737 ile okyanus geçtim

Lufthansa Alman Havayolları geçtiğimiz yıl böyle 'Business Jet' diye adlanan bir uçakla uçuşu gündeme getirdi ve hızla hayata geçirdi. Önce Düsseldorf-New York/Newark Havalimanı arasındaki uçuş sonra Münih'e de kaydı. Ben de New York-Münih arasında böyle bir uçuşu yaşadım. Uçak Lufthansa'nın PrivatAir ile yaptığı anlaşmayla sefere konulan Boeing 737-700 uçağıydı. Kabinde her iki tarafta ikili olmak üzere toplam 48 business koltuk yer alıyordu. Arka kısımda ekibin dinlenmesi için aynı koltuklardan beş adet daha konmuştu. Bu uçakta ekonomi ya da first sınıfı yoktu.

Newark Havalimanı'nda saat 18.30'da sanki kısa bir uçuş yapacakmışım gibi Boeing 737 Business Jet (BBJ) ile havalandım. Uzakta bir koltuk bile boş değildi. Hemen herkes iş dünyasının içinden insanlardı.

Lufthansa adına uçan uçağın ekibi sendikaları çok gevşek PrivatAir'in ekibiydi. Newark'taki yoğun trafik nedeniyle uzun bir taksiden sonra pist başına geldik. Kalkacaktık ve Münih'te inecektik. Bu dar gövdeli, orta kapasite ve menzilli, iki motorlu uçakla böyle bir yolculuk acaba bir risk taşıyor muydu? Elbette hayır. Menzil uygun ekstra yakıt depoları ve kabindeki düzenleme ile ayarlanmıştı. Bir sorun olmayacaktı. Zaten ben ilk değil, bilmem kaçıncı seferin yolcusuydum. Uçakta oturduğum 9'uncu sıra business koltuk düzenlemesi nedeniyle kanat üzerine geliyordu.

KOLTUKLAR RAHAT

Biraz gürültülü, bol homurtlu bir kalkışı yaşadım. Kısa sürede uygun irtifasına çıkan 737, okyanus üzerinde yol almaya başladı. Türbulanslardan sanki daha fazla etkileniyormuşuz gibi bir duyguya kapıldım. Yön değiştirmelerde, okyanus üzerinde kısa ve dar gövdenin keskin hareketleri yolcuyu biraz daha tedirgin ediyordu. Ama bunlar kısa sürede geçti. Sonraki uzun saatler mükemmel bir ikramla sürdü.

Uçaktaki deri business koltuklar aradaki boşluk ve yatış açıları ile yeterli lükse sahipti. Koltuk aralıkları 139 santimetre olarak ayarlanmıştı. Bel boşluğunu dolduran sistem, kabin memurlarının verdiği çift yastık ve uygun boyuttaki battaniyeler uyku için yeterli konfor sunuyordu. Uçakta genel video sistemi olmadığı için isteyen yolculara kişisel video cihazları dağıtıldı ve istedikleri filmler soruldu. Sonra bu aletlerle istediğimiz filmi, istediğimiz yerde durdurup geri ya da ileri alarak keyiflice izledik. Lufthansa'nın okyanus aşırı uçuşlarındaki ikramın çok az fazlası ile sunulan balık, et, makarna iyi bir lezzetteydi. İçki yelpazesi güzel ayarlanmış ve ikram kabin memurlarının çaylaklıklarına rağmen hoş düzenlenmişti.

İtiraf etmeliyim, dar gövdeli bir yolcu uçağı ile okyanus aşmak biraz gürültülü gelse de uçağın iç düzenindeki ayarlama ve koridor genişliği sayesinde hiç de sıkıcı bir yolculuk olmadı. Münih Havalimanı'na inerken, yine sanki İstanbul'dan geliyormuşum gibi bir duyguya kapıldım. Okyanus geçtiğimi unutmuştum. Uçak güzel bir iniş yaptı. Bu uçuşun hiç de zorlayıcı olmadığını, her zaman tercih edilebilecek özel bir uçuş olduğunu düşündüm.

NASIL BAŞLADI

11 Eylül sonrasında artan maliyetlerle birlikte Alman Lufthansa Havayolları, ekonomik olmayan hatlarını kapatmak üzere çalışmalara başladı. Araştırmalar, Airbus A340'larla yapılan Düsseldorf-New York/Newark uçuşlarının işadamları sayesinde iyi first ve business yolcu potansiyeline sahip olduğu ancak ekonomi sınıfı yeterli doluluğa ulaşmadığı için zarar ettiğini ortaya koyuyordu. Lufthansa'nın bu hattı iptal etmesiyle Düsseldorf yolcu portföyünü rakiplerine kaptırabilirdi. Alternatif arayan Lufthansa çözümü PrivatAir'de buldu. Cenevre merkezli PrivatAir aslında bir hava taksi şirketi. Portföyünde Gulfstream GIV'ten Boeing 757'ye kadar değişik tiplerde 50 özel uçak bulunan şirket, işadamları ve hükümetlere uçak kiralıyor.

Lufthansa halen Düsseldorf'tan Newark'a ve Chicago'ya, Münih'ten de Newark'a uçuyor. İngiliz Virgin Havayolları da Gulfstream GV tipi iş jetlerini 18-22 koltuklu hale getirerek Amerika ve Uzakdoğu'da çeşitli hatlarda uçabilmek için çalışmalar yapıyor.

BOEING BUSINESS JET

Normalde 130 koltuklu 737-700 modelinden geliştirilen BBJ'in dış görünümü herhangi bir havayolu uçağından farklı değil. Uçağın içi müşterinin isteği doğrultusunda iş jeti standartlarında tasarlanıyor. Kimi şirketler 14-20 koltuklu, içinde banyo, yatak ve toplantı odaları bulunan modeller sipariş ediyor. Kalabalık seyahat eden şirketlerin tercihi ise 25-48 koltuklu modeller.

UZUN MENZİL

BBJ'de ekstra yakıt tankları bulunuyor. Bu tanklarla uçağın menzili ciddi olarak uzuyor. BBJ'nin 48 koltuklu modelinin menzili 9 bin 936 kilometre. Yani İstanbul çıkışlı Chicago'ya uçabiliyor. Boeing BBJ modelinde 85 siparişe ulaştı. Bu uçaklardan 72'si teslim edildi.

İş jeti haline getirilmiş yolcu uçağı pazarındaki hızlı büyümeyle Avrupalı imalatçı Airbus da bu pazara A319 uçağı ile girdi. Airbus Corporative Jetliner adını taşıyan uçak 25 sipariş aldı.

TEKNİK ÖZELLİKLER

Gövde Boyu: 24.13 metre

Yükseklik: 12.05 metre

Kanat Açıklığı: 35.79 metre

Maksimum Kalkış Ağırlığı: 75.560 kg.

Menzil: 9 bin 936 km (48 yolcu)

Seyir hızı: 850 km/saat

Fiyatı: 42-47 milyon dolar

TÜRKİYE'DEN UÇMAK DAHA UCUZ

New York'a BBJ ile uçmak isterseniz, önce Münih'e gitmeniz gerekiyor. İstanbul'dan sabah 08.05'te LH3413 sefer sayılı uçak Münih'e 09.35'te iniyor. LH412 sefer sayılı uçak, Münih'ten saat 11.15'te havalanıyor. Toplam 9 saat 15 dakikalık uçuş sonrasında BBJ Newark'a saat 14.30'da iniyor. Dönüş yolculuğunda ise LH413 sefer sayılı uçak Newark'tan 18.30'da kalkıyor. Rüzgarın arkadan alınmasıyla uçuş 8 saat sürüyor. İniş ertesi gün saat 08.30'da. İstanbul bağlantısı ise saat 11.25'te kalkan LH3350 sefer sayılı uçuşla sağlanıyor. LH3350, saat 14.55'te Atatürk Havalimanı'na iniyor.

Bu seyahatin gidiş-dönüş bilet fiyatı alan ve diğer vergiler hariç 2339 dolar. Eğer bu bileti Almanya'dan alırsanız ve uçuşun sadece Münih-Newark-Münih ayağı için vergiler hariç 3761 dolar ödüyorsunuz. Farklı fiyatın amacı bu uçuşlardan daha fazla Türk yolcunun yararlanmasını sağlamak. Aynı şekilde yine Almanya çıkışlı Düsseldorf-Newark-Düsseldorf 3761 dolar, Düsseldorf-Chicago-Düsseldorf ise 4599 dolar. Gidiş-dönüş bilet fiyatlarına vergiler dahil değil. Bu fiyatlar Lufthansa'nın Airbus A340 veya Boeing 747-400 uçaklarındaki business class bilet fiyatları ile aynı. Düsseldorf'tan yapılan seferlerde PrivatAir filosundaki Airbus A319 Corporate Jetliner uçakları kullanılıyor.

THY, Toronto’ya uçacak

Türk Hava Yolları, Amerika kıtasında New York ve Chicago'dan sonra Kanada'nın Toronto şehrine uçacak. Seferler 2004 yaz sezonunda başlayacak. Yapılan araştırmalarda Kanada'da Türk nüfusun yoğun yaşadığı Toronto'da ciddi bir yolcu potansiyeline ulaşıldı. THY, Türk yolcuların yanı sıra Kanada'da yaşayan çok sayıdaki İran, Pakistan, Lübnan, Hint, Arap, Ukrayna, Rus, Sırp, Hırvat, Boşnak ve Makedon asıllı etnik nüfustan da pay almayı hedefliyor.

Kanada'ya gelen uluslararası hava trafiğinin yüzde 60'ı THY'nin de uçmayı planladığı Toronto Pearson Havalimanı'na iniyor. Şehrin coğrafi konumu sayesinde Amerikan nüfusunun en yoğun yaşadığı kuzey şehirlerine yakın olması ve uygun sefer bağlantıları ile New York ve Chicago seferlerine destek olacak önemli bir aktarma noktası özelliği taşıyor. THY, Kanada'ya sefer yapılabilmesi için her iki ülkenin de sivil havacılık otoritelerine başvurdu.

Germanwings 65 bin yolcu taşıdı

Alman düşük maliyetli havayolu şirketi Germanwings, Türkiye uçuşlarına başladığı 2 Aralık 2002'den bu yana 65 bin yolcu taşıdı. Tarifeli olarak İstanbul'dan Köln ve Stuttgart'a, İzmir'den de Köln'e uçan havayolu, 2004 yaz sezonunda uçuş sayısını arttırmak üzere harekete geçti.

Bilet fiyatları tek yön vergiler dahil 19 Euro’dan başlayan şirket, bilet satışını internet ve çağrı merkezleri ile gerçekleştiriyor. Tek yönde yolcuların yüzde 15'i 19-25 Euro, yüzde 50'ye yakını da ortalama 60 Euro vererek uçuyor. Türkiye uçuşlarında ortalama yüzde 90 doluluk yakalayan Germanwings, İstanbul'dan Stuttgart uçuşlarını Sabiha Gökçen Havalimanı'ndan yapıyor. Köln uçuşları ise 26 Ekim'den itibaren Atatürk Havalimanı’ndan Sabiha Gökçen'e alınacak.

Yeni promosyonlar

Türk Hava Yolları, 1-31 Ekim tarihleri arasında Türkiye'den New York ve Chicago'ya seyahat edecek yolcular için özel fiyatlar uyguluyor. Vergiler hariç İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana'dan gidiş-dönüş ekonomi sınıfı bilet fiyatları 489 dolardan başlıyor. Türkiye'nin diğer noktalarından ise 589 dolar. Ekim ayı sonuna kadar THY İstanbul'dan Beyrut'a 250 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. Gidiş-dönüş ekonomi bilet fiyatına vergiler dahil değil.

El Al İsrail Havayolları, ekim sonuna kadar geçerli ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş Tel Aviv'e 249, New York'a 499, Nairobi'ye 500, Johannesburg ve Bombay'a 580, Bangkok, Hong Kong ve Pekin'e de 620 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.