Erdal Fernergiz
Selin Irmak KAÇMAZ
Demirhindi (tamarind) nedir? Demirhindi (tamarind) mutfakta nasıl kullanılır?
Demirhindi ya da tamarind, son dönemde adını daha sık duymaya başladığımız bir ürün. Asya, Hint, Meksika gibi birçok mutfakta kullanılan ve meşhur Worcestershire sosunun da hammaddesi olan demirhindi hakkında merak ettiklerinizi sizin için araştırdık. İşte demirhindi ve mutfakta kullanımı...
Osmanlı'da özellikle ramazan sofralarının vazgeçilmezi olan şerbetin yapımında kullanılan tamarind'in Türkçe adı demirhindi, Arapça "temr-i Hindi" yani "Hint hurması" ifadesinin değişe değişe günümüze gelmiş hali. Son dönemde yeniden keşfedilmiş olsa da aslında demirhindi, Osmanlı'da mutfaklarda en sık kullanılan baharatlardan biriydi.
Marco Polo'dan Evliya Çelebi'ye gezginlerin eserlerinde adı sık sık karşımıza çıkan demirhindi Orta Çağ'dan bu yana hem lezzeti hem de şifası nedeniyle dikkatleri üzerine çekmiş.
Asıl doğal ortamı Afrika kıtası olan ve Sudan, Kamerun, Nijerya, Kenya, Zambiya, Somali ve Tanzanya gibi ülkelerde kendiliğinden yetişen demirhindi ağacı, buradan Arap ülkelerine ve Asya'ya, 16'ncı yüzyıldan itibaren de İspanyol ve Portekizli sömürgecilerin etkisiyle Meksika'ya ve Orta Amerika'ya taşındı.
Günümüzde en büyük üretici Hindistan'ken tüketimde de Hindistan ve çevre ülkeleri ile Güneydoğu Asya ve Meksika başta olmak üzere Amerika ülkeleri önde gidiyor.
DEMİRHİNDİ MUTFAKTA NASIL KULLANILIR?
Demirhindi ağacı, baklagiller ailesinin bir üyesi ve tıpkı fasulyeye benzeyen bir kabuk içinde tanecikli bir meyve veriyor. Bu meyveler kabuklarından ve çekirdeklerinden ayıklandıktan sonra püre haline getirilerek kullanılıyor. (Hindistan mutfağında ayrıca ağacın taze yaprakları da yemeklere katılıyor.)
Oldukça ekşi bir tadı olan demirhindi püresini şeker gibi tatlı bir malzemeyle harmanlayıp kullanmak gerekiyor. Demirhindi püresinin ekşiliği narenciyeyi andırıyor. Aynı şekilde hafif karamelimsi ve isli bir tada da sahip.
Tatlılardan et yemeklerine, turşulardan yukarıda da bahsettiğimiz şerbete birçok farklı tarifte kullanılabilen demirhindi püresi ya da demirhindi meyvesi, Türkiye'de de aktarlarda ve büyük marketlerde bulunabiliyor.
Denemek isteyenler için bir de demirhindi şerbeti tarifimiz var. Osmanlı'da 40 baharatla yapıldığı söylenen bu şerbeti evde en kolay yoldan yapabilmeniz için işte tarifimiz...
Demirhindi şerbeti tarifi