Biliminsanları

Covid-19 bu sefer hastalığa çare olacak... Kanseri Covid yenecek

COVID virüsünün RNA moleküllerinin, kanserin gerilemesine sebep olabileceği tespit edildi. Uzmanlar özellikle melanom, akciğer, meme ve kolon kanseri tedavilerinde olumlu sonuç beklediklerini aktardı.

Evrenin DNA’sı keşfedildi!

DNA deyince gözümüzün önüne gelen sarmala aşinayız. Şimdi yeni bir sarmalımız daha var. Uzayın da tıpkı insan kromozomlarındaki DNA sarmalları gibi yapısal bir geometriye sahip olduğu ortaya çıktı.

‘En korktuğum şey trafik ve insanlar’

Dünyanın En Etkili Biliminsanları listesine giren Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu ornitoloji ve çevre çalışmalarıyla biliniyor. Şekercioğlu bir biyofil, yani doğaya tutku derecesinde ilgi duyuyor. Birçok ilke imza atmış ve filmlerde rastladığımız türden bir biliminsanı. Kuşlar, böcekler, yılanlar ve envai çeşit hayvanla muhatap olan Şekercioğlu “Hayvanlardan korkmuyorum, onların davranışı öngörülebilir” diyor.

Ormanın derinliklerinde neler oluyor?

Kendi aralarında elektrik sinyalleriyle anlaşan mantarlar, köşe bucak etanol peşindeki örümcek maymunları… Doğanın eşsiz canlıları bizi şaşırtmaya devam ediyor.

Etrafımız sarıldı: Beyne ve üreme organlarına kadar sızdılar

Sofra tuzundan içme suyuna, temizlik ürünlerinden kozmetiklere mikroplastikler kafamızı çevirdiğimiz her yerde. Bununla kalmıyor, artık vücudumuzu ele geçiriyorlar. Biliminsanları mikroplastiklerin obezite, diyabet, alzheimer gibi hastalıklara ve üreme sorunlarına neden olabileceği fikrinde. Bu küçük ama çok büyük sorunumuzu uzmanlarla konuştuk.

Babil tableti çözüldü!  Nuh’un Gemisi Ağrı Dağı’nda

Britanya Müzesi’ndeki 3 bin yıl öncesine ait Babil haritasında Nuh’un Gemisi’ne ait bilgiler keşfedildi. Antik olayların yazıldığı Imago Mundi isimli tablette Ağrı Dağı detayı dikkat çekti.

Reuter hayatını kaybetti... Naziler’den onu Atatürk kurtarmıştı

Çocukluğunun büyük bölümünü 1930’ların Türkiye’sinde geçiren Daimler Benz eski CEO’su Edzard Reuter 96 yaşında hayatını kaybetti. Hitler’den kaçan Reuter ve ailesi, Atatürk’ün sahip çıkmasıyla çok sayıda muhalif ve Yahudiyle birlikte Türkiye’ye sığınmıştı. 

Kutup ayılarının nesli tükeniyor: Buzullar eridikçe hasta oluyorlar

Kuzey Kutbu ısınmaya devam ettikçe bölgede yaşayan en önemli türlerden biri olan kutup ayılarının virüs ve bakterilere yakalanma riski artıyor. Dünyada sadece 26 bin kutup ayısının kaldığı belirtilen araştırmalarda türün nesli giderek azalıyor.

‘Rüyalarda buluşuruz!’

Uyumanın ve rüya görmenin temel ihtiyaçlar arasında yemek yemekten bile önce geldiğini biliyor muydunuz? Gün boyu sayısız girdiyi işleyen beynin harcadığı enerjiyi yeniden kazanabilmesi sağlıklı bir uykuya bağlı. REMSpace, önceki hafta tarihte ilk kez teknoloji aracılığıyla iki insanın rüyada iletişim kurmasını sağladı. Peki, bu ne işe yarayacak?

‘Göl canlı bir varlıktır, organları iflas ederse ölür’

Cennet ülkemizin doğal zenginliklerini teker teker kaybediyoruz. Göllerimiz de buna dahil. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği İstanbul bilim danışmanı Dr. Erol Kesici ülkemizdeki 240 gölden 186’sının kuruduğunu, kalanların da kirlilikle mücadele ettiğini anlatıyor. Bunun sebep ve sonuçlarını konuştuk.

Dünya’nın ‘hayati göstergeleri’ kritik

Biliminsanları Dünya’nın geleceği konusunda oldukça karamsar. Bir yanda ABD’de yaşanan görülmemiş büyüklükteki kasırgalar, bir yanda iklim değişiklikleri, hızla artan insan nüfusu ve tüketim... Önümüzdeki 10 yıl Dünya’nın geleceği açısından çok önemli. Önlem alınmazsa kimi toplumsal çöküşler yaşanabilir.

Her şeyden önce ‘kod’ vardı!

Tanınmış fizik profesörü Melvin Vopson yine yeni bir teoriyle gündemde. Biliminsanı İncil’deki “Her şeyden önce söz vardı” ayetinden yola çıkarak yaratılışın ‘simülasyonu çalıştıran bir kod olabileceğini’ iddia ediyor.

Karışık duyguların da bir ilmi var!

Duyguların doğası üzerine yapılan bir araştırma insanın aynı anda farklı duygular hissedebileceğini söylüyor. Karmaşık duyguların yaşandığı anlar olgunlaşmaya ve hayatı daha iyi özümsemeye imkân veriyor.

Tiryakilere müjde... Çay ve kahve kalbe faydalı

Yeni bir araştırma, kahve ve çayın kalp sağlığına olumlu etkileri olabileceğini gösterdi. Araştırmaya göre, düzenli olarak kahve ve çay tüketen kişilerde hipertansiyon, felç, diyabet ve koroner kalp hastalığı gibi kardiyometabolik rahatsızlıkların gelişme riski önemli ölçüde azalıyor.

‘Biz aynada vücuduna bakmaya utanan, çekinen kadınlarız’

Kanserle mücadele kapsamında farkındalığı arttırmak amacıyla Muş’ta 11. Uluslararası Onkoloji Günleri düzenlendi. Dünyanın birçok yerinden hastaların, iyileşen kişilerin, gönüllülerin ve sağlık profesyonellerinin katıldığı konferansı izledik. Meme kanserine yakalanan hastalarla hikâyelerini konuştuk.

Organ nakli zirvesi ilk kez İstanbul’da

Dünya Organ Nakli Derneği’nin (TTS) 30’uncu Uluslararası Kongresi, 22 Eylül’de Prof. Dr. Mehmet Haberal öncülüğünde ilk kez İstanbul’da yapılacak. İstanbul Kongre Merkezi’ndeki programa farklı ülkelerden transplantasyonda öncü biliminsanları katılacak.

‘Bir kutup ayısı bana el salladı, yardım çığlığı gibiydi’

Şebnem Coşkun 16 yıldır fotomuhabirliği yapıyor, aynı zamanda bir doğa âşığı. Çevre kirliliği canını yakan bir konu. Dalış sporcusu Şahika Ercümen’le sualtına dalıyor, denizlerin kirliliğine dikkat çekiyor. Kamerası elinde, kuzey kutbu senin, güney kutbu benim dolaşıyor, yaşamı fotoğraflıyor. Ödüllü fotoğrafçıyla buluştuk ve tutkusunu konuştuk.

‘Boncuklu Tarla’nın takıları ‘piercing’ çıktı

Boncuklu Tarla arkeolojik alanında yapılan kazılarda bulunan Neolitik döneme ait çok sayıda takının, kulak ve dudaklara takılan piercing olduğu belirlendi.

Okyanusun dibinde kara oksijen var: 4 bin metre derinlikte keşfedildi

Biliminsanları, Pasifik Okyanusu’nun dibindeki zifiri karanlıkta, patates şeklindeki tuhaf metal topaklar tarafından oksijen üretildiğini keşfetti.

Uludağ’da gökyüzü şöleni

TÜBİTAK’ın her yaştan gökyüzü meraklısını buluşturduğu Gökyüzü Gözlem Etkinliği için başvurular başladı. Astronomi meraklıları 9-11 Ağustos’ta Bursa Uludağ’da bir araya gelecek.

Ömür gerçekten ‘su gibi’ akıp geçiyormuş

Kavurucu sıcaklarla baş etmeye çalıştığımız bugünlerde su elementinin kıymetini çok daha iyi anlıyoruz. Sıcaktan hareket etmeye pek mecalimiz kalmadığı anlarda zaman sanki iyice yavaşlamış gibi hissediliyor. İşin aslı, hareketsizlik zamanı yavaşlatsa da ömrün daha hızlı geçmesine sebep oluyormuş. Bu hafta, hayatın akıp gitmesine neden olan ilgi çekici bir keşfin yanı sıra suyla ilişkili bilimsel gelişmeleri sizler için derledim. Okurken ferahlık vermesini diliyorum…

Eğitim gönüllere dokunmaktır -1-

Evrenin yaratılışındaki hakikatlerden biri de zıtların bir arada bulunmasıdır. İnsanoğlu mahluklar arasında en mütekamil (olgun) olanıdır. Ünlü şairimiz Şeyh Galip, “Hoşça bak zatına kim zübde-i alemsin sen. Merdum-i dide ekvan olan ademsin sen” diye boşuna dememiş.

‘Orman yangınlarının sebebi insandır’

Dünyanın her yerinde biliminsanları iklim krizi nedeniyle felaketler çağına girdiğimizi söylüyor. Orman yangınları da bunun bir sonucu... İklim krizini bahane edip insan etkeni azımsanmasın çünkü ilk kıvılcım yüzde 90 insan elinden çıkıyor. Bu konuda sorumluluğu üstlenmemizin vakti geldi. Orman yangınlarının önüne geçebilmek için hangi önlemleri alabileceğimizi uzmanlara sorduk.

Mars’a en uygun bitki: Çöl yosunu

Araştırmacılar Mars’ta yetişebilecek bir bitki keşfetti.

Başkanlar açıklasın! Uzaylılar var mı?

Dünya dışı bilinçli ve zeki varlıklar geçmişte küçük zümrelerin ilgi alanındayken şimdilerde herkesin öğrenmek istediği bir fenomene dönüşüyor. Öyle ki ABD’de 5 Kasım’da gerçekleşecek seçimler öncesinde ‘UFO’lar artık açıklansın’ mottosu yine gündemde.

Hayır biri bizi anmıyor, başka sebepleri olabilir

Ortamda ses yokken tiz bir ıslık duyabiliriz. Böyle durumlarda genelde “Kulağım çınladı, biri beni anıyor” der ve kafamızın içinden gelen hayali sesi anlamlandırmaya çalışırız. Bir hastalığın habercisi olması muhtemel kulak çınlamasını sorduğumuz uzmanlara göre kulağımıza fısıldanan tiroit, depresyon ya da kansızlık bile olabilir.

Kronik ‘zaman bükücüler’ ve onlarla baş etme yöntemleri

Uyanamamıştır, sular kesilmiştir, elektrikler gitmiştir, çok trafik vardır, ya kendisi hastalanmıştır ya da bir yakını… Bu bahaneleri yakınımızdaki bir arkadaştan, kardeşten veya eşten duyuyoruz, sinirleniyoruz. Fakat uzmanlar sürekli geç kalanların depresyon, dikkat bozukluğu gibi bazı sorunları olabileceğini söylüyor.

Hücreler işini biliyor

Canlılığın ilk ortaya çıktığı milyonlarca yıl öncesinin en ilkel ortamından şimdiki en gelişmiş canlı türlerine kadar evrilen yaşamın en küçük birimi hücreler. Farklı düşünen biliminsanları, hücreleri emir uygulayan pasif robotlar gibi görmeyi bırakmamız gerektiğini; aksine, bedenimizi oluşturan 37 trilyon hücrenin her birinin kendi bilinci olduğu fikrini savunuyorlar.