×
Türkiye’de 2019-2023 arasını kapsayan bir ‘Ulusal Su Planı’ hazırlandı. Plana bakıyoruz. Yıllık su tüketimi ‘54 milyar metreküpe’ çıkmış. Bunun yüzde 74’ü tarımda sulama, yüzde 13’ü içme-kullanma, yüzde 7’si de sanayide kullanılıyor. Bunun yüzde 25’i yeraltı sularından, geri kalanı yerüstü kaynaklarından geliyor. Barajlar, nehirler, göller kuruyor. Dolayısıyla yeraltı sularına yöneliş artıyor. Ama o da azalıyor. Su olmayınca tarımda verimlilik, rekolte azalıyor.
Bu da daha az tarım üretimi, gıda demek. Halbuki çağımızda bir ülkenin kendi kendine yetecek gıda üretmesi stratejik bir mesele oldu artık. Maskede, solunum cihazında, aşıda gördük. Neredeyse dünya savaşı çıkacaktı bir maske yüzünden. Gelecekte de kimse kimseye bir avuç buğday vermez. Almanya’dan gazeteci dostumuzla konuşuyorduk. Meğer o her yeri yemyeşil bildiğimiz Almanya da aynı dertten mustaripmiş. Geçen hafta perşembe günü kanallarda ana haberlerden biri kuraklıkmış. Ocak-Mart ayları son yüzyılın en sıcak çeyreğiymiş Almanya’da. Tuna Nehri son 140 yılın en düşük seviyesine inmiş. Almanya’da nehir mavnaları yarım yükle çalışıyormuş su seviyesi düştüğü için. Navluna zam yapmışlar. Gazeteci dostum hafta sonunda bize iki harita gönderdi. Buna benzer haritalar Türkiye’de DSİ’nin de elinde vardır mutlaka.
Biri ‘yeraltı suları’, diğeri ‘toprak nemi haritası’... NASA’nın ‘Measuring Earth’s Surface Mass and Water Changes’ programı çerçevesinde hazırlanmış. Bu çalışmalara bakmak bile yeterli. ‘Grace-Fo’ uydularından gelen verilerle oluşturulan harita apaçık gösteriyor: Avrupa’nın büyük bölümü ile Türkiye’den ‘Trakya ve Anadolu’nun kuzey yarısı’ tehlike altında... Yeraltı suları ve nem azalmış.
Türkiye’de daha önce de kuraklık yaşadık, daha
önce de dönemsel kurak zamanlar yaşandı. Ancak bu defa farklılık gösteriyor. Dolayısıyla bir an önce önlem almalıyız. Suyu tasarruflu kullanmak için seferber olmalıyız. Çünkü su yokluğunun yaşanacağı günler çok da uzakta değil. Çiftçilere ve şehirlerde, kasabalarda yaşayanlara büyük görev düşüyor. Bunu da bir dahaki yazımızda anlatacağız.
GÜNÜN SÖZÜ
Dikkatimizi çekti, en az dört CHP’liden dosyayı görmemiz için belgeler gönderildi veya yollandı. Bu değerli arsayı kapmak için ‘siyasiler’ arasında ilginç pazarlıklar yürütülüyormuş. 10 yıllık geçmişi olan arsanın 4 dönüm olduğunu da belirtelim. Beşiktaş Ulus Mahallesi, 1687 ada 193 parselin piyasaya düşmesi, ünlü bir ‘arsa tüccarı’ndan TMSF’ye geçmesi ile olmuş. TMSF de doğallıkla arsayı satmış. Böyle ballı börek arsalara ‘kupon arazi’ deniliyor; Beşiktaş ilçe sınırlarında bu tür arazi pek kalmadı. Bu nedenle ‘yeni gelin’ diyorlar bunlara. ‘Değer’ katılması için imar değişikliği gerekiyor tabii. Proje İBB/İmar’dan kolaylıkla geçmiş; sıra Beşiktaş Meclisi’nde.
Deniliyor ki “Beşiktaş Belediye Başkanı Rıza Akpolat’ın belirlediği 11 no’lu gündem ile arazi ‘mutlu sona’ ulaşması için sırasını bekliyor.”
Plan değişiklikleri ile ne gibi ‘kolaylıklar’ sağlandığı, dosya görüşüldüğünde anlaşılacak. Esas teknik kişiler anlar bu gibi projelerin neler getirdiğini.
Elimizdeki belgelerde arsa sahipleri olarak T.A., D.A.Ç., Y.E.Ç. gözüküyor. Onlar da Sebahattin Öztürk’e vekâlet veriyorlar işlemlerin yürütülmesi için. Pek görülmüş iş değil, o yüzden eleştiri okları CHP’yi gündeme getiriyor. Çünkü Öztürk CHP Beşiktaş ve İBB İmar Komisyonları üyesi. Eski ilçe başkanlığı da var. Verilen vekâlet ilginç: “İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ulaşım, planlama, park bahçeler, deprem, kamulaştırma, İSKİ, İGDAŞ Müdürlükleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nezdinde Nazım İmar ve Uygulama İmar Planları ve her ölçekte imar planı değişikliği yapmaya, tüm resmi kurumlarda her türlü işlemi yapmaya imzalamaya vekille aramızda vekâlet sözleşmesi kurulduğundan örnek talep etmeye, teslim almaya imzalamaya münferiden yetkili olmak üzere Sebahattin Öztürk’ü tarafımdan vekil tayin ettim. 17.06.2020.” Yani her ortak vekâlet veriyor.
Bu belgeler ortaya saçılınca Canan Kaftancıoğlu, Ekrem İmamoğlu ve Kemal Kılıçdaroğlu’nun nasıl bir tutum içine girecekleri, ‘açıkgöz’ partililer ve müteahhitler tarafından dikkatle izleniyor.
HAK ARARSAN ‘KAPALIYA’ SÜRÜLÜRSÜN
MALTEPE Açık Cezaevi’nde kalan mahkûmlarız. 280 kişiden yaklaşık 180’i salgınla boğuşuyor. Sağlık güvenliğimiz yok, herkes birbirinden çekiniyor. 5 kişilik odada kalanların 3’ü COVID dersem, inanır mısınız? Lütfen inanın, cezaevi bizlere acımıyor, ilgilenmiyor. Ben size ismini söylesem, nereye gideceğimi bilsem... İnsanlar hakkını arayamıyor. Biz de aşıyı bekliyoruz.
SU TASARRUFU YAPILMAZSA KURAKLIKTAN KURTULAMAYIZ
Böcek, göreve döndüğünün ilk günü (önceki gün) 20 dakika süreyle oturduğu koltuğunda hemen vekâlet verdiği, ‘hakiki CHP’li’ Mehmet Hacıarifoğlu’ndan vekâleti geri aldı, kendisi hastanedeyken yetkileri tırpanlanan genel sekreter avukat Cansel Çevikol Tuncer’e (Böcek’in Konyaaltı Belediyesi’nde siyaset yaptığı arkadaşı, kendisinden sonra Konyaaltı’na aday yapılmak istendi ancak Kılıçdaroğlu kabul etmedi) yetkilerini iade etti ve son olarak da Kemal Kılıçdaroğlu’na bir darbe indirdi.
Kendisi hastayken, büyükşehiri toparlasın diye Kılıçdaroğlu’nun talimatıyla Ankara’dan Antalya’ya gönderilen eğitimci Hüseyin Karakuş’u genel sekreter yardımcılığından alan Böcek, böylece genel başkana karşı da kılıçları çekmiş oldu.
Aslında Böcek ile Kılıçdaroğlu arasındaki ilk gerginlik seçimin hemen arkasından yaşanmıştı.
TAMİNCE’NİN AVUKATI
Kılıçdaroğlu, danışmanlığını da yapan ve CHP’de ‘belediyeciliğin kitabını yazan adam’ olarak bilenen Hüseyin Karakuş’u büyükşehire genel sekreter yapmak istedi. Böcek bu teklifi reddetti ve bir dönem işinsanı Fettah Tamince’nin de avukatlığını yapan avukat Cansel Çevikol Tuncer’i genel sekreter olarak atayacağını söyledi.
Tuncer’in memuriyetteki süresi bu görev için yetmeyince, Böcek hem Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan, hem de ‘ata dostum’ dediği Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’ndan yardım istedi. Bu iki desteği yanına alan Böcek’in isteği 6 ay sonra gerçekleşti.
Uzun süredir Antalya Büyükşehir’in mevcut bir bakanın adamları tarafından yönetildiğine dair söylentiler dolaşıyordu. Genel sekreter Tuncer’in de bu kadroya destek olduğu dillerden düşmüyordu. İşte Böcek hastalanınca CHP Genel Merkezi’nin de eline fırsat geçmiş oldu ve Tuncer’in yetkileri tırpanlandı.
Ancak bu durum
Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, “Havalar böyle giderse tehlike ve risk büyük kentlerden Anadolu kentlerine de yayılır, sonra ne mi olur? Tarımsal kuraklık başlar” dedikten sonra şu bilgileri aktardı:
“İstanbul’da Avrupa yakasındaki barajlar Terkos hariç boşaldı.
Avrupa yakasında kullanılan suyun yarısından fazlası Asya’dan basılıyor.
Bakanlık ve İSKİ böyle bir dönemde su sıkıntısını halka yansıtmamak için çok çalışıyor. Ancak stoklardaki suyun miktarı belli. Talep kısılmazsa kısa sürede onlar da biter. İşimiz kış ve ilkbaharda düşecek yağışa kalır.
Ancak onlar geldiğinde baraj depoları boş olacağı için belli bir seviyeye kadar doldurur. Bu durumda 2021 yılı su yönetimi açısından çok zor geçer. Tabii ilave tedbirler alınır ama maliyeti yüksek olur.”
SU YÖNETİMİ OLMAZSA
Dursun Yıldız, uzun süredir sözünü ettiği ‘İstanbul’da katılımcı su talep yönetimi’nin hemen başlatılmasını, ‘kuraklık eylem planları’nın raftan indirilmesi gerektiğini söyledi.
“Orta ve uzun dönemli tedbirlerde eksiklik çok ama onlar sonraki iş. Bu dönemi en az hasarla atlatmaya çalışmalıyız.
Yağışlar yetersiz, Türkiye büyük bir kuraklığa doğru gidiyor.
Yeni su/tarım yılı 1 Ekim’de başladı. Yağışlarda bir önceki yıla göre tüm bölgelerde ortalama yüzde 20 azalma var. Son 2.5 aylık durum ise hiç iç açıcı değil.
Bu yılın ekim, kasım ve aralık ayındaki yağışlar, geçen yıla göre ortalama yüzde 50 daha az. Bu oran Edirne’de yüzde 90.
Bazı bölgelerde toprak tavını bulmadığı için ekim yapılamıyor.
İklimbilimciler, yapılan gözlemler ve analizlere dayanarak geçen sene bu kuraklığın gelebileceğini söylemişti.
2021 ZOR GEÇECEK
Kuraklık kapıyı çalmıyor, artık kapıyı kırıyor.
Su her zaman çok önemli ama bugünlerde daha çok önemli. Barajlarımızın ancak üçte biri dolu, yeraltı suyu seviyeleri düşük.
COVID-19’a karşı aşı geliştiricilerinin, 2021’in sonuna kadar dünya nüfusunun üçte biri için yetecek doz yapabileceklerini tahmin ediliyor. Yazıda şöyle deniyor:
“Kuzey Carolina, Durham’daki Duke Küresel Sağlık İnovasyon Merkezi’nin tahminlerine göre, düşük gelirli ülkelerdeki insanlar aşılama için 2023 veya 2024’e kadar beklemek zorunda.”
Londra’daki yaşam bilimleri pazar analitiği şirketi Airfinity’nin CEO’su Rasmus Bech Hansen, üreticilerin kısa vadeli üretim tahminlerini zaman içinde azalttığını da söylüyor. Ancak yaygın dağıtıma en yakın görünen üç aşının üreticileri -AstraZeneca, Pfizer ve Moderna- 2021 için 2.6 milyar ila 3.1 milyar insanı kapsayabilecek 5.3 milyar doz üretim kapasitesi açıklıyor. Buna Rus ve Çin aşıları da ilave edilirse ne kadar olur bilmiyoruz...
Avrupa Birliği’nin 27 üye devleti, diğer beş zengin ülke ile birlikte, bu kapasitenin yaklaşık yarısını ön sipariş vermiş. Bu ülkeler, küresel nüfusun yalnızca yaklaşık yüzde 13’ünü oluşturmakta. Artık gerisini yorumlamak size ait... Türkiye’nin artık bu yüzden, rakamlar azdı çoktu, maskem gelmedi gibi kısır çekişmeleri bırakıp bir an önce aşı geliştirip üreten ülkeler arasına girmesi gerektiğini defalarca bu sütunlarda yazdık. Dün de yazmıştık. Türkiye, Erciyes Üniversitesi ve Koçak Farma ile birlikte bir aşıyı geliştirmeye çalışıyor. İnsan denemeleri başladı. Umarız bu çalışma Türkiye’de beşeri aşı konusunda bir çığır açar...
PETROLDE GERİ ADIM ATMAYIZ
TÜRKİYE, Akdeniz’de petrol aramayı durduruyor mu? Arkasında bir yaptırım olabilir mi?
Araştırmacı Ferruh Değirmen diyor ki:
Bu konudaki gelişmeleri yakından takip eden Almanya’daki gazeteci dostumu aradım. Almanya’da 400 aşı merkezi kuruluyormuş. Ordudan yardım da istenmiş. Tabii onlar BionTech/Pzifer aşıyla başlayacaklar. Aralık ortasında aşı başlıyormuş. Onların da ilk hedefi öncelikle sağlık personeli, risk grupları, yaşlılar vs...
SORUNLAR BİTMEYECEK
Dostlar soruyor... “Yalçın Bey, aşı olacak mısınız?” Hemen peşinen söyleyeyim. Ben ve eşim aşı olacağız. Bu kadar net. Türkiye’ye önce aralık-ocak-şubat ayında Çinli Sinovac şirketinden 50 milyon doz inaktif virüs temelli CoronaVac isimli klasik bir aşı gelecek açıklandığına göre. Bu inaktif virüs temelli klasik bir aşı. Türkiye, Endonezya ve Brezilya’da denendi. Ciddi yan etkisi görülmedi. Uğur Dündar önceki akşam Halk TV’de ilk aşıyı olmak üzere başvurduğunu açıkladı.
Ayrıca bu virüse karşı tek çare aşı. Ancak aşı bulundu ama tehlike henüz geçmedi... Her şey normal seyrederse aşılamaya 14 Aralık’ta başlanacak. Bu aşının iki doz halinde yapılması, kanda antikor oluşturması birkaç hafta sürecek. Bu yüzden ‘maske, mesafe ve hijyen’ kuralına devam edeceğiz. “Aşı geldi, dertler bitti” yok, bunu da peşinen söyleyelim. Aşı rahatlatacak ama her şey değil. Bunu da bilelim.
GÜNÜN SÖZÜ
“BAZEN sadakat, yapmak istediklerinin önüne geçer. Bazen anlatacağın şey senin sırrın değildir.” Stephenie Meyer
YAZ SAATİ HESABI
Keskin, Cumhurbaşkanı’nın esnaf ve sanatkâra dönüp bakmasını talep ettiklerini bildirirken “Süpermarketlere pandemi de giremiyor, devlet de giremiyor” deyip şunları ekledi:
“Seçim günlerinde bizimle beraber olanları, kötü günde, hastalıkta da görmek istiyoruz.”
DEVLETİMİZ ACİZ DEĞİLDİR
TÜRK Eğitim-Sen Genel Başkanı Talip Geylan, kamuoyunda yer alan “Meslek liselerinde sıkıntılar yaşanıyor, canlı derse öğrenci gelmiyor, ek ders ücreti kesiliyor, ek ders ücreti ödemelerinde illere göre ve hatta okullara göre farklı yorumları görüyoruz” şeklindeki açıklamalar üzerinden değerlendirmede bulundu ve özet olarak dedi ki:
“Devletimiz öğretmenin üç kuruşluk ek ders ücretini ödemeyecek kadar aciz değildir.”
Herkes perişan, yoksulluk diz boyu...
CHP ÖZÜNE DÖNMELİ
SADETTİN Tantan