Salim Uzun
Sıtkı ŞÜKÜRER
Arda Sayıner 
Maya vegan mıdır? Mayalı yiyecekler vegan beslenmeyi bozar mı?
Maya başta ekmek olmak üzere birçok hamur işinin en temel unsuru. Hamurun kabarmasını sağlayan maya bir canlı organizma. Hal böyle olunca birçok kişinin aklına mayanın vegan beslenmede yeri olup olmadığı sorusu geliyor. Bu konuyu sizin için araştırdık.
Son yıllarda, etik kaygılar, çevre bilinci ya da sağlık sorunları nedeniyle, hayvansal gıdalar tüketmeyi bırakıp bitkisel beslenme modellerine geçiş yapanların sayısı gittikçe artıyor. Hiçbir hayvansal ürünün tüketilmediği beslenme modeline ise vegan beslenme adı veriliyor.
Genel olarak söylemek gerekirse vegan bireyler hayvanlardan elde edilen, et, süt, yumurta ve bal dahil hiçbir gıdayı tüketmiyor. (Hatta mümkün olduğu müddetçe deri ve yün gibi ürünleri de kullanmıyor.) Peki maya da buna dahil mi? Öncelikle mayanın ne olduğuna ve nasıl işlediğine bakalım.
Hamur işi yaparken maya yerine ne kullanılabilir?MAYA NEDİR? MAYA HAMURU NASIL KABARTIR?
Günlük hayatta maya dediğimiz şey Latince adı Saccharomyces cerevisiae olan ve fungi aleminin bir parçası olan bir canlı. Bu alemin diğer üyeleri ise küfler ve mantarlar. Fungi aleminin üyeleri, biyologlar tarafından "ne bitki ne de hayvan" olarak kategorize ediliyor.
Hamurun içindeki Saccharomyces cerevisiae, nişastayı ve şekeri tüketip etanole ve karbondioksit gazına dönüştürüyor. Bir yandan da sürekli üremeye devam ediyor. Bu sayede küçük bir parça mayayla bütün bir ekmeği kabartmak mümkün olabiliyor. Hamur fırına girdiğinde ısının etkisiyle yüksek miktarda karbondioksit çıkışı oluyor ve maya ölüyor. Kafalar da tam olarak bu noktada karışıyor. Canlı bir organizma olan mayayı veganlar yiyebilir mi?
MAYA VEGAN MIDIR? VEGANLAR MAYA TÜKETEBİLİR Mİ?
Kısaca PETA olarak bilinen Hayvanlara Etik Muamele İçin Mücadele Edenler topluluğu, konuyla ilgili açıklamasında, ekmek mayasının (ve diğer mayalı gıdaların) tüketilmesinin vegan beslenmeye aykırı olmadığı ifade ediliyor. Buna sebep olarak da mayanın bir hayvan değil, bir mantar olması gösteriliyor.
Bunlar kıpırdamayan, tek hücreli, eşeysiz canlılar olarak hayvanlar arasında kabul edilmiyor. Beyinleri ve sinir sistemleri olmadığından pişirme esnasında acı da hissetmiyorlar. Dolayısıyla genel olarak veganların maya tüketmesinde bir sakınca olmadığı sonucuna varılıyor.
Öte yandan her ekmeğin ve hamur işinin vegan olmadığını da hatırlatalım. Hamuruna tereyağı, süt ya da yumurta eklenen ekmekler ve hamur işleri maalesef vegan beslenmeye uygun değiller.