelik belirlenen 100 geleneksel çocuk oyununun nasıl oynandığını anlatan 'Yüz Yüze 100 Çocuk Oyunu'nun videoları, işaret dili eklenerek Eğitim Bilişim Ağı'na (EBA) yüklendi.
#Yüz Yüze 100 Çocuk Oyunu4 Mart Dünya Obezite Günü yaklaşırken, Dünya Sağlık Örgütü obezite haritası yayınladı. Haritaya göre Türkiye yüzde 66.8’lik bir oranla Avrupa’nın en obez ülkesi. Yetişkinlerdeki obezitenin yanı sıra artık çocuklarda da oran yükseliyor. Peki neden birinciyiz, ne yapmalıyız? Uzmanlar Hürriyet’e anlattı...
#ObeziteGünümüzün en büyük sorunlarından biri ekran. Hem yetişkinler hem de çocuklar ekransız gün geçirmiyor ama ebeveynler kendi ekran sürelerini görmezden gelirken çocukların ekran karşısında geçirdikleri zaman gözlerine batıyor. Oysa okullarda bile dersler artık akıllı tahtalarla işleniyor. Peki ekranı nasıl kullanmalıyız? Prof. Dr. Selçuk Şirin’e sordum.
#AnneEbeveynler çocuklarının giyimine çok özen gösteriyor. Ancak bu özen zaman zaman çocukların hayatını ciddi düzeyde etkileyebilen bir soruna dönüşebiliyor: Bir yetişkin gibi giydirilmek... Çocukların yaşlarına uygun olmayan şekilde yetişkinler gibi giydirilmesi, üstüne bir de bu anlarının sosyal mecralarda yayınlanması, gelişimsel süreci çok olumsuz etkiliyor. Üstelik bir de pedofili tehlikesi söz konusu... İşte 5 soruda ebeveynlerin mutlaka bilmesi gerekenler...
#PedofiliMilli Eğitim Bakanlığı, okul öncesi, ilkokul ve ortaokul öğrencilerine yönelik 100 geleneksel oyununun nasıl oynandığını anlatan “Yüz Yüze 100 Çocuk Oyunu” adlı bir kılavuz kitap yayımladı. Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, oyunlarla ilgili videoların da hazırlandığı proje ile ilgili “Ekran bağımlılığı, obezite gibi birçok farklı sorunla mücadele etmenin en kolay yolu, çocuklarımızı geleneksel oyunlarımıza yönlendirmekten geçer” dedi.
#İstopEbeveynler çocuklarının giyimine çok özen gösteriyor. Ancak bu özen zaman zaman çocukların hayatını ciddi düzeyde etkileyebilen bir soruna dönüşebiliyor: Bir yetişkin gibi giydirilmek... Çocukların yaşlarına uygun olmayan şekilde yetişkinler gibi giydirilmesi, üstüne bir de bu anlarının sosyal mecralarda yayınlanması, gelişimsel süreci çok olumsuz etkiliyor. Üstelik bir de pedofili tehlikesi söz konusu... İşte 5 soruda ebeveynlerin mutlaka bilmesi gerekenler...
#Çocukları Yetişkin Gibi GiydirmekDikkat eksikliği, kural benimsememe, akran zorbalığı gibi sonuçlar doğuran ekran bağımlılığının boyutlarını öğretmenlerden dinledik. “En ufak zorluk görünce pes ediyor” diyenler de var, makas kullanamayan, bağcığını bağlayamayan çocuklarla karşılaştıklarını anlatan da... Bazılarıysa ekran alışkanlığının ve saldırganlığın ebeveynlerden kaynaklandığı görüşünde.
#ÇocukTeknoloji çağının yeni vebaları ‘dijital hastalıklar’ oldu. Mesela belirtisi WhatsApp’ta aşırı mesaj atmak olan ‘WhatsAppitis’, telefonsuzluk korkusu anlamına gelen ‘nomofobi’ ya da sürekli mail kontrol etme şeklinde kendini gösteren ‘crakcberry’ gibi... Uzmanlar uyarıyor: Çocuklarınızı bu hastalıklardan koruyun.
#TeknolojiErgenlerin neredeyse dörtte biri uykusuzluk problemiyle boğuşuyor. Uzmanlar ise küçük değişikliklerin büyük bir fark yaratabileceğini belirtiyor. Gelişme çağındaki gençlerde dikkat dağınıklığı, yorgunluk ve kimi fiziksel sorunların yaşanmasına yol açan uyku bozukluğunu tersine çevirmek mümkün mü? Çocuk Nörolojisi Uzmanı Prof. Dr. Ebru Kolsal, merak edilenleri cevapladı. İşte yanıtları…
#Uyku BozukluğuÇizgi filmler günümüzde çocuklar için vazgeçilmez bir unsur. Hem çizgi filmlerdeki süper kahramanlar hem de ekranda geçirilen kontrolsüz süreler çocuğun gelişimini ve psikolojisini nasıl etkiliyor? Çocuk-Ergen Psikoloğu Ece Erkan ve Çocuk Gelişim Uzmanı Emel Seri ile ekrandaki süper kahramanların çocuk üzerine etkilerini konuştuk.
#Emel SeriDünya tarihinin en yalnız çocuklarını yetiştirdiğimize dikkat çeken Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Handan Sarımehmet Kılınç, “Yapılan araştırmalarda ekran süresi ile otizm ve dikkat eksikliği, hiperaktivite arasında bağlantı kanıtlandı. Ne olur çocuklarınızı ekrandan uzak tutun ve onlara zaman ayırın” diye uyardı. Kılınç, çağımızda ebeveynlerin de yalnızlıktan kaynaklı bir krizde olduğunu ve ciddi anlamda ebeveyn rehberliğine ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
#Sibel BAĞCI UZUNAra tatil başladı. Bu demek oluyor ki; çocuklar bilgisayar başında daha fazla zaman geçirmek isteyecek, elleri telefona ve tablete daha çok gidecek. Anne ve babaların bu konudaki kaygılarını gidermek için dijital bağımlılıkla ilgili ebeveynlere ve eğitimcilere yol gösteren Doç. Dr. Yavuz Samur’la konuştuk: “13 yaşına dek süre ve içerik sınırlandırması uygulanmalı.”
#Teknoloji Bağımlısı ÇocuklarErgenler içinde bulundukları gelişim dönemi itibarı ile keşfetmeyi yeni denemeler yapmayı oldukça severler. Özellikle daha dürtüsel yapıda, macera ve hareketi seven gençler bu yeni denemelere çok heveslidir. Bu denemelerde olası riskleri görme konusunda da gençler daha duyarsız olabilir. Çoğu ergenin kendisine hiçbir şey olmayacağı gibi yanılsamalı bir düşünce yapısı bulunabilir.
#Konuk YazarDijital teknolojilerin hızla gelişmesi ve internet erişim ağlarının hızla yaygınlaşması insan hayatında ve alışkanlıklarında birçok değişiklikleri meydana getirdi. Yetişkinler dijital araç ve gereçlerdeki gelişim ve değişimleri gözlemlerken, çocuklar dijital teknolojilerle çevrilmiş bir dünyaya gözünü açıyor.
#Konuk YazarCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Üsküdar Burhan Felek Stadyumu'nda 2021-2022 Eğitim Öğretim Yılı Karne Dağıtım Töreni'ne katıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Yarının Türkiye'sini gözlerinin parıltısı kalbimizi ısıtan bu çocuklar, gençler inşa edecek. Bunun için tam 20 yıldır önce eğitim öğretim diyoruz. Bunun için eğitim öğretimi her işin başı olarak görüyoruz. Eğitim öğretime harcanan her kuruşun Türkiye'nin geleceğine yapılan en büyük yatırım olduğunu düşünüyoruz" dedi.
#Cumhurbaşkanı ErdoğanAkıllı telefonlar artık sadece bir araç değil, hayatımızın parçası olarak görülüyor. Milyonlarca insan daha çocukluk hatta bebeklik döneminde akıllı telefonlarla tanışıyor. Bu çocuklar biraz büyüyüp okula başladıklarında da kendilerine ait bir telefonları ve sosyal medya hesapları oluyor. Ancak bazı ebeveynler çocuklarına akıllı telefon almama konusunda direniyor. Kimisi 18 yaş şartı koyuyor, kimisi "En azından lise çağına kadar bekleyeceğim" diyor. Peki, ebeveynleri telefon yasağı koyarken çocuklar bundan nasıl etkileniyor? Telefon kullanımı için ideal bir yaş var mı? İşte çocuklarına akıllı telefon vermeyi reddeden ebeveynler ve uzman görüşleri...
#Akıllı TelefonTwitter, Facebook, Tiktok... Cep telefonu, akıllı saat, tablet... Her geçen gün daha fazla vakit geçirdiğimiz sosyal medya platformları ve teknolojik araçlar, adına 'dijital çağ hastalıkları' denilen bir sürü rahatsızlığı da ortaya çıkardı. İşte “Bundan 30 yıl önce obezite bir hastalık dediğimizde 'yiyen insansan zarar gelmez' diye karşı çıkılıyordu. Bugün ise Hikikomori, WhatsAppitis dediğimizde uzaydan gelmişiz gibi bakıyorlar ama durum ciddi" diyen uzmanların ışığında yeni çağın hastalıkları ve uzmanlardan önemli uyarılar...
#Dijital HastalıklarYaklaşık 18 milyon öğrenci için bahar dönemi ara tatili bugün başlıyor. 11-15 Nisan haftasındaki ara tatilden en iyi biçimde faydalanmak için neler yapmalı, günler nasıl değerlendirilmeli? Bu soruları Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Engin Deniz, Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeynep Cihangir Çankaya ve Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Yelkin Coşkun Diker’e sorduk. “Zihnimiz hiçbir şey yapmadığında değil, her zaman yaptığımızdan farklı şeyler yaptığımızda dinlenir” diyen uzmanlar ara tatil önerilerini 10 maddede sıraladı.
#OkulÇağımızda toplumda gittikçe artan saldırganlık sorunlarının ilk nüveleri aslında çocukluk döneminde başlar. Saldırganlığın nedenleri tanınamazsa, uygun çevre ve ebeveyn tutumları sağlanamazsa sorun erişkinlikte daha da kemikleşip suç davranışına kadar giden bir gidiş gösterebilir. Saldırganlık bazen biyolojik yatkınlık nedeniyle bazı psikiyatrik bozuklukların bir parçası olabilir.
#Prof. Dr. Neslihan İnalEbeveynler genellikle çocukların çevrimiçi oyunlar oynayarak gerçeklikten kaçmaya çalıştıklarını ve iyi sosyal beceriler kazanamayacaklarını düşünürler. Ancak oyunlar da kitap, film, spor kadar faydalı araçlar olabilir. Çocukların çevrimiçi güvenliği konusunda uzman olan Kaspersky’den Andrey Sideko'ya kulak verelim.
#Sponsorlu İçerik