Okullar açılırken uzmanlar uyardı: Ekranlara ani yasak getirmeyin

Uzun bir tatilin ardından okullar açılıyor. Yaz tatilinde internette çok fazla vakit geçiren çocuklar, ekranlardan kopmak zorunda kalacak. Sincan Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gencay Koç, aileleri bu konuda uyardı ve Hürriyet’e şunları söyledi:

SINIR KOYMAK ŞART: “Artık teknolojiyle iç içeyiz. Çoğu işlemimizi internet sayesinde hallediyoruz. Çocuklar da internette uzun zaman geçiriyor. Video izliyor, oyun oynuyorlar. Aslında belli yaşlarda belli sınırlar konması durumunda internet kullanımında sorun yok. Ancak ekran başında geçirilen süre uzadıkça çocukların oyun bağımlısı olma riski yükseliyor. Özellikle tatillerde ekran maruziyeti artıyor ve çocuklarda oyun bağımlılığı gün yüzüne çıkıyor.

SÜRE NE OLMALI: Bebeklerde ilk 18 ay ekran maruziyeti olsun istemiyoruz. Telefon, televizyon ve bilgisayar, dil ve bilişsel gelişim açısından bu dönemde yasak. 18-36 ayda da çocuk olabildiğince ekrandan uzak kalmalı. Aileler bazen yemek yedirirken çocuklara telefon veriyorlar ki bu doğru değil. Bu dönemde bir çizgi film izletilecekse günde 10 dakikayı geçmemeli. 3-6 yaş arası bu süre en fazla 30 dakika olmalı. 6-9 yaş arası 1 saati, 9-12 yaş arası 1.5 saati, 12 yaş üzerinde ise 2 saati geçmeyecek şekilde düzenlenmeli. Çocuk psikiyatristleri olarak 13 yaşından önce bir çocuğun telefonunun olmasını da önermiyoruz. 

KARARLI OLUN: Tatillerde tabii ki bu süreler esnetilebilir. Ancak belli kurallar koymak gerekir. Örneğin çocuğun günlük telefon ve bilgisayar başında geçireceği vakit iki saatse ve tatilde 3 saate çıkarılıyorsa, bu saatin sonunda mutla kapatılması sağlanmalı. Çocuğa, ağlaması, ayak diretmesi sonucu ‘tamam biraz daha oyna o zaman’ denmemeli. Anne ve babalar bu konuda ortak bir duruş sergilemeli. Kararlı bir ses tonuyla ‘Hayır’ diyebilmeli. Çocuklar ebeveynlerinin kuralları esnetmeyeceklerini bilmeli. Aksi halde sınır koyma dediğiniz pozitif disiplin bozulmuş olur. Çocuk ağlayarak her istediğini elde edebileceğini düşünür. 

‘PAT’ DİYE KESMEYİN: Okullar açıldığında sorumluluklar çoğalıyor. Bu da aileler ve çocuklar arasında yoğun çatışmaya neden oluyor. Bir de internet hakkının ‘pat’ diye kesilmesi, çocukta öfke patlamasına neden oluyor. Yoksunluk hissi meydana geliyor. Bu nedenle çocuğun hafta içi 15 dakika, hafta sonu yarım saati geçmemek üzere telefon ve bilgisayarda vakit geçirmesinde sorun olmayacaktır.”

DİJİTAL BAĞIMLILIĞA KARŞI NE YAPMALI

Çocuklar oyun oynarken, beyin nöronları dopamin salgılar. Dopamin, zevk, memnuniyet ve motivasyon hissetmeyi sağlamaktan sorumludur. Çocuk daha çok ekran başında kalmak ister. Bu da bağımlılığa neden olur. Türkiye’de yapılan çalışmalar gösteriyor ki her 10 çocuktan birinde oyun bağımlılığı gelişiyor. Peki ne yapılmalı? Oyun ya da sosyal medya bağımlısı bir çocuğunuz varsa ilk olarak çocuk ergen ve ruh sağlığı uzmanlarına danışılmalı, tedaviye başlanmalı. Daha sonra çocuk sosyal aktivitelerle desteklenmeli. Dışarıda arkadaşlarıyla vakit geçirmesi, oyun oynaması sağlanmalı. Kitap okuma saatleri belirlenmeli.