ABD’de yaşayan Türk araştırmacı Cemil Emre Yavaş ve ekibi, 5,5 büyüklüğünün altındaki depremleri 30 gün önceden tahmin edebilen yapay zekâ tabanlı sistemle San Diego’da yüzde 98, İstanbul’da yüzde 91’e yakın başarıya ulaştıklarını duyurdu. Yavaş, çalışmanın detaylarını Hürriyet’e anlattı... Ayrıca Türk biliminsanlarına da sordum: Bu mümkün mü? Çalışmaya oldukça mesafeliler: “Depremler tahmin edilemez” diyorlar, ekliyorlar: “Tahminlere değil, deprem dirençli kentler yaratmaya odaklanın!”
#Cemil Emre Yavaş200 bin kişiyi evsiz bırakan, binlerce insanın hayatını kaybettiği, yaralandığı 17 Ağustos 1999 Gölcük depreminin üzerinden 25 yıl geçti. O dönem depremin yaralarını sarmaya uğraşırken bir yandan da olası İstanbul depremi konuşulmaya başladı. Resmi kurumlar projeler hazırlıyor, çalıştaylar düzenleniyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, ilçe belediyeleri kentsel dönüşüme odaklandı; kamu binaları, köprüler, viyadükler güçlendiriliyor. Vatandaş riskli binasını yenilesin diye mali destek kampanyaları yapılıyor. Ama dönüşüm, olması gereken hızda değil. “İstanbul depreme hazır mı, neler yapıldı, yapılmalı” diye işin uzmanlarına, yetkililere sorduk.
#Necla BayraktarYerbilimci Prof. Dr. Naci Görür, "İstanbul çok büyük bir afetle karşılaşabilir. Zaman, İstanbul'u depreme hazırlama zamanıdır. Bütün gücümüzle; hükümetle, yerel yönetimle, bilim dünyasıyla; İstanbul'u, Marmara Bölgesi'ni deprem dirençli hale getirmek yolunda gayret sarf etmeliyiz. Depremi hemen bekliyoruz, hemen işe başlamak lazım" dedi.
#Prof. Dr. Naci GörürYerbilimci Prof. Dr. Naci Görür, "İstanbul çok büyük bir afetle karşılaşabilir. Zaman, İstanbul'u depreme hazırlama zamanıdır. Bütün gücümüzle; hükümetle, yerel yönetimle, bilim dünyasıyla; İstanbul'u, Marmara Bölgesi'ni deprem dirençli hale getirmek yolunda gayret sarf etmeliyiz. Depremi hemen bekliyoruz, hemen işe başlamak lazım" dedi.
#Naci GörürÖzellikle Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremin ardından büyük İstanbul depremi beklentisi uzmanlar tarafından aktarılmıştı. Önlem alma konusunda sık sık uyarılar gelirken, İstanbul depremi tahminleri ile yakından tanıdığımız Yerbilimci Prof. Dr. Naci Görür'den yeni bir açıklama geldi. Görür, İstanbul depremi şiddeti ile ilgili bilgi verirken, belediyelerle görüştüğünü ve olası depreme karşı hazırlıkların sürdüğünü aktardı. Peki, İstanbul depremi ne zaman olacak, kaç şiddetinde bekleniyor? Naci Görür'den büyük İstanbul depremi şiddeti ve detayları...
#İstanbul Depremi Ne Zaman OlacakYerbilimci Prof. Dr. Naci Görür, "İstanbul’da kesinlikle 7’den büyük bir deprem olacaktır" diye konuştu. Görür olası depreme hazırlık ve yaklaşan yerel seçimlere yönelik de konuştu. Görür, "İkisinin ortası Marmara Denizi ve 1766'dan beri deprem yok. Burası sismik bir boşluk. Jeolojide sismik bir boşluk asla devam edemez, doldurulmak zorundadır. Burası kırılmak mecburiyetindedir, kırılmadan kalamaz. Özetle, İstanbul'da kesinlikle 7'den büyük bir deprem olacaktır." dedi. Görür, "İstanbul’da aday olan iktidar ve muhalefetin belediye başkanları sağ olsunlar benimle konuştular. Hepsinin emrine amade olduk, bildiğimiz kadarını anlattık. Bana çeşitli teklifleri olmasına rağmen ben siyaset üstü kalmak zorundayım, sesimi bütün insanlarıma ulaştırmak istiyorum" diye konuştu.
#DepremYERBİLİMCİ Prof. Dr. Naci Görür, "İstanbul’da kesinlikle 7’den büyük bir deprem olacaktır" diye konuştu. Görür olası depreme hazırlık ve yaklaşan yerel seçimlere yönelik de konuştu. Görür, "İkisinin ortası Marmara Denizi ve 1766'dan beri deprem yok. Burası sismik bir boşluk. Jeolojide sismik bir boşluk asla devam edemez, doldurulmak zorundadır. Burası kırılmak mecburiyetindedir, kırılmadan kalamaz.Özetle, İstanbul'da kesinlikle 7'den büyük bir deprem olacaktır"dedi. Görür, "İstanbul’da aday olan iktidar ve muhalefetin belediye başkanları sağ olsunlar benimle konuştular. Hepsinin emrine amade olduk, bildiğimiz kadarını anlattık. Bana çeşitli teklifleri olmasına rağmen ben siyaset üstü kalmak zorundayım, sesimi bütün insanlarıma ulaştırmak istiyorum" diye konuştu.
#Naci GörürErzincan’ın İliç ilçesindeki altın madeninde, istiflenen tonlarca siyanürlü toprak sel olup aktı. İlk tespitlere göre 9 kişi toprak altında kaldı. 400 kişiyle arama kurtarma çalışması başlatılırken bölgede çevre felaketi yaşanmasından endişesi ediliyor.
#ErzincanDün sabah gözümüzü deprem ile açtık. Marmara Denizi, Gemlik Körfezi’nde 5.1, üç dakika sonra yine aynı noktada 4.5 büyüklüğünde iki deprem meydana geldi. Haliyle hem sosyal medyada hem de ekranlarda gündem depreme ve o pek meşhur soruya dönüverdi: “Bu deprem beklenen büyük İstanbul depremini tetikler mi?” 1999’dan beri 24 yıldır aynı soruyu soruyor, iş önem almaya gelince yavaş kalıyoruz. Bu sebeple gelin bu kez soruyu şöyle soralım: “Dün sabahki depremin bize hatırlatması gerekenler neler?” Yer bilimci hocalarımıza sordum.
#Marmara Denizi“Kanalizasyon patlayacak, içme suyuna karışacak”, “Yollarda araç kuyrukları oluşacak”, “Her yer toz duman olacak”, “Aç ve susuz kalınacak”... Uzmanların olası büyük Marmara depremi sonrası İstanbul’da yaşanacaklara ilişkin anlattığı senaryolar korkutucu. Görünen o ki; gerekli önlemler ivedilikle alınmadığı takdirde depremden sağ olarak çıkmak kadar sonrasında hayatta kalmak da zor olacak. Uzmanlardan neler yaşanabileceğini dinledik. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Kızılay’a “Olası İstanbul depremine ilişkin hazırlıklar ne aşamada” diye sorduk.
#İstabulYerbilimci Prof. Dr. Celal Şengör’ün “Olası Marmara depreminde 60-70 bin bina tamamen çökmese de yıkılacak. Kurtarma çalışmaları için sokaklara girilemeyecek. Kente giren çıkan yolların önemli bir bölümü kullanılamaz hale gelecek ve o kaos ortamında sağ kalanlar da günlerce belki haftalarca bloke olacak” diyerek beklenen büyük deprem öncesi Çanakkale’ye taşınacağını açıklaması hem bilim camiası hem de sosyal medyada tartışma yarattı. Ancak şu da bir gerçek ki giden zaten çoktan gitti. Kahramanmaraş merkezli depremlerin hemen ardından birçok kişi -tam da Şengör’ün bahsettiği o korku sebebi ile- Kırklareli, Edirne başta olmak üzere daha güvenli olduğu düşünülen şehirlere çoktan taşındılar bile. Ki oyuncu Tolgahan Sayışman ile model eşi Almeda Abazi’nin de deprem korkusu ile yenice Arnavutluk’a taşındıklarını okudum. Haliyle şu düştü aklıma: “Depremden ‘kaçmak’ mümkün mü, ‘taşınmak’ çözüm mü?”
#AFADDepremde hasar alan aralarında Diyarbakır Surları ve Gaziantep Kalesi de bulunan tarihi eserler yeniden ayağa kaldırılıyor. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne ait 8 hizmet binası, 6 müze, 7 kale olmak üzere toplam 21 yapının ihale çalışmaları tamamlandı.
#KahramanmaraşYerbilimci Prof. Dr. Naci Görür, geçtiğimiz aylarda Adana ve Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremlerin ardından önemli uyarılarda bulunmuştu. 6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerin ardından sarsıntıların devam ettiği Güney bölgesi için sık sık uyarılarda bulunan Naci Görür, sosyal medyadan paylaşım yapmıştı. Görür, paylaşımında "Kazandere- Göksun'da 4,7 deprem oldu. Daha önceki depremler gibi Hacı Kodal civarında, Göksun hattı üzerinde. Bu bölge gerçekten kıpır kıpır." ifadelerine yer vermişti. Peki, Adana'da başka deprem olacak mı? İşte, Naci Görür'den önemli açıklamalar
#Naci GörürYerbilimci Prof. Dr. Naci Görür, dün Adana ve Kahramanmaraş'ta meydana gelen son depremlerin ardından önemli uyarılarda bulundu. 6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerin ardından sarsıntıların devam ettiği Güney bölgesi için sık sık uyarılarda bulunan Naci Görür, sosyal medyadan paylaşım yaptı. Görür, paylaşımında "Kazandere- Göksun'da 4,7 deprem oldu. Daha önceki depremler gibi Hacı Kodal civarında, Göksun hattı üzerinde. Bu bölge gerçekten kıpır kıpır." ifadelerine yer verdi. Görür, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada bölge için benzer uyarılarda bulunmuştu.
#Naci GörürYaşadığımız Kahramanmaraş depremlerinin ardından bilim dünyasından birçok değerli isimle görüştük. Hepsinin özellikle vurguladığı konu şu oldu: “Türkiye bir deprem ülkesidir ve hazırlığımızı buna göre yapmamız gerekir.” 12 Şubat tarihli Pazar ekimizde yayımlanan söyleşisinde de Prof. Dr. Naci Görür deprem riski taşıyan illeri açıklamıştı. Bu şehirlerden İstanbul, İzmir, Muğla, Çanakkale, Bingöl, Tekirdağ, Adana ve Bursa belediyelerinin başkanlarına ve ilgili birimlerine sorduk: “Olası bir depreme hazır mısınız, bu konuda hangi çalışmaları yapıyorsunuz?”
#Depreme Hazırlıkİstanbul’da yaşayanlar huzursuz. Evinde rahat uyuyabilen çok az. Çoğu kişi bir kaçış planı peşinde… İnsanlar evlerinin güvenli olup olmadığını merak ediyor ama birçoğu binasının kontrol edilmesine yanaşmıyor. Kimi evinin değerinin düşmesinden korkuyor kimi sokakta kalmaktan. Apartmanların WhatsApp gruplarında, yüz yüze toplantılarda gündem aynı: Risk raporu alalım mı? Ya binaya çürük raporu verirlerse? Kiralar yüksek, kentin yapı stoku güvenilmez… Sorular ve tartışmalar uzayıp gidiyor… Ama bir de deprem gerçeği var. İstanbullularla içinde bulunduğumuz süreci konuştuk. Belediyeye ‘hızlı tarama’ için gizlice başvuranlar da var, bir an önce başka bir eve taşınmak için hazırlık yapanlar da…
#Hasar TespitTürkiye bir deprem ülkesi... 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinden sonra bu gerçeği acı bir şekilde yeniden hatırlamak zorunda kaldık. Uzmanlarca potansiyel deprem bölgesi olarak anılan 13 farklı şehirden 100 kişiye sorduk: “Depreme hazır mısınız, hazırlık için ne yaptınız?” Hazır hissedenlerin sayısı 100 kişiden 24’te kalırken 100 kişinin tamamı tehlikenin farkında ve kimi çaresiz hissediyor, kimi de “Elimden gelen yetersiz” diyor...
#DepremTabiata henüz çok küçük yaşta merak sarmıştı. Yaşadığı Hatay’da dağlara çıkıp bulduğu taşları incelemeyi seviyordu. Mesleğini bu yönde seçti. Türkiye’nin tanınmış jeolog hocalarından biri oldu; Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Bölümü Dekanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy ile beraberiz. Şükrü Hoca, memleketindeki yıkımı görünce şoka girmiş: “Binayı sağlam yapıp bir de zeminle barıştırmışsanız tamamen yıkılması mümkün değil. Hasar görür ama içinden sağ çıkarsınız. Hatay’da bunu yapamamışlar. Doğa diyor ki; zeminle barışık bina yapman lazım!”...
#Şükrü ErsoyUzmanlara göre depremle mücadele sadece devletin veya kamu kuruluşlarının görevi değil. Vatandaşların da yapmaları gereken önemli görevleri, almaları gereken önlemler var. Bazıları olabildiğince basit, hatta bedava. Bu önlemler deprem anında ve sonrasında hayat kurtaracak. İşte uzmanların İstanbul’da yaşayanlara tavsiyeleri.
#DepremDepremde ilk kural riski azaltmak. İstanbul’da 1 milyon 200 bin konut var ve bunların yüzde 70’i depreme dayanıksız. Depremde çökeceği öngörülen yaklaşık 90 bin bina ya yıkılıp yeniden yapılacak ya da güçlendirilecek. Peki vatandaşın işi nasıl kolaylaştırılacak?
#Olası İstanbul Depremiİstanbul’un depreme hazırlık çalışmalarında en öncelikli alanlardan biri riskli binaların güçlendirilmesi. Güçlendirmenin nasıl yapılacağı konusunda çok sayıda yöntem öneriliyor. Bunlardan biri de Japonya’da sıkça uygulanan ‘çelik kafes’ yöntemi. İşte bu yöntemin detayları ve uzmanların depreme hazırlık önerileri...
#Depremİstanbul’da çürük binaların yenilenmesi, dönüşümün finansmanı ve olası bir deprem sonrası ulaşım, tahliye, haberleşme, barınma, gıda, güvenlik gibi hayati konularda yapılması gerekenleri uzmanlara sorduk.
#Olası İstanbul DepremiHatay'da kısa süre arayla 6.4 ve 5.8 büyüklüğünde iki deprem yaşandı. Deprem ile birlikte vatandaşlar büyük panik yaşadı. Uzmanlar, paniğe neden olan şiddetli depremler sonrası değerlendirmelerde bulundu. "Beklediğimiz depremdi." diyen Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, "Şu anda daha büyük deprem beklemiyorum, tsunami beklemiyorum." ifadelerini kullandı. Yerbilimci Prof. Dr. Okan Tüysüz ise, "Bu tetiklenen bir deprem, bu artçı bir deprem değil." diye konuştu.
#Hatay