Paylaşımlı ev modeli salonları vurdu! Daireler 2+0, 3+0, 4+0...

ABD ve Avrupa’da çok popüler olan ama ülkemizde pek de duymadığımız paylaşımlı daireler, son dönemlerin emlak trendi haline geldi.

Anormal kira artışlarına karşı ev arayan kişiler paylaşımlı dairelere yöneldi. Özellikle de öğrencilerin yoğun olduğu bölgelerde yaygınlaşan bu evler, hem yeni projeler hem de varolan binalar için esin kaynağı oldu.

Ocak 2022’den bu yana paylaşımlı daire aramaları yüzde 117 artış göstermiş durumda. 

Kiralık ev ilanların eski yapıların da bu sisteme ayak uydurmaya çalıştığını görmeye başladık. Özellikle üniversitelere yakın bölgelerde 2+1 evler, şimdilerde 3+0 olarak kiraya veriliyor. Bazı ev sahipleri ise nispeten daha büyük olan salonlarını ikiye bölüp, oda sayısını arttırıyor. Böylelikle evlerin olmazsa olmazı salonlar gitgide azalıyor.

Ancak sistemin yeni olması pek çok sorunu da beraberinde getiriyor ve yakın zamanda kira sözleşmeleri de gündem olacak gibi duruyor.

‘Ev sahibine karşı kim sorumlu olacak?’

‘Fatura ve aidatları kim ödeyecek?’

Sektör temsilcileriyle paylaşımlı daireleri konuştuk. İşte detaylar…

‘KİRALIK ODA UYGULAMASI ARTACAK’

Kiralık ev fiyatlarının artmasına paralel olarak oda kiralama trendinin gittikçe yaygınlaştığını söyleyen özel bir emlak firmasının Ceo'su Tolga İdikat, “Arama trendlerine bakılırsa kiralık oda aramaları yılın başından bu yana büyük artış gösterdi. Yurtdışındakine benzer aile yanında oda kiralama modeli de ülkemizde artış gösterebilir ama Avrupa’daki kadar sistemli yaygınlaşmasının önünde kültürel engeller olabilir. Avrupa ve ABD’de bireysel yaşam daha çok kabul edilmiş durumda. Türkiye'deki aileler bireyselleşme artsa da ortak alanları kullanmayı seviyor. Fakat mevcut kira piyasasına bakılırsa yine de kiralık oda uygulamasının artmasını bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

'MOBİLYA SEKTÖRÜ DE AYAK UYDURMALI'

Oturma odasız bir evi zihinde canlandırmanın bile zor olacağını söyleyen gayrimenkul uzmanı Ahmet Büyükduman, “2+0, 3+0 gibi oturma odası olmayan daireler kalıcı bir çözüm gibi gözükmese de odaların hem yatak odası hem de oturma odası olarak kullanılması mümkün olabilir. Yeni yapılacak bu gibi konutlarda da bu sisteme uyacak özel mobilya çözümlerinin üretilmesi de alanın daha verimli kullanılmasına zemin hazırlayabilir” diyerek sadece emlak sektörünün değil, mobilya sektörünün de yeni düzene ayak uydurması gerektiğini vurguluyor.

PAYLAŞIMLI ODA SİSTEMİNE UYGUN PROJELER YAPILIYOR

Uzmanlar paylaşımlı ev modelinin özellikle öğrencilerin çoğunluk olduğu şehirlerde yaşanan konut arzı sorununa çözüm olacağını düşünüyor.

İdikat, Bursa’da üniversiteye yakın bölgelerde paylaşımlı oda sistemine uygun oturma odasız projelerin de inşa edilmeye başladığını belirtiyor.

“Bundan sonra küçülen veya oda sayısı azalan yapılara daha sık rastlamamız mümkün. Ülkemizde de özellikle popüler ve merkezi bölgelerde kira gelirinin karşılanabilmesi için evlerin ikiye hatta üçe bölündüğünü görebiliriz.”

EVDE YAŞAYANLAR KİRA SÖZLEŞMESİNE TARAF OLMALI

Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, daireyi kiralayıp yaşayanlar aile değilse kira sözleşmesine taraf olmanın zorunlu olduğunu belirterek, “Aksi halde eğer sözleşmeye taraf olmayan, imza atmayan bir kişinin ikamet ettiği tespit edilirse bu kira sözleşmesine esaslı aykırılık olup, mal sahibi tarafından 30 gün süre verilerek eski hale getirilmesi istenir bu yapılmazsa kira sözleşmesi fesih edilmesi ve tahliye talepli dava açma hakkı oluşur” açıklamalarında bulundu.

EN BÜYÜK SORUN KİRACILARIN BİRBİRİNİ TANIMAMASI      

Paylaşımlı daire kiralamalarda belli başlı sorunların ortaya çıkabileceğini vurgulayan Güvenç, öncelikli sorunun kiracıların birbirlerini genellikle tanımaması olduğunu söyledi.

“Birbirini tanımayan ev arkadaşlarından oluşan bir dairede kira sözleşmesini sadece bir kişi imzalamış ise diğerlerinin yasal kiracılık hakları sorunludur. Bir diğer sorun birden fazla kiracıdan herhangi biri ödemeleri yapmaz ve her kiracı için ayrı sözleşme yapılmamış ise sözleşmesi olmayan kişiler tahliye riski ile karşı karşıya kalabilir. Burada mal sahibi 1 yazılı diğerleriyle de sözlü olarak kira sözleşmesi anlaşması yapmalı. Böylelikle ödemelerde sorun olduğunda, sadece sorunlu kiracı evden çıkarılabilir.”

İdikat ise Türkiye’nin dönüşümlere hızlı adapte olduğunu ifade ederek, “Kira kontratlarının paylaşımlı evler için oda oda özelleştirilmesi, aylık masrafların bölüşülmesi ve tarafların yükümlülüklerinin belirlenmesi için faydalı olur” dedi.

EVİ KİRALAMA HAKKI MAL SAHİBİNE AİT

Güvenç paylaşımlı dairelerin yanlış anlaşılmaması gerektiğini belirterek, “Bir evi mal sahibinden kiralayıp, daha sonra odaları kiraya vermek anlamına gelmez. Evi kiralama hakkı mal sahibinde olup yalnızca alt kiralama hakkını kiracıya verirse böyle bir uygulama yapılabilir. Bu verilmemiş ise bu durum kira sözleşmesine esaslı aykırılık nedeniyle tahliye sebebi olarak kabul edilir” açıklamalarında bulundu.

Grafik: Harun Elibol

Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranında artış söz konusu. Söz konusu hanehalklarının oranı 2014 yılında yüzde 2,1 iken 2021 yılında yüzde 3,2'ye yükseldi.

ÇÖZÜM DEĞİL SON ÇARE

Paylaşımlı dairelerin şu an için bir çözümden çok son çare olduğunu söyleyen İdikat, “Ne öğrenciler ne de diğer kiracılar uzun süre bu şekilde yaşamak istemiyor. Ancak paylaşım mantığına uygun daireler yapılmaya devam eder ve gerekli düzenlemeler yapılırsa özellikle gençler ve öğrenciler arasında bu sistem devamlı hale gelir” açıklamalarında bulundu.

KİRACILARIN ODA KİRALAMA DAVALARI ARTIŞ GÖSTERDİ             

Güvenç, paylaşımlı evler daha yeni popüler olduğundan henüz çok fazla dava konusu olmadığını ancak önümüzdeki dönemlerin önemli konularından biri olabileceğini söyledi. “Son dönemlerde mal sahiplerinden onay alınmadan yapılan oda kiralamalarla ilgili davaların ciddi miktarda arttığını görüyoruz. Bunun yapıldığı öğrenildiği zaman ihtarname gönderiliyor ve 30 gün sonunda ise tahliye davası açılıyor” dedi.