Yalçın Bayer

Kenevir bitkisi ve üretiminin ‘keşfi’, 4 Mayıs 2018 yılında Samsun Vezirköprü’de kenevir ekimi ile ilgili törenle gündeme girmişti  bizce. Kenevir konusunda birçok toplantıya katıldık, bu tarımın ekonomimizi nereye götüreceği konusunda birçok yazı yazdık. Belki bugüne kadar bu tür yazıların sayısı 50’yi bulmuştur.

Bu konuya öncülük edenler; eski milletvekili, mühendis Yalçın Koçak ve bu konuda adeta ‘uzman’ olan gazeteci Abdurrahman Dilipak, kenevir konusunda kitap yazan Dr. Erdem Ulaş, Samsun’daki Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Kastamonu ve Aydın üniversiteleri ile Ege Üniversitesi’dir.

ASAM Vakfı da Kenevir Enstitüsü’ne kucak açtı; çalışmaları yönlendirdiğini vurgulamamız gerekiyor. Anadolu topraklarının ‘unutturulan’ kadim bitkisi olan, ön Türkler (İskitler, Pelasglar, Sakalar) zamanından mezar kazılarında da bulunan 8000 yıllık ‘mucize bitki’nin tarımının, daralan ve çıkmazlar içerisine giren bugünün Türkiye ekonomisini bu dar boğazdan çıkaracak en stratejik projeyi başlatmanın öncüsü olacak bu işin 5’nci yılına girdik dün.

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçmişte yaptığı gibi, kenevir konusunda ‘endüstriyel kenevir yetiştiriciliği’ üzerinde kimi özendirici önerilerde bulunsaydı keşke bu ekim döneminde. Çünkü kendisi ‘vites değiştirmedikçe’ vites yükselmiyor.

Enstitü Başkanı Erdem Ulaş, 2017 yılında yazdığı kitabında ve projede belirttiği gibi, hedefin 2030 yılına kadar 100 milyar dolar ihracat ve ölçek ekonomisinde kenevir olduğunu anlatıyor. Cumhurbaşkanından engellerin bir an önce kaldırılmasını istiyor.

Bu arada Tarım Bakanlığı’nın yetersiz olsa da gösterdiği çabaları ve kenevirden ürettiği kuş yemlerini dünyaya ihraç eden bülbül başta olmak üzere ötücü kuşların ‘Kenevirci Dede’si Baykal Güner’i anımsatmazsak olmaz. Onun jandarma, polis ve gümrük idaresi ile yaptığı mücadele unutulmaz.

Şunu bilelim, kenevirin her şeyine muhtacız. Köküne, yaprağına, lifine, gövdesine, tohumuna varıncaya kadar. THC’sine, CBD’sine de. Dilipak ‘Acil eylem planı’ vurgulaması yaparken, kanun değişikliğinin şart olduğunu söylüyor.

AMACIMIZ İLK 3’E GİRMEK

ASAM Kendir Enstitüsü Başkanı Dr.

Alman TV kanalı Deutsche Welle’nin haberine göre, Almanya’nın 1897’de İngiliz askerlerince yağmalanmış olup sonradan kendi ellerine geçen Benin bronz heykellerini anayurtları Nijerya’ya geri vermeyi kabul etmesi üzerine; eski Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk, 1878’de Bergama’dan Berlin’e taşınan ve orada yeniden kurulan, halen Bergama Müzesi’nde (Pergamonmuseum) özel bir salonda sergilenen Zeus Sunağı’nın Türkiye’ye iadesi konusunda bir öneri yaptı:

“Zeus Sunağı, milattan önce 2. yüzyılda Bergama Kralı II. Eumenes’in Galatlar’a karşı kazandığı zafer anısına yaptırılmış; Zeus ve Athena’ya adanmış bir anıttır. Bergama Sunağı ve yörenin eski adıyla Pergamon Sunağı olarak da anılır. 1878’de bölgede yol inşaatında çalışan Alman mühendis Karl Human tarafından keşfedilen ve onun yaptığı kazı sonucunda toprak altındaki parçaları da ortaya çıkarılan Zeus Sunağı, Osmanlı hükümetinin izniyle, kaidesi dışında bütün parçalarıyla sökülerek Berlin’e taşınmış ve orada yeniden kurulmuştur. Helenistik dönem mimarisinin en görkemli anıtlarından biri olan Zeus Sunağı, halen Berlin’de anayurdunun eski adı verilen Pergamonmuseum’da özel bir salonda sergilenmektedir. Türkiye’deki Bergama Müzesi’nde ise sadece bir maketi bulunmaktadır. Zeus Sunağı’nın geri alınarak eski yerine konulması amacıyla Bergamalılar tarafından yapılan bir girişimden sonuç alınamamıştır.

Türkiye bu tür eserlerin geri alınması için çeşitli girişimlerde bulunmaktadır. Aynı girişim, Devlet olarak Zeus Sunağı’nın iadesi konusunda da yapılmalıdır.

Altını ve üstünü bir araya getirecek şekilde Türkiye’ye iade edilmesi kabul edildiği takdirde, yerine günümüz teknolojisiyle üretilmesi sorun olmayacak bir ikizi de konulabilir. Almanya ile dostluk ilişkileri çerçevesinde iadesi isteminde bulunmakta yarar vardır.”

GÜNÜN SÖZÜ

“POLİSİYE roman uygarlığın yüzüne bir lunapark aynası tutar. Aynadan uygarlığa bakan, kendi canavarlaşmış halinin karikatürüdür.” (Siegfried Kracauer)

İKİ BAKANLIKTAN KREŞLERE FARKLI UYGULAMA

TAM kapanma döneminde sadece kısıtlamalardan muaf olan ailelerin çocukları için kreşlerin açık olacağı açıklandı.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı 2 bin 310 özel kreş ve gündüz bakımevleri ile özel çocuk kulüpleri faaliyetlerine devam edebilecek.

Her gün yeni bir gelişme ile yarın ne olacağı kestirilemeyen turizmde iş ‘falcı’lara kaldı.

2021 yılında gelecek ziyaretçi, elde edilecek gelir, aşı pasaportu, kısıtlamaların gevşetilmesi, yasaklanan yurtdışı seyahatlerin ne zaman hangi koşullarla nasıl açılacağı gibi seyahat endüstrisinin görünen, konuşulan ve haklı olarak ivedi çözüm bekleyen güncel sorunları söz konusu. Ama pandemi ile birlikte her alanda olduğundan farklı olarak seyahat endüstrisini temelden değiştirecek bir sürece girildi.

Başında Fehmi Köfteoğlu’nun olduğu turizmgazetesi.com’da yer alan habere göre seyahat sigortası alanında faaliyet gösteren Allianz Partners, Fütürolog (Gelecekbilimci) Ray Hammond’dan pandemi sonrası seyahat endüstrisinin nasıl olacağına ilişkin bir rapor hazırlamasını istedi.

Wellington Üniversitesi’nde doçent olan, ‘Yarının Turizmi’ kitabının yazarı, seyahat konusunda uzmanlaşmış dünyanın tek fütüroloğu Ian Yeoman da bu kapsamda çalışma yapıyor.

GELECEĞİN TURİSTİ

Ian Yeoman, yaptığı çalışma ile sektörün, geleceğin turisti ile tanışacağını söylüyor. Pandemi sonrası seyahat endüstrisinin ne olabileceğine ilişkin Fütürist Dr. Patrick Dixon da bir çalışma yapıyor. Konusu pandemi enternasyonalizmi. “100 yıldır tartışılan ve kimilerine göre ütopya olan Karl Marx’ın enternasyonalizmi pandemi ile gerçekleşti” diyor.

Seyahat endüstrisi ile ilgili çalışmalar yapan uzmanlar, pandeminin her gün yeni bir gelişmeyi beraberinde getirdiğini, gelecek bir yana yarın ne olacağının bile kestirilemediğini belirterek, fütürologları esprili biçimde ‘Falcı’ olarak tanımlıyor ve “Seyahat endüstrisinin geleceği falcılara kaldı” diyorlar.

GÜNÜN SÖZÜ

“Hükümet tam kapanma kararı aldı. Ancak uygulamayı 3 gün sonra başlattı. Peki ne oldu, salgının yoğun olduğu illerden,

CHP Ordu Milletvekili Dr. Mustafa Adıgüzel koronavirüs aşısı konusunda bazı uyarılarda bulundu. “Türkiye’de salgın başlangıçtan beri en yüksek seviyeleri yaşıyor. Rekor üstüne rekor kırılıyor. Dünya nüfusunun yüzde 1’inin olduğu ülkemizde tüm dünyadaki yeni günlük Covidli sayısının yüzde 8-10’u var. Günlük vaka sayısında dünyada 2’nci, bazen 4’üncü sıradayız. Ama ilk 4’teki ABD, Brezilya ve Hindistan nüfusları bizden kat kat yüksek olduğu için nüfusa orantılı olarak aynı tablo düzenlendiğinde 1’inciyiz. Sayın Erdoğan bu tablonun neyi ile övünüyor? Aynı evden 2-3 cenaze aynı günlerde çıkıyor.

Vefatların daha yüksek olduğunun bilgisi var. Önceki gün sadece 207 cenaze İstanbul’da vardı. Ankara’da 1 Nisan’da 8 cenaze varken, dün üçe katlandı. 22. İzmir’de vefat sayısı 10 iken, dün 32 oldu. Sağlık Bakanlığı verisine göre 13.800 vakanın olduğu gün İstanbul’da 207 cenaze vardı. İstanbul için ölüm oranı yüzde 1,5. Bu 60.000 vakada 900 cenaze demektir. İstanbul’da pandeminin başından beri görülen toplam vefat sayısı 23.893 (2020 yılı: 17.676, Ocak 2021: 1625, Şubat 2021: 730, Mart 2021: 1347, Nisan 2021 (şu ana kadar): 2515). İstanbul’da 15 milyon insanımız var. 83 milyona projeksiyon yaparsanız 132 bin, yani açıklananın tam üç katı. Bunların sadece test pozitif ölümler olduğunu da belirtmek isterim. En kötüsü de şu ki bu ölümleri kanıksadık. Doğal kabul ediyoruz. Bunlar doğal ölümler değil, önlenebilir ölümler ve dahi bunlar cinayet, faili belli cinayet.

VİRÜS FİNK ATIYOR

2 doz aşıyı yaptırıp hasta olanlar var, ölenler var, sorduk cevap gelmedi. Sağlık Bakanı’na sorduğum 34 pandemi önergesindeki 154 sorunun bir tanesine bile cevap gelmedi. 2. defa Covid’le karşılaşan çok sayıda insan var. Toplumsal teması engelleyemiyoruz. Virüs 2. turu atıyor.

Koronavirüs ülkemizde fink atıyor. Tamam ülkeyi yönetenler farkında değil ama üzülerek ifade edeyim ki dünya da farkında değil. Şu anda 4-5 mutasyon geçirmiş bir virüsün ilk haline karşı üretilmiş aşı ile ancak yüzde 10 aşılama sağladık. Bu aşılanmayı sene sonuna bitirebilsek bile artık bu aşının tanımadığı yepyeni bir virüs ortada olacak. Bu sadece Sinovac değil BioNTec için de öyle. Hatta şu anda yerli aşıda en torpilli önde giden Kayseri aşısı da. Yerli aşı üretime girdiği anda etkisi hiç olmayacak, bir mutant virüs ile hastalanıyor olacağız. Halbuki ülkemizde, en son görülen virüs formuna karşı bir aşıyı yeteri kadar 1 ayda üretebilecek bir alt yapıyı kurabiliriz.” Konuyu biraz daha açmasını söylüyoruz. “Yeni virüsler aşılar ve testlerden kaçabiliyorlar; şekil de değiştirebiliyorlar. Yani virüse karşı yapılan aşıların etkisi güçlü olur diyemeyeceğiz, yeni virüslere karşı yeni aşı üretilmesi gerekiyor” diyor.

GÜNÜN SÖZÜ

“İÇKİ diyorsanız, hem devlet kaybediyor, hem insanlar evlerinde kimyagerliği öğrenmek zorunda kalıyor.

Biliyor musunuz, tam kapamada alkol satanlar bana sitem ediyorlar, ben ne yapayım şimdi!”

TESK Başkanı

CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel “Bu yıl fındığın altın yılı olacak. Diğer üretici ülkelerden İtalya’da don nedeniyle fazla fındık üretimi beklenmiyor” açıklamasını yaptı.

Adıgüzel “Üreticinin umutları da yeşerdi ve emeğinin hakkını alacağı günleri bekliyor. Azerbaycan ve Gürcistan’daki az miktardaki üretim de ancak kendi bölgesine yetecek kadar. Ülkemizde hem tozlaşma dönemindeki zarar hem ardından üst üste gelen zirai don yüzde 30-50 üretim azalmasına yol açacak. Bu nedenle TMO daha önce alım için 30 Nisan’a kadar belirlediği süreyi uzatmasını istedi. Ayrıca, fındığın fiyatının 25 TL’ye revize edilmesi gerekiyor” diye konuştu.

Milletvekili ayrıca, Türkiye’de bal üretiminde ikinci sırada olan Ordu’ya iktidarın yerli bal üretiminin teşvik edilmesini isteyerek “Arının olmadığı yerde tarım da olmaz. Vatandaş sahte balı anlayamaz. Devletin kontrol etmesi lazım. Arıya sinek gözüyle bakılmamalıdır” dedi.

GÜNÜN SÖZÜ

“HİÇBİR güç aziz Türk milletine soykırımcı iftirası atamaz. 24 Nisan günü, geçmişimizi soykırım yapmakla itham eden konuşmanızı size aynen iade ediyoruz. Gayet açıktır; yetkili bir mahkemenin ‘soykırım’ suçunun işlendiğine dair bir kararı yoksa soykırım da yoktur!”

Cumhuriyet Kadınları Derneği Başkanı Prof. Dr. Tülin OYGÜR

KURAKLIĞI CİDDİYE ALMIYORUZ

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, kuraklık nedeniyle risk altında olan ürünleri ve yaşanacak rekolte kayıplarını Tarım ve Orman Bakanlığı’na yönelttiği soru önergesiyle TBMM gündemine taşıdı.

Gürer,

Tüm Emekliler Sendikası Kadıköy, Beykoz/Şile, Ümraniye/Ataşehir, Esenyurt, Boğazköy/Bahçeşehir, Avcılar, Üsküdar, İstanbul 2. Bölge temsilciliği ve şubeleri bir açıklama yaparak sendikalarının kapatılmak istenmesine karşı çıkarak, bugün 12.00’de Kadıköy Rıhtım’da, 30 Nisan’da da Ankara’da sorunlarını açıklayacaklarını duyurdular.

Sıkıntı, Emekli Sendikaları’nın 30 Nisan’da kapatılmak istenmesinden doğuyor. Neden mi? Yasalarda, “emekliler sendika kurabilir” hükmü yokmuş. Yalnız işverenler ve çalışanlar sendika kurabiliyormuş. Yasa yapmak sizin göreviniz değil mi? Çıkarın yasanızı o zaman.

Yasalarda, ‘emekliler sendika kuramaz’ hükmü de yok. Dört ayrı uluslararası sözleşmede imzanız var. ‘Herkes sendika kurabilir, sendikalara üye olabilir’ diye. Üstelik, Anayasa’nın 90. maddesi, anlaşmazlık durumunda, ‘uluslararası sözleşmeler geçerlidir’ diyor. 30 Nisan’da, Ankara İstinaf Mahkemesi’nde duruşma var. Daha, iki ay öncesinde bu mahkeme, oybirliği ile, “emekliler sendika kurabilir” kararı vermişti. Yargıtay bu kararı bozdu. Dosyayı yeniden İstinaf Mahkemesi’ne gönderdi. Şimdi, İstinaf Mahkemesi üyeleri, ya kararlarında direnecekler; ya da, Yargıtay’ın bu kararına boyun eğecekler.

Emeklilerin tepkisi şöyle: “Sorunlarımızla ancak örgütlü olursak baş edebiliriz. Emeklilere verilen yüzde 7-8’lik zam, bir ay içinde eridi. Tüketim zamları, yüzde 50’lerde seyrediyor. 65 yaş üzerine getirilen yasaklar, bizleri çileden çıkardı. 27 Nisan’da 115 şube ve temsilcilerimizle eşzamanlı olarak meydanlarda olacağız. Kapıdan kovsanız bacadan gireceğiz. Çünkü biz 13.5 milyon emekliyiz. Ardımızda, 5.5 milyon da EYT’li arkadaşlarımız var.”

En acısı da emekli olacakların tazminatlarının fona devrilecek olması!

GÜNÜN SÖZÜ
Biden suçludur

“ÖNCELİKLE bilinmelidir ki; soykırım, uluslararası hukukça suç olarak kabul edilen ve cezası (varlığı) Uluslararası Yargı Kararı ile hüküm altına alınan uluslararası hukuksal bir konudur. Biden! Türk halkına karşı insanlık suçu işlemiştir. Soykırım konusunda ancak yargı karar verir.”

Av. Sedat VURAL

Türkiye dün de başka bir konu ile dalgalandı, kripto para dolandırıcılığı iddiasıyla. Haberler sabahtan itibaren köy kahvesindeki vatandaştan şehirdeki bankacıya kadar büyük bir kitlenin gündemine oturdu. Thodex’e para yatıran 390 bin kişinin mağdur olduğu belirtilirken, böyle bir soygunu önleyecek tedbirler neden alınmamıştı?

CHP Antalya milletvekili Çetin Osman Budak’ın, ‘Blockchain teknolojisi’ne ilişkin daha önce verdiği bir önergeyi hatırladık. Budak bu önergeyi 27 Aralık 2019 tarihinde sunarak Meclis araştırması istemişti. Önergesinde şöyle diyordu:

Türkiye’nin Blockchain teknolojisinde riskleri görüp fırsatları yakalaması için proaktif bir tutum alması gerekir. Bu teknolojinin popüler yansıması olan kripto paralar, buzdağının görünen yüzüdür. Blokzincir teknolojisi dünyanın geleceğini şekillendirmeye doğru gidiyor. Bu yeni paradigma karşısında ülkemiz bu alanda geleceğe dönük kapsamlı çalışmalar yapmalı ve güçlü adımlar atmalıdır.

Kripto paralar, Blokzincirin bütünü dikkate alındığında popüler bir ayrıntıdan ibarettir. Şu anda bile bankacılık ve e-ticaret işlemlerine giren bu teknoloji; tapu devirleri, ödeme sistemleri, değerli taşlar, telif hakları, e-devlet sistemleri, sağlık hizmetleri, gümrükleme, e-oylama, yerel ve genel seçimler, deniz lojistiği dahil birçok alanda yeni bir güvenlik altyapısı oluşturma potansiyeline sahiptir.

Budak’a önergesini sorduk. Blockchain’deki kripto para miktarının, 19 ülke dışındaki tüm dünya ülkelerinin milli gelirlerini aştığını vurgulayan Budak şöyle diyor: “2018’deki zirve değerinde kripto para miktarı, dünya dolar rezervinin yüzde 7’si, Euro rezervinin yüzde 39’u ve altın rezervinin yüzde 10’u kadardır. Bütün bu etkisine karşın kripto para sistemi, Blokzincir sisteminin küçük bir parçasıdır. Global dünyanın yeni bir güvenlik mekanizması olarak gelişen bu teknoloji, dünyadaki ticaret sistemini yeniden şekillendirme potansiyeline sahiptir. Ama riskleri de beraberinde getirmektedir.

HUKUKİ ALTYAPI KURULMALI

Dünya ekonomisinde önemli yer tutan ülkeler bu gelişmeler karşısında harekete geçmiştir. Japonya’da yapılan G20 zirvesinde finansal liderler kripto para birimlerine ilişkin risklerin daha iyi incelenmesini ve gerekirse çok taraflı önlemler alınmasını kararlaştırmıştır. Vergi kaçakçılığı, kara para aklama, terörizmin finansmanı ve yatırımcıların korunması açısından hükümetler ve parlamentolar bu konuda proaktif tutum almalıdır.”

“Blokzincire dönük teknolojik ve hukuki altyapının geliştirilmesi, bu alanda insan kaynakları yönetiminin oluşturulması, araştırma-geliştirme altyapısının kurulması, fikri ve sınai haklar özelinde Blokzincir teknolojisinin kullanım alanlarının belirlenmesi, yazılım geliştirme başta olmak üzere fırsatlar ve risklerin ortaya çıkarılması, kamu, birlikler ve özel şirketlerin Blokzinciri stratejisine referans oluşturması, ulusal kurumlarımızın bu alanda küresel rekabete hazırlanması amacıyla bir Meclis Araştırması açılması gerekli görülmektedir.”

Budak,

Bugün yine muzdan söz etmek istiyoruz. Neden diye sorarsanız, iş vahim bir hal alıyor. Hesap kitap yapılmadan ilgili-ilgisiz yerlerde bu kadar muz ekilirse bundan para kazanılmaz tabii ki. Antalya Ticaret Borsası, Antalya Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Antalya Tarım Konseyi’nin işbirliğinde düzenlenen ve 6 gün devam eden Muz E-Çalıştayı’nda 10 oturumda 5 yabancı uzmanın bildirisi yer aldı. 48 bildirinin sunulduğu çalıştayın sonunda değerlendirme raporuyla sonuç bildirgesi açıklandı. Hiç de parlak şeyler anlatılmıyor.

Bilinen en eski meyvelerden biri olan muzun dünyada 135 ülkede üretildiği belirtilen raporda, üretim miktarı olarak buğday, mısır ve pirincin ardından 4’üncü sırada olduğu, meyveler arasında ise birinci sırada olduğu kaydedildi. Rapora göre, muz dünya bitkisel ürünler ticaretinde ilk sıralarda yer alırken, birçok ülkenin de temel ihraç ürünü. Dünya nüfusundaki artış, kişi başına düşen gelirin artışı, muzun B6, C vitamini, potasyum ve proteince zengin olması gibi nedenlerle muz ticaretinin sürekli artış eğiliminde olduğu belirtilen raporda, dünya muz üretiminin 2019 yılında 116.8 milyon tona ulaştığı, FAO’ya göre muz üretiminin 2029 yılında 132.6 milyon tona ulaşacağının öngörüldüğü kaydedildi. Rapora göre, Hindistan muz üretiminde 2019 yılında 30.5 milyon ton üretimle dünyada yüzde 26 payla ilk sırada yer alıyor ve muz ticaretinin ihracat değeri 13.5 milyar dolar. Dünyada muz ithalatı yapan ülkelerin başında ABD, Çin, Belçika ve Hollanda geliyor.

ÇORAKLAŞMA TEHLİKESİ

Raporda Türkiye’de muz üretimi ve ticaretinin durumu şöyle özetleniyor:

Türkiye’nin ekvatora en uzak muz üretilen ülke olduğu belirtilen raporda, Türkiye’de 111 bin 544 dekar alanda 728 bin ton muz üretildiği kaydedildi. Türkiye’de kişi başı muz tüketimi 7 kilo. Muz üretim alanı son 5 yılda yaklaşık 2 kat artarken, verim 0.4 kat ve üretim miktarı ise 2.5 kat arttı. Örtü altı muz üretimi ise 3.5 kat artış gösterdi.

Hatay, Manisa, Mersin’de de muz üretimi yapılmaya başlandı. Antalya’da 51 bin dekar alanda 297 bin ton muz üretildi. Örtü altı muz üretiminin yüzde 29’una sahip Antalya’da toplam tarım alanlarının yüzde 10’unda muz üretiliyor. Manavgat ise en yüksek muz yatırımının yapıldığı ilçe.”

CİDDİ UYARILAR

Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır ve Antalya Tarım ve Orman Müdürü Gökhan Karaca, yatırımcı ilgisi artan muzun geleceğiyle ilgili çalıştayda önemli tespit ve uyarılarda bulunulduğunu açıkladılar.

Türkiye’de muz üretim maliyeti diğer ülkelere kıyasla daha yüksektir. Muz yüksek gümrük vergi oranları ile korunmaktadır. Muzda koruma olmadığında üretim ithal muz ile rekabet edemeyecektir. İthalat yurtiçi üretimi olumsuz etkilemektedir. Muz üretiminde