Havayolları geleceği satıyor

Durum hiç iç açıcı değil. Salgın şeklini, biçimini değiştirerek artıyor, yaygınlaşıyor. Her hafta bir ülkenin kapılarını kapattıkları haberleri geliyor. Salgının beklenmedik yaşlarda da görüldüğü ihbarları çoğalıyor. Ülkelerin sağlık bilim otoriteleri kararlarında sürekli değişiklikler yapmak zorunda kalıyorlar. Kısıtlamalar artıyor, toplumsal tepkilerde çoğalıyor.

Havayolu şirketleri uzun süredir içinde kıvrandıkları durumdan çıkmayı hedefleyemiyorlar. Geçici tedbirlerle yollarına devam ediyorlar. Kimi zaman uçulan hatlar iptal ediliyor, kimi zaman uçaklar yüzde 30-40 gibi maliyetleri kurtarmayan yolcu dolulukları ile uçuyorlar. Havayollarının toplam zararı 118 milyar doları çoktan aştı. Yolcu kaybı bir türlü durmuyor. Nakit zorunluluğu artıyor. Bu yüzden birçok havayolu şirketi, bu yazı geçtik, gelecek sonbaharı, kışı kurtarmak için kampanyalarla uzun vadeli bilet satışlarına başladılar. 2022 yazını bile kampanyalara katan şirketler var. Bilet fiyatlarını sadece Business sınıfında yükselten şirketler ekonomi sınıfında ise indirimler yapıyorlar.

KÂRLI GÖRÜNÜYOR

Bu durum geleceğin yolcuları için de fırsatlar yaratıyor. Tabii çok uzun vadeli seyahat planlamaları yapanlar için kârlı görünüyor. 1 Euro’dan başlayıp 29.90 gibi fiyatlara satılan uçak biletlerinin sayıları da arttırılıyor. Genellikle kampanyalarda dış hat uçuşlarından nakit sağlamak hedefleniyor. Çünkü birçok ülkede iç hat uçuşlarında sabit tutulan bilet fiyatları ile giderek artan bir hareketlilik sağlandı. Dış hatlarda her gün ortaya çıkan yeni kurallar, koronavirüs testlerinin karşılıklı arttırılması gibi nedenler yolcuyu ürkütüyor. Uzaklara gitme planlarından hızla vazgeçiliyor. Bu durum uçak tiplerini de etkilemeye başladı. Geniş gövdeli, çift koridorlu, uzun menzilli uçaklara olan ilgili de azalıyor.

TÜKETİCİ NE YAPMALI?

Peki bu durumda ne yapmalısınız? Bu sorunun cevabı, seyahat tarihinizi tam olarak belirlemeden harekete geçmeyin. Biletini alacağınız şirketin uçuştan vazgeçilmesi ya da uçuş iptallerinde paranızı ne kadar düzgün olarak iade ettiğini araştırmalısınız. Suçlamak belki yanlış olur. Hepsini, yani bütün havayollarını da aynı kefeye koymak da o kadar yanlış ama yine de dikkatli olmak gerekiyor. Bir bilet alırken bu işin yani salgının bitme ucunun hâlâ görülmediğini ve 2024 yılına kadar da sorunun değişik biçimlerde süreceğini unutmayınız. Geleceği satan havayollarının pazarlama davranışlarındaki durumu garipsemiyorum ama yolcu olarak da enayi durumuna düşmekten kaçınmalıyız. Belki bir miktar daha pahalı uçarız ama zamanı yaklaşınca uçak biletini satın almak şu dönemlerde sanki daha akıllıca gibi geliyor bana.

KATLANAN KANAT 500 UÇUŞ YAPTI

Boeing’in büyük ticari başarı sağlayan uçağı 777’nin son versiyonu ‘katlanan kanat’ diye de adlanan 777X bugüne kadar 500’den fazla test uçuşu yaptı. 12 milyar dolar zarar eden Boeing bu katlanır kanat uçağın ilk teslimatını da 2023 yılı sonuna bıraktı. 27 yıllık geçmişi olan Boeing 777 uçağının yenisi ilk uçuşunu 20 Ocak 2020’de yaptı. Teslimatları uçağın 777-8 modeli, iki sınıfta 384 yolcu taşıyabiliyor, 777-9 ise yine iki sınıfta yani ekonomi ve business sınıfında toplam 426 yolcuyu 13 bin 500 km öteye götürebiliyor. Fiyatı 410 ile 442 milyon dolar arasında değişen bu uçağın en büyük özelliği tamamen kompozit olan kanatlarının katlanabilmesi.

7 METRE KATLIYOR

Uçak inişten sonra park pozisyonuna gelirken kanatları ortalama toplam 7 metre katlanıyor. Böylece havalimanında köprüler arasında diğer uçakları zorlamadan park edebiliyor. Bu, dünyada ticari uçaklar arasında ilk katlanan kanat oldu. Uzunluğu 69.79 metre olan uçağın açık şekilde yani havadayken kanat açıklığı 71.75 metre. Sonuçta devasa bir uçak. Heybetli ve görkemli. Büyük pencereleri ile 6.20 metre geniş kabini ışığa doyan uçağın İlk müşterileri Japon ANA, BA, Cathay Pasific, Emirates, Ethiad, Lufthansa, Katar ve Singapur Havayolları oldu. Kağıt üzerinde toplam sipariş sayısı 309. Ama pandemi nedeniyle iptaller olabileceği de iddialar arasında yer alıyor. Yine de başlangıç için kesin siparişler açıklanmamakla birlikte hedeflenen sayılara ulaşıldığı bilgileri geliyor. Kasım 2013 tarihinde ilk olarak ilan edilen uçak hala test aşamasında. Özellikle 737MAX uçağından ağzına yanan Boeing işi sağlama almak için geleneksel testleri bile tekrarlıyor.

BOEING 778-779

Kasım 2013 tarihinde ilk olarak ilan edilen uçak hâlâ test aşamasında. ICAO adlandırmasına göre Boeing 778 ve 779 diye adlanan 777X’in iki modeli için fabrika çok titizleniyor. Özellikle 737 MAX olayından sonra titizlik doruk noktaya çıktı. Bu uçağın özellikle tasarım aşaması çok büyük gizlilik içinde yapıldı. Çalışmalar ABD Charleston Huntsville, Long Beach, Philadelphia, St Lois gibi çok noktada yapıldı. Üretim tekniklerinin maliyetleri çok düşürücü olması hedefleniyordu. Boeing’in Seattle’daki Everett fabrikasınının 65 km kuzeyindeki tesislerde geliştirilen uçak aynı zamanda robot teknolojisinin yoğun kullanıldığı bir proje oldu. GE9X motorları takılan uçak testlerin yüzde 85’inde başarılı oldu. Ama projenin uzamasının nedenlerinden biri önce Boeing 787 uçaklarında çıkan sorunlardı. O sorunlar giderildiğinde bu sefer de fabrikanın başı 737MAX ile belaya girdi. İki ölümlü kazanın ardından Boeing bütün dikkatini 737’lere verince 777X projesinde sürekli ertelemeler, imalatta ağırlaştırmalar gündeme geldi. Bütün sorunlar giderildiğinde bu kez de koronavirüs salgını nedeniyle müşterilerin uçak teslimatı konusundaki isteksizlikleri ortaya çıktı.