Uğur Cebeci

Dünyanın tek uçan göz hastanesi Orbis, DC10 uçağı ile 2020 yılına kadar görev yapacak. Böylece 2020'de dünyada hizmetteki tek DC10, Orbis'in uçağı olacak. Artık havayollarından da emekli olmaya başlayan üç motorlu DC10, yerini daha yeni nesil, geniş gövdeli ve uzun menzilli bir yolcu uçağına bırakacak. Dünya Sağlık Organizasyonu'nun verilerine göre, görme özürlülerinin sayısı 45 milyona ulaşmış durumda. Ne yazık ki bu sayının yüzde 80'ini genetik veya kazalar dışında zamanında müdahale edilemeyen hastalıklar nedeniyle gözlerini kaybedenler oluşturuyor.

TÜRKİYE’YE DE GELDİ

Hayatını göz hastalıkları ile savaşa adayan Dr. David Paton, hastaların ayağına gidecek uçan hastane hayalini 1980 yılında kurduğu Orbis ile gerçeğe dönüştürdü. Orbis'in ilk uçağı United Havayolları tarafından hediye edilen dört motorlu DC-8 oldu. Çeşitli sponsorlar ile kabini ameliyathane haline getirilen uçak ilk seferini 3 Şubat 1982'de Panama'ya yaptı. DC-8 aynı yıl aralarında Türkiye'nin de bulunduğu çok sayıda ülkeyi ziyaret etti.

Gövde ömrünü tamamlayan 1959 model DC8'in yerini 1991'de DC10 tipi geniş gövdeli üç motorlu uçak aldı. Başta United Havayolları olmak üzere çeşitli bakım tesislerinin ve hayırseverlerin yardımları ile uçak tamamen yenilenerek modifiye edildi. Eski DC-8 uçağı ise Çin'de Changping'teki Havacılık Müzesi'ne verildi.

Hizmete 1994'te giren DC10'da ameliyathane ve lazer odasının yanı sıra gidilen ülkelerdeki doktorların eğitimi için konferans odası da bulunuyor. Yapılan ameliyatlar dahili yayından konferans odasındaki ekranlara yansıtılıyor. Doktorlar kokpitin hemen arkasında bulunan yolcu koltuklarına sahip kabinde seyahat ediyor. Tüm ekipmanlar uçuş sırasında yerinden oynamaması için özel olarak sabitleniyor.

GÖNÜLLÜ UÇUŞ EKİBİ

Orbis ekibi doktorlar dahil 23 kişiden oluşuyor. Bu görevliler arasında iki pilot, bir uçuş mühendisi ve bir uçak teknisyeni gönüllü olarak görev yapıyor. DC10, United Havayolları'nın uçuş ekiplerinin yanı sıra dünyanın değişik ülkelerinden gelen pilotlar tarafından uçuruluyor.

Orbis uçağından indiği havalimanlarında konaklama ücreti alınmıyor. Yakıt şirketleri DC10'a ücretsiz yakıt veriyor. Periyodik ve diğer bakımlar yine sponsor şirketler ve yardımseverlerin desteği ile gerçekleştiriliyor. Orbis'e malzeme akışı FedEx tarafından sağlanıyor. 1982'den bu yana 81 ülkeyi dolaşan Orbis, 55 bin hastanın ücretsiz tedavi edilmesini sağladı.

Lufthansa'dan yeni 'S' koltuk

Alman Lufthansa Havayolları'nın uzun menzilli uçuşlarında kullanacağı business koltukları 8 Aralık'ta hizmete giriyor. İlk olarak yeni nesil Airbus A340-600'de kullanılacak olan koltuklar iki yıl içinde filodaki A330-300, A340-300, B747-400'ün yanı sıra 2006'da hizmete girecek iki katlı A380 uçağına da takılacak. 'S' harfi şeklinde yatak haline gelen 200 santimetre uzunluğundaki koltuklar içindeki özel motorlarla yolcuya masaj yapıyor.

Üzerinde üç yıl çalışılan ve 300 milyon dolara mal olan koltuklar yolcular tarafından havayolu tarihinin en kapsamlı ve en uzun testinden geçti. Yerdeki denemelerin yanı sıra yeni koltuk, yılda en az 20 uzun menzilli uçuş yapan, çeşitli uluslardan 1000 first ve business yolcu tarafından 150 uçuşta denendi. Lufthansa şikayetleri ve yeni fikirleri dikkate alarak konseptte bazı değişiklikler yaptı.

Yeni business class ile Lufthansa bazı hatlarda first class hizmetini kaldıracak. Böylece iki kabinli hale getirilecek A340-600 ve A330-300 uçakları ile yolcu yapısına göre hatların verimlilik ve doluluk oranının artırılması planlanıyor.

Türkiye'de business class yolcu oranının yüzde 8-9 arasında değiştiğini belirten Lufthansa Havayolları Türkiye Genel Müdürü Sadık Elmas, yeni tasarım ve uygun fiyatlarla business yolcu sayısını özellikle uzun menzilli hatlarda artırmayı planladıklarını söyledi.

BUSINESS Class’TAN NOTLAR

Ergonomik araştırmalar, yolcuların tamamen yatar, düz koltuk yerine 'S' harfi şeklindeki tasarımda daha iyi uyuduklarını ortaya koyuyor. Bu dizayn koltuk tasarımlarında 'Le Corbusier' olarak adlandırılıyor.

Koltuğun yatış açısı 171 derece. Uçağın düz uçuşta burnunun 3 derece havada olduğunu söyleyen Lufthansa mühendisleri, 171 derece yatış açısına sahip koltuğun havada tam yatış hissi verdiğini belirtiyor.

Koltuk bel ve omuz tarafındaki özel motorlar yolcuya masaj yapıyor.

Tasarımda iki yolcunun ayakkabılarını çıkarıp koyacağı tek çekmece öngörülmüştü. Koltukları deneyen yolcuların yüzde 92'si aynı kutuya ayakkabılarını koymak istemedi. Bunun üzerine Lufthansa iki koltuk arasında ayrı ve ön tarafı açık iki raf yerleştirdi.

İlk imal edilen deneme koltuklarında masa daha büyük tasarlanmıştı. Ancak servis için masanın ilk açılış anında yandaki yolcuyu rahatsız ettiği belirlendi ve küçültüldü.

Minder 'Air Bags' olarak adlandırılan özel bir süngerden imal edildi. Lufthansa tarafından geliştirilen özel sünger, kısa sürede yolcunun vücut şeklini alıyor.

Uçuş sırasında yolcular Nisan 2004'ten itibaren 'FlyNet' sistemini kullanarak internete bağlanabilecek. Koltuğun orta bölümünde dizüstü bilgisayarlar için güç ünitesi ile internet bağlantı girişi bulunuyor.

Uçuş sırasında 200 kanaldan film, belgesel, haber programları izlemek, müzik dinlemek mümkün. Filmler istenilen yerde durdurulup tekrar oynatılabiliyor. Öndeki koltuğun arkasına monte edilen ekranlar 26.5 santimetre büyüklüğünde. Dış sesi geçirmeyen, derin sessizlik sağlayan özel kulaklıklar yolculara yüksek kalitede ses sunuyor.

Koltuk tasarımı ile birlikte mönüler de yenilendi. Sağlıklı, yeni nesil yemeklere yer verilen mönüler ünlü aşçılar Paul Bocuse, Harald Wohlfahrt ve Nadia Santini tarafından hazırlandı. Şarapları ise ünlü uzman Markus del Monego seçti.

Caravan Sri Lanka’ya gidiyor

Bon Air portföyünde bulunan Cessna Caravan tipi amfibik yani hem denize hem de karaya inebilen tek motorlu uçağı Sri Lanka'ya kiralandı. Uçak, Hint Okyanusu ve Sri Lanka içinde sefer yapacak. Kış aylarında filosundaki deniz uçağının meteorolojik şartlar nedeniyle aktif olarak kullanılamadığını belirten Bon Air Yönetim Kurulu Başkanı Ateş Hanibu, Cessna Caravan'ın uçuş ekibiyle Colombo şehrindeki bir havacılık şirketine kiralandığını söyledi.

Uçaklarda yastık yok

THY'de uzun süredir uçaklarda yastık bulunmuyor. Çok az sayıda yüklenen yastık yüzünden bel sorunları olan ya da rahat uyumak isteyen yolcular zor durumda kalıyor.

Yolcuların 'Neden yastık yok' sorusuna ise kabin memurları az verildiğini, yeni siparişlerin beklendiğini söyleyerek cevap vermeye çalışıyorlar. Sadece uzun uçuşlarda değil, kısa ve orta menzilli uçaklarda da yeterince yastık bulunması yolcu konforu ve müşteri memnuniyetinin önemli bir parçası.

Öte yandan THY'nin Skylife adlı ücretsiz kabin dergisinde de büyük bulmacanın kutu içi yazılarının okunmadığı, ters basılan cevapların da görülemeyecek kadar küçük olması yolcuların şikayet nedenleri arasında. Şirketin bu tür aksaklıkları bir an önce gidermesi bekleniyor. Detay gibi görünen bu aksaklıklar yolcu kaybına yol açmasa da ciddi memnuniyetsizliklere sebep oluyor.

Sivas tutmadı

Türk Hava Yolları'nın baskılar sonucu sefer başlattığı Sivas uçuşlarında doluluk oranı yüzde 30'un altında kaldı. RJ100/70 tipi uçaklarla yapılan seferlerden bazıları da yeterli yolcu olmadığı için iptal edildi.

17 Ekim 2003 tarihinde başlatılan İstanbul-Sivas uçuşları haftanın iki günü pazartesi ve cuma günleri gerçekleştiriliyor. Direkt yapılan TK 796 sefer sayılı uçuşlarda doluluğun yakalanabilmesi için bayram sonrası beklenecek. Yeterli doluluk yakalanamazsa sefer iptali gündeme gelecek.

THY geçtiğimiz yıllarda da baskılar üzerine Eskişehir'e iki kez sefer düzenlemiş ancak yolcu bulunamadığı için seferlerin iptaline karar verilmişti. Çeşitli kentlerde Ticaret ve Sanayi Odaları, belediyelerin yoğun istekleriyle sefer başlatıldığında havayolu yolcusu olmadığı ortaya çıkıyor. THY'nin çok ciddi yapılan pazar araştırmalarında aksi sonuç çıkmasına rağmen baskı üzerine koyduğu seferlerin çoğu olumsuzlukla sonuçlanıyor.

2000 hakları uzatıldı

THY'nin Miles&Miles Özel Yolcu Programı'ndan uçuş mili kazananların 2000 yılındaki haklarını kullanma süreleri uzatıldı.

Daha önce millerin 1 Ocak 2004 tarihine kadar kullanılmasını isteyen THY, yolculardan gelen yoğun istek üzerine süreyi 31 Mayıs 2004 tarihine kadar erteledi. Böylece 2000 yılında Miles&Miles Programı'ndan bedava uçuş mili kazananlar puanlarını 2004 Mayıs sonuna kadar bilete çevirerek kullanabilecekler.

Öte yandan THY, Miles&Miles Programı'ndan bilet kazanan yolcuların bayram tatilleri gibi dönemler hariç her zaman uçakta yer bulunduğu sürece kullanılabilmesi için çalışma yapılıyor. Eğer ciddi bir yoğunlukla karşılaşılmazsa bu çalışma uygulamaya konulacak. Ancak bu arada Avrupa ve okyanusaşırı uçuşlarda bedava bilet hakkı veren puan miktarları da artırılacak. THY önümüzdeki haftalarda bu konudaki kesin kararını ve alınacak bedava biletler için kullanılacak uçuş mil miktarını açıklayacak.

İç hat ikramı zenginleşiyor

THY, yurtiçi uçuşlarda ekonomi sınıfı yolcularına yaptığı ikramı zenginleştirdi. Yolcuya tatlı veya tuzlu çörekten bir tanesini seçme hakkı veren eski ikramdan gelen şikayet üzerine vazgeçildi. Bundan sonra uçaklara yolcu sayısı kadar hem tatlı hem de tuzlu çörek yüklenecek. Yolcular aynı anda iki tür çörekten de alabilecek. Sabahları dağıtılan sandviç çeşitlerinin de zenginleştirilmesine karar verildi. THY ayrıca ekonomi sınıfında yeni mahsul kavrulmuş iç fındık da dağıtmaya başladı.

İç hatlarda business ikramını da yenilemeyi planlayan THY, yeni konsepti 2004 başında sunmayı hedefliyor.

KABİNDE SATIŞ

Tarifeli iç hat uçuşlarına 8 Aralık'ta başlayacak Onur Havayolları yeni ikram konsepti için USAŞ ile görüşmelerini sürdürüyor. Avrupa'da yeni bir akım başlatan ve ciddi geri dönüş yakalayan düşük maliyetli havayolları yolcularına standart ikram sunmak yerine kabinde satış gerçekleştiriyor. Sistem tamamen ikram şirketinin kontrolünde kabinde gümrüksüz satış gibi uygulanıyor.

Kabin memurları şeffaf troleyle kabinde dolaşarak sandviç, soğuk tabak, meyve salatası ve su-maden suyu dışındaki içeceklerin satışını yapıyor. Troleyde ikram dışında gazete, patates cipsi gibi ürünler de satılıyor. Avrupa'da bu konsept RyanAir, EasyJet, German Wings gibi düşük maliyetli havayollarının yanı sıra Swiss tarafından da kısa menzilli uçuşlar için uygulanıyor.

Arka arkaya gelen krizlerden ağır yara alan Boeing ve Airbus, tasarladıkları yeni nesil uçaklarla pazarı tekrar canlandırmayı hedefliyor. İki katlı, 555 yolcu kapasiteli, uçan transatlantik Airbus A380'in rakibi 250 koltuklu, çok uzun menzilli ve ekonomik Boeing 7E7. Bu iki farklı konsepteki uçağın tek ortak yanı gövde ve kanat yapıları. Gerek A380, gerekse de 7E7'de yüksek oranda kompozit olarak adlandırılan özel plastik bazlı malzemeler kullanılıyor. Ağırlıktan büyük tasarruf sağlayan, korozyon derdi olmayan kompozit malzemeler uçakları hafifletiyor, daha az yakıtla daha uzağa uçmalarını sağlıyor.

YENİ NESİL MALZEMELER

Aslında 'kompozit' kelime olarak iki veya daha fazla malzemenin bir arada kullanılarak değişik özellikte malzeme elde edilmesi olarak tanımlanıyor. Kompozitin ana yapısını elyaf takviyeli malzemeler oluşturuyor. Elyafın yanında parçanın kullanım yerine göre fiberglas, karbon, grafit, kevlar gibi malzemeler de eklenebiliyor. Birbirine yapıştırılan malzemeler yüksek ısı ve basınç altında birleştiriliyor. Ve ortaya kompozit çıkıyor. Kompozit kolay biçimlendirilmesi, hafifliği ve korozyona karşı dayanıklılığı ile hızla metalin yerini alıyor. Ancak kompozitin imalatı zor ve pahalı. Kullanılan malzemelerin kısıtlı raf ömrü, yüksek kalitede işçilik gerektirmesi maliyetleri yükseltiyor.

Uzun yıllar ağırlıklı olarak alüminyumu tercih eden uçak imalatçıları önce gövdede kompozit kullanmaya başladılar. Raytheon şirketi Premier 1 ve Hawker Horizon uçaklarının gövdesinin tamamını kompozitten imal ediyor. Yeni nesil savaş uçaklarında radar dalgalarını yansıtmayan kompozit kanatlar kullanılıyor.

Kompozit teknolojisiyle imal edilen en büyük parça A380'de olacak. Kanatların gövdeye bağlandığı 7.8 metre boyunda, 7 metre eninde ve 4 metre yüksekliğindeki kanat kutusu Karbon Fiberle Güçlendirilmiş Plastik (CFRP) olarak adlandırılıran bir malzemeden üretildi. Kompozit kanat kutusu metalden imal edilseydi 1.5 ton daha ağır olacaktı.

Bir diğer malzeme ise kısaca GLARE olarak adlandırılan karbon fiberle güçlendirilmiş alüminyum. Malzeme ince alüminyum şeritlerin üzerine yüksek ısı ve basınçla karbon malzemenin sıkıştırılması ile ortaya çıkıyor. GLARE özellikle uçakta dış yüzeyde kullanılıyor.

Türkiye'nin en büyük kompozit tesisi Ankara merkezli TAI'de bulunuyor. Yaklaşık 100 işçinin görev yaptığı tesiste yüksek teknoloji ile havacılığın yanı sıra savunma ve otomotiv endüstrisi için imalat yapılıyor.

Boeing 7E7 ile yükselecek

Küçülen pazarda bazı müşterilerini Airbus'a kaptıran Amerikalı imalatçı Boeing, yeni nesil uçağı 7E7 ile sipariş rekoru kırmayı hedefliyor. Şirketin merkezi Seattle'da düzenlenen tele-konferansta konuşan 7E7 Program Müdürü Mike Bair, uçağın üç ayrı model üzerinde çalıştıklarını açıkladı. Türkiye’den Kokpit’in katıldığı konferansta, Boeing 7E7 ile ilgili sır kapısını yavaş yavaş aralamaya başladı.

Amerikalı imalatçı gelecek nesil uçak konseptinde Airbus gibi yolcuları belli noktalarda toplayıp büyük uçaklarla taşımak yerine daha küçük uçaklarla değişik noktalara sefer yapacak bir uçak üzerinde duruyor. Yolcuların aktarmalı uçuşları istemediğini belirten Boeing yetkilileri, havayollarına doldurması kolay, uzun menzilli ve düşük maliyetli bir uçak sunmayı hedefliyor.

Koltuk sayısı 250 olarak belirlenen çift koridorlu 7E7'nin uçuş maliyeti halen kullanılan yolcu uçaklarından yüzde 20 daha ucuz olacak. İlk uçuşunu 2006'da yapacak 7E7'nin teslimatları 2008'de başlayacak. Uçağın üç ayrı modeli imal edilecek. Kısa menzilli model 250 yolcu kapasitesi ile 6 bin 500 kilometre menzilli olacak. 15 bin 500 ve 15 bin 400 kilometre menzilli iki ayrı model uzun uçuşlarda kullanılacak.

YUNUS BALIĞI

7E7, dıştan bakıldığında yunus balığını andıran bir tasarıma sahip. Uçları kıvrık kanatlar, hafif öne eğilmiş burun yapısı aerodinamik olarak mükemmelliği yakalamayı hedefliyor.

7E7 özel üretim teknikleri ile üç günde imal edilecek. Şu an Boeing portföyündeki en yeni uçak olan 777 ise 15 günde üretilebiliyor. Boeing, gelecek 20 yılda 3 bin 7E7 satmayı hedefliyor.

A380 2 ton zayıflayacak

Airbus Endüstri, geleceğin dev yolcu uçağı A380'in ağırlığını 2 ton daha azaltmak için tüm mühendislerini bu projeye yönlendirdi. Toplam 6 bin mühendisin ter döktüğü projede azalacak her bir kilogram uçağın performansını daha da artıracak.

Boeing'in 30 yıldır tahtını kimseye kaptırmayan 747 Jumbo Jet’in yerini alacak iki katlı dört motorlu A380 için Airbus yaklaşık 14 milyar dolar harcadı. Geliştirme maliyetlerinin yarısını kendi sermayesinden karşılayan Airbus'ın projede yaşayacağı ciddi bir sorunla ekonomik açıdan darboğaza girebileceği iddia ediliyor. İmalatının Haziran 2004'te tamamlanması planlanan uçak yıl sonunda uçacak. Teslimatlar Mart 2006'da başlayacak.

A380’i hafifletmek için yeniden kompozitler üzerinde çalışmalara başlayan şirket, bu konuda yüksek teknolojiye sahip Japonlardan yardım alıyor. Airbus ilk imal edilecek prototipte fazla ağırlığın 1.5 tona, ikinci A380'de 500 kilograma düşürmeyi öngörüyor. Üçüncü uçakla birlikte A380 fazla kilolarından kurtulmuş olacak.

ŞAKAYLA GELEN MODEL

Airbus projeye başlarken asıl hedefi A380'nin önce yolcu modelini yapıp satabilmek, ilerki yıllarda kargo modelini tasarlamaktı. Tüm hesaplamalar yolcu modeli üzerine yapılmıştı. Pazarlama ve satış çalışmalarında Airbus ekibinin şakayla karışık ortaya attığı kargo modeli bir anda havayollarının büyük ilgisini çekti. Airbus talebi görünce kargo modelinin tasarımına başladı. Ve ortaya 150 ton kargo taşıyabilen A380F çıktı. Maksimum kalkış ağırlığı 590 ton olan uçak ile büyük ve çok ağır malzemeler uzun menzile rahatlıkla taşınabilecek. Şimdi bazı havayolları verdiği yolcu uçağı modelinden birkaç tanesini kargo modeline çevirmek için görüşüyor.

Toplam 116 kesin A380 siparişi alan Airbus, Cathay Pacific, Çin, Güney Kore ve Katar Havayolları'na satış için görüşmelerini sürdürüyor. Avrupalı imalatçı 2004 içinde sipariş sayısını 150'ye ulaştırmayı hedefliyor.


MALZEME ORANLARI (%)


A380 7E7 777

Kompozit 25 50 12

Alüminyum 61 20 70

Titanyum 5 15 7

Çelik 7 10 9

Diğer 2 5 2


Onur Air tek fiyatla uçacak

Tarifeli iç hat uçuşlarına 8 Aralık'ta başlayacak Onur Havayolları, tek yön bilet fiyatını 79 milyon lira olarak açıkladı. Kış sezonunda her noktaya tek fiyat uygulayacak şirket, gidiş-dönüş bilet fiyatını ise 149 milyon 500 bin lira olarak belirledi.

'Uç Türkiye Uç' sloganıyla ilk etapta Kayseri'ye sefer yapacak şirket aralık sonuna kadar Diyarbakır, Erzurum, Trabzon, Samsun, Adana, İzmir ve Antalya hatlarını açacak. Bu noktalardan Diyarbakır, Trabzon, Adana, İzmir ve Antalya'ya günde iki, diğer hatlarda ise günde bir kez karşılıklı sefer yapılacak. Yaz sezonunda bu noktalara Van, Malatya, Gaziantep ve Bodrum eklenecek.

DÜŞÜK MALİYETLİ

İç hat uçuşlarında 5 adet MD88 uçağı kullanacak Onur Air, düşük maliyetli havayolu konseptini benimsedi. İkram vermeyecek şirket, uçakta ücretsiz sadece su ve maden suyu dağıtacak. Diğer içecekler ve sandviç türü yiyecekler yolculara satılacak.

Maliyetleri düşürmek için Yurtiçi Kargo şirketi ile anlaşma yapan Onur Air uçtuğu noktalara kargo da taşıyacak. Uçakların dışına ve kabine reklam alacak şirket, dolar kuruna göre fiyatlarını ayarlayacak.

İç hatlardan çok fazla vergi alındığını belirten Onur Air Yönetim Kurulu Başkanı Cankut Bagana, vergilerin azaltılmasıyla fiyatların daha da uygun hale getirilebileceğini söyledi. İç hatlarda bir yılda 1 milyon 600 bin yolcu taşımayı hedefleyen Onur Air'in filosunda 20 uçak bulunuyor. MD88 uçaklarını iç hatlara çeken şirket, filosuna 5 adet A321 katmak üzere çalışmalar yapıyor.

THY 45-60 uçak alacak

Türk Hava Yolları, filosunu yenileme ve genişletme projesi için sayısı 45 ile 60 arasında değişebilecek yeni uçaklar almak amacıyla harekete geçti. Toplam değeri 2 milyar doların üzerinde olacak uçakların yüzde 60’ı lease yani finansal kiralama ile, kalanının ise satın alınması düşünülüyor.

Özelleştirmeden sorumlu bakanlığa başvuracak olan THY yönetimi, yeni uçakların kısa sürede filoya katılabilmesi için ısrarcı olacak. THY, filosunda bulunan Boeing 737-400/500, A310 ve RJ100/70 tipi uçakları geri verecek, sahibi olduklarını da satacak. Halen filo yaş ortalaması 7.5 olan THY, alınacak uçaklarla yaş ortalamasını düşürecek. Yeni nesil uçaklarla filosunu 100 uçağa çıkaracak olan şirket bu arada business sınıfında da yeniden yapılanmaya giderek rekabet şansını yukarı çekecek. Business koltuklar dışında uçak içi eğlence sistemleri de yenilecek.

GÖRÜŞMELER SÜRÜYOR

Geçtiğimiz haftalarda Airbus'ın Toulouse'daki fabrikasını ziyaret eden Genel Müdür Abdurrahman Gündoğdu, A340 ve A330 uçakları dışında A340'ın ultra uzun menzilli modelleri olan A340-600 ve 500 tipi ile de ilgilendi. Ayrıca dünyanın en büyük yolcu uçağı olacak A380 ile ilgili imalat gelişmeleri hakkında da bilgi alan Genel Müdür Gündoğdu, Airbus'un diğer küçük modellerini de inceledi. Daha sonra Boeing'in Seattle'daki fabrikalarını gezen Gündoğdu, 717'den başlayarak yeni nesil 737'lerin 700-900 modelleri ve 777 tipi uçakları gördü. Bu arada imalatına başlanacak olan 7E7 uçağı hakkında da geniş bir brifing aldı.

THY'nin bölgesel uçuşlar için kısa menzilli uçak arayışı da sürüyor. Bu amaçla da birçok imalatçı ile yapılan görüşmelerin önümüzdeki aylarda hareketleneceği sanılıyor. THY yetkilileri uçak alımları ile ilgili araştırmaların sürdüğünü, henüz modeller ve sayıları ile ilgili kesin bir karar alınmadığını belirttiler. Ancak şirketin 45 ile 60 arasında yeni uçak alımı için ciddi hazırlık içinde olduğu biliniyor. Alınacak uçak sayısı ile ilgili bilgilerin uçak imalatçılarına ulaşmasından sonra Airbus ve Boeing doğrudan satış için harekete geçerken görüşmelerin çoğu da Türkiye temsilcilikleri dışında yapıldı.

Sabiha Gökçen belgeseli

Dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen'in hayatını anlatan 'Türk Kızı, Gök Kızı, Atatürk Kızı: Sabiha Gökçen' belgeseli seyircilerle buluştu. Gülşah Çeliker'in hazırladığı ve Ali Akyüz'ün yönettiği belgeselin ilk gösterimi Harbiye Askeri Müze'de gerçekleştirildi.

İlk gösterime Atatürk'ün manevi kızı Ülkü Adatepe ve kadın pilotlarımızdan Emekli Albay Şenay Günay da katıldı. Çekimleri Amerika, Rusya, Fransa ve Yunanistan'da gerçekleştirilen belgeselin hazırlıkları 3 yıl sürdü. Yapımcı Gülşah Çeliker, belgeselin yurtdışına da satılması için çalışmalar yapıldığını söyledi.

Uçağa bindiğinizde koltuk cebinde bulunan, renkli grafiklere sahip bir kart kesinlikle dikkatinizi çekmiştir. Havacılıkta 'uçuş emniyet kartı' olarak adlandırılan bu kartı hiç görmediyseniz lütfen bir sonraki uçuşunuzda dikkat edin. Umarız başınıza hiç gelmez ama bu karttan öğreneceğiniz bilgiler, acil durumlarda hayatınızı kurtarabilir. Havacılık kuralları gereği 400 koltuklu Jumbo Jet'ten küçük pervaneli yolcu uçağına, helikopterden iş jetlerine kadar ticari olarak yolcu taşıyan her türlü hava aracında uçuş emniyet kartlarının bulunması gerekiyor. Acil durumlarda oksijen maskesinin kullanımı, can yeleklerinin giyilmesi, tahliyelerde en yakın kapı, acil çıkış kapısının nasıl açılacağı gibi hayat kurtaran bilgiler bu kartlarda şekillerle çok basit olarak anlatılıyor.

Kartlarda verilen bilgiler, uçağın kalkışından önce kabin memurları tarafından 'emniyet brifingi' ile yolculara anlatılıyor. Bazı şirketler yolcuların ilgisini daha fazla çekebilmek için özel film ya da animasyonları ekranlardan oynatıyor.

Araştırmalar, yapılan ilk uçak seyahatinde yolcuların emniyet kartlarını dikkatlice okuduğunu ortaya koyuyor. Uçuş sayısı arttıkça yolcular kartları okumamaya, emniyet brifinglerini dinlememeye başlıyor. Birçok yolcu 'Ben defalarca uçtum. Acil çıkış kapısının nerede olduğunu biliyorum' diyor. Aşırı güven kazalarda faciaları da yanında getiriyor.

NASIL BAŞLADI

Havacılık kuralları gereği her yolcu uçağında bulunması gereken uçuş emniyet kartları ilk olarak 1930'lu yıllarda ortaya çıktı. Yolcuları bilgilendirmek, biraz da uçuş korkularını yenmelerini sağlamak için koltukların ceplerine küçük kağıtlar konulmaya başlandı. Yerde yaşanan kazaların yaygınlaşmasıyla havacılık otoriteleri bu bilgilerin detaylı ve kolay yırtılmayan bir kart halinde her uçakta bulunmasını İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra şart koştu.

Kartlar havayolu şirketlerine göre değişse de temel görevi aynı. Kurallara göre kartlar yolcuların görebileceği şekilde koltuk cebine yerleştirilmek zorunda. Uçuş emniyet kartındaki talimatların yazıdan çok grafikle anlatılması gerekiyor. Amaç 7'den 70'e kuralları herkesin anlamasını sağlamak. Bazı havayolları grafiklerin altına birkaç farklı dilde notlar da yazıyor. Emniyet kartları uçak tiplerine göre ayrı ayrı tasarlanıyor. Örneğin Türk Hava Yolları'nın filosunda üç değişik tip Boeing 737 var. Her biri için (400, 500 ve 800) ayrı kart hazırlanıyor.

Kartların kalitesi havayollarına göre değişiyor. Düşük maliyetli havayolları kartları ince kağıda basıyor. Büyük taşıyıcılar plastik kartları veya PVC kaplanmış kartları tercih ediyor. Plastik ve PVC kaplı olanlar daha uzun ömürlü oluyor. Sektörde kartların yüzde 80'i Safeair, Interaction Reseacrh Graphics ve Aero Safety Graphics şirketleri tarafından üretiliyor. Bu şirketler, internet siteleri üzerinden isteyen meraklılara 3 dolar karşılığında uçuş emniyet kartlarını satıyor.

MERAKLISI ÇOK

Uçaklardan en fazla çalınan malzemelerin başında uçuş emniyet kartları geliyor. Havayollarının istatistiklerine göre bir kartın ömrü yaklaşık 1.5 ay. Uçaktan alınmaması gereken kartların bir sonraki uçuşta eksik olması, yolcunun bunu okumadan başına gelecek talihsizlik büyük sorunları da yanında getirebiliyor.

Bu kartları biriktiren çok sayıda meraklı var. Kartı koltuktan çalmak yerine kabin memurlarından fazla varsa istenmesi tavsiye ediliyor. Meraklılar kartları değiş-tokuş ediyor. Bu aralar en fazla Concorde'ların emniyet kartları rağbette. Uçuşlarını durdurmuş havayolu şirketlerinin kartları da büyük ilgi görüyor. Bunu Afrikalı, Güney Amerikalı küçük havayolları ile Rus uçaklarıyla sefer yapan havayollarının kartları izliyor.

EN PAHALI CONCORDE'UN

Uçuş emniyet kartları arasında en pahalıları fiyatları 33-75 dolar arasında değişen Concorde uçaklarında kullanılanlar. Concorde'un ilk hizmete girdiği 1970'lerin sonunda imal edilen eski nesil kartlar ise 100 dolara alıcı buluyor.

1950'li yılardan kalan DC-3, Constellation gibi uçakların kartları 25-30 dolara satılıyor. Bulunma oranına göre 1960'ların kartları 20-25, uçak yolculuklarının arttığı 1970 ve 80'li yılların kartları ise 15-20 dolar arasında değişiyor.

Türk şirketlerine ait kartlara da büyük ilgi var. THY'nin 707'si 19, pervaneli Dash-7 uçağının 10, halen kullanılan 737-800/400, A310, RJ100/70 uçaklarının kartları ise ortalama 4 dolardan satılıyor. Artık faaliyet göstermeyen Birgen Havayolları'nın DC-8'i 16, Eurosun'ın 737-200 uçağının kartı ise 7 dolara müşteri buluyor.

Meraklılar kart değişimlerini çeşitli organizasyonlarda yapıyor. İnternetteki açık artırmalar da yakından takip ediliyor.

NELER YAPMALI

- Kemerinizi bağladıktan sonra kartı okuyun.

- Acil tahliyede en yakın çıkış kapısının nerede olduğunu belirleyin.

- Eğer tahliye kapısının yanında oturuyorsanız nasıl açılacağını karttan öğrenin. Bazı havayollarında hostesler sizi ayrıca bilgilendirirler.

- Uçuş emniyet kartlarını uçaktan almayın. Unutmayın sizin başınıza gelmeyebilir ancak sonraki uçuşta bu kartlar bir başka yolcunun hayatını kurtabilir.

THY'nin uçak alımı şekilleniyor

Uzun süredir filosunu 100 uçağa çıkarmayı hedefleyen Türk Hava Yolları, Airbus ile iki uzun menzilli uçak için yaptığı ön anlaşmanın ardından orta kapasite orta menzilli uçaklar içinde Boeing ile görüşmelere başladı.

Genel Müdür Abdurrahman Gündoğdu'nun Amerika'da bizzat sürdürdüğü görüşmelerde Boeing'in yeni nesil 737 ailesinden 600-700-800-900 modelleri için 35 uçaklık bir öneride bulunduğu öğrenildi. Teslimatları üç yıla dağıtılan 35 uçak içinde bir de hükümetin kullanması için Boeing Business Jet (BBJ) için görüşme yapıldığı ileri sürüldü. Boeing'in yeni nesil 737 uçaklarının 700 modelinin gövdesi, 800 modelinin de kanatlarını kullanarak ürettiği uçağın içi özel olarak giydiriliyor. Kabinde genellikle bir yatak odası, bir çalışma ve toplantı ofisinin de yer aldığı uçakta çok sayıda da koltuk bulunuyor. Devlet başkanları, iş adamları yolculuk yaparken rahatça çalışmalarını sürdürebiliyorlar. Telefon, faks, internet bağlantısı gibi tüm telekomünikasyon imkanlarının yer aldığı uçak standart donanımı ile ortalama 39 milyon dolara satılıyor. Ankara-Chicago arasında non-stop uçabilen uzun menzilli uçağın iyi bir donanımla fiyatı 42 milyon dolara kadar çıkıyor.

Amerikalı imalatçı Boeing, bölgesel uçuşlarda kullanılmak üzere THY'ye 717 uçaklarından da önerdi. Portföyüne aldığı McDonnell Douglas şirketinin imalatı 717, 110 yolcu kapasitesi ile kısa menzilli uçuşlarda ekonomik maliyetler sunuyor.

KREDİ KOŞULU MU

THY'nin Amerikan Boeing'den önceleri 20-25 uçak alımı planladığı, ancak Amerika'nın Türkiye'ye sağladığı kredilerin görüşmeleri sırasında Boeing'den uçak alımının da şart koşulduğu iddialar arasında yer alıyor. Doğrulanmamakla birlikte Amerika özellikle bir numaralı ihraç ürünü olan uçak satışındaki dünya çapındaki düşüşler üzerine özellikle kredi anlaşmalarında imalatçı firmalardan alım yapılmasını istiyor. Genel olarak uygulanan bu sistem 11 Eylül'den sonra uçak satışlarındaki ciddi düşüş nedeniyle anlaşmalarda daha fazla ön plana çıkmaya başladı.

Öte yandan THY uzun menzilli uçak alımında Avrupalı imalatçı Airbus'ı seçerek dengeleri sağlamaya çalışıyor. Avrupa Birliği görüşmelerinin 2004 yılında hız kazanacak olması Türkiye'nin Airbus ile sadece iki uzun menzilli uçak için değil daha başka alımlar için de anlaşma yapmasını gerektirecek. Hem Amerika'nın hem de Avrupa'nın bir numaralı yolcu uçağı imalatçıları ile dengeli bir alım yapacağı sanılan THY'nin uzun menzilli hatlarının sayısını artırarak yeni Airbus A340 ya da iki motorlu A330 uçakları alacağı ve sayısal olmasa bile toplam para hacminde iki imalatçı ile dengeyi tutturmaya çalışacağı sanılıyor.

FİLO YENİLENECEK

THY bu uçak alımını gerçekleştirdiği takdirde filosundaki Airbus A310 ve Boeing 737-400/500 uçaklarını devre dışı bırakmayı, kısa menzilli uçaklar alarak da RJ100 ve RJ70 uçaklarını iade ederek filo yaş ortalamasını düşürmeyi planlıyor. Uçak alımıyla yapılacak off-set anlaşmalarıyla TAI, TEI gibi kuruluşlarda parça imalatı da planlanıyor.

Özel kutlama

Türk Hava Yolları, 'Cumhuriyetimizin 80'inci yılında 70'inci yılımızı kutluyoruz' sloganıyla özel bir konsere imza atıyor. 7 Kasım'da Mydonose Showland'de gerçekleştirilecek konserde piyanist-besteci Tuluyhan Uğurlu 'Senfoni Türk' adlı eserinin dünya prömiyerini seslendirecek. Uğurlu'ya Cemal Reşit Rey Senfoni Orkestrası, Kültür Bakanlığı İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu Mehter Takımı ve Tasavvuf Müziği sanatçıları eşlik edecek. Saat 21.00'de başlayacak konserin davetiyesi 'boarding kart' olarak hazırlandı.

Rekor sözlük

Türk Hava Yolları tarafından hazırlanan ve içinde 56 bin kısaltmanın bulunduğu 578 sayfalık 'Havacılık Kısaltmalar Sözlüğü' dünya rekoruna imza attı. Hazırlanmış en kapsamlı havacılık kısaltmaları sözlüğü Uçuş Emniyet ve Kalite Güvence Başkanı Yüksek Uçak Mühendisi M. Ercihan Bayır ve Şef Mühendis Yüksek Uçak Mühendisi Caner Şentürk'ün üç yıllık çalışmasıyla ortaya çıktı.

Sözlükle ilgili daha fazla bilgiyi 0 212 573 54 98 numaralı telefondan veya ebayir@thy.com adresine elektronik posta yollayarak alabilirsiniz.

Yeni fırsatlar

Türk Hava Yolları 31 Mart 2004'e kadar ekonomi sınıfı, gidiş dönüş, vergiler hariç İstanbul'dan Frankfurt ve Münih'e 189, Ankara ve İzmir'den Münih'e 189, Ankara ve İzmir'den Frankfurt'a ise 239 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.

28 Aralık'a kadar business class'ta gidiş dönüş İstanbul, Ankara ve İzmir'den Zürih, Cenevre ve Basel 825 dolar. Aynı tarihler arasında ekonomi sınıfında, gidiş dönüş İstanbul, Ankara ve İzmir'den Zürih 289, Cenevre ve Basel ise 329 dolardan başlıyor.

THY, Varşova'ya 28 Aralık'a kadar gidiş dönüş İstanbul, Ankara ve İzmir'den 239 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. Saraybosna 31 Aralık'a kadar İstanbul'dan gidiş dönüş 249, Ankara ve İzmir'den 299 dolardan başlıyor.

Air France, gidiş-dönüş New York'a 489, Atlanta, Boston'a 499, Chicago, Philadelphia, Washington'a 499, Houston, Miami, Orlando, Dallas'a 549, Phoenix, San Francisco, Los Angeles ve Seattle'a 599, Toronto'ya ise 499 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. Özel fiyatlarla son yolculuk tarihi 15 Kasım. Amerika hattında uçan yolcular özel yolcu programından 19 Aralık'a kadar yaptıkları seyahatlerde iki kat fazla mil kazanabilecek.

Alitalia 18 Kasım'a kadar gidiş-dönüş Amsterdam, Barcelona, Brüksel, Düsseldorf, Frankfurt, Cenevre, Lizbon, Londra, Madrid, Münih, Nice, Paris ve Zürih'e 239 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Iberia, 15 Aralık'a kadar Barcelona ve Madrid'e 239 dolardan başlayan fiyatlarla yolculuk imkanı sunuyor.

Emirates, 25 Kasım'a kadar Dubai ve ötesine uçan yolcularına kişi başına günlük 72 dolardan başlayan fiyatlarla minimum 3 gün otelde konaklama fırsatı veriyor.

Singapur Havayolları 3 Şubat 2004'te dünyanın en uzun duraksız tarifeli uçuşuna imza atacak. Singapur'dan kalkacak Airbus A340-500 tam 16 saat uçup Los Angeles'a inecek. Dönüş yolculuğu ise 18 saat 20 dakika sürecek. Bundan önceki rekor United Havayolları'nın New York-Hong Kong arasında yaptığı 15 saat 30 dakikalık seferdeydi. Yolcular gidecekleri yerlere non-stop yani duraksız uçmak istiyor. Havayolları yakıt veya yolcu alma amaçlı aktarmalarla 1,5-2 saat kaybediyor. Avrupalı imalatçı Airbus Endüstri, havayollarından gelen istek üzerine yolcu kapasitesi düşük ancak çok uzun menzillerde ekonomik olarak uçabilen A340-500'ü geliştirdi. Uçak kısaca A345 olarak adlandırılıyor. Her biri 185 milyon dolardan toplam 5 A345 siparişi veren Singapur Havayolları, ilk uçağını 15 Ekim'de teslim aldı. Şirket, Los Angeles'tan sonra temmuzda non-stop New York'a uçacak.

KABİN DEĞİŞTİ

Singapur Havayolları bu özel uçuş için standart kapasitesi 313 yolcu olan A345'in kabinini 64'ü business 181 koltuğa indirirken first class'ı da kaldırdı. Yeni tasarımda, yolculara kabinde geniş koltuk aralıkları sağlandı. Ekonomi sınıfı toplam 117 koltuktan oluşuyor.

GENİŞ KOLTUK

Koltuk oturumu 2-3-2. Normalde Avrupa içinde 67-70 santimetre olan koltuk aralıkları bu uzun uçuş için 94 santimetreye çıkartıldı. Koltuğun eni ise 51 santimetre. Her koltukta 23 santimetrelik kişisel ekran, dizüstü bilgisayar için güç bağlantısı yer alıyor. Singapur Havayolları bu yeni tasarımı 'Executive Economy' olarak tanımlıyor. Ekonomide ayrıca özel bara da yer verildi. Yolcular bu bardan self servis yiyecek ve içecek alabilecek. Aslında barın amacı yolcuların yürümelerini sağlayıp bacaklardaki kan dolaşımını hızlandırmak.

Raffles Class yani business'ta ise 2-2-2 oturumlu toplam 64 koltuk bulunuyor. Koltuk aralığı 163 santimetre. Ayak uzatma yeri ile koltuk 198 santimetrelik yatak haline geliyor. Her koltukta 27 santimetrelik özel ekranlar bulunuyor. Eğlence sisteminde film, müzik, oyun dahil 200 çeşit program takip edilebiliyor.

Normalde 747-400 ve 777-200ER ile gerçekleştirilen Singapur-Los Angeles seferlerinde aktarma noktası olarak Tokyo ve Taipei kullanılıyor. A345'in bu hatta hizmete girmesiyle uçuşlar direkt yapılabilecek. Singapur Havayolları şu an Los Angeles'a vergiler dahil non-stop uçuşları için gidiş dönüş first 6029, business 4127 ve ekonomi 2169 dolardan başlayan fiyatlar sunuyor.

Menzili 15 bin 740 kilometre

Airbus, iki katlı 555 yolcu kapasiteli A380 ile ortalama 280 yolcu kapasiteli A340 arasında yeni bir uçak yapmak üzere 1996'da çalışmalarına başladı. A340-300'e oranla daha büyük motorlara sahip uçaklardan 600 serisi 372, 500 serisi yani A345, 312 koltuklu olarak planlandı. A345 ilk uçuşunu 11 Şubat 2002'de yaptı. Toplam 400 saatlik test uçuşlarından sonra 3 Aralık 2002'de havacılık otoriteleri tarafından yolcu taşıma sertifikası verildi. Gövdesi A340-300'den 3.19 metre daha uzun olan A345'te yüksek itiş gücüne sahip Rolls Royce'un Trent 556 motorları bulunuyor.

Teknik özellikler

Gövde Uzunluğu:

67.51 metre

Yükseklik:

17.75 metre

Kanat Açıklığı: 63.45 metre

Menzili: 15 bin 740 kilometre

Yakıt Hacmi: 213.120 litre

Maksimum Kalkış Ağırlığı: 368.000 kg

TASSA’ya yeni başkan

Türk Hava Yolları Hostes ve Kabin Memurları Derneği'nin (TASSA) yeni başkanı Berna Tanyolaç oldu. Neşe Kocaoğlu'nun Kabin Hizmetleri Başkanlığı'na atanmasıyla ayrıldığı TASSA Başkanlığı'na haziran ayından bu yana Jale Alpagut vekalet ediyordu.

Tek aday olarak katıldığı seçimde, 10 yıldır THY'de çalışan 29 yaşındaki Kabin Amiri Berna Tanyolaç, tüm üyelerin oylarını aldı. Bakırköy Belediyesi Yunus Emre Kültür Merkezi’nde yapılan seçim sonrasında konuşan Tanyolaç, amaçlarının İş Kanunu'nda meslek sınıfı olarak yer alabilmek ve TASSA'nın kapılarını özel havayolu şirketlerinde çalışan kabin memurlarına da açabilmek olduğunu söyledi.

YÖNETİM KURULU

TASSA Yönetim Kurulu’na asil olarak Ceylan Teközgen, Özlem Yeğinbaş, Kubilay Poyrazoğlu, H.Hakan Erişken, Şelale Kocasoy, Gülden Kaya, Türkan İşyapan, Derya Yücer, Ozan Soysal, F.Nihal Şahin seçildi. Denetleme Kurulu’nun asil üyeleri ise Deniz Aldırmaz, Gülay Gülger ve Burcu Teoman oldu.

Londra şimdi 230 dolar

İngiliz Havayolları British Airways'in yeni kampanyası 'Londra Şimdi Daha da Yakın' ile 230 dolardan başlayan fiyatlarla İstanbul-Londra arasında gidiş dönüş bilet, kişi başına 42 dolardan başlayan fiyatlarla da iki kişilik odada konaklama imkanı veriyor. Yeni fiyat politikası ile yolculara 60 farklı bilet fiyatı sunabildiklerini söyleyen Türkiye Ticaret Müdürü Ayşim Arda, böylece yolcuların gidiş ve dönüş tarihlerine göre farklı sınıfta bilet alarak seyahat maliyetlerini düşürebildiklerini belirtti.

Kampanya ile ilgili olarak İstanbul'daki 6 değişik noktada Londra'nın simgelerinden kırmızı telefon kulübeleri ve posta kutuları meydan ve parklara yerleştirildi. BA, kış sezonuyla birlikte İstanbul-Londra uçuşlarında daha fazla yolcu kapasiteli Boeing 757 uçaklarını kullanacak.

New York’a çağrı merkezi

Türk Hava Yolları, Amerika hattında maliyetlerini azaltmak için Manhattan Madison Caddesi'ndeki bilet satış ofisini kapatıyor. THY, Amerika’daki rezervasyon hizmetlerini Long Island Westbury'de kurulacak yeni çağrı merkezine kaydıracak. Bilet satış ise JFK Havalimanı'ndaki ofisten yapılacak. Büyük havayolu şirketlerinin seçtiği bu yöntem ile şehir merkezindeki yüksek kiraya sahip ofisler kapatılarak maliyetler azaltılıyor ve müşteri odaklı çağrı merkezi sistemine geçiliyor. THY ekiplerinin New York'ta kaldığı otelin de değiştirilmesi için çalışmalar başladı. Trafiğin yoğun olduğu saatlerde Manhattan'daki otelden havalimanına ulaşımın 1 saati geçmesi nedeniyle JFK Havalimanı'na daha yakın bir otele geçilmesi hedefleniyor.

Miles&Miles yenileniyor

Türk Hava Yolları 1 Kasım tarihinden itibaren özel yolcu programı 'Miles&Miles' da değişiklik yapacak. Yeni uygulamada;

Yolculara mil karşılığında bayram gibi aşırı yoğun dönemler haricinde yaz-kış bedava uçuş imkanı sunacak.

Uçaklarda mil karşılığı kazanılan biletler için ayrılan koltuk sayısı arttırılacak.

Bedava bilet kazanmak için gerekli puanlarda düzenleme yapılacak.

Cathay'a ödül

Financial Times tarafından en başarılı havayolu seçilen Cathay Pacific, bu ödülü Hong Kong Uluslararası Finans Merkezi'nin kulesine astı. 50 kat uzunluğundaki dev afiş, Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi. İnternette yapılan oylamada Cathay Pacific check-in servisi, özel yolcu salonları, boarding, kabin-koltuk tasarımı ve hizmet konusunda 4 milyon 400 oy aldı.

Kontrolörler Günü

Hava Trafik Kontrolörleri Günü Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali'nde düzenlenen konferans ile kutlandı. DHMİ'nin seyrüsefer hizmetlerini veren ve havalimanı işleten iki ayrı bağımsız birime ayrılmasının gündeme getirildiği konferansta, insan ve teknolojiye yapılan yatırımın uçuş emniyeti olarak geri döndüğü vurgulandı. Türkiye Hava Trafik Kontrolörleri Derneği TATCA tarafından organize edilen toplantıya Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'ın yanı sıra Romanya ve Bulgaristan'dan konuşmacılar katıldı.

Airbus’tan bakım eğitimi

Airbus Endüstri yeni bakım teknikleri ve maliyetlerin azaltılması konusunda 5 havayolunda görev yapan 50 mühendise özel eğitim verdi. THY Eğitim Başkanlığı'nda gerçekleştirilen kursa THY'nin yanı sıra Onur, MNG, Free Bird ve Fly Havayolları'ndan mühendisler katıldı.

Uçak satışlarına oranla çok daha hızlı büyüyen bakım pazarı, havayolları için önemli bir gelir kaynağı haline geliyor. Normalde havayolu operasyonlarının yüzde 15-20'sini bakım maliyetleri oluşturuyor. Bir uçağın kullanım süresince yapılan bakım masrafları, uçağın fiyatının üzerine çıkıyor. Bakımlarını standartlar içinde ve düşük maliyetle yapabilen şirketler giderlerini azaltabiliyor.

THY'nin teknik kapasitesini hızla büyüttüğünü söyleyen Müşteri Servisi Verimlilik Analiz Grup Müdürü Alain Andria, Airbus'ın Doğu Avrupa ve Ortadoğu'daki havayollarını bakım için İstanbul'a yönlendirdiğini belirtti.

THY Teknik, önümüzdeki günlerde uçak alımı ile birlikte ortaya çıkacak off-set anlaşmasından yararlanmak üzere hazırlıklarını hızlandırdı. Off-set sayesinde Türkiye'de parça imalatı gerçekleşirken ödenen paranın bir kısmının ülkede kalması sağlanıyor. Ankara merkezli TAI'de Boeing ve Airbus'tan alınan uçaklar karşılığında uzun süredir başarıyla parça imalatı gerçekleştiriliyor. Avrupa Havacılık Otoritesi JAA'e uçak parçası tasarım ve imalatını içeren JAR21 yetkisini almak üzere başvuran THY, imkanlarına göre bazı parçaları kendi tesislerinde üretecek. İmalatla ilgili olarak TAI ve TEI ile de görüşmeler yapılıyor.

Nurçin Özsoy Onur'da

THY Kabin Eğitim Müdürlüğü'nden emekli olan Nurçin Özsoy, Onur Havayolları'na geçti. Kabin Hizmetleri Müdürü olarak göreve başlayan Özsoy, aynı zamanda kabin memurlarının eğitiminden de sorumlu olacak. 1974 yılında THY'de kabin memuru olarak çalışmaya başlayan Nurçin Özsoy emekli olmadan önce 10 yıl boyunca Kabin Eğitim Müdürü olarak görev yapmıştı.

Arka arkaya gelen krizlerle sendeleyen havayolu şirketleri yeni kabin yatırımları ile pazar paylarını korumak istiyor. En büyük rekabet business class'ta yaşanıyor. Uzun menzilde yatak haline gelen koltuklar, first'ten sonra business class'ta da standartlar arasına giriyor. İlk olarak British Airways tarafından başlatılan yatar business koltuk uygulaması Uzakdoğulu havayollarından sonra Avrupa'da Air France, Lutfhansa ve Swiss tarafından takip ediliyor. Türk Hava Yolları da A340'larda yatak haline gelen business koltuğu için çalışmalar yapıyor.

Ancak yeni business koltuklarının hiçbiri kabinde yer sorunu nedeniyle tam olarak yere göre 180 derece yatmıyor. Özellikle yastık kısmı koltuğuna göre 9 ila 15 derece havada kalıyor. Buna ‘tilt açısı’ deniliyor. Havayolları gerçek anlamda tam yatar koltuk hizmetini first class'ta veriyor.

KLM ile birleştikten sonra Avrupa'nın en büyük havayolu haline gelen Air France, uzun menzilli uçaklarının kabinlerini yeniliyor. Yaklaşık 300 milyon Euro bütçe ayıran şirket, 84 uçağının kabinini 2 yılda değiştirecek. İlk yeni kabinli A340-300, 17 Aralık'ta Afrika hattında hizmete girecek.

FRANSIZ ZARAFETİ

Air France'ın en büyük silahı 'Fransız Zarafeti' olarak adlandırılan yeni first class. Concorde'ların emekli olmasından sonra first class'taki yolcu portföyünü diğer havayollarına kaptırmak istemeyen şirket, uzun menzilde 12 olan first class koltuk sayısını 8'e indirdi. Yolcu başına düşen alanı yüzde 50 artıran Air France, havayolları arasındaki en büyük koltuğu yolcuya sunuyor. Koltuğun karşısında özel bir sofa bulunuyor. Koltuğu tam yatar pozisyona getirmeden ayaklarınızı bu bölüme uzatabiliyorsunuz. Açık renklerin tercih edildiği koltuklar, deri kol koyma yerleri, ahşap dolapları ile özel iş jetlerinde uçuyormuş hissi veriyor.

'L'Espace Affaires' olarak adlandırılan yeni business class'ta koltuk alanı yüzde 27 artırıldı. Ana rengi lacivert olan koltukların yastık ve kenarları gri. Koltuğun hemen yan tarafında kulaklık, su şişesi, dergi konulacak özel bölüm bulunuyor. Koltuk yere göre 171 derece yatıyor.

Air France'ın uzun menzilli uçuşlarda kullandığı 'Tempo' sınıfı ise yeni nesil SK3 tipi koltuklarla geliştiriliyor. Ekonomide özel ekran ve eğlence sistemleri dikkat çekiyor. Uçakta film izlerken istediğiniz yerde durup ileri alabiliyorsunuz. Üç sınıfta da yenilenen ikramda mönüler Guy Martin, şarap seçimi ise Phillippe Faure tarafından gerçekleştirildi.

MASAJ YAPIYOR

Lufthansa Alman Havayolları, uzun menzilde business class’ını baştan aşağı yeniledi. Bu koltuklar A340-600 ve A330-200'lerde kullanılacak. Yeni teslim edilen A340-600'de first class’ı kaldıran Lufthansa, kabinde tuvaleti yerden kazanmak için alt kata aldı. Yeni kabin kasımda görücüye çıkacak.

Kullanım alanı yüzde 25 artırılan yeni nesil business koltuklar, lacivert ve gri renkler ağırlıklı tasarlandı. Yatış açısı 171 derece olan koltukların hareketi birbirinden bağımsız 6 ayrı motor tarafından sağlanıyor. Kumanda kolundaki bir tuş ile yolcular bel ve sırta masaj yaptırabiliyor.

Filmleri 26.5 santimetrelik ekranlardan seyredebiliyorsunuz İstediğiniz zaman film başlatılıp durdurabilirsiniz. Artırılan müzik kanalı seçeneklerine sesli kitap, dil kursu kanalları da eklendi. Yeni business class'ta 'FlyNet' olarak adlandırılan programla İnternet'e ücretsiz bağlanabiliyorsunuz.

Lufthansa mönüleri de tamamen yenilendi. Sağlıklı, yeni nesil yemeklere yer verilen mönüler ünlü aşçılar Paul Bocuse, Harald Wohlfahrt ve Nadia Santini tarafından hazırlandı. Şarapları ise ünlü uzman Markus del Monego seçti.

SWISS'TEN ÖZEL TASARIM

Uzun menzilli hatlarda MD11'lerin yerine daha ekonomik A340-300 uçaklarına dönen İsviçreli Swiss Havayolları, first class'taki koltuk sayısını 12'den 8'e indirdi. Koltuk aralıkları ise 203 santimetreye çıkartıldı. Business'da A340'larla birlikte 167 derece yatar koltuk konseptine geçildi. Koltuk aralıkları 152 santimetre olurken küçük televizyon ekranları büyükleri ile değiştirildi. Britax şirketi tarafından tasarlanan yeni busines koltukları İsviçreli ünlü endüstri tasarımcısı Patrick Lindon tarafından dizayn edildi.

Ekonomi sınıfında ise koltuk aralıkları 83 santimetreye çıkarıldı. Koltuk arkalarına özel ekranlar yerleştirildi. Koltukların arka kısmına daha rahat ve aynı zamanda daha ince 'karbon fiber' arkalık kondu. İnce arkalıklar sayesinde koltuk aralıkları 5 santimetre daha fazla açıldı.

THY BUSINESS'I DEĞİŞTİRİYOR

Türk Hava Yolları, önümüzdeki günlerdeki filo değişim planı ile birlikte uzun menzilde business class hizmetini değiştirmek üzere çalışmalar yapıyor. Rekabet için 'yatak koltuk' konseptine geçecek THY ciddi business yolcu portföyüne ulaşmayı hedefliyor.

Yeni koltukların 165 derece yatacağını söyleyen THY Genel Müdür Basın Danışmanı ve Sözcüsü Recep Güvelioğlu, koltukların yanı sıra eğlence sistemleri ve ikram konusunda da yenilik yapacaklarını açıkladı. Koltuk aralıklarının açılmasıyla A340'lardaki business class’tan bir sıra koltuk azaltmayı planlanıyor. Bu konuyla ilgili olarak karar uçak seçimi ve uzun menzilli filo yapısının belli olmasıyla verilecek. Kabin içi eğlence sistemlerde ise canlı televizyon-radyo, bilgisayar oyunları, duty free satışları, otomobil kiralama gibi hizmetler de sunulacak.

Fly In Turkey havacıları buluşturdu

Ankara merkezli Burak Sportif Havacılık Kulübü tarafından organize edilen Fly In Turkey 2003 Turu Yunanistan ve İsrail'den gelen 25 uçakla yapıldı. Bir hafta süren tur, 3 Ekim’de İzmir Efes Havaalanı'ndaki buluşmayla başladı. Ekip sırasıyla Ankara Esenboğa, Nevşehir Tuzköy ve Adana Şakir Paşa Havalimanları'nı ziyaret etti. Uçuşlar sırasında nokta iniş yarışmaları, havadan ve yerden turlar düzenlendi. Yarışmada Türk pilotlar arasında en iyi dereceyi Ankara'dan Prof. Dr. Mustafa Rıza Özbek beşinci olarak yaptı.

Avrupa'daki küçük uçak sayısının 140 bin olduğunu belirten Genel Sekreter Erdoğan Menekşe, amaçlarının küçük uçakları ile çevre ülkelere uçan amatör pilotları Türkiye’ye çekmek olduğunu söyledi. Bu tür çabalarla ülkeye gelecek turistin sınıfı değiştirilerek çok daha fazla gelir elde edilebilecek. Ancak yurtdışı trafiğini artırmak için havacılık ve gümrük kurallarında çeşitli kolaylıkların yapılması gerekiyor.

Geleneksel hale getirilecek Fly In Turkey organizasyonuna gelecek yıl daha fazla ülkeden katılım için çalışmalar şimdiden başladı.

Boeing'in beyaz balinası

Amerikalı uçak imalatçısı Boeing, yeni modeli 7E7'nin parçalarını taşımak üzere özel bir uçak geliştiriyor. Boeing 747-400 Jumbo Jet'in üst gövdesinin büyütülerek yapılması planlanan uçak, Amerikalı şirketin rakibi Avrupalı Airbus'ın sahip olduğu A300-600ST Beluga yani beyaz balinaya benziyor. Halen uçağın rüzgar tünellerindeki testlerini yapan Boeing, özel modelin 2006'da uçurmayı planlıyor.

Boeing, değişik ülkelerde ve Amerika içinde de farklı eyaletlerde imal edilecek 7E7'nin parçalarının bu uçak sayesinde hızla bir araya getirmeyi hedefliyor. Parçaların uçakla taşınmasıyla normalde 30 gün olan kara ve denizden nakliye süresi bir güne indirilecek. İlk talebin Japon havayolu şirketlerinden geldiği 7E7, hizmete 2008'de girecek. Boeing şu ana kadar imal edilmiş en ekonomik yolcu uçağı olmasını hedeflediği 7E7 ile sipariş patlaması yapmayı planlıyor. 7E7, imalatı durdurulan 757’lerin yerini alacak.

Avrupalı Airbus 30 yıl önce Boeing tasarımı ‘Stratoliner’ nakliye uçağını modifiye etmiş ve uçak gövdelerini taşımada kullanmıştı. Super Guppy olarak adlandırılan uçak 1996'da yerini A300'den geliştirilen Beyaz Balina Beluga'ya bırakmıştı.

Finnair geri dönüyor

Finlandiya Havayolları Finnair, Türkiye'ye tekrar tarifeli uçacak. İlk sefer 2004 yaz sezonunun başlangıcı olan 1 Nisan'da yapılacak. Haftada iki gün perşembe ve pazar günleri karşılıklı olarak gerçekleştirilecek seferlerde Boeing 757 tipi uçak kullanılacak. Uçuşlarda 228 koltuklu 757'nin kapasitesinin üçte ikisi yani 152 koltuğu tur operatörleri için ayrılacak. Geri kalan, normal yolcu bileti olarak satılacak. Havacılıkta bu tür karma uçuşlar 'leisure flight' olarak adlandırılıyor.

Muhammed Hammam'ın 30. yılı

USAŞ Genel Müdürü Muhammed Hammam, Gate Gourmet Grubu'ndaki 30'uncu yılına personelin hazırladığı sürpriz partiyle girdi. Hammam’a hatıra olarak gümüş kepçe takımı hediye edildi. İş yaşantısına 1973'te Danimarka'da başlayan Hammam, grubun Avrupa ve Ortadoğu'daki birçok tesisinde görev yaptı. USAŞ'a 1989'da Finans Müdürü olarak gelen Hammam, 1996'da bu şirketin genel müdürlüğünün yanı sıra grubun Türkiye, Ortadoğu ve Güney Afrika bölge başkan yardımcılığı görevinde bulunuyor.

THY uçak alıyor

Filosunu büyütme kararı alan Türk Hava Yolları, yeni uçak alımı için harekete geçti. Genel Müdür Abdurrahman Gündoğdu geçtiğimiz günlerde merkezi Fransa'nın Toulouse kentinde bulunan Airbus firmasının yetkilileri ile görüştü. Amerikalı uçak imalatçısı Boeing ile de görüşme yapacak olan Abdurrahman Gündoğdu, uzun menzilli filodaki değişim ve orta kapasite-orta menzil filodaki büyüme ile ilgili çalışmalar yapıyor.

Şirketin uzun menzilli uçuşlarında kullandığı Airbus A340 uçaklarının bazılarının yenilenmesi, filoya aynı gövdeye sahip iki motorlu A330 alımı planlaması hedefler arasında. Boeing'in uzun menzilli uçuşlar için iki motorlu 777 önerisi olduğu da biliniyor. Genel müdürün uzun menzilli uçaklar dışında orta kapasite için Boeing'den 737-800 ya da A310 uçakları yerine 737-900 modeli için de ön görüşmeler yapacağı gelen bilgiler arasında. Airbus ise A310'ların yerine A321 uçaklarını öneriyor.

KARMA FİLO

Öte yandan THY'nin filosundan çıkarmayı planladığı RJ100 ve 70 uçaklarının yerine iç hatlar kullanılacak yeni bir uçak arayışı da başladı. Bölgesel uçak imalatçıları ile görüşen THY yetkilileri sadece jet değil turboprop uçaklar için de brifing aldılar. Koltuk maliyetlerini aşağı çekmek için değişik seçenekler üzerinde duran THY uçak alım komisyonu bu konuda henüz kesin bir karar vermedi.

Fırsatları kaçırmayın

Türk Hava Yolları gidiş-dönüş ekonomi sınıfı vergiler hariç 23 Kasım'a kadar İstanbul çıkışlı Budapeşte'ye 189, 15 Aralık'a kadar Madrid/Barcelona'ya 238, 31 Aralık'a kadar Sofya'ya 125 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Dubai merkezli havayolu Emirates, business class'ta iki veya daha fazla kişi birlikte uçanlara özel indirim yapıyor. 'Birlikte Uçun' kampanyasında gidiş-dönüş, vergiler hariç, kişi başı İstanbul-Dubai 850, Bangkok ve Hong Kong 1200, Bombay, Delhi, Madras, Colombo, Haydarabad ve Dhaka 1150, Karaçi, Peşaver, İslamabad ve Lahor 850, Maldiv 1310, Mauritius 1300 dolara iniyor.

Air France 20 Kasım son bilet alım tarihli, gidiş-dönüş, Paris aktarmalı, ekonomi sınıfı vergiler hariç Amsterdam, Barcelona, Brüksel, Kopenhag, Düsseldorf, Frankfurt, Cenevre, Londra, Lüksemburg, Madrid, Milano, Roma, Stockholm ve Zürih'e 239, New York 489, Atlanta, Boston, Chicago, Philadelphia, Washington 499, Houston, Miami, Orlando, Dallas 549, Phoenix, San Francisco, Los Angeles, Seattle 599, Toronto’ya 499 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Bir devir kapanıyor. Yolculukları kısaltan, kıtaları yakınlaştıran süpersonik yolcu uçağı Concorde, mavi semalara veda ediyor. Artık sadece müzelerde görülebilecek Concorde'lar son günlerini dünyanın dört bir tarafına yaptıkları özel uçuşlarla geçiriyor. Air France'ın mayıs ayında hizmetten çıkarmasıyla sadece British Airways'te (BA) kalan Concorde, son uçuşunu 24 Ekim'de Biscay Körfezi'nde yapacak. Unutulmaz son seferde kalan 7 Concorde yanyana uçacak.

SÜPERSONİK YARIŞ

1960'ların ikinci yarısında tüm dünya nefeslerini tutarak Avrupa, Sovyetler ve Amerika arasındaki sesten hızlı yolcu uçağı yarışını izledi. Rüyayı hayata sadece Rusların Tu-144 ile İngiltere ve Fransa'nın Concorde uçakları geçirebildi. Tu-144, Rus Aeroflot Havayolları'nda kısa süre hizmet verip ayrılınca dört motorlu Concorde yarışın galibi oldu. Havacılık tarihinin en zarif uçağı, saatte 2 bin 150 kilometrelik hızıyla havayolu seyahatine yepyeni bir boyut getirdi.

Efsane, 25 Temmuz 2000'de talihsiz bir kazayla sarsıldı. Paris kalkışında alevler içinde kalarak düşen Concorde'un arkasından havacılık tarihinin en kapsamlı araştırmalarından biri yapıldı. Uçuşları yaklaşık 1.5 yıl durdurulan uçaklar tamamen elden geçirildi ve yenilendi. Sendeleyen Concorde efsanesine son darbe 11 Eylül'de geldi. Artan maliyetler ve azalan yolcu talebi Concorde'un sonu oldu. 10 Nisan'da Air France ve BA, Concorde operasyonunun sona ereceğini açıkladılar. Mayıs ayı sonunda Air France Concorde'larını emekli etti. Şimdi sıra BA'de...

BİLETLER TÜKENDİ

Veda turları 1 Ekim'de başladı. Biletleri kısa sürede tükenen özel uçuşlarda 100 koltuklu Concorde'la vedalaşmak için çok sayıda yolcu Londra'ya geldi. İlk veda seferinde Concorde Boston'a rekor kırarak 3 saat 5 dakikada uçtu. Boston'ı Washington izledi. 14 Ekim'den itibaren Londra-New York seferleri dışında her gün bir uçak Heathrow Havalimanı'ndan havalanacak ve İngiltere içinde Birmingham, Belfast, Manchester, Cardiff ve son olarak Edinburgh'a uçacak. Veda uçuşlarında kalkan her Concorde, Biscay Körfezi üzerinde ses hızını geçecek. Concorde'lar gittiklere yerde halka açılacak. 24 Ekim yani son gün New York ve Edinburg'tan gelecek uçaklar ile filodaki diğer Concorde'lar Biscay Körfezi üzerinde beraber uçacak.

Kalan yedi Concorde çeşitli havacılık müzelerine verilecek. Uçakları almak üzere BA'e yüzlerce başvuru oldu. Bu uçaklar kesinlikle bir daha uçurulmayacak. Daha önceden İngiliz Virgin Atlantic Havayolları Concorde'ları almak istediğini açıklamıştı. BA Concorde’ların devredilmesine izin verilmeyeceğini zaten kendileri ve Air France dışındaki hiç bir havayolunun bu uçakları işleteme-yeceğini savunuyor.

Tolga ÖZBEK / LONDRA

EFSANE PİLOT MIKE BANNISTER

Havayolu dünyasının efsane pilotu ve aynı zamanda BA Uçuş İşletme Başkanı Kaptan Mike Bannister, Concorde'un emekli olmasına en çok üzülenlerden. Tam 34 yıldır BA'de uçan Bannister, pilot olmaya beş yaşındayken ailesiyle yaptıkları otobüs yolculuğunda karar vermiş. Uçaklara bakıp insanları hep daha hızlı bir yere götürmeyi kafasına koymuş. Concorde'a olan aşkı ise 1969'da başlamış. Pilotluk eğitiminin son günlerinde siyah beyaz televizyondan Concorde'un ilk uçuş haberi onu çok etkilemiş.

Bannister 1977'de BA'deki en genç Concorde pilotu oldu. Concorde'ta 8 bin olmak üzere toplam 20 bin saat uçuşu var. 54 yaşındaki Kaptan Mike Bannister evli ve üç çocuk babası.

Concorde'u uçururken ne hissediyorsunuz?

- Diğer yolcu uçaklarına göre sanki insana spor otomobil kullanıyormuş gibi bir his veriyor. Çok hızlı ve çok zarif.

BA için Concorde çok prestijli bir imajdı. Uçak BA'e gerçekten para kazandırdı mı?

- Concorde'un geliştirilmesi için çok ciddi paralar harcandı ve bu uçak 27 yıllık hizmetinde bize parasını fazlasıyla ödedi. Bence Concorde'ların uçuşlarının durması doğru zamanda verilen doğru bir karardı. 11 Eylül'den sonra yolcu sayısı hızla azaldı.

Sizi en çok heyecanlandıran hangi Concorde uçuşunuz oldu?

- Geçen yıl Kraliçe'nin 50'nci yılında 500 metre yüksekten İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri akrobasi ekibi Red Arrows'un 9 uçağı ile birlikte Londra üzerinden bir uçuş yaptık. 1 milyon kişinin seyrettiği bu uçuş beni çok heyecanlandırmıştı.

Concorde'un yerini hangi uçak alacak?

-Sanırım önümüzdeki 10 yıl içinde bunu göremeyeceğiz gibi geliyor. Belki 15-20 yılda yeni bir uçak konsepti çıkabilir. Ancak süpersonik uçak yapabilmek çok pahalı bir iş. Sanırım daha bekleyeceğiz.

İç hatlar gün sayıyor

İç hatlarda tarifeli uçmak üzere çalışmalar yapan özel havayolları seferlerine 20 Ekim'de başlıyor. İlk etapta Onur, MNG ve Fly Havayolları tarifeli uçuşlara başlayacak. Bu şirketleri Free Bird ve Orex'in yanı sıra yeni kurulan Global Havayolları izleyecek. Sabancı Grubu da İngiltere'deki uzmanlara iç hatlar konusunda fizibilite hazırlatıyor. Ayrıca SunExpress ve KTHY'nin de iç hat uçuş izinleri bulunuyor. THY'nin de iç hat uçuşlarını yeniden düzenlemek üzere çalışmalar yapması ile önümüzdeki ayların havacılık açısından hareketli geçmesi bekleniyor. Aşırı rekabetin olmaması ve doğru pazar paylaşımı için Ulaştırma Bakanlığı'nda Müsteşar Kamil Albayrak başkanlığında bir komisyon kuruldu. Türkiye Özel Havayolu İşletmeleri Derneği TÖSHİD ve THY'den de üyelerin bulunduğu komisyon havayolları arasında iş birliğinin yapılmasını sağlayacak. THY'nin 'büyük ağabey' olarak ilerleyen dönemlerde özel şirketlerin uçuşlarına yurtdışı bağlantıları vermesi, bazı hatlarda ortak uçuş yapması hedefleniyor. Ulaştırma Bakanlığı uçak bileti üzerinden alınan vergilerin azaltılması için bir çalışma yaparak Maliye Bakanlığı'na sundu. IMF kararları nedeniyle vergi indiriminin beklenenden az olacağı tahmin ediliyor. Ancak DHMİ'nin indirimleri ve Eğitime Katkı Payı'nın yıl sonunda kaldırılması ile biletler üzerindeki vergilerin ağırlığı kısmende olsa azaltılacak.

İLK SEFER TRABZON'A

İstanbul-Trabzon arasında 20 Ekim'de seferlere başlayacak Fly Air, ilk hafta vergiler dahil tek yön 69 milyon 500 bin liradan bilet satıyor. Haftada 6 gün sefer yapacak şirket daha sonra fiyatını vergiler hariç 89,5 milyon liraya çıkaracak. İç hat uçuşları için filolarına bir adet 150 koltuklu 737-300 tipi uçak aldıklarını söyleyen Genel Müdür Ahmet Kahraman, bir adet 170 koltuklu Boeing 737-400 almak üzere görüşmeler yaptıklarını açıkladı. Şirket Trabzon'dan sonra Diyarbakır ve Van'a uçacak. Yazın ise Antalya, Bodrum ve Dalaman seferleri yapılacak. Fly Air bazı hatlar MNG ile ortak uçuş gerçekleştirecek.

10 NOKTAYA UÇACAK

İlk tarifeli iç hat seferini 1994'te yapan Onur Air uçuşlarına 17 Kasım'da yeniden başlıyor. Filosundaki 5 adet MD88 tipi uçakla sefer yapacak şirket tüm vergiler dahil tek yönde 80-90 milyondan başlayan fiyatlarla uçacak. İlk yıl yüzde 70 dolulukla 1 milyon 120 bin iç hat yolcusu taşımayı planladıklarını söyleyen Onur Air Genel Koordinatörü Şahabettin Bolukçu, 10 noktaya sefer yapacaklarını açıkladı. Erzurum, Van ve Trabzon'a uçacak şirket, ocak sonunda uçuş noktasını 10'a çıkartacak. Onur Air iç hatları desteklemek üzere üç adet daha MD88 almak üzere çalışmalar yapıyor.

ELEKTRONİK BİLET

MNG Havayolları kasım sonu veya aralık başında seferlerine başlayacak. Organizasyon ve rezervasyon sistemlerini tamamlamak üzere olduklarını söyleyen MNG Havayoları Genel Müdürü Yavuz Çizmeci, Türkiye'de ilk defa elektronik bilet uygulamasına başlayacaklarını açıkladı. İlk etapta İstanbul çıkışlı Ankara ve İzmir'e uçacak MNG'nin tek yön bilet fiyatları vergiler dahil 75-80 milyon lira arasında olacak. İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya'da yer hizmetlerini kendisi gerçekleştirecek şirket, iç hatlarda filosundaki 5 adet Boeing 737-400'ün yanı sıra 5 adet 737-300 daha alacak. Sayıları talep doğrultusunda ayarlanacak bu uçakların teslimatları birer ay arayla yapılacak. MNG yolcunun yanı sıra kargo da taşıyacak.

Free Bird A320 alıyor

Free Bird Havayolları, filosundaki MD83 tipi uçakları Airbus A320'lerle yeniliyor. İlk uçağın anlaşmasını imzalayan Free Bird, 180 koltuk kapasiteli A320'lerden ilkini 15 Kasım'da alacak. Geri kalan iki uçak, gelecek yıl mart ve nisan aylarında teslim edilecek. Genel Müdür Kaptan Pilot Tuncay Doğaner, talep doğrultusunda MD83’lerden bir veya iki tanesini yaz sezonunda ellerinde tutacaklarını söyledi.


Ucuz uçuşlar

n Türk Hava Yolları 31 Aralık'a kadar İstanbul'dan Sofya'ya gidiş-dönüş, ekonomi sınıfı, vergiler hariç 150 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.

n Singapur Havayolları 30 Kasım'a kadar uçak bileti ve yedi gece otel dahil Denpasar’a 967, Phuket’e ise 1077 dolardan başlayan fiyatlarla tatil imkanı sunuyor. Yolcular, iki gün Singapur'da beş gün de Denpasar veya Phuket'te kalabiliyor.

n KLM 15 Kasım'a kadar gidiş-dönüş, İstanbul çıkışlı, Amsterdam aktarmalı, ekonomi sınıfı, vergiler hariç New York 489, Atlanta, Boston, Chicago, Philadelphia, Washington 499, Houston, Miami, Orlando 549, Phoenix, San Francisco, Los Angeles, Seattle 599, Toronto 499, Londra, Barcelona, Madrid, Roma, Milano, Brüksel, Lüksemburg, Paris, Nice, Frankfurt, Düsseldorf, Zürih ve Lizbon'a 239 dolardan başlayan fiyatlar sunuyor.

n Alitalia 31 Ekim'e kadar son rezervasyon tarihli, İstanbul çıkışlı Milano aktarmalı ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç New York'a 489, Chicago'ya 499, Miami'ye 549, Toronto'ya ise 499 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Yapılan araştırmalar gelecek on yılda Avrupa'da sadece üç büyük havayolu şirketinin ayakta kalabileceğini gösteriyor. Bu ayakta kalış aynı zamanda Avrupa Birliği havayolu şirketlerinin Amerikan havayolu şirketleri karşısında meydan okumalarını da güçlendirecek. Tırmanarak büyüyecek olan Avrupalı ve Amerikalı havayollarının rekabeti aynı zamanda uçak imalatçılarının da kavgalarını alevlendirecek. Amerikalı uçak imalatçısı Boeing ve Avrupalı uçak imalatçısı Airbus, şimdiden yeni stratejilerini belirleyip pazardaki hakimiyetlerini şekillendirme telaşına düştüler.

Kıran kırana yaşanan rekabette Avrupa'da ilk üçün en büyük adayları Air France, British Airways ve Lufthansa. Bu şirketler etrafında gelişecek pazarda dışarıda kalan havayollarının hangi grubun içine gireceği merakla bekleniyor. Son olarak Air France ile KLM birleşmesi ve Alitalia'nın da bu grup içinde yer alacağı haberlerinin yayılması pazarda tam bir şok yarattı. Ortaya çıkan bu dev yapı pazardaki rekabet düzenini değiştirecek, küçük havayollarının yaşamasını neredeyse imkansız hale getirecek. Böyle bir durum bilet fiyatlarının ucuzlaması yerine ortaya çıkan üç tekelin istediği gibi at koşturabileceği bir pazarın da etkin sinyallerini veriyor...

KIRILGAN BİR İŞ

Havacılık, dünyanın en kırılgan, krizlerden en çok etkilenen sektörlerinin başında geliyor. Küresel kriz, 11 Eylül, Irak Savaşı, SARS derken sektör birkaç yıldır tarihinin en zorlu günlerini yaşıyor. Maliyetlerini kontrol altına alamayan, aşırı hızlı büyüyen, rekabette zorlanan, pazar payları düşen şirketler kurtuluşu birleşmede buluyor.

Büyükler küçükleri yutuyor. İsimler değişiyor, uluslararası kimlikli dev şirketler ortaya çıkıyor. Birleşmeler hükümetlerin de işine geliyor. Artık büyük zararları üstlenmek istemeyen devletler, birleşmeyle birlikte havayolu şirketlerini daha rahat özelleştirme sürecine alıyor. Çoğu birleşme operasyonu aynı havayolu birliğine girilmesi ile başlıyor. Yolcu programlarından kabin hizmetine, eğitimden bakıma kadar pek çok konuda iş birliği yapan şirketlerin birleşmeleri çok daha kolay oluyor.

DEV BİRLEŞME

Yılın evliliği Fransız Havayolları Air France ve Hollanda Kraliyet Havayolları KLM arasında yaşandı. British Airways (BA) ile yıllarca flört eden KLM, son aylarda Air France'a döndü. Bundan sonra Air France-KLM adını alan şirket, 540 uçakla dünyanın en büyük üçüncü havayolu şirketi oldu.

Bu birleşmeye Amerika'dan itiraz gelmemesi ilginçti. Bunun arkasında KLM'in uzun yıllardır beraber çalıştığı Northwest ve Continental Havayolları'nın hemen SkyTeam'e iş birliği için görüşmelere başlaması yatıyordu. Amerika tepkisini SkyTeam ortaklığının gelişimine göre verecek.

Uzmanlar, KLM'in Kuzey Avrupa'da, Air France'ın ise Güney Avrupa'da güçlü bir yapıya sahip olduğunu belirtiyor. İki şirketin ortak olmasıyla Avrupa iç hatlarında birbirini tamamlayarak iyi bir potansiyale ulaşacağı vurgulanıyor. Uzun menzilli uçuşlarda ise iki şirket çok fazla aynı noktaya uçmuyor. Bu nedenle KLM'in SkyTeam ortaklığına önemli bir güç vermesi bekleniyor.

STAR ALLIANCE SESSİZ

Star Alliance ise çalışmalarını sessiz sürdürüyor. Amerika kıtasındaki önemli ayakları United ve Air Canada'nın ekonomik açıdan zor günler geçirmesiyle havayolu birliğinin liderliği Lufthansa'ya geçti. Bir yandan United ve Air Canada'nın tekrar kendini toparlaması için çaba harcayan Lufthansa, Avrupa'daki yerini korumak için yeni stratejiler geliştiriyor. Güney Avrupa'da güçlenen Air France grubuna karşılık yeni ortaklar arayan Lufthansa'nın her an bir havayolu şirketi ile ortaklık yapması bekleniyor.

Alman devi Lufthansa, şirketin çevresinde oluşturduğu charter ve ucuz maliyetli havayolu şirketleri, büyük ikram kuruluşu ile tek başına da çok güçlü olduğunu her zaman kanıtlıyor. Ancak Lufthansa'nın Avrupa'da ortaya çıkan bu yeni oluşum karşısında gelecek günlerde bir sürpriz yapması da bekleniyor. Önümüzdeki günlerde bütün uçaklarında business koltuklarını değiştirecek olan şirket, birleşmeler karşısında hiçbir tedirginlik yaşamadığını daha önce ilan ettiği programları uygulayarak göstermeye çalışıyor. Lufthansa'nın farklı bir yöntemle çevresinde oluşturduğu ve ekonomik olarak kendisine bağımlı küçük havayollarını kısa sürede büyük operatör haline getirmeside söylentiler arasında.

THY'DEN YAKIN TAKİP

Türk Hava Yolları pazardaki gelişmeleri yakından izliyor. Özellikle Lufthansa ve Air France uluslararası arenada THY ile ilgilendiklerini açık açık ortaya koyuyor. THY'nin havayolu ortaklıkları dışında kalmaması gerektiğini söyleyen Genel Müdür Basın Danışmanı ve Sözcüsü Recep Güvelioğlu, ancak bu konuda THY'nin çok temkinli olduğunu belirtiyor.

Geçmişte Swissair Grubu'nun başını çektiği Qualiflyer'a giren THY, bu ortaklıktan istediğini bulamamıştı. THY özellikle güçlü bölge, ülke ve Orta Asya'daki uçuş noktaları ile elinde ciddi bir potansiyel tutuyor. Ancak Avrupa'da birleşen güçlerin ortaya çıkan uçak potansiyelleri ile THY'nin hakim noktalarına saldıracağı ve buraları fiyat kırarak ele geçirmek için planlar yaptıkları bilinen gerçekler arasında.

SWISS ONEWORLD'DE

OneWord ortaklığı İsviçreli havayolu şirketi Swiss'in katılımı ile güç kazandı. Geçmişte Swissair başta Sabena olmak üzere bünyesine çok sayıda havayolu almıştı. Ancak portföydeki diğer şirketlerin büyük zararları tek başına başarılı operasyon yapan Swissair'in sonunu hazırlamıştı. Swissair'in faaliyetlerine son verilmesiyle yeni bir havayolu olan Swiss kurulmuştu. Uzun süre ortaklık arayışında bulunan Swiss, böylece birlik arayışını OneWorld'e katılarak sonuçlandırdı. Swiss yılda bu ortaklıktan 100 milyon İsviçre Frangı gelir elde etmeyi planlıyor.

Ortaklığın dışında Swiss, BA ile özel bir anlaşma imzaladı. Resmi olarak 24 Ekim'de devreye girecek bu anlaşma ile code share yani ortak uçuşlar yapılacak. BA, Swiss'in Londra Heathrow Havalimanı'ndaki günlük 14 uçuş hakkından 8'ini alacak.

İŞTE DEV HAVAYOLU ORTAKLIKLARI

Star Alliance

Uçuş Noktası: 700

Uçtuğu Ülke Sayısı: 128

Toplam Uçak: 2213

Pazar Payı: 23.9 (yüzde)

Üye Havayolları: Air Canada, Air New Zealand, ANA, Asiana, Austrian, BMI, Lufthansa, Mexicana, SAS, Singapur, Spanair, Thai, United, Varig.

OneWorld

Uçuş Noktası: 573

Uçtuğu Ülke Sayısı: 136

Toplam Uçak: 1996

Pazar Payı: 18.1 (yüzde)

Üye Havayolları: Aer Lingus, American Airlines, British Airways, Cathay Pacific, Finnair, Iberia, LanChile, Qantas, Swiss

SkyTeam

Uçuş Noktası: 512

Uçtuğu Ülke Sayısı: 51

Toplam Uçak: 1208

Pazar Payı: 25.8 (yüzde)

Üye Havayolları: Air France, Aeromexico Airlines, Alitalia, CSA Czech Airlines, Delta Airlines, Korean Air, KLM.

Keşke kalsaydın Tuğrul...

Henüz World Trade Center yıkılmamıştı. Tuğrul'la bir akşam en tepedeki restoranda en mükemmel şarapları tattık. O mütevazı kimliği ile tek tek bütün şarapları bağbozumundan başlayarak anlattı. Topraktan rüzgara, üzüm tanelerinin üzerine düşen nemden bahsederek New York'un tepesinde bağlarda güzel bir yürüyüş yaptık.

Dünyanın birçok yerinde birlikte olduk. Yemekler yedik, derin sohbetlerde onun kendini geriye çekerek bilgiçlik taslamadan sunduğu mükemmel kültüründen yararlandık. Uçak yemeklerinin hazırlanışından hijyen standartlarına kadar bana hiçbir kitapta bulamayacağım bilgileri sundu.

Bir ay önce yollarımız Frankfurt'ta kesişti. Bir cumartesi günü cadde kenarında küçük bir festivalde geleceğe kadeh kaldırdık. Onun seçtiği Bavyera'nın bir mütevazı şarabını yudumladık. Sonra ben Münih'e o başka bir kente gitti.

Yüreği sevgi dolu, her gün yeni bir şeyler öğrenen ve çevresine saygı ile yayan mükemmel bir adamdı o. Tuğrul Şavkay'la bir gün Kaz Dağları’nın eteğinde bir yerde, ya da New York ve belki Cape Town'da Masa Dağı’nın ayaklarını saran üzüm bağlarından birinde tekrar karşılaşacağım.

Bu kez Frankfurt'ta olduğu gibi gitmemesi için ona yalvaracağım...

Promosyonlar

Lufthansa Alman Havayolları Türkiye'de Miles&More özel yolcu programına üye olan yolcularına yüzde 10 indirim yapıyor. 20 Kasım'a kadar Lufthansa'nın İstanbul, Ankara ve İzmir çıkışlı uçuşları için geçerli bu kampanyadan yararlanmak için seyahat acentelerine başvurup üye formu doldurmak yeterli.

Air France 31 Ekim'e kadar İstanbul çıkışlı, Paris aktarmalı Amerika yönündeki uçuşlarında özel promosyon uyguluyor. Vergiler hariç, ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş New York 489, Atlanta, Boston, Chicago, Philadephia, Washington 499, Houston, Miami, Orlando Dallas 549, Phoenix, San Francisco, Los Angeles, Seattle 599, Toronto ise 499 dolardan başlıyor. Air France ayrıca kuruluşunun 70'inci yıldönümünde 19 Aralık'a kadar İstanbul çıkışlı Paris, New York, Chicago, Washington, Miami, Los Angeles, San Francisco, Toronto ve Montreal uçuşlarında özel yolcu programına üye müşterilerine iki kat fazla mil veriyor.

Orex’ten 2. uçak

Orbit Express (Orex) Havayolları getirdiği ikinci kargo uçağı ile tarifeli uçuşlara başladı. Haftada beş gün İstanbul'dan Brüksel aktarmalı Londra/Gatwick Havalimanı'na uçan şirket 20 Ekim'den itibaren Taşkent aktarmalı Şanghay'a tarifeli sefer yapacak. Orex 2004'te Amerika, Kanada, Hindistan, İspanya ve Yunanistan'a da uçmayı planlıyor.

Kontrolörler günü

Hava Trafik Kontrolörleri Günü 19 Ekim'de Hezarfen Havaalanı, 20 Ekim'de de Atatürk Havalimanı'nda düzenlenecek uluslararası toplantı ve etkinliklerle kutlanacak. Hava trafik hizmetlerinin tartışılacağı toplantıya bölge ülkelerden temsilciler de katılacak.

Her zaman çok istedim. Dar gövdeli, orta kapasite ve menzilli bir uçakla okyanus aşırı bir yolculuk yapmak. Uzun menzilli, geniş gövdeli uçaklarla yapılan bu yolculuk bir Boeing 737 uçağında acaba nasıl olacaktı? Lufthansa Alman Havayolları geçtiğimiz yıl böyle 'Business Jet' diye adlanan bir uçakla uçuşu gündeme getirdi ve hızla hayata geçirdi. Önce Düsseldorf-New York/Newark Havalimanı arasındaki uçuş sonra Münih'e de kaydı. Ben de New York-Münih arasında böyle bir uçuşu yaşadım. Uçak Lufthansa'nın PrivatAir ile yaptığı anlaşmayla sefere konulan Boeing 737-700 uçağıydı. Kabinde her iki tarafta ikili olmak üzere toplam 48 business koltuk yer alıyordu. Arka kısımda ekibin dinlenmesi için aynı koltuklardan beş adet daha konmuştu. Bu uçakta ekonomi ya da first sınıfı yoktu.

Newark Havalimanı'nda saat 18.30'da sanki kısa bir uçuş yapacakmışım gibi Boeing 737 Business Jet (BBJ) ile havalandım. Uzakta bir koltuk bile boş değildi. Hemen herkes iş dünyasının içinden insanlardı.

Lufthansa adına uçan uçağın ekibi sendikaları çok gevşek PrivatAir'in ekibiydi. Newark'taki yoğun trafik nedeniyle uzun bir taksiden sonra pist başına geldik. Kalkacaktık ve Münih'te inecektik. Bu dar gövdeli, orta kapasite ve menzilli, iki motorlu uçakla böyle bir yolculuk acaba bir risk taşıyor muydu? Elbette hayır. Menzil uygun ekstra yakıt depoları ve kabindeki düzenleme ile ayarlanmıştı. Bir sorun olmayacaktı. Zaten ben ilk değil, bilmem kaçıncı seferin yolcusuydum. Uçakta oturduğum 9'uncu sıra business koltuk düzenlemesi nedeniyle kanat üzerine geliyordu.

KOLTUKLAR RAHAT

Biraz gürültülü, bol homurtlu bir kalkışı yaşadım. Kısa sürede uygun irtifasına çıkan 737, okyanus üzerinde yol almaya başladı. Türbulanslardan sanki daha fazla etkileniyormuşuz gibi bir duyguya kapıldım. Yön değiştirmelerde, okyanus üzerinde kısa ve dar gövdenin keskin hareketleri yolcuyu biraz daha tedirgin ediyordu. Ama bunlar kısa sürede geçti. Sonraki uzun saatler mükemmel bir ikramla sürdü.

Uçaktaki deri business koltuklar aradaki boşluk ve yatış açıları ile yeterli lükse sahipti. Koltuk aralıkları 139 santimetre olarak ayarlanmıştı. Bel boşluğunu dolduran sistem, kabin memurlarının verdiği çift yastık ve uygun boyuttaki battaniyeler uyku için yeterli konfor sunuyordu. Uçakta genel video sistemi olmadığı için isteyen yolculara kişisel video cihazları dağıtıldı ve istedikleri filmler soruldu. Sonra bu aletlerle istediğimiz filmi, istediğimiz yerde durdurup geri ya da ileri alarak keyiflice izledik. Lufthansa'nın okyanus aşırı uçuşlarındaki ikramın çok az fazlası ile sunulan balık, et, makarna iyi bir lezzetteydi. İçki yelpazesi güzel ayarlanmış ve ikram kabin memurlarının çaylaklıklarına rağmen hoş düzenlenmişti.

İtiraf etmeliyim, dar gövdeli bir yolcu uçağı ile okyanus aşmak biraz gürültülü gelse de uçağın iç düzenindeki ayarlama ve koridor genişliği sayesinde hiç de sıkıcı bir yolculuk olmadı. Münih Havalimanı'na inerken, yine sanki İstanbul'dan geliyormuşum gibi bir duyguya kapıldım. Okyanus geçtiğimi unutmuştum. Uçak güzel bir iniş yaptı. Bu uçuşun hiç de zorlayıcı olmadığını, her zaman tercih edilebilecek özel bir uçuş olduğunu düşündüm.

NASIL BAŞLADI

11 Eylül sonrasında artan maliyetlerle birlikte Alman Lufthansa Havayolları, ekonomik olmayan hatlarını kapatmak üzere çalışmalara başladı. Araştırmalar, Airbus A340'larla yapılan Düsseldorf-New York/Newark uçuşlarının işadamları sayesinde iyi first ve business yolcu potansiyeline sahip olduğu ancak ekonomi sınıfı yeterli doluluğa ulaşmadığı için zarar ettiğini ortaya koyuyordu. Lufthansa'nın bu hattı iptal etmesiyle Düsseldorf yolcu portföyünü rakiplerine kaptırabilirdi. Alternatif arayan Lufthansa çözümü PrivatAir'de buldu. Cenevre merkezli PrivatAir aslında bir hava taksi şirketi. Portföyünde Gulfstream GIV'ten Boeing 757'ye kadar değişik tiplerde 50 özel uçak bulunan şirket, işadamları ve hükümetlere uçak kiralıyor.

Lufthansa halen Düsseldorf'tan Newark'a ve Chicago'ya, Münih'ten de Newark'a uçuyor. İngiliz Virgin Havayolları da Gulfstream GV tipi iş jetlerini 18-22 koltuklu hale getirerek Amerika ve Uzakdoğu'da çeşitli hatlarda uçabilmek için çalışmalar yapıyor.

BOEING BUSINESS JET

Normalde 130 koltuklu 737-700 modelinden geliştirilen BBJ'in dış görünümü herhangi bir havayolu uçağından farklı değil. Uçağın içi müşterinin isteği doğrultusunda iş jeti standartlarında tasarlanıyor. Kimi şirketler 14-20 koltuklu, içinde banyo, yatak ve toplantı odaları bulunan modeller sipariş ediyor. Kalabalık seyahat eden şirketlerin tercihi ise 25-48 koltuklu modeller.

UZUN MENZİL

BBJ'de ekstra yakıt tankları bulunuyor. Bu tanklarla uçağın menzili ciddi olarak uzuyor. BBJ'nin 48 koltuklu modelinin menzili 9 bin 936 kilometre. Yani İstanbul çıkışlı Chicago'ya uçabiliyor. Boeing BBJ modelinde 85 siparişe ulaştı. Bu uçaklardan 72'si teslim edildi.

İş jeti haline getirilmiş yolcu uçağı pazarındaki hızlı büyümeyle Avrupalı imalatçı Airbus da bu pazara A319 uçağı ile girdi. Airbus Corporative Jetliner adını taşıyan uçak 25 sipariş aldı.

TEKNİK ÖZELLİKLER

Gövde Boyu: 24.13 metre

Yükseklik: 12.05 metre

Kanat Açıklığı: 35.79 metre

Maksimum Kalkış Ağırlığı: 75.560 kg.

Menzil: 9 bin 936 km (48 yolcu)

Seyir hızı: 850 km/saat

Fiyatı: 42-47 milyon dolar

TÜRKİYE'DEN UÇMAK DAHA UCUZ

New York'a BBJ ile uçmak isterseniz, önce Münih'e gitmeniz gerekiyor. İstanbul'dan sabah 08.05'te LH3413 sefer sayılı uçak Münih'e 09.35'te iniyor. LH412 sefer sayılı uçak, Münih'ten saat 11.15'te havalanıyor. Toplam 9 saat 15 dakikalık uçuş sonrasında BBJ Newark'a saat 14.30'da iniyor. Dönüş yolculuğunda ise LH413 sefer sayılı uçak Newark'tan 18.30'da kalkıyor. Rüzgarın arkadan alınmasıyla uçuş 8 saat sürüyor. İniş ertesi gün saat 08.30'da. İstanbul bağlantısı ise saat 11.25'te kalkan LH3350 sefer sayılı uçuşla sağlanıyor. LH3350, saat 14.55'te Atatürk Havalimanı'na iniyor.

Bu seyahatin gidiş-dönüş bilet fiyatı alan ve diğer vergiler hariç 2339 dolar. Eğer bu bileti Almanya'dan alırsanız ve uçuşun sadece Münih-Newark-Münih ayağı için vergiler hariç 3761 dolar ödüyorsunuz. Farklı fiyatın amacı bu uçuşlardan daha fazla Türk yolcunun yararlanmasını sağlamak. Aynı şekilde yine Almanya çıkışlı Düsseldorf-Newark-Düsseldorf 3761 dolar, Düsseldorf-Chicago-Düsseldorf ise 4599 dolar. Gidiş-dönüş bilet fiyatlarına vergiler dahil değil. Bu fiyatlar Lufthansa'nın Airbus A340 veya Boeing 747-400 uçaklarındaki business class bilet fiyatları ile aynı. Düsseldorf'tan yapılan seferlerde PrivatAir filosundaki Airbus A319 Corporate Jetliner uçakları kullanılıyor.

THY, Toronto’ya uçacak

Türk Hava Yolları, Amerika kıtasında New York ve Chicago'dan sonra Kanada'nın Toronto şehrine uçacak. Seferler 2004 yaz sezonunda başlayacak. Yapılan araştırmalarda Kanada'da Türk nüfusun yoğun yaşadığı Toronto'da ciddi bir yolcu potansiyeline ulaşıldı. THY, Türk yolcuların yanı sıra Kanada'da yaşayan çok sayıdaki İran, Pakistan, Lübnan, Hint, Arap, Ukrayna, Rus, Sırp, Hırvat, Boşnak ve Makedon asıllı etnik nüfustan da pay almayı hedefliyor.

Kanada'ya gelen uluslararası hava trafiğinin yüzde 60'ı THY'nin de uçmayı planladığı Toronto Pearson Havalimanı'na iniyor. Şehrin coğrafi konumu sayesinde Amerikan nüfusunun en yoğun yaşadığı kuzey şehirlerine yakın olması ve uygun sefer bağlantıları ile New York ve Chicago seferlerine destek olacak önemli bir aktarma noktası özelliği taşıyor. THY, Kanada'ya sefer yapılabilmesi için her iki ülkenin de sivil havacılık otoritelerine başvurdu.

Germanwings 65 bin yolcu taşıdı

Alman düşük maliyetli havayolu şirketi Germanwings, Türkiye uçuşlarına başladığı 2 Aralık 2002'den bu yana 65 bin yolcu taşıdı. Tarifeli olarak İstanbul'dan Köln ve Stuttgart'a, İzmir'den de Köln'e uçan havayolu, 2004 yaz sezonunda uçuş sayısını arttırmak üzere harekete geçti.

Bilet fiyatları tek yön vergiler dahil 19 Euro’dan başlayan şirket, bilet satışını internet ve çağrı merkezleri ile gerçekleştiriyor. Tek yönde yolcuların yüzde 15'i 19-25 Euro, yüzde 50'ye yakını da ortalama 60 Euro vererek uçuyor. Türkiye uçuşlarında ortalama yüzde 90 doluluk yakalayan Germanwings, İstanbul'dan Stuttgart uçuşlarını Sabiha Gökçen Havalimanı'ndan yapıyor. Köln uçuşları ise 26 Ekim'den itibaren Atatürk Havalimanı’ndan Sabiha Gökçen'e alınacak.

Yeni promosyonlar

Türk Hava Yolları, 1-31 Ekim tarihleri arasında Türkiye'den New York ve Chicago'ya seyahat edecek yolcular için özel fiyatlar uyguluyor. Vergiler hariç İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana'dan gidiş-dönüş ekonomi sınıfı bilet fiyatları 489 dolardan başlıyor. Türkiye'nin diğer noktalarından ise 589 dolar. Ekim ayı sonuna kadar THY İstanbul'dan Beyrut'a 250 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. Gidiş-dönüş ekonomi bilet fiyatına vergiler dahil değil.

El Al İsrail Havayolları, ekim sonuna kadar geçerli ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş Tel Aviv'e 249, New York'a 499, Nairobi'ye 500, Johannesburg ve Bombay'a 580, Bangkok, Hong Kong ve Pekin'e de 620 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.