Yurtsan Atakan

E.imza İnternet gibi elektronik bilgi ağları üzerinden yapılan kağıtsız dosya alışverişlerinde, kağıda atılmış imzaya gerek bırakmayan taklit edilemez elektronik kişisel şifrelere verilen isim. Yasadan önce bu tip elektronik şifreler imza olarak kabul edilemediğinden, yasal geçerliliği olmuyordu. Yasayla birlikte elektronik imza kullanmanın önü açılmış oldu. Ancak görüşlerine başvurduğum konunun uzmanları yasadaki boşluklara ve eksikliklere dikkat çekti.

n Hakan Turgut, Computer Associates Türkiye Genel Müdürü: Kanunda sertifika otoritesi olabilecek kuruluşlar hakkında tanımlar var ama genelde oldukça yüzeysel ele alınmış. Özellikle uluslararası standartlardan, bu işi yapabilecek kişi ve kuruluşların niteliklerinden hiç bahsedilmiyor. Tanım olarak baktığımızda bizim 'Kök SO' diye adlandırdığımız ve tüm Sertifika Otoritelerinin (SO) üstünde kurumların varlığından hiç bahsedilmemiş. Kök SO şunun için gerekli: Siz bir uygulama yaptığınızda veya sertifika ile çalışan bir sistem kurduğunuzda; size ulaşan sertifikanın doğruluğunu kontrol etmek için ülkedeki tüm sertifika otoritelerini kontrol etmek zorunda kalmıyorsunuz. Sertifikanın doğruluğunu Kök SO'ya başvurarak tespit edebiliyorsunuz.

n Çağlayan Arkan, Microsoft Türkiye Genel Müdürü: Genel olarak olumlu bulduğumuz yasanın uygulama aşamasında dikkat edilmesi gereken, yönerge ve yöneltmeliklerle düzenlenebilecek yanlarının olduğu düşüncesindeyiz. Bunlardan bir tanesi sayısal imza ile elektronik imza kavramları arasındaki farktır. Bir diğer önemli gördüğümüz nokta ise sertifika sağlayıcıların işlevlerinin düzenlenmesi konusu. Tasarı hükümleri incelendiğinde, sertifika hizmet sağlayıcılarının akreditasyonuna ilişkin bir düzenlemeye rastlanılmamakta. Oysa bu kurumların sunacakları hizmetin güvenilir, kaliteli ve iyi bir altyapıya dayanıyor olması son derece önemli. Önüne gelen herkesin sertifika hizmeti sunan kuruluş olarak çalışmasını engelleyecek bir teminat tedbirinin mevcut olmamasını da riskli buluyoruz.

n Haldun Pelit: Öncelikle Telekomikasyon Kurulu'nun e.imza teknik altyapısını, kabul görülen standartları ile denetim mekanizmasını ve ne çeşit denetlemelerin yapılacağını belirleyip yayınlaması gerekiyor. Telekomünikasyon Kurumu, sertifika otoritesi (SO) seçim kritelerlerini uluslararası kriterlere göre hazırlamalı ve sertifika verirken cimri olmalı.

n Avukat M. Gökhan Ahi: Kanuna göre, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısının nitelikleri yönetmelikle düzenlenecek. Yönetmelik ise Telekomünikasyon Kurumu tarafından hazırlanacak. Hazırlanacak bu yönetmeliklerde, elektronik sertifika sağlayıcının niteliklerinin ve yeterliliklerinin çok iyi belirlenmesi gerekmekte. Önemli olan vatandaşların, şirketlerin ve kurumların bilgilerinin gizliliğidir. Diğer bir husus, vatandaş devlete e.dilekçe verebilecek midir, bu belirsizdir. Nitekim, Dilekçe Kanunu'na göre devlete verilen bir dilekçenin işleme konabilmesi için kişinin adı soyadı, adresi ve imzası gerekmektedir. Kişinin elektronik imzalı dilekçesi işleme konulmayacak mıdır?

n Devrim Sönmez, Probil: Yasada yer alan 21. maddeye göre, kamu kurum ve kuruluşları denetimlerden ve özel sektör için zorunlu tutulan yükümlülüklerden muaf tutulmaktadır. Yasanın bu yönü ile piyasadaki rekabet şartlarını engellememesi gerektiğini ve kamu kurumları ile özel sektör firmaları arasında eşit şartlarda girişim ve denetim koşullarının sağlanması gerektiğini düşünüyorum.

n Avniye Tansuğ, Hukukçu ve İletişim Uzmanı: Sonunda başta AB direktifleri ve modelleri olmak üzere farklı yaklaşım ve modellerden alıntılar yapılmış karmaşık bir kanun çıktı ortaya. Adı gibi. Gerekçesinde 'Elektronik imza gibi genel ve üst bir konuyu düzenledim' diyen kanun, özünde 'güvenlik sertifikası gerektiren sayısal imzayı' düzenliyor. (tansug.com/ dijitalimzayasasi.htm)

Yüzde yüz alaturka

Coca Cola'nın yerli versiyonu alaturka kolanın, benzerler orijinallerini kendi çöplüğünde bile döver mesajı veren fantastik reklam filmi dizisi tüm hızıyla sürüyor. Orijinal markaya karşı milliyetçi söylemlerle pazar payı kapmaya çalışan marka ve kullandığı reklam, kendisiyle çelişmeye devam ediyor. Alaturka kola markasının en başta ismi çelişiyor milliyetçi söylemiyle. Milli kola olma iddiasındaki yeni markada ''Türk'' yerine ''Turca'' kelimesinin geçmesi, abukluklar zincirinin ilk halkası. Bir önceki reklam filminde, Arapça okunan ezanın, Türklük teması olarak kullanılmasını da geçiyorum. Ama son versiyonda ''Dağ başını duman almış'' marşının Türkleşme simgesi olarak kullanılması tavana zirve çekiyor. Türkleşme simgesi olarak kullanılan marşın, ''Üç kız kardeş ormana gidiyor'' diye başlayan İsveç halk şarkısından bozma olması, ilahi bir tesadüf müdür, yoksa dahi reklamcının toplumla dalgasını geçmesi midir karar veremedim. Alaturkalığın bu kadarına da pes doğrusu. Yoksa reklam da bunu mu dedirtmeye çalışıyor?

Sabun köpüğü

Vatan gazetesi, ''Sabun köpüğü neden beyazdır?'' diye sormuş ve yanıtlamış; ''Köpük santimetrenin birkaç milyonda biri kalınlığında olduğundan yüzeyine yeteri kadar boya molekülü sığmaz ve herhangi bir renk oluşmaz''. Radikal'den İsmet Berkan'a göre ise cevap şöyle olmalıymış; ''Katı haldeki sabun, köpürdüğünde ortaya çıkan yeni molekül, ışığı bize beyaz olarak yansıttığı için beyazdır''. Berkan, ders vereyim derken kendi de ders alacak duruma düşmüş. Beyaz tüm renklerin karışımından oluşan bir renk algılaması. Üzerine düşen ışıktaki tüm renkleri geri yansıtan yüzeyler beyaz olarak algılanır. Sabun köpüğü ise beyaz değil, renksiz saydamdır. Yani üzerine düşen ışığın büyük bir bölümünü yansıtmaz ve yutmaz, içinden geçirir. Bu konunun üzerinde durmamın nedenine gelince. Nedenini yine İsmet Berkan yazmış; ''Verdiğim örnek ne basit ne de önemsiz. Yalan bilim ya da bilim kisvesi altında yalan böyle yayılıyor''.

Geçen hafta ABD Mars'a ikinci robotunu indirirken, biz Türkiye'de elektrik kesintileriyle boğuşuyorduk. Ancak her nedense elektrik kesintisi kepazeliğinden çok, sıkışan trafik konu oldu gazetelerin birinci sayfalarına. Asıl rezalet de böylece fazla elektriklendirilmeden geçiştirilmiş oldu.

Elektrik kesintisi ilkelliğiyle ilgili yazılar ise daha çok köşe yazarlarının kaleminden çıktı. Örneğin Ertuğrul Özkök, ''İstanbul'da elektrik çöktü, doğal gaz gitti, devlet ve belediye yok oldu'', tespitini yaptıktan sonra cep telefonculara teşekkür ediyordu; ''Ama cep telefonları tıkır tıkır çalıştı. Yollardaki o kadar insan aynı anda konuştuğu halde şebekeler çökmedi, hatlar meşgul sinyali vermedi.''

Sabah yazarı Emre Aköz ise, ''Her şeyin başı elektrik!'' başlıklı yazısını şu kıssadan hisse ile bitirmişti; ''Dua etmeye başladım. İşe yaradı: 10 dakika sonra elektrikler geldi. Ve her şey çalışmaya başladı: Telefon, bilgisayar, kalorifer, buzdolabı, müzik seti, hidrofor... Oh be... Dünya varmış.''

Elektrik altyapısının çökmesi, buna karşılık cep telefonu şebekesinin çalışmasından ilham alan bir başka yazar ise Mehmet Altan'dı. Ama Altan, bu tespitten yola çıkarak Özkök gibi teşekkür etmekle yetinmiyor, Aköz gibi herşeyin başının yine de elektrik olduğunu teslim etmiyordu. Bunun yerine konuyu olmadık noktalara götürmeye çalışıyordu. Mehmet Altan'a göre ''elektrik uygarlığının yerini, cep telefonları uygarlığı almıştı''.

''İstanbul'da umacı yüzünü gösteren kış, 'elektrik uygarlığını' anında hezimete uğratıvermiş ama 'cep telefonları' egemenliğine dokunamamıştı. Cep telefonları çalışmaya devam etmişti'', diye yazmış Mehmet Altan.

Yazısının devamında ''cep telefonları uygarlığı''na geçmiş olduğumuz savının kanıtları olarak cep telefonu kullanımının ne kadar yaygınlaştığına dair birtakım veriler sıralamış.

Herhangi bir teknolojinin çok yaygın olarak kullanılıyor olması, o teknolojiye dayalı bir uygarlık kurulduğunun yeterli kanıtı olamaz. Herhangi bir teknolojiye dayalı uygarlıktan bahsedebilmek için, o teknolojinin dönemin ya da bölgenin kültürü üzerinde kendi başına güçlü ve dönüştürücü etkilerinin olması gerekir.

Cep telefonu teknolojisi kendi başına bu denli güçlü etkileri olan bir teknoloji değil. Evet oldukça yaygın kullanılan bir teknoloji ve yaşantımıza pek çok kolaylık getiriyor ama birden hayatımızdan çıksa ne dünya başımıza yıkılır, ne de yaşamımızın akışı değişir.

Elektrik ise öyle değil. Cep telefonu elektriksiz çalışamaz örneğin. Çalışması için bataryasına belli aralıklarla elektrik depolanması gerekiyor. Mehmet Altan, elektrik uygarlığı çöktü ama cep telefonu uygarlığı çalışmaya devam etti diyor. Elektrik uygarlığındaki o çöküntü biraz daha uzasaydı, görürdüm ben cep telefonu uygarlığını. Şarjı bittiği için dut yemiş bülbüle dönen ceptelleri geçtim, elektrik kesintisi boyunca yedek bataryalarıyla çalışan baz istasyonları nasıl devam edecekti hizmet vermeye?

Cep telefonları sadece birer araç. Yüz yılı aşkın bir süredir kullandığımız sabit telefonların bir türevi, doğal bir uzantısı. Yüzyıllık geçmişi olan telefon teknolojisindeki gelişme halkalarından en yenisi. Mehmet Altan'ın mantığına göre, 20 yıl kadar önce birden yaygınlaşarak, çevirmeli telefonların yerini alan tuşlu telefonlara bakıp, 1980'lerde tuşlu telefon uygarlığı yaşadık diye mi tarihe not düşeceğiz.

Eğer illa yeni bir uygarlıktan söz etmemiz gerekiyorsa, bu yeni uygarlığın adı İnternet uygarlığı. Ama Türkiye olarak bizim bu uygarlığı yakalamak için yaptığımız hiçbir şey yok. Bir kar serpintisine teslim olan elektrik altyapımız, elektrik uygarlığının çöktüğünü değil, Türkiye'nin henüz elektrik uygarlığına bile geçmediğini gösteriyor.

Sabah'ın AKP motifli kenar süsü olarak kullandığı Ahmet Hakan, İstanbul'daki kara bağlı trafik karmaşasının sorumluluğunu AKP'nin çekindiği aday adaylarından Ali Müfit Gürtüna'ya atmaya çalışmıştı. Rezaletin, ilkelliğin şahı olan elektrik altyapısının çökmesinin sorumluluğunu ise AKP iktidarının sırtına yüklemek aklına gelmemiş anlaşılan. Sorsan, elektrik altyapısını kısacık iktidar dönemimizde nasıl düzeltebilirdik ki derler. Ama ekonomideki düzelme belirtilerinin, aynı kısalıktaki iktidar sürelerinin eseri olduğuna inanmaktan da geri kalmazlar.

Popstarlar ve pop feministler

Geçen hafta ''Popstar da oyun oldu'' başlıklı yazımda tehlikeli bir iş yapmış ve kehanetlerde bulunmuştum. Kehanetlerim şöyleydi: ''Popstar'dan bu hafta Firdevs elenecek, Armağan ağlayacak, Armağan'la Firdevs birbirlerine aşık olacak''... Üçte iki tutturdum sayılır. Armağan, Ercan Saatçi ''Eledim, eledim, Firdevs'i eledim'' diye bir türkü tutturunca, ya olursa diye korkup ağladı gerçekten. Bu davranışı ve ''Firdevs'le aramızda aşk doğduğuna yönelik İnternet dedikoduları yalandır'' diye beklenmedik bir savunmaya geçmesi, bir aşkın doğma olasılığının yüksek olduğunun göstergesiydi kanımca. Firdevs'in eleneceği kehanetim ise çıkmadı. ''Hep kadınlar oy veriyor, onlar da yakışıklıları seçiyor'', dolmuşuna binip, bir önceki hafta Firdevs'e oy yağdıran pop feministlerin, geçen hafta sıkılacaklarını sanmıştım. Pop feminist ideolojilerine göre banal bir eylem olan, popüler bir yarışmada cep telefonuyla oy kullanmaya bir daha tenezzül etmeyeceklerini varsaymıştım. Yanılmışım, cinsiyet ayrımcılığı yapmanın pop feministler için daha yüce bir değer olduğunu hesaba katmamışım.

Aynı yazımda ''Pop Idol'' isimli bir bilgisayar oyununun çıktığını da duyurmuştum. ''Oyun, yarışma programının yurtdışındaki versiyonuyla aynı adı taşıyor: Pop Idol'', demiştim. Popstar, Pop Idol'ın versiyonu değilmiş. Sadece benzeriymiş. Pop Idol'ın Türkiye'deki yayın haklarının sahibi Fremantle Media Ltd. Genel Müdürü Ayşe Durukan'a bilgilendirmesi için teşekkür ederim.

Pop Idol oyunu için: www.codemasters.com/popidol/

PopStar Türkiye için: kanald.com.tr/popstar/

Popstar Türkiye'nin yabancı versiyonu için: www.popstarsrivals.net/

Kim tutar cipçileri

Bir tipi yağdı, İstanbul'un tipi kaydı. En büyük tehlikeyi de kaymayacağını sanan trafik magandaları yarattı. Kaymayacağını sananzadelerin zincir takmayan, hız yapan, emniyet şeridine girengilleri gazete yazarlarına geçen hafta boyunca bolca malzeme oldular. Ben kaymazzadelerin kaymak tabakası cipçilere değinmek istiyorum.

Dar sokaklarıyla meşhur İstanbul'da bu kadar çok arazi aracı sahibi olmasının nedeni belli. Bu konuya girecek değilim. Bu arazi araçlarını şoförle kullananların sonradan görmeliği de beni ilgilendirmiyor. Ama yağan karı görür görmez, şoförlerine izin verip direksiyon başına geçmeleri ve köyden indim şehire traktörlerinin yüksek koltuğuna tüneyip sürüş testine çıkmalarıyla bir, iki lafı hak ediyorlar.

Karlı hafta boyunca, en çok bu sonradan görme cipçilerden çektim. Çoğu altındakini kar kızağı filan zannediyordu herhalde. Neredeyse hepsi zincirsiz yola çıkmıştı. Yol nispeten açık olduğunda, son sürat gelip, önlerindeki arabanın kıçına giriyor, sellektör yapıp duruyorlardı. Yol kapandığında ise, tepeleme karla kaplı emniyet şeritlerine dalıyor, karşı yola giriyor, trafik terörü estiriyorlardı.

Eskiden bunlara sürat sınırı vardı. Sonra Fatih Altaylı'nın tavsiyesine uyup sürat sınırını kaldırdılar. Bu araçların hepsinin kullanım kılavuzunda, aracın zorlu arazi koşulları için özel olarak üretildiği, bu nedenle normal binek araçları gibi kullanılmaması gerektiği yönünde sürücüler uyarılır. Sürat yapıldığı taktirde devrilme riskinin yüksek olduğu belirtilir. Tabii okuma, yazması olanlara...

Tercümede kaybolmak

Sofia Coppala'nın ''Lost in Translation (Tercümede kaybolmak)'' filmini seyredeli çok oldu. Eylül'de San Francisco'da tanıtım filmlerini görmüştüm. Sofia'nın babası, Baba'nın da babası Francis Ford Coppola'nın, San Francisco'nun biraz kuzeyinde, ünlü şarap vadisi Napa'da yer alan üzüm bağları ve şarap şatosunu (www.niebaum-coppola.com), San Francisco'ya döndükten sonra da şehir içindeki tarihi barını ziyaretim biraz uzun sürünce, zaten yoğun olan programımda filmi seyretmeye vakit bulamamıştım. Filmi seyretmek Ekim'de New York'da nasip oldu. Sofia Coppola'nın komedide yakaladığı farklı tarza hayran kaldım, bu yılın En İyi Yönetmeni Oscar'ına favori adayım olarak kaydettim. Ve oturup filmin Türkiye'ye gelmesini beklemeye başladım. Gelmedi de, gelmedi... Neyse ki bu senenin Oscar adayları açıklandı ve Lost in Translation da birkaç dalda birden aday gösterildi. Artık Türkiye'de de gösterime girer diye düşünüyorum. Bir viski reklamında oynamak üzere Japonya'ya giden ünlü bir artisti canlandıran Bill Murray'in Japon yönetmenle, tercüman aracılığıyla anlaşmaya çalıştığı sahneye özellikle dikkat. Eşimle birlikte gülmekten neredeyse koltuktan düşüyorduk. Ama hemen önümüzde oturan Japonların kıllarının bile kıpırdamadığını da eklemem lazım.

www.lost-in-translation.com/

Bilgisayarlı yaşam savunucusu <B>Mehmet Barlas</B>'ın yazılarını bilgisayarla değil elle yazmasını hiç yadırgamıyorum. Düşünce her zaman alışkanlıkların önünde koşar. Kağıdın ve kağıda basılı kitapların sonunun geleceğine inananlardanım. Dahası ölü ağaca basılı kitabın tahtına, elektronik kitabı oturtmaya yönelik her türlü girişimin en önde gelen destekçilerindenim.

Elektronik kağıt geliştirme çalışmalarını yıllardır merakla izliyorum. E.kağıt tıpkı bildiğimiz kağıt gibi eğilip, bükülebilen, katlanabilen plastik bir ekrandan ibaret. Yaygın kullanım alanı bulduğunda herkesin e.kağıttan mamul bir e.kitabı olacak. İnsanlar, yaşamları boyunca okumak istedikleri tüm kitapları, dergileri, gazeteleri bu e.kitap üzerinden okuyacaklar, notlarını bu e.kitap üzerinde tutacaklar.

E.kitap tek bir e.kağıt sayfasından oluşacak. Her insanın tüm ömrü boyunca; kaybetmediği, kırmadığı, bozmadığı sürece tek bir e.kitap sahibi olması yeterli olacak.

E.kitap sahibi okumak istediği kitabı, gazeteyi, dergiyi İnternet'ten yükleyecek. Baskı, kağıt ve mürekkep maliyeti sıfır, dağıtım maliyeti de sıfıra yakın olduğundan geleceğin kitapları çok ucuz olacak, gazete ve dergilerin büyük çoğunluğuna ise ücretsiz ulaşılacak.

E.kitap kullanıcısı, e.kağıt ekranına gelen sayfalar üzerinde not alabilecek, beğendiği cümleleri kopyalayıp, saklayabilecek. Üstelik tuttuğu notlar elektronik olarak arşivleneceğinden, daha sonra bu notlar içinde aradığı bilgiye ulaşması bugüne göre çok daha kolay olacak.

Peki bu kadar pratik bir alet bugün piyasaya çıkmış olsa, benim gibi ateşli destekçisi birinin yaşamında, normal kağıdın yerini alabilecek mi? Hayır. Çünkü ben kağıda alışık bir neslin mensubuyum. E.kağıdı bir sonraki nesillerin yararına olduğu için sonuna kadar öveceğim ama kendi yaşamımda yine kağıda bağımlı kalacağım. E.kağıt, kağıdın yerini ancak e.kitaplarla büyüyen neslin döneminde alabilecek.

Bilgisayarlı yaşamın en hararetli savunucularından biri olan Mehmet Barlas'ın yazılarını elle yazmaya devam etmesi de işte bu yüzden bir çelişki yaratmıyor. Keşke Mehmet Barlas'ın neslinin yüzde 10'u da Barlas gibi olsa.

Ama ne gezer. Bakın yazılarını en az Mehmet Barlas kadar zevkle okuduğum Hıncal Uluç bilişim kültürü söz konusu olduğunda kendi entelektüel kapasitesinin ne kadar gerilerine düşüyor; ''Bilgisayara geçmemiz aslında bu ülkedeki işsizlik sebeplerinden biridir'', diyor Uluç, ''Gazeteye konan her bilgisayar en az on kişiyi işsiz bıraktı''.

Yeni Asır'ı bilgisayarlı sisteme geçiren, benim 1995 yılında bu köşeyi yazmaya başlamama önayak olanlardan biri Cafer Yarkent'ti. Ama gazeteye konan her bilgisayarın en az on kişiyi işsiz bıraktığı savı hadi kuyruklu yalan demeyeyim ama abartı sanatının müzayedeye çıkmış hali.

Bilgisayarlı yaşamın insanları işsiz bırakacağı, robotların insanların yerini alacağı gibi paranoyak tezler geçen yüzyılın ortalarında tarihe gömüldü. Eski bilimkurgu romanlarından, filmlerinden başka yerlerde rastlamak mümkün değil...

İşte aynı nesilden gelme iki değerli gazete yazarının bilişim kültürleri arasındaki fark burada. Kaygı verici tezat; Mehmet Barlas'ın bilgisayarlı yaşam kültürünü öven yazılarını elle yazmasında değil, Hıncal Uluç'un bilgisayar düşmanı fikirlerini bilgisayarla yazmasında yatıyor.

Popstar da oyun oldu

Önce tehlikeli bir iş yapayım ve bir kehanette bulunayım. Siz bu yazıyı okurken Popstar yarışmasında bu hafta kimin elendiği belli olmuş olacak. Ben Cuma günü yazarken, sahneye çıkıp performanslarını bile sergilememişlerdi henüz. Kehanetlerim şöyle: Popstar'dan bu hafta Firdevs elenecek, Armağan ağlayacak, Armağan'la Firdevs birbirlerine aşık olacak. ''Popstar da oyun oldu'' başlığına gelince. Bu başlığın yukarıdaki kehanetimle herhangi bir ilintisi yok. Popstar bilgisayar oyunu oldu. Oyun, yarışma programının yurtdışındaki versiyonuyla aynı adı taşıyor: Pop Idol. Oyunda kendi karakterinizi yaratıyor ve Popstar seçilmek için acımasız jürinin önüne geçiyorsunuz. Jüri tabii bizim jüri değil. Ama bakarsınız yakında yerli versiyonu da çıkar.

codemasters.com/popidol

Markalı bilgisayarcılar Erkan Abi’ye ayıp etti

Bilgisayar Kullanıcıları Bilinçlendirme Platformu adı altında birleşerek gazetelere ilanlar veren bir grup bilgisayar markası, Tüketicinin Erkan Abi'sine büyük ayıp etti. Grubun ''markalı bilgisayar kullanma bilincini aşılama'' amacı aslında çok yerinde. Ben de gönülden destekliyorum. Ama amacı marka bilinci yaratmak olan bir ilanda başka bir markayla alay etmek hiç de yakışık almıyor. Grubun gazetelerde yayınlanan ilanında www.tuketicinin-erhanabisi.com adresi kullanılarak, Hürriyet Gazetesi yazarı Erkan Çelebi'nin yarattığı Tüketicinin Erkan Abisi markası hafife alınıyor, alay ediliyor. İlana imza atan Casper, Datateknik, Escort, HP, Vestel ve Symantec firmalarını kınıyor, Tüketicinin Erkan Abisi markasına yaptıkları saygısızlığa derhal son vermelerini umuyorum. Meraklısı için markanın gerçek adresi erkanabi.com. Marka taklitçilerinin adreslerinden lütfen özenle sakınınız.

erkanabi.com

<B>Serdar Turgut</B>, hafta içinde yayınlanan yazısında Popstar yarışmasındaki oylama sonuçlarını demokrasinin yanlışlığının delili olduğunu iddia ediyordu ve yanılıyordu tabii ki. Türkiye'deki siyasi seçimlerle, Popstar yarışmasındaki seçimleri karşılaştırmak isteyenlerin olaya sadece sosyolojik açıdan değil siyaset bilimi açısından da yaklaşmasında yarar var. Popstar yarışmasındaki oylama sonuçları, demokrasinin ya da toplumsal eğilimlerin değil seçim sisteminin yanlışlığını gösteriyor.

Serdar Turgut yazısında çoğuna katıldığım toplumsal gözlemler yapıyor, ancak bu kadar acı toplumsal gözlemden kafası bulanmış olacak ki, yanlış sonuca varıyor.

Amacın kendisi değil amaca varmak için kullanılan araçlar yanlış olabilir. Seçilen araç, amaca varmak için uygun değilse yanlış araçtır. Seçilen aracın yanlış olması, amacın yanlış olduğunu göstermeye yetmez. Demokrasinin yanlış olduğunu söylemek için de, seçilen seçim sisteminin iflas etmiş olması yeterli değil.

Popstar oylamalarında her hafta sürpriz sonuç çıkmasının çeşitli nedenleri var. Oy gönderenlerin çoğunluğunun kadın olması, jüri yönlendirmelerine gösterilen tepki, duygusallık, başarıyı kıskanma, başarısıza acıma, vesaire, vesaire. Nedenlerin sonuç üzerindeki etkisi her hafta değişen oranlarda oluyor. Değişmeyen tek bir neden var, o da seçim sisteminin yanlışlığı. Daha doğrusu seçim sisteminin, varılmak istenen amaca uygun olmaması.

Popstar'da oylama cep telefonlarından gönderilen kısa mesajlarla yapılıyor. Bu sistemde bir kişi istediği kadar oy kullanabiliyor. Her gönderdiği oyunun kendisine bir maliyeti var ancak bu oldukça düşük bir maliyet. Oy verme sistemindeki bu özellikler, beğendiği adayla daha fazla duygusal bağ kuranların daha fazla oy kullanmasına hizmet ediyor.

Yani A adayını beğenenlerin sayısı 10, B adayını beğenenlerin sayısı 5, C adayını beğenenlerin sayısı 2 olsa bile C adayı birinci olup, A adayı elenebiliyor. Çünkü örneğin A'yı beğenenlerin hiçbiri oy vermeyip, C'yi beğenen 2 kişi 100 oy kullanabiliyor.

Popstar yarışmasının amacı Türk kadınlarından en yoğun sempati toplayacak kişiyi seçmek olsaydı, şu anda kullanılmakta olan seçim sisteminin doğru olduğu söylenebilirdi. Ama amaç Türkiye'nin yıldız olabilecek pop müzik sanatçısını seçmek olunca, seçilen seçim sistemi iflas ediyor. Amaca hizmet eden doğru araç olmadığı ortaya çıkıyor.

Türkiye'nin pop müzik yıldızı yerine arabesk yıldızının seçilmesi olasılığı ortaya çıkınca kavramları eğip bükmeye çalışmak karizmayı kurtarmıyor. Pop, popüler demektir, Türkiye'nin popüler 'star'ını seçeceğiz demek yetmiyor. ''Popstar'', ''popüler yıldız'' demekse, örneğin Tayyip Erdoğan hem popüler hem yıldız. O da ''popstar'' seçilebilirdi öyle mi?

Küçük orta burjuva

Sabah'ın bazı kesimlere yaranmak için kenar süsü olarak kullandığı Ahmet Hakan, ''Burjuva kültürüne sahip olanlar, dünyanın hiçbir yerinde, yaşam tarzı savunuculuğu yapmazlar. Yaşam tarzı savunuculuğu orta sınıfın işidir'', buyurmuş.

Evet, evet... İsmi Ahmet Hakan olanlar Coşkun soyisimlerini kullanmazlar, soyadını imzalarında kullananlar adı Ahmet Hakan olanlardır. Orta sınıf kafelere gitmez, küçük burjuvanın tercihi Bebek'teki Le Petit Cafe'dir.

Mağluptur bu yolda galip

Fatih Altaylı, ''Gelişme hangi yönde olursa olsun Türkiye uluslararası alandaki gelişmeden kaybeden taraf olurdu'', demiş ve bu duruma ''lose-lose'' yani ''kaybet-kaybet'' dendiğini yazmış. Oyun Kuramı terimlerinden olan ''lose-lose'' yani ''kayıp-kayıp'', siyaset bilimi terminolojisinde, her iki tarafın da kaybettiği durumlar için kullanılır. İdeal olan ''win-win'' yani ''kazanç-kazanç'' durumudur ve her iki tarafın da sonuçtan kazançlı çıktığı durumlar için kullanılır. Fatih Altaylı'nın kastettiği bir tarafın kaybedip, diğerinin kazandığı duruma ''win-lose'' yani ''kazanç-kayıp'' durumu denilir.

Devletin malı deniz

E.devlet, e.devlet diye zorlaya zorlaya neredeyse her devlet kurumunu bir İnternet sitesi sahibi yaptık çok şükür. Ama bu siteler arasında bir gezintiye çıkınca, birçoğunun amatörce yapılmış gecekondulardan öteye gidemediği gözleniyor

Oto vergisi

Vergi dairesini eve taşıma iddiasıyla ortaya atılan Maliye Bakanlığı Gelirler Müdürlüğü İnternet sitesinin hali, tasarım açısından içler acısı. TÜSİAD tarafından verilen ''e-Türkiye için e-devlet'' ödüllerinde, her nasıl bir değerlendirme sonucundaysa birincilik ödülüne bile layık görülen sitenin ana sayfasını yüklemek bile işkence. Gelirler.gov.tr tepesindeki lüzumsuz Flash grafiği ve İnternet stardartlarına uyumsuz tasarımıyla, İnternet'e karşı bir uyumsuzluk abidesi görüntüsü veriyor. Sitede sunulan servislerin kullanımı biraz karışık olmasına rağmen oldukça fonksiyonel. Bu fonksiyonellik durumu idare ediyor ama sitenin amatör tasarımı için mazaret oluşturmuyor.

gelirler.gov.tr

Mesajlayın milletvekilini

Milletvekillerine e.posta adresi de dağıtıldı dizüstü bilgisayar da. E o zaman seçmenle etkileşime geçsinler, iletişim kursunlar, e.siyaset yapsınlar değil mi? Yapsınlar tabii de, sen kalkıp milletvekili e.posta adreslerini TBMM sitesinde çarşaf çarşaf yayınlarsan adama seçmen mesajından çok İTEM (İstenmeyen Taciz Edici Mesaj-SPAM) yağar. O da bu işten bıkar, bir daha e.posta kutusunu açmamaya yemin eder. e.posta adresi listesi yayınlamamak, İnternet sitesi yayınının temel prensiplerinden biridir. Çünkü bu tip listeler tacizkar reklam postalama listesi hazırlayan uyanıkların en kolay hedefidir. Bunun yerine İnternet'ten az buçuk anlayan tasarımcılar bile e.posta adresinin gözükmediği elekronik mesaj formalarını tercih ederler. Ama işte TBMM sitesinin tasarımcısının bundan haberi yok, ne yapalım.

tbmm.gov.tr milletvekili adresleri

Ulaşılmaz Cumhurbaşkanı

Cumhurbaşkanı'nın öyle pek sosyal olma derdi olmadığını biliyordum ama bu kadar da ulaşılmaz olmak isteyeceğini hiç tahmin etmemiştim. Cumhurbaşkanlığı sitesine ticari bir program olan Flash yaması yüklenmemiş herhangi bir İnternet tarayıcısıyla girmek isteyenler duvara çarpmışa dönüyorlar çünkü site anasayfası, İnternet standardı olmayan bu programa sahip olmayanlar tarafından görüntülenemiyor. Sitelerin anasayfasını ''Flash'' ile yapma amatörlüğü Türkiye'de sıkça rastlanan bir durum. Nedeni Flash'ın, kullanıcı tarafındaki farklı araçlara uyum gösterme yeteneği olan maharet isteyen bir tasarım yerine, tasarımcının kaprislerini kullanıcıya dikte eden uygulaması kolay bir tasarıma olanak vermesi. Biraz daha aklı başında tasarımcılar sitenin hem Flash, hem HTML sürümünü yayınlayıp, seçimi kullanıcıya bırakmak gibi yollar da deniyorlar. Cumhurbaşkanlığı sitesinde de bu seçenek sunulmuş. Ama çok zeki bir tasarımla bu seçenek Flash sayfa içine konulmuş. Yani standart sayfaya girebilmek için önce standart dışı sayfaya girmeniz gerekiyor. Bir mimar düşünün: Cumhurbaşkanlığı konutunun araç girişine sadece Smart marka otomobillerin geçebileceği bir kapı koymuş. Standart boyutlardaki araçların geçebileceği ikinci bir kapıyı da bu kapıdan sonra yerleştirmiş. Cumhurbaşkanlığı İnternet sitesinin tasarımcısı mimar olsa, işte böyle bir şeyle karşılaşırdık.

tccb.gov.tr

Sihirli plan

Büyücü gibi bir site var bu kez karşımda. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'nın İnternet sitesi ziyaretçileri hayretler içinde bırakacak bir tasarıma sahip. Bilgisayar imlecini sitenin anasayfası üzerinde gezdirirken sayfa birden ortadan kaybolabiliyor ve ekrana garip bir yazı çıkabiliyor. Batıl inançlarım olmamasına rağmen önce bilgisayarıma cin filan girdi sandım. Sonra dur bakalım, aynı siteye Microsoft Internet Explorer'la girince ne olacak deyince işin sırrı çözüldü. Meğer Mandrake'ye tabanları yağlatacak sırra kadem basma gösterisi İnternet standartlarına uyulmadan yapılan tasarımmış. Sitenin amatör tasarımcısına tavsiyem İnternet sektöründe dikiş tutturamazsa David Copperfield ya da Kubilay Keskin'den ders alması. Sonra da DPT'ye dönüp, Türkiye için sihirli bir plan yapar bakarsınız. Şaka şaka, bahsini ettiğim hatalı ''script'' dışında gayet güzel bir tasarıma sahip aslında site. Ama profesyonelliğin önemli hataları kaldırmadığını da unutmamak gerek.

dpt.gov.tr

Başarılı örnekler

Hep olumsuzlukları eleştirmek olmaz. Çok güzel devlet siteleri de var. Bunlardan biri İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne ait. Vatandaşın kimlik numarasını İnternet üzerinden öğrenmesine olanak veren site çok sade ama işlevsel bir tasarıma sahip. Adresi tckimlik.nvi.gov.tr

adalet.gov.tr adresinden erişilen Adalet Bakanlığı sitesi de eli yüzü düzgün siteler arasında. Devlet sitelerinin ortak hastalığı belgeleri HTML formatı yerine standart olmayan PDF formatında verme yanılgısına bu sitede düşülmemiş. Adli Yargı Kararnamesi, DGM Kararnamesi gibi çeşitli belgelere hem Zip hem HTML formatında ulaşılabiliyor.

yargitay.gov.tr sitesi gerçekten çok güzel. rega.basbakanlik.gov.tr adresinden ulaşılan Resmi Gazete sitesi de fena değil. Ancak gazete sayfalarının tekst değil taranmış görüntü olarak verilmesi önemli bir eksi puan.

deprem.gov.tr de eli yüzü düzgün, fonksiyonel bir site olarak göze çarpıyor. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü'nün die.gov.tr adresli sitesi ise çok başarılı bir site. Aslında mükemmel diyecektim ama siteye ''www'' lüzumsuz önekini yazmadan girilmesini sağlayacak basit sunucu ayarı yapmamış oldukları için diyemiyorum.

Yahoo 'spam'e savaş açtı

İstenmeyen, tacizkar reklam mesajları e.posta adresi olan herkesin başındaki bela. İnternet kullanıcıları tarafından, bir domuz eti konservesi markası olan ''Spam'' takma adıyla anılan bu taciz reklamlarına savaş açanlar arasına Yahoo da katıldı. Yahoo taciz mesajlarıyla savaşmak için, bu yıl sonuna doğru kullanıma sunmayı planladığı bir teknoloji geliştiriyor. Yahoo'nun hedefi mesajın göndericisini teyit etmekte kullanılan standart internet işlemlerinde ufak bir değişiklik yapmak. Teknoloji hazır olduğunda her e.posta mesajı, içine gömülü kişisel bir anahtar ile gönderilecek. Böylece sahte e.posta adresleriyle yapılmaya çalışılan gönderimlerin dağıtımı, daha posta sunucusundayken önlenecek.