En gözde iki uçak

Neredeyse bütün seferler durmuştu. Havayolları filolarındaki uçakları koyacakları yer bulamıyorlardı. Ekonomik ömürlerini tamamlamak üzere olan uçaklar çöllere yollandı. Birçok uçak için de en yakın zamanda filolardan çıkarılması için planlar yapılmaya başlandı. Öyle ki büyük ticari başarı yakalamış Boeing’in 777 serisi uçaklarını bile filolarından çıkarmak için harekete geçen havayolları oldu. Airbus 380 ya da Boeing 747 gibi Jumbo tipi uçaklar ise neredeyse tüm sistemlerden çekildi. Kimi kargo haline çevrildi kimi ise yere indirildi. Bu uçaklardan son alınanlar hâlâ devrede, sayıları çok az. Kabin için büyük yatırım yapan şirketler özellikle A380 diye adlanan iki katlı uçaklarını bir süre daha kullanacaklar. Ama 747 Jumbo uçakları gelecek birkaç yıl içinde gökyüzünden neredeyse hiç görülmeyecek.

ŞANSLI UÇAKLAR

Gelelim şansları açılan uçaklara... Dar gövdeli yani tek koridorlu uçaklardan şansı en çok parlayan Airbus A320 ailesinin yeni üyesi NEO serisi oldu. Daha az yakıt, daha düşük bakım maliyetleri ile bu uçaklar katıldıkları havayollarında filo yaşının gençleşmesini de sağlarken operatörlere daha iyi para kazandırmaya başladı. Pandemi döneminde de birçok havayolu, imalattan çıkan NEO serisi uçaklarının teslimatını geciktirmemeye çalıştılar. Hem THY hem de Pegasus uçaklarını teslim aldı. Almayı da sürdürüyor. Boeing ise buna karşılık olarak pazara çıktığı 737 MAX serisi uçaklarda büyük talihsizlik yaşadı. İki ölümlü kaza ve birçok uçakta kontrol kayıpları ortaya çıkınca imalat durdu. İmal edilmiş olanlar da havayollarının başına dert oldu. Hiçbiri uçurulmayan bu uçaklar için Boeing büyük tazminatlar ödedi, geleceğe yönelik zararına yol açacak taahhütlerde de bulundu. Ve nihayet 737 MAX uçakları ilk testlerde başarı sağladı. FAA’den tam not aldıktan sonra bu uçaklar da peyderpey gökyüzü ile buluşacak. Ama yolcuyu bu uçaklara binmeye ikna etmek zaman alacak gibi görünüyor. Airbus’ın geniş gövdeli çift koridorlu uçaklarından yeni nesil A330 NEO’ların da şansı çok parlak olmadı.

LİDERLİK ONLARDA

Ama iki uçak, Airbus A350-900EWB ve Boeing B787-9 serileri satış ve siparişte rekor kırdı. THY henüz imalattan çıkan iki A350-900 uçağını teslim almadı. Yakınlarda alacak gibi görünüyor. Şirket aynı dönemlerde sipariş verdiği Boeing 787-9 tipi (Dreamliner) geniş gövdeli, uzun menzilli uçaklarından 12 adedini teslim aldı ve uçuruyor.

Şansları açık olan her iki uçak da daha az yakıt ve daha fazla yolcu ile daha uzaklara gidebiliyor. İkisinin de uçabildiği uçuş tavanı ortalama 13 bin metre. İkisinin de menzili yaklaşık 15 bin kilometre. Çok az farklılık gösterse de fiyatları 300 milyon dolar üzerinde. Yolcu kapasiteleri A350 de iki sınıfta 330 kişi, 787 ise bu sayı 300.

SESSİZ BİR UÇAK

Yani 350’nin yüzde 10 bir kapasite farkı var. Kalkış ağırlıkları falan da birbirine yakın. A350 alabildiğine sessiz bir uçak. Kompozit ve metal karışımı bir gövde yapısı var. 787’nin tamamı kompozitten yapılmış. Boeing’in henüz test aşamasında olan 777 uçaklarının yeni nesli X serisinin testleri sürüyor. Ama yine de bazı havayolları ellerindeki eskiyen 777 uçaklarını X serisi ile değiştirmek için girişimlerde bulundu. 777X, belirlenen iki tipi ile çok olmasa da heyecan verici görülüyor.

50 BİN AŞILDI

Dünyada her gün ortalama 150 binden fazla uçuş oluyordu. Pandemi sonrası bu sayı yerle bir oldu. Ancak şimdilerde günlük 50 bin uçuş aşılmaya başlandı. Bütün uçuşların yeniden başlamasına daha çok var. Koronavirüs geleceği belirleyecek. Yayılma devam ederse ki ediyor, havayolu şirketlerindeki iflaslar da sürecek. Uçak imalatçıları belki de duracak. Yani şansı açılan uçakları bile bekleyen, bir şanssızlık var.