Akdeniz'in kâbusu olan istilacı türler Marmara ve Karadeniz'e de yayılmaya başladı. Uzmanlar denizlerimize has balıkların ve diğer canlıların bu istiladan avantajlı çıkmasının zor olduğunu belirtiyor. Peki hamsi gibi adı Karadeniz'le özdeşleşmiş balıkları, dolayısıyla balıkçılığı ve sofraları neler bekliyor? Uzmanlara sorduk...
#İstilacı Türlerİstilacı bir tür olarak denizlerde yer alan ve tüketildiğinde ölüme götüren sonuçlara yol açan balon balığı, rotasını Marmara'ya çevirdi. Hidrobiyolog Dr. Erol Kesici, "Bunlar Nisan aylarında, üreme zamanlarında çok tehlikeli olabilmekteler. Yumurtalarının kesinlikle yenilmemesi gerekir. İç organlarının kesinlikle yenilmemesi gerekiyor. Bütün sularımız için tehlikeli çünkü bizim biyogüvenliğimizi tehdit ediyor. Bu türlerle mücadele etmek zorundayız. Yoksa balıklar kalmayacak. Ne hamsi kalacak, ne istavrit kalacak" dedi.
#Balon BalığıTarım ve Orman Bakanlığı, 2023 yılında 79 bin 703 balon balığı (adet) yakalandığını, bu balıklar için 590 bin 347 lira destek ödemesi yapıldığını, 5 milyon 977 bin 725 balon balığının ekosisteme girişinin engellendiğini bildirdi. Bakanlık, “Geçen dönemde, Ar-Ge çalışmaları için girişimciler tarafından balon balığının derisinin çanta ayakkabı ve cüzdan olarak işlenmesi talebi kabul edildi. Toksin düzeylerinin belirlenmesi ve ilaç sanayisinde bilimsel çalışmalarda kullanılmak üzere, bir firmanın Türkiye’deki temsilcisi aracılığıyla toplam 1600 kilo balon balığı alımı gerçekleştirildi” dedi.
#Balon BalığıKızıldeniz'den Akdeniz'e geçiş yapan ve Antalya Körfezi ekosistemine zarar veren balon balığı gibi istilacı türlerin yanı sıra, ekonomik değeri olan yeni türlerin de bölgeye geçiş yaptığı tespit edildi. Akdeniz Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, Kızıldeniz'den 3 tür hamsi, barbun, palamut ve karides türünün Antalya Körfezi'nde ve Akdeniz kıyılarında görüldüğünü söyledi.
#Hamsi‘Asya kaplan sivrisineği’ne karşı önemli mücadele başlatıldı. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nde özel laboratuvarda uzmanlar, toplanan istilacı türlerden erkek cinslere ‘iyonize ışınlama’ yönetimi uygulayıp, kısırlaştırma çalışmalarına başladı. Prof. Dr. Mustafa Akıner, Asya kaplan sivrisineğinin Türkiye’nin tüm sahil kesimine yayıldığını vurgularken, 'Bu bildiğimiz sinek türleri gibi değil. Vızıltısını duyduğumuz sivrisinek gibi değil, bunun sesini duymuyoruz. Aşırı agresif bir sivrisinek türü.' dedi.
#Asya Kaplan Sivrisineği‘Asya kaplan sivrisineği’ne karşı önemli mücadele başlatıldı. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nde özel laboratuvarda uzmanlar, toplanan istilacı türlerden erkek cinslere ‘iyonize ışınlama’ yönetimi uygulayıp, kısırlaştırma çalışmalarına başladı. Prof. Dr. Mustafa Akıner, Asya kaplan sivrisineğinin Türkiye’nin tüm sahil kesimine yayıldığını vurgularken, 'Bu bildiğimiz sinek türleri gibi değil. Vızıltısını duyduğumuz sivrisinek gibi değil, bunun sesini duymuyoruz. Aşırı agresif bir sivrisinek türü.' dedi.
#SinekKaradeniz'de savunmasız küçük kuş türleri, sayıları gün geçtikçe artıp, özellikle kıyı şeritlerini istila eden martıların hedefi haline geliyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şağdan Başkaya, martıların popülasyonlarında kontrolsüz artış olduğuna dikkati çekerek, "Bir martı kendisinin yarı boyutunda olan bir kuşu bütün olarak yutabiliyor. Martıların bulundukları yerlerde ötücü kuşların sayısı çok azaldı; civarda kuş bırakmadılar. Popülasyonları anormal seviyelere ulaşmış durumda. Tedbir alınmalı" dedi.
#MartıSusuzluk nedeniyle geçen günlerde Fas’ta karpuz yetiştiriciliğine sınırlama getirildi. “Değişen hava koşulları kimi ürünlerin üretimini sınırlıyor, kimi ürünlerin ekim alanlarının değişmesine neden oluyor, birçok üründe de verim kaybına yol açıyor” diyen uzmanlar, tehlike çanlarının çaldığını söylüyor. Türkiye’deki duruma yakından bakalım…
#Yücel SönmezGeçen yıl müsilaj nedeniyle zor bir sezon atlatan balıkçılar, yeni dönemin heyecanıyla mavi sulara açılırken vatandaşlar, bolluğun artmasını ve ucuz balık yemenin hesabını yapıyor. Peki bu yıl sofralarda en çok hangi balık yer alacak? Fiyatlar ortalama ne kadar olacak? Uzmanlar hurriyet.com.tr'ye anlattı...
#BalıkçılıkSon 20 yılda Anadolu’yu karış karış gezdim. Neler gördüm neler! Kimi zaman bir dağın, kimi zaman da bir nehrin ya da bir gölün yok oluşuna tanıklık ettim. Ne şaşırdım ne de umudumu yitirdim. Ama artık ‘olmaz’ dediğimiz şeyler oluyor, kendimizi “50 yıl sonra anca gerçekleşir” dediğimiz senaryonun tam ortasında buluyoruz.
#VanTürk Deniz Araştırmaları Vakfı’ndan (TÜDAV), özellikle son günlerde sahile vuran ve görüntüleri ile endişe yaratan denizanaları konusunda uyarılarda bulunularak ‘Ya Yakarsa Projesi'ni hatırlatılıp denizanası türlerine dikkat çekildi. Akdeniz, Ege, Karadeniz ve Marmara'da kayıtlara geçen 18 türün olduğu, bazılarının zehirli, bazılarınsa balıkçılık ve deniz ekosistemi açısından büyük tehlike taşıdığı belirtildi.
#AntalyaTürkiye’deki istilacı yabancı türlerin tehditlerini değerlendirmek amacıyla bir çalışma yürütüldü. Araştırma kapsamında gümüşi havuz balığı, kırmızı yanaklı su kaplumbağası, yeşil papağan, su maymunu, ham bostan ve Doğu Amerika sivrisinek balığından oluşan 6 istilacı tür mercek altına alındı. İşte Türkiye’deki yabancı istilacı türler ve özellikleri...
#İstilacı TürlerTürkiye denizlerine giren ve Akdeniz'de sayıları 900'ü bulduğunu belirtiği istilacı yabancı türler konusunda bilimsel araştırma yapan Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, istilacı yabancı türlerin çeşit ve sayılarının artmasının biyo-güvenlik sorununa neden olduğunu söyledi.
#DenizÇin Sazanı, İsrail Sazanı derken göllerdeki istilacı balıklar, canlı çeşitliliğini tehdit etmeye devam ediyor. Tüm bunlara ev ve ofislerde beslendikten sonra 'hevesimiz kaçtı' denilip, göl ve barajlara salınan Japon balıkları da eklenince tehlikenin boyutu büyüyor. Onlarca balık çeşidinin bulunduğu göller birkaç türün yaşayabildiği dev akvaryumlara dönüşüyor... Uzmanların "Dünya genelinde bir buçuk trilyon dolara mâl oluyor" diye özetlediği soruna biraz yakından bakalım
#Japon BalığıTarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nce, 2020 yılı itibarı ile Türkiye denizlerinde 105 istilacı yabancı tür, 540 da yabancı tür tespit edildi. Dünyanın en kötü 100 istilacı yabancı türünden 14'ünün Türkiye'de bulunduğu bildirildi.
#Tarım Ve Orman BakanlığıKızıldeniz'den gelerek Akdeniz’de yayılım gösteren ‘charybdis longicollis’ türündeki istilacı yengeçlerin popülasyonu, küresel ısınma ve vatozların bilinçsizce avlanması nedeniyle hızla arttı. Adana ve Mersin'de bu yayılımı izleyen Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim görevlisi Dr. Seyit Ali Kamanlı, istilacı yengeçlerin ekonomik değeri bulunan mavi yengeç ekosistemini tehdit ettiğini söyledi.
#YengeçKızıldeniz'den gelerek Akdeniz’de yayılım gösteren ‘charybdis longicollis’ türündeki istilacı yengeçlerin popülasyonu, küresel ısınma ve vatozların bilinçsizce avlanması nedeniyle hızla arttı. Adana ve Mersin'de bu yayılımı izleyen Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim görevlisi Dr. Seyit Ali Kamanlı, istilacı yengeçlerin ekonomik değeri bulunan mavi yengeç ekosistemini tehdit ettiğini söyledi.
#KızıldenizMarmara Denizi’ndeki deniz salyası kabusunun ardından Ege ve Akdeniz kıyılarında sargassum türü algler görülmeye başlandı. Peki önlem alınmazsa bu da müsilaj gibi etki yaratır mı? Denize girmek riskli mi? Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin hurriyet.com.tr'ye anlattı...
#MüsilajMarmara Denizi’nin kıyısında da içinde de milyonlarca canlı yaşıyor. Kıyısındaki bizler “Denizi kaybediyoruz, görüntü kötüleşiyor, balık yiyemeyeceğiz” diye endişelenirken içindeki canlılar yaşam alanını kaybediyor. Yani, kasap et derdinde, koyun can...
#Marmara DeniziCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Marmara Denizi'nde görülen müsilaj (deniz salyası) meselesinin çözümü için Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından oluşturulan akademik heyetin katılımıyla düzenlenen toplantıya başkanlık etti.
#YÖKBir süredir Marmara Denizi’nde yürek burkan ve endişeye sebep olan deniz kirliliği hakkında açıklama yapan Belgesel Yapımcısı ve Su Altı Görüntüleme Yönetmeni Tahsin Ceylan, “Kıyısal alana sıkışmış bu kadar yaşam söz konusu iken Marmara Denizi’nin kendini toparlama şansı yok denenecek kadar azdır,” dedi.
#Bursa‘Seaspiracy: Denizlerdeki Komplo’ belgeseli deniz yaşamına dair anlattıklarıyla dikkatleri üzerine çekti. Görüntüler 'Balık yemeyi bırakın' çağrılarının dahi oluşmasına neden oldu. Peki denizler ve okyanuslar çevre kirliliğinden büyük ölçüde nasibini alıyorken Türkiye'de durum nasıl? Uzmanlar hurriyet.com.tr'ye anlattı.
#SeaspiracyÇevre ve Şehircilik Bakanlığı, küresel iklim değişikliği ve gemilerin balast suları ile Karadeniz ve Akdeniz'e taşınan istilacı yabancı türlerle ilgili film hazırladı. İstilacı türler arasında en tehlikelisi, siyanürden 1200 kat daha zehirli olan balon balığı gösteriliyor. Tehlikeli istilacılar arasında aslan balığı, kedi balığı, denizanası Rhopilema nomadica, taraklı denizanası gibi türler bulunuyor.
#Siyanür