Tarkan Özvardar

Yaz ayları tıpkı insanlarda olduğu gibi köpeklerde de farklı hazırlıkları gerektirir. Metabolizma, sıcaklara uygun adaptasyon geliştirirken; enerji ve egzersiz ihtiyaçları da buna paralel değişir. Bu dönemde köpeklerimizin ihtiyaçlarını bilmeli ve onların yaz aylarına adaptasyonlarına yardımcı olmalıyız.

TIRAŞ YANLIŞI: Sıcakların başlamasıyla köpek sahiplerini, köpeklerini rahatlatma hedefli bir tıraş telaşı alır. Unutulmamalıdır ki, köpeklerin kürkü onları soğuktan koruduğu kadar, güneşin yakıcı ve zararlı olabilen etkilerinden de korur. Ayrıca makina tıraşı olan köpekler dış parazitlere ve travmalara açık hale gelirler. Makasla yapılacak olan düzeltmeler bu açıdan daha uygun olacaktır. Kürkünü kaybetmek bazı köpeklerde psikolojik travma da yaratabilmektedir.



SICAK ÇARPMASI: Köpekler, sıcağın etkilerini bizim kadar iyi tolere edemezler. Vücutları aracılığıyla terleyemedikleri için ısı regülasyonunu soluk alıp vererek sağlarlar. Sıcak havalarda onlara serin alanlar yaratmak, asla güneş altında bırakmamak, gezintilerini sabah erken ve akşam güneş batımında ve hava serinledikten sonra yaptırmak ve her zaman serin ve taze su takviyesi yapmak sıcak çarpması riskini ortadan kaldıracaktır.

Şehir içerisinde köpeklerinizle gezinti yaparken elbette kayış ve tasma ekipmanlarını kullanmak durumundayız.

Bu hem köpeğinizin güvenliği, hem de başka insanları rahatsız etmemek adına olması gereken bir durumdur. Kayış ve tasma ekipmanı ile gezmek köpekte itaat, yönetilme ve kılavuzu takip etme olgusunu güçlendirir ve pekiştirir. Ancak zaman zaman onların da serbest gezmeye, koşmaya ve kendi türdeşleri ile vakit geçirmeye ihtiyaçları vardır. Serbest gezinti köpekleri hem mental olarak, hem de fiziki olarak iyi şekilde egzersize eder. Ayrıca köpek arkadaşları ile birlikte olabilmek sosyal davranışların şekillenmesine yardımcı olacaktır. Köpeğinizi serbest gezinti için götüreceğiniz alanların trafikten uzak ve mümkünse çevrili alanlar olmasına dikkat etmek önemli bir husustur. Başka köpeklerle bir araya getirilerek serbest gezinti oluşturulacak köpeğinizin aşı programının eksiksiz tam, iç ve dış parazit ilaçlamalarının da yapılmış olması kaçınılmazdır. Köpeklerin bir arada serbest olarak gezdiği parkların kuralları olması gerekir ve bu parklara dahil olacak olan köpek sahiplerinin de bu kurallara uyması zorunludur. Köpek parklarında serbesti oluşturmadan önce dikkat edilmesi gereken hususları şöyle sıralamak mümkündür: ;


- Köpeğin serbest bırakılacak olan alana girmeden önce kayışla alanın çevresinde bir süre gezdirilip ilk heyecanı atmasını sağlamak diğer köpekler ile bir araya geldiğinde daha kararlı ve sakin tanışmasına neden olacaktır.
- Parkta serbest bırakılmadan önce köpeğin boynunda metal tasma ya da boğma tasma modellerinin bulundurulmaması hem köpeğin, hem de onunla oynayacak arkadaşlarının konforu açısından önemlidir.
- Köpek parkları köpeklerinizin sosyal bir ortamda iyi vakit geçirmesi için gidilen yerlerdir. Dolayısı ile bu alanlar sizin sosyalleşeceğiniz alanlar değildir. Diğer köpek sahipleri ile sohbete dalıp köpeğinizin kontrolünü kaybetmek doğru bir tutum olmayacaktır.
- Çiftleşme periyodunda olan köpeklerin köpek parklarına getirilmesi, çiftleşme riski ve sosyal grup düzenini bozması açısından yanlıştır.

Köpek sahiplerinin sıkça sorduğu ve merak ettiği soruların başında, “köpekleri ne kadar sıklıkla ve nasıl yıkamaları” gerektiği gelir.

Köpekler, bizler gibi deri solunumu yapabilen hayvanlar değillerdir. Derileri gözeneksizdir, dolayısıyla vücut geneliyle terleme durumları yoktur.
Vücutları, tüyleri ve deriyi koruyan ve aynı zamanda dış etkilere karşı da defans mekanizması oluşturan ince bir tabaka ile kaplıdır. Sık yıkanan köpeklerde yıkama esnasında kullanılan şampuan ve kimyasal ajanlar bu tabakanın yer yer zarar görmesine sebep olur ve deri dış etkilere karşı korunmasız hale gelir. Aynı zamanda tüylere parlaklığını veren bu tabakanın zarar görmesi kürkün matlaşması ve kayıplarını arttırır. Bu sebeplerden ötürü köpeklerin sık yıkanması doğru bir uygulama değildir.
* * *
Minimum ayda bir yapılacak yıkama işlemi deri ve tüy bütünlüğünü bozmamak adına yeterli olacaktır. Ancak yakın zamanda ülkemizde de bulunabilen organik kökenli deterjan içermeyen minimum kimyasal içeren şampuanlar sayesinde köpeklerimize zarar vermeden daha sık yıkama yapmamız mümkün oluyor.

Tüm dünyada 11 milyondan fazla olan köpek popülasyonunda, her beş köpekten birinde eklem problemlerine rastlanır.

Eklemlerde şişme ya da imflamasyon her yaştan, ırktan yada cinsden köpeği etkileyebilir. Eğer köpeğinizde eklem problemleri varsa, bunu anlamak için şu belirtileri gözden kaçınmamalısınız;



- Egzersiz ve oyuna eskisi kadar istekli olmama ve ağrıya bağlı hareketten kaçınma,
- Yatma ve kalkma eylemlerinde yavaşlama ve ağrıya bağlı inleme,
- Hareketler esnasında eklemlerden gelen çıtlama sesleri ,

Korku, insanlar dahil tüm memeli hayvanlarda defans mekanizmasının parçası olan bir duygu durumudur.

Tehlike söz konusu olduğunda, korku davranışının reaksiyonuyla tehlikeden kaçınmak, uzaklaşmak hayat kurtarıcı niteliktedir. Doğada korku hayatta kalmak çabası ile ilintilidir. Ancak evcilleşme sürecinin en üst noktasında yer alan köpekler insanla olan etkileşimleri sonucunda hayatlarını konforsuz hale getiren korku ve fobiler edinebilmektedirler. Sahip için de köpek için de stresli ve acı dolu bu korku davranışlarının sebeplerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Doğum sonrası manipülasyon eksiklikleri
- Üretici hataları
- Stresli gebelik süreci
- Kritik sosyalizasyon döneminde yaşanan aksaklıklar
- Travma sonrası stres bozuklukları
- Bilinçsiz sahip yetiştirme hataları.

Her ne kadar köpeklerimize farkında olmadan, insanlarmış gibi davransak da bu davranışların sadece onların kafasını karıştırmaktan öteye gitmeyeceğini bilmeliyiz.

Her hareketinizde ve davranışınızda bizim insan, onların da bir hayvan olduğunu kendimize hatırlatmalıyız. Onlara diğer insanlara davrandığımız gibi ya da bizim bile hoşlanmayacağımız hareketlerle yaklaşmamalıyız.

- Vücut dili yerine fazla kelime kullanmak:

İnsanlar daha fazla kelimelerle anlaşan varlıklar olmakla beraber, köpeklerin anlamadığını bilseler bile onlarla insanlarmışçasına konuşmaya devam ederler. Köpeklerse kendi aralarında daha çok vücut dillerini kullanarak iletişim kurarlar. Her ne kadar köpeklerimiz oyuncak, top, gezi gibi bazı kelimeleri seçebilseler bile, bu insan dilini anladıkları anlamına gelmiyor. Söylediklerimizi anlayabilmek için aslında vücut dilimizi izliyorlar ve hareketlerimizi gözlemliyorlar. Bu nedenle sadece ağzımızdan çıkanlara dikkat ederek ve vücut dilimize etmeyerek onların kafalarını kolayca karıştırabiliriz ve istediğimizi tam anlamadıkları ve hata yaptıkları zaman onlara kızarız; bu da köpeklerimizi strese sokmaktan başka bir işlev görmez.

Baharın gelmesi ve havaların ısınmasıyla birlikte doğa da uyanıyor. Maalesef aynı dönemde keneler de son derece aç bir şekilde kan emerek beslenebilecekleri bir konakçı bulmak umuduyla uyanmış oluyorlar.

İlk olarak bilmeniz gereken, kenelerin hem köpeğimiz hem de bizler için son derece zararlı dış parazitler olduğudur. Doğada keneler, özellikle otluk arazilerde yer bitkilerinin uç noktalarında durarak yanlarından geçecek bir canlıya tutunmayı beklerler. Köpeğe tutunan kene, yüzeysel damarların yoğun olduğu ve tüysüz bölgeleri tercih ederek ilk ısırma hamlesinin sonrasında yoğun şekilde kan emmeye başlar. Kan emme esnasında keneler salgılarıyla ısırdığı yeri hissizleştirirler ve dolayısıyla konakçı olan canlının varlığını hissetmesi olanaksız hale gelir. Bu nedenle bahar ve yaz aylarında köpeklerimizin tüylerini ve derisini sık sık kontrol etmeliyiz.
Keneler tek başlarına köpeği ve insanı oldukça rahatsız eden bir parazittir. Ancak asıl önemlisi bu parazitlerin taşıdıkları, hem bizler hem de köpeklerimiz için son derece tehlikeli ve hatta ölümcül olabilecek hastalıklardır.
Kenelerin ısırması ve kan emmesi sonucunda naklettikleri hastalıkların başlıcaları:
- Leishmaniosis
- Erlichiosis
- Anoplazmoz
- Lyme

Bir köpek edinilmeye karar verildiğinde, bu konuda tecrübesi, bilgisi olan ya da olmayan herkes size bir şeyler önerecektir.

Siz de köpek yetiştirme konusunda tecrübeye ve bilgiye sahip değilseniz, bu fikirlerin birçoğunu doğru kabul etme ve uygulama yoluna gidebilirsiniz. Bazı yetiştirme hataları, köpeğin gelişim ve davranışlarını, düzelmesi çok zor hale getirebilmektedir. Köpek edinme ve yetiştirmede doğru olarak bilinen başlıca yanlışları şöyle sıralayabiliriz:



ERKEK KÖPEK TERCİHİ: Ülkemizde köpek edinirken birçok kişinin tercihi erkek köpek yönünde olmaktadır. Dişi köpeklerin altı ayda bir kanama ile karakterize olan çiftleşme dönemlerinin zorlu geçtiği ve kirlilik yarattığı endişesiyle birçok kişi erkek köpeğe yönelir. Oysaki, dişi köpeğin çiftleşme dönemindeki kanaması doğal bir süreçtir ve çok da rahatsız edici boyutlarda değildir. Ayrıca dişi köpek kısırlaştırıldığı takdirde hayatı boyunca bir daha hiç kanama şekillenmeyecektir. Dişi köpeklerin itaat algılarının daha yüksek olduğu ve sahip bağlılıklarının daha çabuk şekillenip daha uyumlu oldukları da yadsınamaz bir gerçektir.

KÜÇÜK IRK KÖPEKLERİN DIŞARIDA GEZMEYE DAHA AZ İHTİYAÇLARI OLDUĞU ALGISI: Bir köpeğin boyutunun küçük olması köpek olduğu gerçeğini değiştirmez. Küçük ırk köpeklerin de tıpkı büyük ırk köpekler gibi dışarı çıkmaya, gezmeye ve egzersize ihtiyaçları vardır. Özellikle sosyal davranışların gelişmesi ve şehir hayatı adaptasyonu açısından küçük ya da büyük ırk olsun her köpeğin düzenli bir gezinti ve egzersiz programı olması şarttır.