İş Sanat’ın sevilen oyun serisi ‘Evvel Zaman Dışından Masallar’ bu kez Yekta Kopan’ın ‘Orman Lokantası’ adlı oyunuyla sahnede. 2018’in son oyunu yarın sahnelenecek. Biz de bu vesileyle oyunun yazarı Yekta Kopan ve anlatıcısı Sevinç Erbulak’la bir araya geldik, hem oyunu, hem masalları hem de çocukların dünyasını konuştuk.
#Yekta KopanSon zamanlarda çocuk kitaplarıyla ilgili çok fazla şikâyet duyuyoruz. Kitapların denetlenmesini isteyenlerden tutun da çocuk kitaplarının yasaklanmasını talep edenlere kadar pek çok fayda sağlamayan öneri havada uçuşuyor. Anne babalar “Ne yapacağız?” diye soruyor. Aslında çözüm çok kolay…
#YazarToplumsal önyargılarımız var. Bedensel veya zihinsel bir engeli olana ‘acıma’ hissiyle yaklaşıyoruz, üstelik bunu karşımızdakine de hissettiriyoruz. Halden anlayanlarımız pek az! Bu durum öylesine büyük bir iç isyana dönüştü ki, toplumumuzda yer alan Down sendromlu bireyler “Ben olmadan benim hakkımda asla!” dediler. Yani, “Benim hakkımda konuşma ve kendi kendine karar verme. Beni dinle!”
#Down SendromuKodlama, geleceğin dili. Bu bilinçle tüm dünyada okullar, çocuklara kodlama eğitimi vermek için yarışıyor. Bu nedenle Habitat Derneği, Aile-Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Türkiye Vodafone Vakfı çocuklara kodlama eğitimi vermek için bir araya geldi, ‘Yarını Kodlayanlar’ projesini hayata geçirdi. Ekip, bugün Antalya’da yarın da İzmir’de olacak.
#Ömür KurtYapılan araştırmalar son yıllarda Türkiye’de ve dünyada bebeklere anne sütü verilme oranlarının hızla düştüğünü, bunun yerine pirinç unu ve bebe bisküvisi gibi katı gıdalara ağırlık verildiğini gösteriyor. Oysaki bu durum bebeğe sadece kilo aldırıyor, onu sağlıklı yapmıyor. Konuyu Dr. Yalım Üner’le konuştuk.
#Anne SütüProf. Dr. Norma Razon Türkiye’nin çok yakından tanıdığı bir pedagog. Bu yıl meslek hayatının 50. yılını kutluyor. 50. yıla özel olarak yediden yetmiş yediye herkesin faydalanabileceği bir projeyi hayata geçirdi. www.cocukludunya.com internet sitesini… Norma hocayla hem projesini hem de günümüz çocuk eğitimini konuştuk.
#Prof. Dr. Norma Razon TürkiyeMilli Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ziya Selçuk ve Psikiyatr Dr. Enver Demirel Yılmaz’ın yazdığı ‘Ebeveyn Benim’ adlı kitap, mizaç modellerine göre ebeveyn ve çocuk ilişkilerini masaya yatırıyor. Çocukla doğru iletişimin yolunun, onun mizacını tanımaktan geçtiğini söyleyen uzmanlar “Anne babalar en çok çocuklarının IQ’su ve notları üzerinde duruyor, ama önemli olan onların doğasını keşfetmektir” diyor.
#Ziya SelçukErgenlik zor zanaat! Ne yetişkinsin ne de çocuk… Hormonlar hızlı çalışıyor, aşk meşk işleriyle başın dumanlı ama sen sivilce ve çillerle uğraşıyorsun. Bu süreçte kendini hiç olmadığı kadar çirkin hissediyorsun, üstüne üstlük bir de anlaşılmadığını düşünüyorsun. Annen baban ‘asiliğinden’ şikâyetçi, arkadaşlarınsa ‘çirkinsin’ diyor. Peki, ama bu süreçte ne yapmak gerekiyor? Konuyu hem Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Serdar Alparslan’a hem de Dermatolog Güneş Ertürk’e sorduk.
#ErgenlikYedi yaş altı ve yetmiş yaş üstü insanları bir araya getiren ‘nesiller buluşması’ İstanbul Moda’daki Koşan Kaplumbağa Anaokulu tarafından hayata geçirildi. Anaokulu öğrencileri her hafta mahallelerinde bulunan Nezih Huzurevi’ni ziyaret ediyor, oradaki yaşlılardan masallar dinliyor. Okulun müdürü Pedagog Neslihan Sağır’la bir araya geldik, hem projeyi hem de projenin çocuklara ve yaşlılara katkılarını konuştuk.
#KitapYaşından büyük sözler söylemesi ya da akıllı telefonu çok iyi kullanması çocuğunuzun üstün yetenekli ya da ileri zekâlı olduğunu göstermiyor. ‘Üstün’e Titre adlı kitabın yazarı Batuhan Nar’la gerçekten öyle bir durum varsa nasıl anlaşılabileceğini ve yapılması gerekenleri konuştuk.
#Çocuklarla Bir ÖmürDaha önce ‘Kız Çocuk Hakları Bildirgesi’ ile ‘Erkek Çocuk Hakları Bildirgesi’ kitaplarını yayımlayan Yapı Kredi Yayınları bu kez ‘Anne Hakları Bildirgesi’ ve ‘Baba Hakları Bildirgesi’ kitaplarını çocuklarla buluşturdu. Dördü de çocuk kitabı, ama bence anne babalarla birlikte okunmalı.
#Çocuklarla Bir ÖmürFutbolun altın kalpli çocukları onlar… Örneğin Ronaldo’nun dövmesi yok, çünkü kan kanseri olan çocuklara 6 ayda bir kan veriyor, Filistinli çocuklara her yıl 1 milyon Euro bağışlıyor. Messi Arjantin’de her yıl 1000 çocuğu okutuyor. Mohamad Salah, Mısır’daki doğduğu fakir kasabanın altyapısı için bağışlarda bulunuyor. CNN TÜRK Spor Gündemi sunucusu Uğur Önver ile buluştuk, ‘Futbolun Yıldızları’ serisinin yeni kitabı ‘Mo, Mo Salah, Mohamad Salah’yı konuştuk.
#Ömür KurtSizi Rüzgâr Naz Bozkurt ile tanıştıralım. Henüz 7 yaşında, çok çalışkan ve hayat dolu bir çocuk! Ona gıpta ederek bakabilirsiniz, çünkü imkânsızı başardı. Erken doğumla dünyaya geldi, 3 yaşına kadar ileri derecede alerjik nöbetler geçirdi, ama yılmadı. Doktor tavsiyesiyle başladığı jimnastik sayesinde hem hastalığını yendi hem de Türkiye’ye uluslararası başarılar getirdi. Rüzgâr Naz ile bir araya geldik ve macerasını konuştuk.
#Çocuklarla Bir ÖmürGünümüz çocukları fantastik ve korku temaları içeren kitaplara bayılıyor, ancak bu türlerde yayımlanan yerli kitap sayısı oldukça az. Anne babalar da çocukları olumsuz etkileyebileceği gerekçesiyle bu tür kitaplara karşı mesafeli... Peki, çocuklar korku edebiyatından mahrum mu kalmalı? Elbette ki hayır. Çünkü çocuklar fantastik ve korku kitaplarından da en az diğer kitaplardan öğrendiği kadar çok şey öğrenir, öğrenirken de eğlenir.
#Göktuğ CanbabaTürkiye’nin ilk alerjik çocuklar anaokulu Kartal Yakacık’ta ‘Mevhibe İnönü Çocuk Gelişim Merkezi’ adıyla hizmete açıldı. Peki, bu okul nasıl hizmet veriyor, kimleri kapsıyor? Okulun danışmanlığını üstlenen Alerji ile Yaşam Derneği Başkanı Özlem Ceylan ile konuştuk.
#Alerji UzmanıSon zamanlarda artan çocuk istismarı ve çocuk kayıpları hepimizi derinden yaraladı. Kendimizi gözden geçirmeye, yeniden sorgulamaya, neleri eksik yaptığımızı araştırmaya başladık. Kimimiz çözümü ağır cezalarda arıyor, kimimiz aşırı güvenlik önlemleri istiyor. Peki, bunlar gerçekten çözüm getirir mi? Aslında hayır! İşe temelden başlamak gerekir. Yani sözcüklerimizden… Tarihten günümüze, dilimize ve zihnimize yerleşmiş bazı kalıpları kırmamız ve düşünce biçimimizi de gözden geçirmemiz gerekiyor. Cinsiyetçi söylemler dilimizi ve düşünce yapımızı ele geçirmişken sorunlarımızı çözmemiz imkânsız. Bu nedenle önce dilimizi bu tehlikeli söylemlerden arındırmalıyız.
#Cinsiyetçi DilHiçbir çocuk “Annemin işi başından aşkın, babam çok yorgun” diye düşünmez, oyun ister. Eğer siz de onunla oyun oynamak yerine önüne oyuncakları yığıp televizyon karşısına geçiyorsanız büyük bir hata yapıyorsunuz demektir. Hem ailece hem de arkadaşlarıyla oynadığı oyun, çocuğun gelişimi için çok önemli! “Ebeveynlik yolculuğunda oyun önemli bir basamaktır. Çocukla kurduğumuz iletişimdeki aracımız oyundur” diyen Pedagog Gözde Erdoğan ile ‘Hayat Oyunla Başlar’ serisinin yeni iki kitabını konuştuk.
#Gözde ErdoğanBernard van Leer Vakfı’nın İstanbul95 projesi kapsamında yürütülen araştırmaya göre, Türkiye’de çocukların hayalindeki park ile belediyelerin sunduğu hizmet arasında dağlar kadar fark var. 0-3 yaş grubundakiler içinse aslında park yok! Peki, bir çocuk parkı aslında nasıl olmalı? İstanbul95 Programı Çocuk Parkları Projesi Direktörü Selva Gürdoğan ile konuştuk.
#Bernard Van Leer VakfıOkullar kapandı, şimdi anne-babaların sınav vakti... Eğer karne notu düşük olana kızıp takdir belgesi alanı göklere çıkarıyorlarsa ciddi bir sorun var. Çünkü uzmanlar çocuğun başarısının karneyle ölçülmediği konusunda birleşiyor. Peki bu süreçte onlara nasıl davranılmalı? Çocuk ve ergen psikiyatrı Serdar Alparslan anlattı.
#KarneModern hayatın getirdiği en büyük sorunlardan bir tanesi de stres. Özellikle ebeveynlerin çocuklardan beklediği başarı onları küçük yaşlardan itibaren strese sokuyor. Stresin yarattığı gerginlik çocukların bedenlerine, nefeslerine ve zihinlerine yansıyor. İşte tam da bu noktada ‘çocuk yogası’ imdada yetişiyor. Çocuk Yogası Eğitmeni Hikmet Gürbüz tüm çocuklara yoga yapmalarını öneriyor.
#YogaTürkiye’nin en büyük çocuk festivallerinden biri başlıyor. Üstelik bu festival diğerlerine hiç benzemiyor. İçinde yüz boyama veya dans gösterisi gibi şeyler yok; bilim var, sanat var, oyun var, yaratıcılık var. 2-3 Haziran tarihlerinde Uniq İstanbul’da gerçekleşecek olan ‘Yaratıcı Çocuk Festivali’nin direktörü Derya Topçu bize Türkiye’nin en büyük çocuk festivalini anlattı.
#Yaratıcı Çocuk FestivaliBeslenme alışkanlıklarımız hızla değişiyor. Her gün yeni bir yiyecek popüler oluyor, sonra modası geçiveriyor. Bebek ve çocuk beslenmesiyle yetişkin beslenmesi arasında farklar oluşuyor. Peki, bebekleri doğru beslemenin yolları nedir? Sağlıklı çocuk yetiştirmek için neler yapılmalı? Dr. Şirin Seçkin ile adım adım beslenme önerileri verdiği yeni kitabı ‘0-2 Yaş Doğru Beslenme’yi konuştuk.
#Şirin SeçkinGünümüz aileleri ‘helikopter’ gibi çocuklarını tepeden kontrol ediyor, her şeyine müdahale ediyor. Günümüz çocukları ise özgür olmak, karışılmamak ve her şeyi kendi başına yapmak istiyor. Bu çelişki içinde anne-babalar aşırı korumacı, çocuklar ise aşırı özgüvenli… Psikolog Serap Duygulu ile ‘helikopter aileleri’ ve karamsar ‘k kuşağı’ çocuklarını anlatan yeni kitabı “Yeni Nesil Ebeveynlik ve Helikopter Aileler’i konuştuk.
#Yeni Nesil Ebeveynlik Ve Helikopter AilelerTürkiye genelinde 1 milyondan fazla çocuk taşımalı eğitim sistemiyle okula gidiyor. Okulu bulunmayan, nüfusu az ve dağınık yerleşim birimlerindeki ilköğretim çağına gelmiş çocukların okula güvenle ulaşması büyük önem taşıyor. Türkiye’de bazı ilçelerle merkez okul arası 135 km’yi aşıyor, çocukların saatleri okul ve ev arasında, yollarda geçiyor. ‘İyi Dersler Şoför Amca’ projesiyle binlerce çocuk trafik ve taşımalı sistem hakkında bilinçlendiriliyor. Konuyu projeyi hayata geçiren ekipten Michelin Türkiye Kurumsal İletişim Müdürü Selen Muratoğlu ile konuştuk.
#Ömür KurtÇocukların tırnaklarını yemesinin altında pek çok sebep yatıyor olabilir. Anne babaların çoğu zaman önemsiz gibi gördüğü ve her fırsatta çocuklarını “Tırnağını yeme!” diye uyarmakla yetindiği bu davranış aslında çok ciddiye alınmalı. Konuyu Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Prof. Dr. Özgür Öner ile konuştuk.
#Tırnak Yeme