200 bin kişiyi evsiz bırakan, binlerce insanın hayatını kaybettiği, yaralandığı 17 Ağustos 1999 Gölcük depreminin üzerinden 25 yıl geçti. O dönem depremin yaralarını sarmaya uğraşırken bir yandan da olası İstanbul depremi konuşulmaya başladı. Resmi kurumlar projeler hazırlıyor, çalıştaylar düzenleniyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, ilçe belediyeleri kentsel dönüşüme odaklandı; kamu binaları, köprüler, viyadükler güçlendiriliyor. Vatandaş riskli binasını yenilesin diye mali destek kampanyaları yapılıyor. Ama dönüşüm, olması gereken hızda değil. “İstanbul depreme hazır mı, neler yapıldı, yapılmalı” diye işin uzmanlarına, yetkililere sorduk.
#Necla Bayraktar17 AĞUSTOS Marmara Depremi’nin 25’inci yıldönümünde İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ile İstanbul Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret A.Ş. (KİPTAŞ) arasında, Kentsel Dönüşüm Mali Destek Paketi protokolü imzalandı. İmza törenine katılan Türkiye Belediyeler Birliği ve İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, “İBB olarak biz 5 yıldır bu konuda çaba gösteriyoruz.
#17 AĞUSTOS Marmara DepremiMarmara depreminin ardından 25 yıl geçerken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2019’da başlattığı ‘Bina Tespiti Projesi’ne bugüne kadar 162 bin başvuru oldu. 35 bin binada inceleme yapıldı. 79 bin binada ise bina maliklerinin izin vermemesi nedeniyle inceleme yapılamadı.
#İstanbul Büyükşehir BelediyesiGeçtiğimiz haftalarda deprem bilimci Prof. Dr. Naci Görür ile bir röportaj yapmış ve olası İstanbul depremi özelinde şunu sormuştum: “Uyarılarınızı duymayan kaldı mı?” O da özellikle belediyeleri işaret ederek, demişti ki: “Duymayan yok ama umursayan yok gibi. Seçim geçti unutulduk!” Bu kez İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki KİPTAŞ’ın kapısını çaldım.
#İstanbulİstanbul’da son bir ayda iki bina kendi kendine çöktü. 1.5 milyon riskli, 600 bin çok riskli konut bulunan İstanbul’da yüzlerce binanın depreme dahi gerek kalmadan yıkılabileceği uyarısı yapılıyor. Eski binalarda yaşayan yüzbinlerce hane tedirgin... Peki hangi yapılar için risk tespiti gerekli, bu işlem nasıl yapılır ve dönüşüm süreci nasıl başlar? İşte tüm bilinmesi gerekenler...
#İstanbulYerel seçimlerin sona ermesi ile gözler şehirlerin ihtiyaçlarına ve vatandaşların taleplerine çevrildi. Adayların da vaadleri arasında ilk sırada yer alan kentsel dönüşüm için özellikle İstanbul’un kaybedecek zamanı yok. 1.5 milyon riskli yapının yer aldığı megakent için uzmanlar ‘Her an deprem olabilir’ uyarısı yapıyor. Riskli binada yaşayan vatadaşların büyük kısmı da dönüşümü istiyor ama işin finansmanı noktasına takılıyor. Peki bakanlık ve yerel yönetim sürece nasıl destek veriyor, yeni dönemde hangi ek yardımlar planlanıyor.
#Yerel Seçimİstanbul Beşiktaş'ta 29 kişinin can verdiği yangın faciasının bilirkişi raporuna ulaşıldı. Raporda dehşete düşüren detaylar yer aldı. Tutuklama talebiyle nöbetçi hakimliğe sevk edilen 9 kişiden 8'i tutuklanırken 1'i serbest bırakıldı. Öte yandan gözaltına alınarak adliyeye sevk edilen şüpheliler ve yangından kurtulan çalışanların emniyette verdikleri ifadeler ortaya çıktı.
#Beşiktaş6 Şubat Kahramanmaraş depremleri bir kez daha hepimize gösterdi ki önlem almazsak ölürüz! Evlerimiz, hastanelerimiz, kentlerimiz yıkılır; biz de enkaz altında kalırız. Arama kurtarma ekipleri kurup yeterli eğitimi vermezsek enkaz altında kalanları zamanında kurtaramayız. İyi organize olmazsak afetten sonra aç kalırız, ilaç bulamayız. Sözün özü; yapabileceğimiz tek şey depreme ve sonrasına hazırlanmak. Geçen yıl 6 Şubat’ta yaşanan yıkımın ardından deprem riski taşıyan şehirlerin belediyelerine hazırlıkları sorup bunu okurlarımızla paylaşmıştık. Bu yıl tekrar kapılarını çaldık. Belediyeler projelerini anlattı.
#DepremMarmara Denizi’nde Gemlik Körfezi’nde meydana gelen 5.1 büyüklüğündeki depremde kolonlarında çatlaklar oluşan Mudanya Belediyesi binası tahliye edildi. Belediye personeli ek hizmet binalarında mesailerine başladı. 5 binanın çatılarında ve duvarlarında çökmenin olduğu Tirilye Mahallesi’ndeki hasar tespit çalışmaları ise sürüyor.
#DepremBugün 1999 Marmara depreminin yıldönümü... En son 6 Şubat depreminde bu korkuyu hatırlayıp sonra yine unuttuk. İstanbul’da mart ayında günde 28 bin kişi ‘Gelin bizim evimize de bakın’ diyerek belediyeye başvururken, bu sayı iki haneli rakamlara düştü. Dönüşüm kapsamında yıkılan bir binada çürük inşaat malzemelerini gösteren Esenler Belediye Başkanı Tevfik Göksu da 2012 yılından bu yana 60 bin konutu dönüştürdüklerini, dönüşmesi gereken konut sayısının ise 92 bin 200 civarında olduğunu söyledi.
#Marmara DepremiYaşanan deprem felaketi sonrasında birçok kişi evinin ne kadar güvenli olduğunu öğrenmek için risk tespiti yaptırmaya başladı. Yapılan incelemeler sonrası ‘riskli yapı’ çıkan evlerde tahliye ve yıkım kaçınılmaz. İşte bu karar sadece ev sahiplerini değil kiracıları da etkiliyor. Kiralık ev bulmanın zor olduğu, fiyat artışının durmadığı piyasada kiracıları da zorlu bir süreç bekliyor. Peki evi riskli çıkan kiracılar ne zaman taşınacak, devletten taşınma ve kredi desteği alacak mı, yenilenen evlerde yeniden kiracı olabilecek mi? Kentsel dönüşümde kiracı hak ve sorumluluklarını tüm yönleriyle ele aldık. Avukat Çiğdem Kezer sorularımıza şu yanıtları verdi:
#Kentsel Dönüşümİstanbul’da durduğu yerde çökme ihtimali olduğu tespit edilen 318 binadan biri olan Kartal’daki Akın Apartmanı, dönüşüm için yıkıldı. Yıkımı izleyen İBB Başkanı İmamoğlu, “Ne acıdır ki, bazı semtlerde yüzde 70 oranında insanlar, binalarının kontrol edilmesine izin vermedi” dedi.
#İstanbulKartal'da çökme riski tespit edilen binanın yıkımını takip eden İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, "İstanbul'da, bu arkamda gördüğünüz bina gibi, depreme dayanımı yüzde 0 olan, 318 bina tespit ettik. Ve bu 318 binayla ilgili işlem başlattık" dedi.
#İBBYaşadığımız Kahramanmaraş depremlerinin ardından bilim dünyasından birçok değerli isimle görüştük. Hepsinin özellikle vurguladığı konu şu oldu: “Türkiye bir deprem ülkesidir ve hazırlığımızı buna göre yapmamız gerekir.” 12 Şubat tarihli Pazar ekimizde yayımlanan söyleşisinde de Prof. Dr. Naci Görür deprem riski taşıyan illeri açıklamıştı. Bu şehirlerden İstanbul, İzmir, Muğla, Çanakkale, Bingöl, Tekirdağ, Adana ve Bursa belediyelerinin başkanlarına ve ilgili birimlerine sorduk: “Olası bir depreme hazır mısınız, bu konuda hangi çalışmaları yapıyorsunuz?”
#Depreme Hazırlık6 Şubat depremlerinin acısı henüz çok taze... Afet bölgesi toparlanmaya çalışıyor, tüm Türkiye’nin gözü kulağı orada. Bölgede yaşananlar, başta İstanbul olmak üzere deprem riski olan birçok kent belediyesini ve halkını harekete geçirdi. İBB hızlı tarama sistemiyle İstanbul’daki yapı stokunu kontrol çalışmalarına ağırlık verdi, bir yandan da zemin çalışmaları yapılıyor, tahliye yolları belirleniyor, bilgilendirici tabelalar asılıyor. Yapılacak çok iş var ama ilk adımlar atılıyor.
#Depremİstanbul’da yaşayanlar huzursuz. Evinde rahat uyuyabilen çok az. Çoğu kişi bir kaçış planı peşinde… İnsanlar evlerinin güvenli olup olmadığını merak ediyor ama birçoğu binasının kontrol edilmesine yanaşmıyor. Kimi evinin değerinin düşmesinden korkuyor kimi sokakta kalmaktan. Apartmanların WhatsApp gruplarında, yüz yüze toplantılarda gündem aynı: Risk raporu alalım mı? Ya binaya çürük raporu verirlerse? Kiralar yüksek, kentin yapı stoku güvenilmez… Sorular ve tartışmalar uzayıp gidiyor… Ama bir de deprem gerçeği var. İstanbullularla içinde bulunduğumuz süreci konuştuk. Belediyeye ‘hızlı tarama’ için gizlice başvuranlar da var, bir an önce başka bir eve taşınmak için hazırlık yapanlar da…
#Hasar TespitKuzey Anadolu fay hattında beklenen olası deprem İstanbul’dan tersine göçü tetikledi. Özellikle ‘99 depremi’ni yaşayan İstanbulluların bir kısmı, bu kalabalık metropolden ve riskli fay hatlarından uzak veya zemini sağlam il ve ilçelere taşınıp gece yastığa başını rahat koymak istiyor. Ev kiralarının yüksekliği de bu kararın alınmasında etkili oluyor, “Enkazında kalacağım eve kira ödüyorum” diyenler var.
#İstanbulİSTANBUL Yenileniyor Güçlendirme Projesi Tanıtım Toplantısı'nda konuşan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, "İstanbul'da yaşayacağımız böylesi depreme hazırlıksız yakalandığımız anda ne yazık ki ekonomik anlamda bir diz çökme süreci yaşayabiliriz. Milletimize bunu yaşatmayacağız. Bu bir milli güvenlik sorunu haline gelebilir. Bir an önce yola çıkmak zorundayız" dedi.
#İSTANBULDepremde ilk kural riski azaltmak. İstanbul’da 1 milyon 200 bin konut var ve bunların yüzde 70’i depreme dayanıksız. Depremde çökeceği öngörülen yaklaşık 90 bin bina ya yıkılıp yeniden yapılacak ya da güçlendirilecek. Peki vatandaşın işi nasıl kolaylaştırılacak?
#Olası İstanbul Depremi11 ilde yaşanan çifte felakette karşılaştığımız yıkım, olası büyük bir deprem bekleyen İstanbul’da binaların güçlendirilmesi ve dönüşümünün ne kadar hayati olduğunu gözler önüne serdi. Hükümet ve İBB de dönüşüm için projelerini açıklamaya başladı. Ancak 16 milyon nüfuslu megakentin dönüşmesi için devasa bir bütçe gerekiyor. Peki bu finansman nasıl yaratılabilir? Uzmanlar önerilerini Hürriyet’e sıraladı...
#İstanbul DepremiKandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nden bilim insanları, Japon bilim insanlarıyla 5 yıldır Marmara fayını inceliyor. Yer hareketleri sürekli olarak kaydedilerek, yer sarsıntılarının büyüklüğü, süresi, merkezi ve zamanı saptamaya yarayan sismometreler ile veriler toplanıyor. Çalışmalar hakkında bilgi veren Prof. Dr. Haluk Özener, "Gemiler ile fayın lokasyonları haritalanıyor. Bizim yaptığımız çalışmalar da bunların üzerine veri toplamak. Marmara Denizi'nin 1200 metre dibinde olan cihazlarımız var. Cihazları atıyoruz 6 ay sonra alıp verileri topluyoruz ve farklı yerlere koyuyoruz. Dolayısıyla fayın boydan boya özelliklerini anlama şansımız oldu" dedi.
#Haluk Özener