Kira artışı konusunda uzlaşılamaması ya da açılan davalar nedeniyle tahliyeler artarken, depozito iadeleri gündeme geldi. Ev sahipleri ve kiracılar bu konuda da ortak yolu bulmakta zorlanıyor. Evi tahliye eden kiracıya depozitosu ödenen bedelle mi, güncel değerle mi iade edilir?, Hangi durumda ev sahibi ‘vermiyorum’ diyebilir?, Ev satıldıysa ödemeyi kim yapar? İşte tüm yönleriyle depozito iadesi...
#KiracıKentsel dönüşüme yönelik düzenlemeler içeren kanun teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. 9 Kasım’da da Resmi Gazete’de yayımlandı. Yasayla ilgili tartışmalarda sosyal medyada “Bu bir mülksüzleştirme planı” yorumunu yapan da var, “Bu yasayla sorun çözülür” diyen de... Yeni yasayı, nelerin değişeceğini ve olması gerekenleri uzmanlara sorduk, kafalardaki soru işaretlerine cevaplar aldık.
#Hazan Aköz Işık6 Şubat depremleri sonrasında yaşanan büyük acı kentsel dönüşüm ihtiyacını ve aciliyetini bir kez daha gösterdi. Başta İstanbul olmak üzere ülke genelinde tüm riskli yapıların hızla yenilenmesi için yasal düzenlemeye gidildi. Kentsel dönüşüm sürecinde yaşanan sorunlar incelendi ve tespitten yıkıma, tebligattan yeniden yapıma kadar her aşamada radikal adımlar atıldı. Dönüşüme yönelik düzenlemeleri içeren teklif, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Peki düzenleme evi dönüşüme giren vatandaşı nasıl etkileyecek? Yeni dönüşüm yasasında bilinmesi gerekenleri, Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz ile mercek altına aldık.
#Kentsel DönüşümKira anlaşmazlıklarında arabulucuya gidenlerin yarısı uzlaşma sağlayamıyor. Evden çıktığında aynı bedelle yeni ev bulamayacağını bilenler tahliye konusunda anlaşamazken, ödenen kira ile yeni istenen rakam arasında uçurum olması kira tespit görüşmelerini sonuçsuz bırakıyor. Gayrimenkul hukuku uzmanları, “Kiracılar arabulucu sonrası açılan davanın ortalama üç yıl süreceğini biliyor. Bu avantajı kullanıp işi mahkemeye bırakıyor” diyor.
#Yılmaz TunçKiracıların tek sorunu istenen rakamlar değil... Ev sahiplerinin kiralama için aradığı kriterler ‘Bu kadarına pes’ dedirtiyor. Sadece memura evini verenler, kefil olmadan sözleşme imzalamayanlar, kredi notu ve maaş bordrosu isteyenler, kalabalık aile olmama şartı arayanlar, yıllık peşin kira talep edenler her geçen gün artıyor. Bu kriterler yüzünden özellikle özel sektör çalışanları ev bulmakta zorlanıyor.
#KiracıEv değil, oda değil, yataklar kiralanıyor... Fahiş kira artışları nedeniyle tek başına ev kiralayamayan öğrenciler ev arkadaşları arıyordu. Artık bu da yetmiyor... Son dönemde ‘paylaşımlı evler’den sonra, ‘paylaşımlı oda’ ilanları da artmaya başladı. Yurtlar gibi aynı odaya birkaç yatak ya da ranza konuluyor, sekiz kişiye kadar kiracı tek odada birlikte kalıyor.
#Kiralık OdaSon aylarda hisse tapulu ev ilanları arttı. ‘2+1 ev 26 metrekare hisse’, ‘3+1 daire 18 metrekare hisse’, ya da ‘hissesi yüksek ev’ şeklinde pazarlanan yerlerde aslında vatandaşa arsadan pay satılıyor. Zamanında ruhsat dahi alınmadan yapılan 30-40 yıllık bu tip konutlar için uzmanlar uyarıyor: Fiyatlar normal bir daireye kıyasla cazip görünse de riskler var.
#Hisse Tapulu EvDeprem ve kamunun yeni kampanyası ile dönüşüm talebi arttı. 3’te 2 çoğunluk sağlanan yapılar yenileniyor. Karara katılmayanlar için artık süreç daha radikal ilerliyor. Ek bir toplantı daveti yapılmadan tebligat gönderiliyor ve 15 gün süre veriliyor. İmza atmayanların payı açık artırma ile satılıyor. Geçmişte ev sahipleri son dakika karar değiştirip ihale günü ‘evet’ diyebiliyordu, artık bu hakları da yok. Uzmanlar uyarıyor: Dönüşüme karşı çıkarken eviniz başkasına satılabilir.
#DepremPandemi ve deprem felaketi konuttaki beklentileri değiştirdi. Az katlı, doğada bir yaşam hayal edenler müstakil ev ya da tiny house tipi yapılara yönelince bu alanda satış yapan firma sayısında patlama oldu. Ancak uzmanlar uyarıyor; fiyatı ya da sunulan proje görselleri cazip gelse de araştırmadan alım yapılmamalı. Yoksa bir dönemin konut mağdurları gibi arsa mağdurları da doğabilir.
#PandemiHızla artan kira bedelleri, ev sahibi-kiracı ilişkilerinde büyük sorunlara yol açtı. Zam konusunda anlaşamayanlar, tahliye isteyenler mahkemenin yolunu tuttu. Yığılan taleplerle dava yükü artarken, sonuç için öngörülen süreler 2.5-3 yıla ulaştı. İşte bu sorunun çözümü için hazırlanan kanuni düzenleme geçtiğimiz günlerde TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. 1 Eylül 2023 itibarıyla bir mal sahibi veya kiracı, dava açmak istediğinde arabulucuya başvurmadan doğrudan dava açamayacak. Peki başvuru nereye, nasıl yapılacak, maliyeti ve süresi ne olacak? Yeni düzenlemeyle ilgili tüm detayları Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz ile ele aldık. İşte 10 soruda tüm merak edilenler...
#Kiraİnsanlar evlerinin ne kadar güvenli olduğunu merak ediyor. Yapılan bina risk durumu kontrollerinin ardından yeni bir daireye taşınma kararı alanların sayısı oldukça fazla. Peki, ev değiştirme sürecinde nelere dikkat etmeliyiz, hangi hususları kime sormalıyız? Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı avukat Ali Güvenç Kiraz ev seçerken dikkat etmemiz gerekenleri sıraladı.
#Riskli BinaPek çok kişinin aklında deprem nedeniyle oluşan zararlar için nasıl bir hukuki prosedür izlenmesi gerektiği var. Müteahhidin yanlış uygulaması veya sonradan kesilen kolonlar nedeniyle evimiz yıkıldıysa veya hasar alıp içinde oturulmaz hale geldiyse kime dava açabiliriz, Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı avukat Ali Güvenç Kiraz’a sorduk. Kiraz, bina yapıldıktan sonra belediyelerin özellikle dükkânları ruhsatlandırırken denetlemesi ve zaman zaman da kontrol etmesi gerektiğinin altını çiziyor.
#DepremDeprem felaketi sonrasında birçok ilde binaların güvenliği sorgulanmaya başlandı. Bu amaçla da risk tespiti talepleri ciddi ölçüde arttı. Yapılan testlerin sonucunda binaları riskli çıkan vatandaş bugünlerde iki seçenekle baş başa kalıyor: YIKIP YENİSİNİ YAPMAK ya da GÜÇLENDİRMEK. Peki güçlendirme için nereye nasıl başvuru yapılacak, doğru firma nasıl seçilecek, çalışmanın maliyeti ne olacak, devlet destek verecek mi? Tüm bu sorulara yanıt vermek için güçlendirmeyi uzmanlar eşliğinde tüm yönleriyle ele aldık...
#DepremYaşadığımız felaketin ardından ülkemizin gündemi, depreme dayanıksız binalar. Bu binalara konutlar kadar iş yerleri de dahil. Peki çalışanlar günlerinin önemli bir kısmını geçirdikleri iş yerlerinin depreme dayanıklılığının test edilmesi için neler yapabilir? Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz hurriyet.com.tr okurları için anlattı...
#DepremDeprem felaketinden sonra binlerce kişi ‘Binam ne kadar güvenli?’ sorusunu soruyor. Bu nedenle de son iki haftada birçok ilde risk tespit talepleri ciddi ölçüde arttı. Ancak tespit kurumlarına sadece mülk sahiplerinin başvuru hakkı olması kiracıları tedirgin ediyor.
#DepremÜlke genelinde riskli yapıların yenilenmesi için kentsel dönüşüm seferberliği başlatıldı. Kamu öncülüğünde 3.2 milyon konutun dönüşümü sağlanırken, sahada 250 bin konut için çalışmalar sürüyor. Ancak yaşadığımız felaket gösterdi ki bu çalışmalar hızlanmalı, dönüşümün önündeki engeller kaldırılmalı.
#Depremİşyerlerine yapılacak kira artışı yüzde 72’yi aşarak zirveyi gördü. Kimi mal sahipleri ise yüzde 200’ün üzerinde zam talep ediyor. “Esnaf kira sorununa çözüm bekliyor” diyen TESK Başkanı Bendevi Palandöken, “Konutta olduğu gibi işyerinde de kira artışına bir süreliğine zam sınırı getirelim. Bu yüzde 25 değil, yüzde 30 da olabilir. Aksi takdirde esnaf bu yükü kaldıramaz” şeklinde konuştu.
#İş YeriBütçesine uygun ev bulmakta zorlanan vatandaşlar, bir de kefil şartına takıldı. Kiralık ev ilanlarında ‘kefilsiz ev verilmez’ ‘memur kefil zorunlu’ gibi şartlar artış gösterdi. Ev sahipleri düzenli kira alamama endişesi ile bu yola başvururken, kiralık ev arayanlar bitmek bilmeyen şartlardan dertli. Kira sözleşmesine kefil istenmesinde yasal bir engel olmadığını belirten uzmanlar, küçük detayların büyük mağduriyetler yaratacağı konusunda uyarıda bulunuyor.
#Kiralık EvApartmanlarda ve sitelerde merdiven boşluklarından otoparklara bahçelerden sığınaklara ortak kullanım alanlarına ilişkin gerginlikler sık sık yaşanıyor. Yakın zamanda Yargıtay da konuyla ilgili önemli bir karar verdi. Biz de bu karar ışığında ortak kullanım alanlarına ilişkin mevzuatı uzmanlarımızla birlikte mercek altına aldık.
#EmlakArtan kira fiyatları, kiracı ile ev sahiplerini karşı karşıya getirmeye devam ediyor. Yeni tahliye yöntemlerinden biri de kiradan düşürülen masraflarda “Kiram eksik ödeniyor” diye şikayette bulunulması. Peki, kiralanan evde hangi masraflar kira ücretinden düşülmeli? Kiracı zor veya haksız bir duruma düşmemek için nasıl bir yol izlemeli? Fatura dahil kiraların kiracı için nasıl bir riski var? Mercek tuttuk...
#EmlakKiracı ve mal sahibi arasındaki 'bozulan' ilişkiler her geçen gün farklı sorunları beraberinde getiriyor. Kiracıları evlerinden çıkarıp yüksek fiyata kiralamak isteyen bazı ev sahipleri “Kiram ödenmiyor” demek için kiranın ödendiği banka hesabını kapatmaya başladı. Peki böyle bir durumda kiracılar hangi yolu izlemeli? Mercek altına aldık.
#Kiralık EvlerEv sahipleri kiracılarını çıkarıp daha yüksek ücretlere mülklerini kiralamaya çalışırken, kiracılar da (haklı olarak) dışarıdaki fiyatlarla yüz yüze kalmamak için evlerini bırakmıyor. Sonuç olarak tahliye davaları her geçen gün artıyor, sistem tıkanıyor. Geçerli tahliye nedenleri ise genelde yanlış biliniyor. Peki nedir bu konunun doğrusu? Tüm detayları uzmanlara sorduk...
#EmlakKonut kira artışına 1 yıl süreyle yüzde 25 zam sınırı gelirken, işyerleri kapsam dışında tutuldu. İşte bu noktada apartman dairelerini işyeri olarak kullananlar ya da home ofis kiralayanlarla mülk sahipleri arasında anlaşmazlıklar başladı. Tapuda konut olarak görülen ancak işyeri olarak kullanılan yerlerde kira artışları nasıl yapılacak, tüm yönleriyle ele alıyoruz.
#KonutSon zamanlarda kira artışları nedeniyle yaşanan ev sahibi ve kiracı anlaşmazlıkları davaların artmasına neden oldu. Bir yıl önce dava yükü yüzde 20-30 civarındayken şu an bu yük yüzde 50-60 civarına çıkmış durumda... Peki açılan davalar ne kadar sürüyor? Haklı gerekçeyle kiracısını çıkarmak isteyen ev sahipleri de mağdur oldular mı? Uzmanlar hurriyet.com.tr’ye anlattı.
#EmlakSon dönemde kiralık ev ilanlarında ‘fatura dahil’ ifadesi dikkat çekiyor. Kimi ev sahipleri kiralama kısa dönem olduğu için abonelikleri kendi adına tutarken, kimi de bu yolla tahliye ya da zam baskısı yapıyor. İstediği tarihte evden çıkmayan ya da istediği oranda zam yapmayan kiracının elektriğini suyunu kesen mülk sahipleri mağduriyet yaratıyor.
#Kiralık EvKonutta kira artışına sınırlama geldi. 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenen sözleşmelerde yüzde 25’in üzerinde zam yapılamayacak. Sınırlamadan memnun olmayan ev sahipleri bugünlerde 3 formül geliştirdi. Kimi evi kiraya vermek için bekliyor, kimi yeni kiraya vereceği eve zam yapıyor, kimi de sözleşme tarihini öteliyor. Ev bugün kiraya verilse de, zam sınırlamasına takılmamak için sözleşmeye 1 Temmuz sonrasında bir tarih yazılıyor.
#Konut