Psikiyatrist, Psikoterapist Dr. Aslı Aktümen depremin sadece yaşanan şehirlerde gerçekleşmediğini, tüm toplumun korku ve kaygı duygusunda olduğuna dikkat çekerek, “Tekrar toparlanmamız zaman alacak. Çünkü sosyoloji ve psikoloji birbirinden ayrılamaz” dedi. Ruh sağlığımızın sağlam kalması için toparlanma sürecinde yaşama odaklanmamız gerektiğini anlatan Aktümen, şu an ihtiyacımız olan tek şeyin sadece sevgi ve umut olduğunun altını çizdi.
#Sibel Bağcı UzunDepreme psikolojik yönden hazır olmamız gerekiyor. Onun bir doğal afet değil, doğa olayı olduğunu kendimize hatırlatmalıyız. Klinik Psikologu Meltem Cıbır ve Psikolojik Danışman Tuğçe İnkaya, yaşadığımız toplumsal travmanın etikilerinin üstesinden nasıl geleceğini anlattı.
#DepremYaşadığımız felaketin ardından sadece deprem bölgelerinde değil, ülkenin her yanında deprem korkusu had safhada. Deprem olmasa bile yatağın, sandalyenin, koltuğun hafif bir şekilde sallanmasını deprem oluyor diye algılayıp panikleyen pek çok insan var. Çoğumuzun gözü tavana asılı lambalarımızda; her an tetikte bekliyor, endişeleniyor, uyuyamıyor ve sürekli sallanıyormuş hissi yaşıyoruz. Peki bu duyguyu yaşamak normal mi?
#DepremÜlkemizi derinden sarsan felaketin açtığı fiziksel yaraları sarmak için tek yürek olmuş çalışıyoruz ancak bu büyük yıkımın depremzedeler üzerindeki psikolojik etkilerinin de bir an önce ele alınması gerekiyor. Bölgede çalışan gönüllü ve görevli uzmanlar, pek çok duyguyla baş etmek zorunda olan depremzedelerin ruhsal yaralarını sarmaya, yaşadıkları travmanın etkilerini hafifletmeye çalışıyor. Peki biz bu konuda ne yapabiliriz, sevdiklerimize nasıl yardımcı olabiliriz? İşte 10 soruda psikolojik ilk yardım rehberi…
#DepremSİZİNLE bu köşede “sağlıklı bilgileri” paylaşırken mottolar kullanmayı seviyorum. İsterseniz gelin, bu güzel cumartesi sabahına o mottolardan birini hatırlayarak başlayalım, “DURMA! DÜŞME! ÜŞÜTME!” diyelim... Yukarıdaki mottoda “DURMA!” sözcüğünü kullanmamın nedenini daha önce de yazmıştım, bir kez daha hatırlayalım: Sandalye ya da kanepede oturarak geçirdiğimiz ilk 20 dakikanın hemen sonunda, en geç de 30 dakika içinde hareketsiz kalan kalça ve bacak kaslarımızda İNSÜLİN DİRENCİ BELASI (!) anında devreye giriyor. Hareketsiz kaslarda oluşan bu direnç de “ŞEKER İNSÜLİN DENGESİ”ni altüst edebiliyor.
#Sağlıklı Bilgiler“Ne yataktan kalkabildim ne de çocuğumu koruyacak bir şey yapabildim”, “Öylece donakaldım, sadece bağırdım”, “Çök, kapan, tutun gibi temel bilgiler aklıma bile gelmedi, hemen dışarı çıkmaya çalıştım” bu sözler Düzce depremini yaşayanlara ait. Aslında bu durum her depremde panik halinde sık görülen bir olay. Peki, deprem anında neden donakalmanın önüne geçemiyoruz? Korku nasıl önleme dönebilir? Uzmanlarla mercek altına aldık.
#DepremOlumsuz uyarıcılar karşısında kişinin iç dünyasında yaşadığı ruhsal gerilime stres adı verilir. Kronik stres, belli aralıklarla ortaya çıkar ve hiçbir zaman tam olarak düzelmez. İş yaşamında maruz kalınan psikolojik baskısıyla kişinin yaşadığı gel-gitli ruh hali ise ''akut stres'' olarak nitelendirilir. Stresin nedenleri, belirtileri ve başa çıkma yolları hakkında ayrıntıları derledik.
#İş StresiStres, birden fazla birim kullanılarak ifade edilebilir. Stres vücudu deforme eder. Vücuda etki eden deforme edici kuvvetlerin yönüne bağlı olarak stres türleri bulunmaktadır. Peki, stresör nedir tüm detayları ile derledik.
#StresörŞehirde yaşamanın yarattığı stresin gündelik hayatta birçok soruna yol açtığını söyleyen Dr. Özcan Kılıç O. Kafalı, “Cinsel işlev bozukluklarının nedeni bedensel (organik) olabileceği gibi, psikolojik de olabilir” dedi, önemli bilgiler verdi.
#Cinsel İşlev BozukluğuTürkiye coğrafi konumu ile dünyanın en önemli deprem kuşağında yer alan ülkeler arasında bulunuyor. Bu gerçek zaman zaman yaşanan şiddetli sarsıntılarla kendini acı bir şekilde hatırlatıyor. Travmatik ve hayati risk yaratan bir depremin ortasında kalan insanlarda ise geçici ya da kalıcı psikolojik rahatsızlıklar ortaya çıkabiliyor. En sık görülen rahatsızlıkları ise akut ve travma sonrası stres bozukluğu oluşturuyor.
#Deprem KorkusuÇoğu kez beklenmedik zamanlarda ortaya çıkan, kişiyi aşırı korkutan, dehşet içinde bırakan ve çaresizlik hissi uyandıran olayların etkisiyle yaşanan ruhsal travmalar, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebiliyor. Uykusuzluk, iştah kaybı, huzursuzluk, olayla ilgili anıları tekrar yaşama, güvensizlik duygusu gibi belirtilerin travma sonrası stres bozukluğuna işaret ettiğini belirten uzmanlar, bu belirtilerin 1 aydan uzun süre devam etmesi halinde uzmana başvurulması gerektiğini vurguluyor. Uzmanlar, her iki kişiden birinin hayat boyu en az bir kez ruhsal travma yaşadığına dikkat çekiyor.
#Akut StresDünyayı etkileyen koronavirüs salgınının yaşam tarzımızda değişiklikler yapması ve belirsizliklerin fazlalığı çaresizlik, kontrol kaybı ve felaketleştirme gibi düşüncelerin artmasına neden oldu. Pandemi sürecinde psikiyatrik rahatsızlıkların alevlendiğini ifade eden uzmanlar, endişelere bağlı olarak bireylerde başlangıçta anksiyete bozukluklarının görülebileceğini, doğru ve zamanında müdahale edilmez ise rahatsızlığın travma sonrası stres bozukluğuna dönüşebileceğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, kurallara uymanın kişiyi güvende hissettirdiğini de vurguluyor.
#Pandemi2020’nin sonuna yaklaşırken hala dünyanın en önemli gündemi Covid-19! Salgın birinci yılını doldururken, ekonomik ve psikolojik problemleri de beraberinde getirdi. Stres nedeniyle pek çok insanın sağlığı risk altında. Periodontoloji Uzmanı Dr. Dt. Çağdaş Çağlar Laçin, pandemi döneminde koronavirüs stresinin ağız ve diş sağlığını nasıl etkilediğini anlattı.
#Diş SıkmaCovid pozitif hastaların tedavisinde fiziksel tedavi kadar psikolojik sağlamlığın önemli olduğunu belirten uzmanlar, psikolojik sağlamlığın bağışıklık sistemi üzerindeki olumlu etkisine dikkat çekiyor. Covid-19 tanısının hasta yakınını da çok yoğun şekilde etkilediğini belirten uzmanlar, hem hastalar hem de hasta yakınları için önemli tavsiyelerde bulunuyor.
#PsikolojiPandeminin etkisini artırdığı bugünlerde uzmanlar, hastalığa yakalanma riski, ne zaman biteceğinin bilinmemesi, evde karantinaya devam ederek akraba ve arkadaşlardan uzaklaşma gibi durumların yoğun stres ve kaygıya yol açabileceğini belirtiyor. Uzmanlar bu süreçte psikolojik sağlığın korunması için öncelikli olarak pandemi ile ilgili haberlerin güvenilir kaynaklardan alınmasını ve sosyal çevre ile iletişimde kalınmasını tavsiye ediyor.
#PandemiDeprem gibi ani ve beklenmeyen olay ve durumlar sonrası ortaya çıkan travma ve stres bozukluğunun kişinin yaşam kalitesini etkileyeceğini belirten uzmanlar, profesyonel desteğin önemine işaret ediyor. Bireyde uykusuzluk, öfke hali, tahammülsüzlük, dikkat dağınıklığı gibi belirtiler varsa mutlaka bir uzmana danışılması gerektiğini belirten uzmanlar, çözülmemiş problemlerin ileride kronikleşmiş sorunlara yol açabileceğine dikkat çekiyor.
#TravmaBir dakika öncesi ile bir dakika sonrası arasındaki fark, nasıl da yaşam mücadelesine dönüyor bazen. Evin içinde veya dışında günlük planlardan herhangi birini gerçekleştirirken, yerden gelen bir sarsıntı ile olduğu yerden kaçmaya çalışanlar ve bir de kaçacak kadar şanslı olamayanlar…
#DepremDeprem gibi doğal afetlerden etkilenen insanlarda ‘travma sonrası stres bozukluğu’ diye adlandırılan bir psikiyatrik durumun yaşanabildiğini ifade eden Psikiyatri Uzmanı Dr. Güngör Meydan, "Ruhsal yaraların ilk andan itibaren sarılmaya başlanması ve ciddi ruhsal bozukluklar gelişince profesyonel yardım imkânlarının sağlanması çok önemlidir" dedi.
#DepremCovid-19 salgını tüm dünyada ve Türkiye'de derin etkiler oluşturdu. Salgın nedeniyle herkes zor ve farklı bir süreçten geçiyor. Bu süreç herkeste kaygı ve korkuya neden oldu. Peki bu duygularla nasıl mücadele edeceğiz? Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Solmaz anlatıyor.
#Koronavirüs StresiKoronavirüs normalleşme takvimi netleşirken, uzmanlar karantina döneminin ardından ortaya çıkabilecek psikolojik sorunlara işaret ediyor. Bu dönemde görülebilecek her belirtinin bir psikolojik soruna işaret etmediğinin altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Oya Mortan Sevi, "Bu dönemde uyum bozukluğu gibi psikolojik sorunlar da görülebilir. Uyum bozukluğu, ilk 3 ay içinde yaşanan yoğun duygusal ve davranışsal sorunları içerebilir" dedi.
#Karantina Dönemi