×
Rapor, terör örgütleri DEAŞ ve El Kaide ile mücadele konusunda BM Güvenlik Konseyi’nden çıkan kararlarının öngördüğü yaptırım mekanizması doğrultusunda hazırlanmış. Söz konusu kararlarda, BMGK’ya bağlı “Yaptırım Komitesi” çerçevesinde oluşturulacak teknik bir grubun, DEAŞ ve El Kaide’nin küresel düzeyde yarattığı tehdidinin ve uygulanan yaptırımların etki derecesini yakından izlemesi ve raporlaması öngörülüyor.
Raporlamayı yapmak üzere de “Analitik Destek ve Yaptırım İzleme Ekibi” diye adlandırılan bir çalışma grubu görev yapıyor. Bu BM ekibi, yılda iki kez hazırladığı raporları BM Güvenlik Konseyi’ne sunuyor. Bu raporlar BMGK belgesi olarak yayımlandığı için önem taşıyor.
TÜRKİYE’YE YAKINLIĞI İDLİB’İ HEDEF NOKTA YAPIYOR
Bu raporların sonuncusu 3 Şubat tarihinde yayımlandı ve 2020 yılının ikinci yarısını kapsıyor. Rapordaki temel saptama, Irak ve Suriye’nin DEAŞ açısından ana alan olma özelliğini koruduğunun belirtilmesi. Bu saptamanın hemen ardından El Kaide’ye bağlı örgütlerin bulunduğu İdlib’in de bir “kaygı kaynağı” oluşturduğu vurgulanıyor.
Önce DEAŞ’la başlayalım. Raporda, bu örgütün Irak ve Suriye’deki aktif savaşçılarının sayısı 10 bin dolayında gösteriliyor. Çoğunluğun Irak’ta bulunduğu kaydediliyor. Suriye’deki DEAŞ unsurları büyük ölçüde Deyrizor çölünde üsleniyor. Bununla birlikte, İdlib de DEAŞ açısından sınırlı bir “güvenli bölge” olarak önem taşıyor, rapora göre.
Raporda, İdlib’de El Kaide uzantısı Heyet Tahrir eş Şam (HTŞ) ile DEAŞ arasındaki çatışma durumuna da dikkat çekiliyor. Nitekim, İdlib’de HTŞ’nin DEAŞ savaşçılarını sürekli bir şekilde tutukladığı belirtiliyor. Buna rağmen, rapora göre, bazı DEAŞ liderleri İdlib’de kalmayı sürdürüyorlar. İdlib’in DEAŞ’lılar için çekim alanı olmasının bir nedeni de şöyle açıklanıyor metinde: “İdlib, pek çok eski DEAŞ savaşçısı ve aileleri için Türkiye’ye en emniyetli giriş kapısı olarak görülen bir hedef noktadır.”
HTŞ’NİN SÖZDE ‘KURTULUŞ HÜKÜMETİ’
HTŞ, BM Güvenlik Konseyi’nin terör örgütleri listesinde yer alan, El Kaide’nin Suriye kolu olarak kurulan El Nusra’nın uzantısı görüldüğü için 2018 yılından bu yana BM listesinde yer alıyor. BM tarafından El Kaide bağlantılı terör örgütü kabul edildiğinden, HTŞ, raporda bir hayli yakından büyüteç altına yatırılıyor.
Tartışmanın birinci ekseni, önceki yazılarımızda değerlendirdiğimiz üzere, FETÖ bağlantılarından şüphe edilen bir asker hakkında adli makamlar tarafından yürütülen soruşturma sürecinin “kovuşturmaya yer olmadığına dair bir karar”la kapanabilmesidir. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 2019 yılında bu bağlantıyı tespit edemezken, geçen kasım ayı başında MİT’in uyarı yazısıyla başlayan bir süreçte yeniden soruşturma açıldığında, FETÖ bağlantıları bu kez delilleriyle ortaya konabilmiştir. İşin bu kısmı meselenin yargıyı ve istihbarat birimlerini ilgilendiren boyutudur.
Bu konudaki tartışmanın ikinci ekseni ise YAŞ’ı ilgilendiriyor. FETÖ soruşturmasının öznesi olmuş bir askerin nasıl olup da YAŞ’ta terfi aldığı sorusu vatandaşların zihinlerini karıştırıyor. Bu soruya verilen yanıt, savcılıktan hakkında çıkan -kovuşturmaya yer yok- kararıdır. Hukuk ölçüleri içinde hareket edilecekse bu kararın esas alınması gerektiği vurgulanıyor.
Ancak böyle de olsa, terfi ettirilen kişinin sonradan FETÖ’cü olduğunun ortaya çıkması YAŞ’ta kullanılmış olan tercihin isabet derecesinin kamuoyunun gözünde kaçınılmaz olarak sorgulanmasına yol açmıştır.
YAŞ’TA ÇOĞUNLUK ARTIK SİVİL KANATTA
Bütün bu tartışma bizi 23 Temmuz 2020 tarihinde yapılan son YAŞ toplantısına götürüyor. Anadolu Ajansı’nın aynı gün geçtiği habere göre YAŞ şöyle cereyan etmiş: YAŞ üyeleri önce Anıtkabir’i ziyaret etmişler. Ardından YAŞ toplantısı Erdoğan’ın başkanlığında Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde saat 12.15’te başlamış ve 45 dakika sürmüş. Ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan YAŞ üyelerine bir öğle yemeği vermiş. Haberde yemeğin bir saat sürdüğü belirtiliyor.
Aynı gün AA’nın geçtiği bir diğer haberin fotoğrafında Cumhurbaşkanı Erdoğan YAŞ kararlarını imzalarken görülüyor. O sırada Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler masada Cumhurbaşkanı’nın iki tarafında oturmuşlar.
Yeni sistemde YAŞ’ın 12 üyesi var. Bunlardan sekizi sivil kanattan geliyor. Başkanlığı da yapan Cumhurbaşkanı’nın yanı sıra Cumhurbaşkanı Yardımcısı ile Milli Savunma, Dışişleri, Adalet, İçişleri, Hazine ve Milli Eğitim bakanları sivil kanattaki diğer üyeler. Asker kanatta ise Genelkurmay Başkanı’nın yanı sıra Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları yer alıyor.
45 DAKİKADA 68 TERFİ GÖRÜŞÜLEBİLİR Mİ?
Bu yazılar sırasıyla “Kod adı ‘Servet’in örgüt abilerinin gözetiminde generalliğe uzanan öyküsü”, “FETÖ’cü general bilmecesinde bakın hangi bağlantılarla karşılaştım”, “Resmi Gazete’de FETÖ’cü generalle ilgili dikkat çekici ayrıntı” başlıklarını taşıyordu.
Tam bu sırada Kuzey Irak’a düzenlenen “Gara harekâtı” gibi başka önemli konuların gündemde ön plana çıkması bu konuyu bir süre için geriye atmama neden oldu. Bugün dosyanın daha önce de değindiğim bir boyutuna biraz daha detaylı bir şekilde bakmak istiyorum.
ASLINDA DEVLETİN RADARLARINA GİRMİŞTİ
Bunu yaparken önce ana saptamayı bir kez daha tekrarlamamız gerekiyor. Karşımızdaki mesele, organik bir FETÖ’cünün lise yıllarından itibaren “örgüt abileri”nin kontrolü altında seyreden ve generallik rütbesine kadar çıkan yükselişinin öyküsüdür. Bu meselenin en düşündürücü kısmı, öykünün 15 Temmuz 2016 darbe girişiminden sonra da bir YAŞ terfisiyle devam edebilmiş olmasıdır.
İşin kafa karıştırıcı tarafı şurada: Aslında Atasoy devletin radarlarından kaçabilmiş biri de değil. Bangladeş’te askeri ataşeyken 15 Temmuz kalkışmasından sonra Kasım 2016’da merkeze alınan Atasoy, hakkındaki iddialar nedeniyle ciddi bir soruşturmanın da öznesi olmuş, hatta 2017 yılında gözaltına alınıp, pasaportuna da el konulmuştur.
Gelgelelim, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 2017’den itibaren yürütülen “Askeri Ataşeler Soruşturması” sonunda kendisi hakkında 1 Nisan 2019 tarihinde “Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar” verilmiştir.
Zaten 23 Temmuz 2020 tarihinde düzenlenen YAŞ’ta terfi alıp general olmasının önünü açan da Savcılığın bu kararıyla aklanması olmuştur.
2019’daki bu kararın isabet derecesi üzerinde biraz durmamız gerekiyor.
Günün rutini içindeki en önemli olay sabah başlayacak olan Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in başkanlık edeceği Milli Güvenlik Kurulu toplantısıydı.
Saat 10.00 suları gibi olmalı. Birden Başbakan Bülent Ecevit’in Milli Güvenlik Kurulu’nu terk ederek Başbakanlığa döndüğü haberi geldi. Başbakan’ın MGK toplantısından ayrılması olağanüstü bir duruma işaret ediyordu. Bir krizin patlak verdiği belliydi.
Çok fazla beklemek gerekmedi ne olduğunu anlamamız için. Ecevit, saat 11.05’te Başbakanlık’ta bir basın toplantısı düzenleyerek “Bugün son derece üzücü bir olay oldu” diye söze girdi. “MGK toplantısının açılışında kamu görevlilerinin önünde sayın Cumhurbaşkanı son derece terbiye dışı bir üslupla bana ağır ithamlarda bulundu. Devlet geleneklerimizde yeri olmayan, eşi görülmedik bir davranışta bulundu” dedikten sonra ekledi:
“Ya kendisine aynı üslup içinde yanıtta bulunacaktım veya terk etmek zorunda kalacaktım. Onun için toplantıdan çıkmayı tercih ettim. Tabii ciddi bir krizdi bu...”
*
Krizin perde arkasını anlamak için o günkü Hürriyet’in dokuz sütun manşetten verdiği “Çankaya Baskını” haberini de hatırlamamız gerekiyor. Buna göre, Cumhurbaşkanı Sezer, kamu bankalarını denetlemek üzere kendisine bağlı Devlet Denetleme Kurulu’nu devreye sokmuş, kurulun müfettişlerini bu bankalara göndermişti.
Hükümetin, Zekeriya Temizel’in başında bulunduğu Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu (BDDK) bu konuda zaten yetkili olduğu görüşünden hareketle, Sezer’in hamlesinden rahatsızlık duyduğu Ankara’da bir sır değildi.
Ayrıca, ocak ayında savcı
Anadolu Ajansı’nın Akar ve Orgeneral Güler’in Şırnak’taki harekât merkezinden yaptıkları açıklamalara ilişkin verdiği görüntülü haber 14 Şubat Pazar günü sabaha karşı 02.13’te servis edilmiş.
Türkiye, pazar gününe rehinelerin ölüm haberinin üzüntüsüyle girdi. Açıklama sırasında paylaşılan, PKK’nın Gara’da rehineleri alıkoyduğu mağaradaki tünel ve odaları gösteren çizim televizyon başında haber bültenlerini izleyen herkesin zihninde yer etti.
Keza, yine pazar günü Malatya Valisi Aydın Baruş’un beraberinde İkinci Ordu Komutanı Orgeneral Metin Gürak ve diğer yetkililerle birlikte basın toplantısı düzenleyerek, PKK’nın katlettiği 13 kişiden o aşamada tespit edilebilmiş olan 10 vatandaşımızın kimliklerini açıkladığında, öğle saatleriydi.
14 ŞUBAT VAKASI
Şimdi yapacağımız değerlendirmede ABD’nin başkenti Washington D.C.’nin Türkiye’den sekiz saat geride olduğunu hesaba katalım. Akar’ın PKK’nın katlettiği 13 kişinin ölümünü duyurduğu açıklaması ajanslara düştüğünde Washington D.C.’de 13 Şubat Cumartesi akşam saatleridir.
Ardından Washington D.C.’de 14 Şubat Pazar günü akşam saatlerinde ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price’ın “Eğer Türk sivillerin ölümünün bir terör örgütü olan PKK tarafından gerçekleştirildiği yönündeki haberler doğruysa, bunu olabilecek en kuvvetli şekilde kınıyoruz” şeklindeki açıklaması geldi.
Bu açıklama yapıldığında Türkiye’de gece yarısı geçilmiş, pazardan pazartesiye geçilmişti. Geriye dönüp bakıldığında, ölümlerin Türkiye’de duyurulmasıyla ABD Dışişleri’nin konuya ilişkin açıklaması arasında yaklaşık 24 saat gibi bir zaman farkı var.
Buna karşılık, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın aradan geçen bu süreye rağmen
Tartışmayı bir çerçeveye oturtmak bakımından, harekâtın nasıl gerekçelendirildiği, nasıl planlandığı, ne şekilde icra edildiği, icrası sırasında hangi aşamalardan geçildiği gibi başlıca soruların yanıtlarını resmi açıklamaları esas alarak değerlendirdiğimizde karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor.
ANA HAREKÂT ÇARŞAMBA SABAHA KARŞI BAŞLADI
Türk kamuoyu, harekâtın başladığını 10 Şubat Çarşamba günü Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapılan paylaşımlarla öğrendi. Açıklamada, PKK’nın Irak’ın kuzeyinde bazı bölgelerde varlığını sürdürmeye, yeniden barınma alanları ve mevziler oluşturmaya devam ettiği ve geniş çaplı bir saldırı hazırlığı içinde olduğunun tespit edildiği belirtilerek, Gara bölgesindeki hedeflere 10 Şubat 02.55’ten itibaren “Pençe Kartal-2 Harekâtı”nın düzenlendiği bildirildi.
Sonradan yapılan açıklamalar, hava bombardımanının yaklaşık üç saate yakın sürdüğünü, 50’den fazla hedeften 48’inin imha edildiğini gösteriyor. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler’in 14 Şubat tarihli açıklamasına göre, Çarşamba sabahı saat 04.55’te ikinci aşamaya geçilerek “kara harekâtı” başlatılmıştır. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ise önceki gün TBMM’deki konuşmasında, harekâtın çarşamba sabahı 05.45’te başladığını bildirdiği bu aşamasını “Hava hücum harekâtı” diye adlandırıyor, “Belirlediğimiz çeşitli bölgelere özel kuvvet unsurlarımız helikopterlerle inmeye başladılar” diyor.
Akar, bu aşamadaki hedefi “Bölgeye giriş çıkışları önleme, uygun arazi kesimlerini kontrol altına alma” şeklinde açıklıyor. Harekâtın ilk gününde üç şehit bu sırada çıkan çatışmalarda verilmiştir. Çatışmalarda şehit olan ikisi subay biri astsubay üç askerin cenaze töreni 12 Şubat Cuma günü Ankara’da yapıldı. Akar, beraberinde TSK komuta kademesi olduğu halde 13 Şubat Cumartesi sabahı Şırnak’a intikal etti. Bakan Akar ve komutanlar, daha sonra Irak’ın kuzeyinde gerçekleştirilen “Pençe Kartal-2 Harekâtı”nın sevk ve idare edildiği sınır hattındaki Harekât Merkezi’ne geçtiler.
HAREKÂT İSTİHBARATIN TEYİDİ VE MÜDAHALE AMAÇLI
Akar, operasyonun sona ermesinin ardından 14 Şubat Pazar sabaha karşı 01.00 sularında Harekât Merkezi’nde yaptığı açıklamada, harekâtın amacını “terörist unsurları etkisiz hale getirmek”, “sınır güvenliğini sağlamak” hedeflerinin yanı sıra “daha önce güvenlik nedeniyle açıklanmayan, teröristler tarafından kaçırılan vatandaşlarımızla ilgili istihbaratı teyit etmek ve gerekli müdahalede bulunmak maksadı” şeklinde açıklamıştır. Harekâtın başından itibaren rehineleri kurtarma hedefine de dönük olduğu ilk kez bu açıklamayla telaffuz edilmiştir.
Genelkurmay Başkanı Orgeneral
Örgütün izniyle yapılan kayıtta mesajın en çarpıcı kısmı bundan sonra geliyor: “Elinizden geleni yaptığınızı biliyorum... Bu iş nereye kadar gidecek, nasıl son bulacak bilmiyorum. Şu anda buradayız işte. Benden daha çok siz zorlanıyorsunuz, biliyorum. Size söz veriyorum, bir gün yanınıza sağ salim geleceğim.”
‘BU İŞ NASIL SON BULACAK, BİLMİYORUM...’
Şanlıurfa nüfusuna kayıtlı Müslüm Altıntaş, askerliğini Erzincan’da topçu er olarak yapmaktaydı. 2 Ekim 2015 tarihinde izin dönüşü Erzincan’daki birliğine giderken, seyahat ettiği otobüs Tunceli-Pülümür karayolunda PKK tarafından durduruldu. Altıntaş PKK militanları tarafından kaçırıldı.
Bu olaydan yaklaşık dokuz ay sonra 8 Temmuz 2016 tarihinde PKK’ya yakınlığıyla bilinen Hollanda merkezli Fırat Haber Ajansı tarafından bir videosu yayımlandı. Şeker Bayramı’nın hemen sonrasıydı.
Ancak bu mesajda ailesine verdiği “Sağ salim yanınıza geleceğim” sözünü tutamadı Müslüm Altıntaş. Aynı mesajda “Bu iş nasıl son bulacak bilmiyorum” diyordu.
Altıntaş, bu mesajdan dört buçuk yıl kadar sonra Kuzey Irak’ın Gara dağında alıkonduğu bir mağarada PKK tarafından katledildi. Mağaradaki bölmede bir arada tutulan 13 rehineden 12’sinin kafasına, birinin ise göğüs bölgesine kurşun sıkılmıştı.
‘SİZ BİRBİRİNİZE DAHA ÇOK TUTUNUN...’
Aynı gün aynı güzergâhta kaçırılan bir başka asker Ağrı’daki birliğine katılmak üzere yolda olan Osmaniye nüfusuna kayıtlı tankçı er
İlle nitelemek istiyorsak, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kuzey Irak’ın Gara bölgesinde gerçekleştirdiği son askeri harekât sırasında PKK’nın bir mağarada rehin tuttuğu 13 vatandaşımızı katletmesi vahşetin ta kendisidir.
REHİN ALMA STRATEJİSİ
Malatya Valisi Aydın Baruş’un açıklamasından, PKK’nın şehit ettiği vatandaşlarımızın 2015 yazından itibaren örgüt tarafından güneydoğuda farklı noktalarda kaçırılmış olduklarını anlıyoruz.
PKK, ‘barış süreci’nin 2015 yazında sona ermesinden sonra sahada yeni bir stratejiye yönelmiştir. Bu, asker, polis gibi devlet görevlilerini kaçırıp rehin tutarak, Türkiye’ye karşı bir pazarlık kartı, baskı unsuru olarak kullanma stratejisidir.
PKK’nın bu tür insan kaçırma eylemlerinin varlığı bilinmekle birlikte, bu durumdaki vatandaşlarımızın Kuzey Irak’a götürülerek burada topluca alıkonduğu, Türk kamuoyunun geniş bir kesimi açısından önceki günkü hadiseyle ortaya çıkmıştır.
TEHDİDİ SINIRIN ÖTESİNDE ÇEVRELEME STRATEJİSİ
Olay, her şeyden önce Kuzey Irak’ın PKK açısından önemli bir üslenme bölgesi olma niteliğini koruduğunu gösteriyor.
TSK da bir süredir bu bölgede PKK’yı etkisiz kılmak üzere tehdidi sınırın ötesinde çevreleme stratejisine yönelmiştir. Bu yönde sayısız operasyon icra edilmiştir. Sayısı açıklanmamakla birlikte, sınırın ötesinde pek çok mevkide -ihtiyaca göre- değişen büyüklüklerde askeri birliklerin konuşlandığı biliniyor. Sınır ötesinde geniş bir coğrafyaya yayılan bu askeri mevziler TSK’ya geniş bir alan kontrolü imkânı tanımıştır.