Havacılıkta 2023’ün en iyileri

İŞTE SEKTÖRDEN 2023 İÇİN ‘EN’LER LİSTELERİ:

EN FAZLA UÇAĞI OLAN 5 HAVAYOLU ŞİRKETİ

1- Amerikan Hava Yolları

(AA) : 1002 uçak

2- Amerikan Delta Hava Yolları: 960

3- Amerikan United Hava Yolları: 930

4- Amerikan Southwest Hava Yolları: 878

5- Amerikan FedEx kargo havayolu: 733

+ THY’nin uçak sayısı 435 civarında. Ajet’e verilenler, yeni gelen uzun menzilli uçaklar dikkate alındığında bu sayı sıklıkla değişiyor.

Amerikan Hava Yolları

EN İYİ HAVAYOLU ŞİRKETLERİ

1- Singapur Havayolları

2- Katar Havayolları

3- ANA-All Nippon Havayolları (Japon)

4- Emirates

5- Japon Havayolları

6- Türk Hava Yolları

7- Air France

Singapur Changi

EN FAZLA YOLCU TAŞIYAN HAVAYOLU ŞİRKETLERİ

 1- American Airlines

2- Delta

3- United

4- Southwest

5- Ryanair

DÜNYANIN EN İYİ HAVALİMANLARI

1- Singapur Changi Havalimanı (Singapur)

2- Doha Hamad (Katar)

3- Tokyo Haneda (Japonya)

4- Seul Incheon (Kore)

5- Paris CDG (Fransa)

6- İstanbul Havalimanı (Türkiye)

7- Münih havalimanı (Almanya)

8- Zürih Havalimanı (İsviçre)

9- Tokyo Narita  (Japonya)

10- Madrit Barajas (İspanya)

EN İYİ ALIŞVERİŞ YAPILAN HAVALİMANLARI

Dünyadaki beş havalimanı duty free mağazaları 2023 yilında en iyi olanlar arasında seçilmiş. Ancak bu seçime imza atanlar özellikle marka ürünler üzerinden değerlendirme yapmışlar. Fiyat üzerinden değerlendirme yapıldığında hepsinde rakamlar birbirine çok yakın. Eskiden özellikle Ortadoğu ve Uzakdoğu havalimanları ucuzdu ama artık değil. Listede İstanbul ve katar Doha Hamad havalimanları yer almamış. Fiyat acısından değil ama ürün çeşitliliği açısından özellikle İstanbul artık bir Duty Free cenneti. Yüksek kiralar ürünlere de yansıyor. İşte iyi Duty Free olan ilk beş havalimanı:

 1- Dubai Uluslararası havalimanı (DXB)

2- Hong Kong Uluslararası Havalimanı (HKG)

3- New York John F. Kennedy Uluslararası Havalimanı. (JFK)

4- Singapur Changi Uluslararası havalimanı (SIN)

5- Londra Heathrow Uluslararası Havalimanı (LHR)

EN İYİ YEMEK OLAN HAVALİMANLARI

1- Singapur Changi

2- İstanbul Havalimanı

3- Seul Incheon

4- Roma Fiumicino

5- Houston George Bush

EN ÇOK YOLCUNUN KULLANDIĞI HAVALİMANLARI

2023 yılında gelen-giden toplam yolcu sayısı ile doruğa çıkan 10 havayolu şirketi belirlendi. Henüz yıl bitmese de bu sıralamanın fazla oynaması beklenmiyor.

1- Atlanta Hartsfield-Jackson  Havalimanı (ATL) : 107 milyon yolcu

2- Beijing Capital International (PEK) : 101 milyon yolcu

3- Los Angeles International (LAX) : 88 milyon yolcu

4- Dubai International (DXB) : 86 milyon yolcu

5- Tokyo Haneda Havalimanı ( HND) : 85.980 bin milyon yolcu

6- Londra Heathrow (LHR) : 80 milyon

7- Shangai Pudong International (PVG) 79 milyon

+İstanbul Havalimanı 72 milyon 530 bin yolcu (2023 Eylül ayına kadar) ile önemli bir sırada yer alacak. Avrupa’da da yolcu sayısı bakımından Heathrow’dan sonra geliyor. Ama bu sıralama aralık sonu değişebilir.

DÜNYANIN EN TEMİZ HAVALİMANLARI 2023

1- TOKYO Haneda

2- Singapur Changi

3- Doha Hamad

4- Merkez Nagoya (Japonya)

5- Tokyo Narita

EN DÜŞÜK MALİYETLİ HAVALİMANI TERMİNALLERİ

1- Merkez Nagoya – Terminal (Japonya)

2- Paris CDG Terminal 3 (Fransa)

3- Osaka-Kansai- Terminal 2 (Japonya)

4- Tokyo Narita-Terminal 3 (Japonya)

5- Kuala Lumpur- KLIA2 (Malezya)

A310’DAN A350-1000’E TIRMANAN UÇUŞ

- Türk Hava Yolları tarihinin en büyük uçak siparişini kesinleştirdi. Tam 220 adet Airbus uçağı alınacak. 2033 yılına kadar teslimler planlandı. Aslında bu alımın opsiyonları da var. Onlarla birlikte 355 uçağa kadar çıkıyor. Ama uçak fabrikaları açıklamalarını gerçek satın alma rakamları üzerinden yaparlar. Bu yüzden 220 uçak diyorum. Ve bu havacılık dünyasında da çok yankılanan alıma şirketin Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı endüstri mühendisi Ahmet Bolat imza attı. Elbette diğer yönetim kurulu üyeleri de kararı imzaladılar.

Airbus’ın ticari başarısı büyük iki uçak tipi öne çıktı. Biri A321neo. Bu uçaktan kesin olarak 150 adet sipariş verildi. 100 uçak için de opsiyon alındı. Diğer tip ise uzun menzilli çift koridorlu A350-900 XWB modelleri. Ama sonra bunlara 15 adet kesin alım yapılacak A350-1000 modeli, yani ultra uzun menzilli modeli de katıldı. Bu uçakla durmaksızın Avusturalya kıtasına uçmak mümkün. A350 ailesinden F diye adlanan kargo modelinden de 5 adet kesin alınacak. Bu uçağın normal A350-900 uçağından uzatılmış olduğunu düşündüğümde, kuyruk vurmalarına karşı ciddi bir eğitim gerektiği de aklıma geliyor. Ya da hiç aklımdan çıkmıyor.

ORTAK NOKTA BULUNDU

Aslında THY’nin bu dev siparişi günler önce duyulmuştu. Ama işin imza kısmı biraz da motor anlaşması nedeniyle gecikti. THY A350 ailesi için Rolls-Royce motorlarını seçmişti. Şirketin önerdiği 140 motor için fiyata Rolls-Royce’un gelmesi biraz zaman aldı. Ortak bir noktada buluştular. Ve Trent XWB-84 ve 97 motorlarında uzlaşma ancak sağlandı. Çünkü şirketin en tepe ismi Prof.Dr. Bolat bu işin zaten uzmanıydı ve kolay kolay da direnmekten vazgeçmezdi. Öyle de oldu.

Ahmet Bolat

Bu dev siparişte elbette Airbus Türkiye Başkanı Simon Ward önemli bir rol oynadı. İki arada bir deredeydi ama işi iyi yönetti. Ve bir de işin gizli kahramanı vardı. Yıllardır THY’ye uçak satan sistemin güçlü adamı İskoçyalı Douglas Anderson. Yıllar, çok yıllar önce İskoç etekliği ile ofisime geldiğinde bu adamın geleneklerine bağlı ve çok yetenekli bir satıcı olduğunu anlamıştım. İşin gizli kahramanı oydu. Şimdi bir ay önce emekli olup kendi sahiline gitti.

AİRBUS BAĞININ GEÇMİŞİ

Türk Hava Yolları ilk Airbus 310 uçağını 1985 yılında teslim aldı. O zaman şirketin Genel müdürü Yılmaz Oral paşaydı. Modern zamanlar uçaklarının ilkine kapı açılmıştı. İlk uçağa Hamburg’da MBB fabrikalarından binip Toulouse’ye uçmuştum. A310-203 uçağı TC-JCL tescilini taşıyordu. Adı Seyhan’dı. Ardından yenileri geldi. İlk uçak 2001 yılına kadar THY’de uçtu. Sonra İran’a satıldı. EP-IBM tescilli uçak 2006 yılında Tahran’da emekli oldu. Bu uçaklarla THY New York seferlerini de başlattı. Menzilleri yetmediği için İstanbul’dan sonra uçak Brüksel’e inip yakıt ikmali yapardı. Bu iki motorlu uçakların mükemmel tırmanışları vardı. Elbette su gibi yakıt harcarlardı.

Şirket ikinci büyük atağını genel müdür ve Yönetim Kurulu başkanı da olan Dr. Cem Kozlu zamanında yaptı. Yanında mühendis ve dönemin THY genel müdür yardımcısı olan Yusuf Bolayırlı vardı. Ve cesaretle henüz uçmamış olan A340, çift koridorlu, dört motorlu, uzun menzilli uçaklarını satın almak için harekete geçtiler. Dr. Kozlu hiç zaman kaybetmeden imzayı attı. O tarihte A340 uçakları bir havayolu bünyesinde uçmamıştı. Yani uçmamış uçak büyük cesaretle alındı. THY bu uçaklarla çok büyük bir sıçrayış gerçekleştirdi. Sonraları yine şirketin yönetim kurulu başkanı olan Candan Karlıtekin, yaptığı ve o zaman haksız eleştirilere neden olan sponsorluk anlaşmalarıyla THY’yi birkaç basamak yukarı çıkardı. Ve ardınan uzun yıllar şirketin en tepesinde kalan Hamdi Topçu ve özellikle pandemide şirketi tuzaklardan koruyan İlker Aycı THY tırmanışının en önemli isimleri oldular.

THY Airbus ile hiç ciddi bir sorun yaşamadan ilişkilerini sürdürdü. Bugün gelinen nokta tarihi bir anlaşmaydı.

Şimdi gözler Boeing’de. Büyük ihtimalle Boeing’den de eşit sayıda olmasa da eşit toplam parasal miktarda uçak alınacak. Bunlarda 737MAX uçakları sayıca fazla olacak. Bugün bütün havayolu şirketlerinin ticari başarısını alkışladığı ve THY’nin iyi bir karlılıkla kullandığı Boeing 787-9 Dreamliner uçakları ve 777X elbette pazarlık içinde yer alacak. Bu anlaşma ne zaman yapılır bilmiyorum. Ama çok uzayacağını sanmam. Bu arada her nedense THY bölgesel uçak konusunda sessiz. Kararsız. Sistemi yönetenler istiyor ama sonuç çıkmıyor. Bölgesel uçaktan kaçışın da çok uzun sürmeyeceğini düşünüyorum.