İstanbul için depreme hazırlanma vakti

Kahramanmaraş depremleri 11 şehirde büyük yıkıma sebep oldu. Bazı şehirler yerle bir oldu, binalar yıkıldı, binlerce insan enkaz altında kaldı... Afet bölgesinde yaşananların ardından deprem riski taşıyan kentler de olası depremlere hazırlanmaya başladı. İstanbul deprem bekleyen kentlerden... Hem ilgili kamu kurumları hem halk depreme hazır olmak, bu acıları bir daha yaşamamak istiyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, adeta seferberlik ilan etmiş gibi; binaları kontrol ediyor, zemin etütleri yapıyor, İstanbulluyu depreme hazırlamaya çalışıyor. İstanbullu ise “Binama güçlendirme mi yapacağım, yenileme mi, kiracılar belediyeye kontrol için başvurabilir mi” ve “Tüm bunları nasıl yapacağım” sorularıyla boğuşuyor. Bu soruları İBB Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökce ve İBB Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanı Özlem Tut’a sorduk. Onlar da deprem hazırlıklarını ve İstanbulluların yapması gerekenleri anlattı...

‘Bireysel olarak binanızın güçlendirilmesi veya yenilenmesi için başvuru yapabilirsiniz’
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökce

◊ Hızlı tarama için kiracılar da başvuru yapabiliyor mu?

Tek malik veya kiracının başvurması yeterli. Hızlı taramayla bina incelemesi 10 kata kadar inşa edilmiş binaları kapsar. 10 kat üzeri yapılar teknik ve mühendislik açısından ayrı bir yöntemle incelenmeli.

◊ Kiracı olarak İBB’ye ücretsiz tarama başvurusu için hangi belgelere ihtiyacımız var?

Kiracısı olduğunuz ev için bina tespitine başvurduğunuzda; TC kimlik numaranız, adınız, telefon numaranız, e-posta adresiniz, adresiniz, binanıza ait bilgiler (kat sayısı, bina yapım yılı, ada/parsel bilgisi), ikametgâh belgesi, kimlik(ön ve arka yüz fotokopisi), kira kontratı veya adrese ait adınıza kesilmiş güncel faturayı binatespiti.ibb.istanbul adresinden sisteme yükleyerek başvuru yapabilirsiniz. Ayrıca dilekçeyle de ilgili birimlere başvuru yapabilirsiniz.

◊ Bazı daire sakinleri itiraz ederse yine de bina kontrolü yapılıyor mu?

İncelemeler sırasında sahada, ziyaret edilen binada bir anlaşmazlık durumu doğduğunda, daireye girilmesine izin verilmezse binada inceleme gerçekleştirilemiyor.

◊ Her daireden örnek alınıyor mu?

Çalışma zemin kattaki bağımsız birimde yapılıyor. Hızlı taramayla toplanan bilgilerle şu çalışmalar yapılıyor:

◊ Binaya ait yükseklik, alan, kolon ve perde ölçülerinin alınmasıyla bir rölöve hazırlanır.

◊ Bazı kolonlarda sıva kaldırılıp, beton çekiciyle beton sertliği ve bir kolonda sıyırma yapılarak donatı çapıyla korozyon miktarı ölçülüyor.

◊ Sahada, yerinde toplanan bu veriler daha sonra akademisyenlerle birlikte hazırlanan bir uygulamayla analiz edilerek, her bina için deprem güvenlik oranı (DGO) çıkarılıyor.

◊ Kiracı başvurduysa ev sahibi başvurudan haberdar ediliyor mu?

Ev sahibine haber verme zorunluluğu yok.

 ◊ Bina riskli çıkarsa süreç nasıl işliyor?

İBB, Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı, İstanbul Şehircilik Atölyesi Müdürlüğü bina inceleme çalışmalarını yapıyor. Bu çalışma, 6306 sayılı kanun kapsamında değil, onun bir önceki adımıdır. İBB tarafından başlatılan Hızlı Tarama Yöntemi ile Bina İncelemesi, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Alper İlki, çalışma arkadaşları ve İBB’nin ortak çalışması sonucunda geliştirilen ve dünyada benzer örnekleri bulunan PERA2019 yöntemidir. Karot alınmaz. İnceleme sonucunda, özellikle D ve E sınıfında çıkan binalar ayrıntılı olarak incelenir, gerekli güvenlik seviyesini sağlayacak şekilde güçlendirilmesi veya yenilenmesi önerilir. D ve E sınıfı durumu kritik olanları, A ve B sınıflarıysa test sonucunda değerleri daha iyi çıkan binaları belirtiyor.

◊ Hangi durumda binayı boşaltmak gerekir?

Özellikle D ve E sınıfında çıkan binaların deprem güvenlik seviyesini sağlayacak şekilde güçlendirilmesi veya yenilenmesi tavsiye ediliyor. 6306 sayılı yasa kapsamında bireysel başvuru yaparak binanızın güçlendirilmesi veya yenilenmesi sürecini başlatabilirsiniz. Ve kanunda belirtilen sürelerde binayı boşaltmanız gerekir.

 ‘Önceliğimiz 2000’den önce inşa edilmiş yapılar’
İBB Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanı Özlem Tut

◊ Tüm Marmara etrafındaki yerleşim yerlerinin ihtiyacını karşılayacak İstanbul Deprem Hızlı Müdahale ve Erken Uyarı Sistemi’nin altyapısını hazırladık.

◊ İstanbul Hızlı Müdahale ve Deprem Erken Uyarı Sistemi ile 10-15 saniyelik zaman kazanabiliyoruz. Bu sayede deprem sonrası oluşabilecek ikincil afetlerin önüne geçmek için kritik altyapı hizmetleri durdurulacak. Yani yangın, su baskını, elektrik kazalarının engellenmesi; metroların durdurulması, doğalgaz iletiminin kesilmesi sağlanacak. Ve ilgili birimler ihtiyaç olan bölgeye yönlendirilecek.

◊ Marmara’da toplam 1.000’den fazla, farklı kuruma ait ivmeölçer var. Tüm bunlar entegre bir sistem olarak çalışacak ve Marmara Bölgesi’ndeki kritik altyapılara ve kurumlara bütüncül olarak hizmet edecek.

◊ İstanbul’un tamamında imar planlarına altlık oluşturması için yerbilimsel çalışmalara devam ediyor, eksik olan mikrobölgeleme çalışmalarını tamamlıyoruz.

◊ İstanbul’un batı kısmında yer alan Çatalca, Küçükçekmece, Büyükçekmece, Esenyurt ve Beylikdüzü ilçelerinde saha çalışmalarını başlattık. Beşiktaş, Şişli ve Sarıyer ilçelerinde de mikrobölgeleme çalışmaları devam ediyor. 

Yönlendirici tabelalar...

◊ Marmara kıyısındaki 17 ilçe için mahalle bazında tsunami risk analizi ve eylem planı raporlarını hazırlayıp paylaştık. Farkındalığı arttırmak için ilgili birimlerle tsunami tahliye yollarının işaretlenmesi, yönlendirici tabelaların ve acil durum bilgilendirme panolarının yerleştirilmesi üzerine çalışmalarımız devam ediyor. 

◊ 17 ilçede, 131 konuma bilgilendirme panoları asıldı. 416 noktada yönlendirici işaret tabelası, 221 noktada güvenli bölge tabelasının montajı bu yıl tamamlanacak.

◊ Her ilçede mahalle bazında deprem risk raporlarını, heyelan envanterini hazırlayıp paylaştık. Tüm ilçelerde hızlı tarama çalışması kapsamında binaların deprem güvenlik sınıfı tespit ediyor.

◊ Afet odaklı kentsel dönüşüm projeleri yapıyoruz. Uygulamaya yönelik projelendirme çalışmalarına, saha çalışmalarına ve mahalleliyle görüşmelere devam ediyoruz. 

Platform kuruldu

◊ Binalarını dönüştürmek isteyen fakat bina yapım tarihindeki yapılaşma hakları mevcut imar planlarıyla korunmayan ve bu sebeple yenilenemeyen binalar için ruhsat tarihindeki yapılaşma haklarını koruyan imar planı notlarını hazırladık.

◊ İlçe belediyelerinin kendi özel durumlarını da çözecek şekilde hazırladığı plan notlarını belediye meclisinden geçirdik. İştiraklerimiz tarafından İstanbulluların olası depreme karşı dayanıksız olduğunu düşündükleri yapılarının yenilenmesi sürecinde yardımcı ve yol gösterici olan İstanbul Yenileniyor Platformu kuruldu. 

◊  Temel afet bilinci eğitimleri veriyoruz. İhtiyaç olan bölgelerde katılım ve çözüm ofisleri açıyoruz ve kentsel dönüşüm mobil iletişim ofisleriyle her noktaya ulaşıyoruz.

◊ 107 bin 74 binaya gidildi, 29 bin 200 binada tespit yapıldı. Kahramanmaraş depreminden sonra yaklaşık 140 bin yeni başvuru aldık. Hepsine başvuru sırasına göre cevap vereceğiz. 2000 sonrası inşa edilmiş binalardan da başvuru aldık. Ancak önceliğimizin 2000’den önce inşa edilmiş yapılar olduğunun altını çizmeliyim.