Dünyanın en önemli hava showlarından birine ev sahipliği yapan İngiltere’deki Farnborough kentindeyim. Farnborough International Airshow 2024’te hiçbir şey yeni değil. Devler şaşırtacak değişimleri ortaya koymuyor. Bu da gelişiyor gibi görünen havacılığın sadece arayüzlerle ilerlediğini gösteriyor. Türkiye ise 16 şirketle katıldığı dev etkinlikte gövde gösterisi yapıyor.
#FarnboroughTHY Avusturalya’ya girişi Melbourne’den yaptı. Bu şirketin 6. kıtadaki ilk seferi ama uçuş yaptığı 130’uncu ülke. Singapur duraklı yapılan uçuşta yolculuk süresi toplam 24 saati buldu. İlk uçuş Boeing 777-300ER uçağı ile yapıldı. Uçağımızın 3 kaptan pilotundan ikisi Avusturalya’da doğup büyümüş pilotlardı. İşte Avusturalya uçuşundan notlar...
#THYTHY, Avustralya’da Melbourne uçuşlarına başlıyor. Bu ülkede ayrıca Sydney ve Perth kentleri için de izin alındı. Asıl büyük gelişme ise THY’nin bu hatta 5. trafik hakkı almış olması. İstanbul’dan uçuş Singapur’dan aktarma ile yapılacak. Burada 1.5 saat beklenecek. Singapur’dan Melbourne’e gitmek isteyenler de bu uçağa binebilecek. Uçuşlar haftada üç gün. İstanbul-Changi arası yolculuk10.5 saat, Changi-Melbourn arası ise 7.5 saat sürüyor.
#Türk Hava YollarıPandemiden sonraki en hızlı toparlanma bu yıl oldu. Hem yolcu sayıları arttı, hem de uçak sayıları. Elbette uçulan nokta sayısı, havalimanlarındaki uçak indi-kalktı grafikleri hızla yükseldi. Uçak fabrikalarının imalat hızları arttıkça sistem doruğa ulaşacak. Ancak uçak imalatlarının artması için yan saniyelerinde hıza ayak uydurması bekleniyor. Uçak bilet fiyatlarının yüksekliğine rağmen hemen her havayolu kapasitesinde ya da üstün de bir doluluk yakalıyor. Dünyada ortalama uçak dolulukları yüzde 70-80 hatta zaman zaman üstünde gerçekleşiyor. Dünyanın en çok noktasına uçan havayolları arasında liste başı olan THY taşıdığı 85 milyon yolcu ile bir rekora imza attı.
#THYSipariş vermekte geciken havayollarının büyüme hızları da düşecek. Havayolu uçağı üreten Boeing, Airbus Embraer gibi şirketler bazı modeller için ancak 2027-2028 tarihlerine rezervasyon yapabiliyorlar. Bazı modeller için fabrika tezgahları 2037’ye kadar dolmaya başladı
#Havayolu ŞirketleriTürk Hava Yolları Amerika’dan sonra İstanbul’dan gelip geçen Uzakdoğulu yolcuların da peşine düştü. Dünyanın en fazla transit yolcu taşıyan havayollarından biri olarak, transit yolcularını bir-iki gün ya da birkaç hafta Türkiye’de kalmaya ikna etmek için önce Seul’e sonra da Tokyo ve Singapur’a çıkarma yaptı. Tek amaç Türkiye’de sadece deniz, kum ve güneş değil insanlığın sıfır noktası gibi tarihi değerlerin de olduğunu anlatmak.
#Türk Hava YollarıParis Air Show bu yıl yine uçak ve helikopter siparişlerinde rekorların kırıldığı en önemli platform oldu. Kimine göre 80 milyar, kimine göre 100 milyar doların üzerinde tutarlarda sipariş verildi. Airbus ve Boeing’in ezeli rekabeti burada da sürdü. Hem 737 Max hem de 787 ve 777X uçaklarının imalatlarında sıkıntılar yaşayan Boeing, siparişlerde geri kalsa da bu üç modelde ticari başarıyı yakalayacak gibi görünüyor.
#Paris Air ShowYukarıdan bakıldığında depremi anlamak çok kolay değil. Uçağın süratini de düşünürseniz, aşağıda yerleşim yerleri yoksa depremi pilotların fark etmesi pek mümkün değil. Ancak aşağıdan, hava trafik kontrolörlerinden gelecek bilgi ile depremi öğrenen pilotlar böyle durumlarda ne yapacaklarını iyi bilirler. İşte bu süreçte yaşanacaklar...
#DepremDünyanın en büyük yolcu uçakları Boeing 747 Jumbo ve Airbus A38’in yerini alacak 777X’deki motor sorunu yüzünden birçok havayoluna yapılacak teslimatlar gecikecek görünüyor. En büyük jet motorlarına sahip olacak uçak, motor imalatçısı GE yüzünden Boeing’i de sıkıntıya soktu.
#Boeing 777XGeniş gövdeli, çift koridorlu Boeing 787 Dreamliner uçağına yine Boeing’den bir rakip geliyor. Boeing 777X. Aslında menzili daha uzun. Yolcu kapasitesi de fazla ama yine de bazı çok uzaklara uçan havayolları filolarının çoğunda iki uçak bir arada yer alacak. Kanat uçları katlandığı için katlanan kanat adını da alan 777X henüz havayollarına teslim edilmedi. Ama son olarak İngiltere’de Farnborough’da nefesleri kesin bir gösteri yaptı.
#BoeingHavayolu şirketleri bütün umutlarını yoğun yaz uçuşlarına bağlamışlardı. Ama çıkan farklı aksaklıklar yüzünden sefer iptalleri birbirini kovaladı. Daha az yere, daha az sefer yapmaya başlayan bazı şirketler portföylerinde biriken parası ödenmiş biletleri tasfiye edebilmenin yolunu arıyorlar.
#AvrupaAmerikan Boeing gibi bir devin Türkiye pazarının başında olmak çok büyük sorumluluk. Bu tip kuruluşlar kılı kırk yararlar. Hata kabul etmezler. Sürekli büyümek isterler. Onlarca defa Seattle’daki Boeing üslerine gittim. Kuralları, prensipleri adlarından önde gider. Boeing bayrağını taşımak yürek ister. İşte o büyük yürekli kadının hikâyesi ve hedefleri...
#BoeingBaşkan Prof. Dr. Ahmet Bolat Türk Hava Yolları’nda büyük değişime başladı. Çalışanlardan filo yapısına, Anadolujet’ten ikrama kadar her şeye el atmış. Yakın gelecekte yolcunun memnuniyet ve konforunda büyük gelişmeleri gözleyeceğiz. Liyakatlı, şirketine bağlı en ufak bir olayda kırılmayan, küsmeyen, insanlarla daha başarılı bir yapı ortaya çıkacak. Yani aidiyet duygusunun önemi öne çıkacak.
#THYKoronavirüs salgını yavaşlamak yerine bölge bölge gücünü arttırıyor. Bulaşıcılık beklenenden farklılıklar gösteriyor. Havayolu şirketleri önlerini hâlâ göremiyorlar. Değişik pazarlama modelleri üretmeye çalışıyorlar. Tek amaçları doğal olarak kasalarına nakit para koyabilmek. Uçakların kiraları, personel giderleri başta olmak üzere çok değişik ödemelerde zorlanıyorlar. Bu yüzden ileriye dönük bilet satışlarını hızlandırıyorlar.
#YAZARÇin'in Vuhan kentinde Aralık 2019'da ortaya çıkan Kovid-19 virüsü, 200'den fazla ülke ve bölgeye yayılarak salgına dönüştü. ABD'nin Irak'ta havaalanına düzenlediği füze saldırısında İran Devrim Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani öldürüldü. İran'da Ukrayna Hava Yollarına ait yolcu uçağının "insani hata" ile düşürülmesi sonucu 176 kişi öldü. ABD Başkanı Trump, Beyaz Saray’da İsrail Başbakanı Netanyahu ile açıkladığı sözde Orta Doğu barış planı kapsamında Kudüs'ün, İsrail'in "bölünmez" başkenti olarak kabul edileceğini duyurdu...
#Dünya HaberleriBoeing üretimi 777X diye bilinen katlanır kanatlı dev yolcu uçağı 2020’de müşterilerine teslim edilecek. Kanatlarının bir bölümü katlanan uçak havalimanlarında çok daha güvenli taksi yapacak ve köprülere yanaşacak. Standart donanımlı fiyatı 777-9 modeli 388.7 milyon dolar olan 777X’in 8 ve 9 diye iki modeli var.
#YazarHemen hemen bütün yerli havayolu şirketlerinde doluluk beklenenden hızlı arttı. Öyle ki önümüzdeki ay ortalarına kadar yer yok. Günde iki üç sefer olan yurtiçi ve yurtdışı kentler için yapılan uçuşlarda bile doluluk oranı yüzde 70’leri geçti. Bayram zaten rekorların kırıldığı bir zaman olacak. 2018 yılı sonunda beklenen havayolu yolcu sayımız 219 milyona ulaşacak. Şu andaki aylık yolcu verileri yıl sonunda bu sayılara ulaşılacağını garanti ediyor…
#Uğur Cebeci