Nedim Bubik

BUGÜNKÜ konunun önce anlamına bakalım. TDK’ya (Türk Dil Kurumu) göre, “Genellikle cami avlularında bulunan, çevresindeki musluklardan ve ortasındaki fıskiyeden su akan, üzeri kubbeli veya açık havuz” demekmiş. Bilmeyenleri aydınlatmak, bilenlere anımsatmak istedim… Anlamına baktık ama ortada sözcük mü yok? İletiyorum: Şadırvan...

 

BİR GECEDE YERLEBİR
Durup dururken aklıma gelmedi. “UNESCO Dünya Mirası yolundaki” Tarihi Kemeraltı Çarşısı’nda bir olaydan yola çıktım. Çeşitli kaynaklara göre, Şadırvanaltı Camisi arkasındaki 65 yıllık şadırvan, bir gecede yerle bir edilmiş. Üstelik balyoz, matkap, kaynak makinesi kullanılarak.. Sabah işyerini açmaya gelen esnaf şaşırmış kalmış.
ÇÖPLÜK HALİNE GELMİŞMİŞ
Yorumlar, tepkiler gelmiş. Yarım asırdan fazla yaşı olan şadırvanın tescilli olmadığı vurgulanmış. Uzun süre esnafın sahip çıktığı şadırvanın bakımsızlıktan çöplük haline geldiği öne sürülmüş. Çevredeki esnafın rahatsızlığını dile getirdiği, dışarıdan saldırı olmadığı ileri sürülmüş: “Esnafın kendi içerisinde yaşanan bir olay. Bir anlık düşünceyle yapılmış bir hamle.”
BEKLENİYORMUŞ GİBİ

SONUNDA olması gereken oldu... Bir üniversiteye emanet edilmesine karşın yağmalanan, harabeye dönüşen, İzmir’in 130 yıllık bir tarih mirasında mutlu sona gidiliyor. Tarihi İzmir Vali Konağı’ndan söz ediyorum… Şimdi biraz geçmişe dönelim…

 

ATATÜRK’Ü AĞIRLADI
Atatürk’ü, İsmet İnönü’yü ağırlayan, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi’nin kullanımındaki konağın kaderine terk edilmişliğinden birkaç kez söz ettim. Nisan ayında, Hanzade Ünuz’un çarpıcı fotoğraflı yazısından esinlenip, “Tarih mirasının değeri işte böyle bilinmez” diyerek gündeme getirmeye çalışmıştım:
“Değil kapı pencere, ne duvar kalmıştı ne de tavan. Sanki duvarlarda define aranmış gibi her yer delik deşik, paramparçaydı. Kapılar, pencereler ardına kadar açık. Camlar, panjurlar kırık, taşınabilecek ne varsa çalınmış. Yerler moloz dolu, sağlam bir metrekare alan kalmamış. Greyder soksanız ancak bu kadar paramparça olurdu bina. İzmir’in simge tarihi yapılarından Vali Konağı nasıl bu hale gelmişti?”

SORULAR SORULAR
İzmir Valiliği’nden açıklama gelmişti: “Yapının yeniden kullanılması için hazırlanan tadilat projesinde son aşamaya gelinmiştir. Yapı, restorasyon çalışmaları yapılarak kullanıma hazır hale gelecektir.” Sormuştum: “Kullanım hakkı verilen o üniversitenin sorumluları konağın bu hale gelmesine neden, nasıl göz yummuştur? ‘Ne yaptınız’ denilecek midir? Konağın kullanım hakkı bu üniversiteden alınacak mıdır? Onarım sonrası konak hangi amaçla, ne olarak kullanılacaktır?”

YİNE TALAN EDİLDİ

İZMİR, coşkulu günlere gebe... Neden mi? Bu yıl İzmir’in kurtuluşunun, 2023’de Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100’ncü yıldönümü... Ve 17 Şubat-4 Mart 1923’de toplanan İzmir İktisat Kongresi de 100 yaşında… Ağustos ayında, İzmir’i kurtuluş, kuruluş, ve kongre heyecanı saracak... Heyecanın tüm yurdu saracağına, İzmir’in sesini dünyanın duyacağına inanıyorum. “Neler olacak” sorusunun yanıtı şimdilik bende yok. Ama Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in ipuçlarını anımsayalım:

GELECEĞE MİRAS
“1 Ağustos’tan itibaren yüzüncü yılı birçok etkinlikle kutlayacağız. 9 Eylül günü, Türkiye Cumhuriyeti’nin en büyük organizasyonuna ev sahipliği yapacağız. Bizden sonraki kuşaklara belgeselini, İzmir’in yüzüncü yılını nasıl kutladığını miras olarak bırakacağız. Gündoğdu’da olağanüstü canlandırma ve konserler olacak. 10 Eylül’de de İzmir’in türkülerini seslendireceğiz. Çünkü 10 Eylül Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmir’e gelişinin yıldönümü.”
DÜNYA BARIŞ ÖDÜLÜ
“Yüz yıldır sürdürdüğümüz barışı daha güçlü dillendirmek istiyoruz. Tüm etkinliklerimizin arkasındaki ana fikir barış olacak. İzmir Dünya Barış Ödülü’nü başlatıyoruz. Yüzüncü yılın ardından İzmir’i barışla anılan bir şehir, barışı kutlayan ve barışı anan bir şehir olarak tüm dünyada tanıtmak için çalışıyoruz.”

 130 yıllık İzmir Vali Konağı’ndan söz edeceğim. Mithatpaşa Caddesi’nde, Göztepe ile Sadıkbey arasındaki bölüme adını vermiştir bu tarihi yapı. Atatürk’e, İsmet İnönü’ye, valilere ev sahipliği yapmıştır. Ancak, “korku/hayalet şatosu” görünümüne bürünmüştür. Gazeteci Hanzade Ünuz, geçen mart ve nisan aylarında ele aldı tarihi yapıyı. Konağa girmiş, son durumunu gösteren fotoğraflar çekmişti:

 

BOMBA ATILMIŞ GİBİYDİ
“Bir el bombası atılmış olsa nasıl harap olacaksa, o denli perişan haldeydi. Değil kapı pencere, artık ne duvar kalmıştı ne de tavan. Sanki duvarlarda define aranmış gibi her yer delik deşik, paramparçaydı. Aklım almadı doğrusu, kendi kendine böyle büyük zarar görmesi mümkün olmadığına göre... İzmir’in simge tarihi yapılarından Vali Konağı nasıl bu hale gelmişti?”
BAKANLARA ÖNERGE
CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, Milli Eğitim’le Kültür ve Turizm bakanlarına, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi’nin kullanımındaki konakla ilgili ne yapılacağını sormuştu. Valilik de, “Yapının yeniden kullanılması için hazırlanan tadilat projesinde son aşamaya gelindiğini, restorasyon yapılarak kullanıma hazır hale geleceğini” açıklamıştı. Ben de sormuştum: “Kullanım hakkı verilen o üniversitenin sorumluları konağın bu hale gelmesine neden ve nasıl göz yummuştur? O sorumlulara, ‘Ne yaptınız’ denilecek midir? Kent belleğinde çok önemli yeri olan konağın kullanım hakkı bu üniversiteden alınacak mıdır? Onarım sonrası konak hangi amaçla, ne olarak kullanılacaktır?” Avukatlar Hilal Elbüken, Murat Fatih Ülkü, Uluğ İlve Yücesoy ve Ahu Tahmilci harekete geçmişti: “Vali Konağı sahipsiz değildir. ilgili kurumlara görevlerini yapmaları için başvuruyoruz, sürecin takipçisi olacağız.”

SOYGUN GÖRÜNTÜLERİYLE

GGEÇEN yılın nisan ayında, “Söküme gelecek uçak gemisi kabus mu yüklü” diye sormuş, “Aliağa’daki gemi söküm tesislerine getirilecek emekli bir gemi var gündemde. İddiaya göre Brezilya Donanması’nda görev yapan ve 600 ton, dünyada sağlığa zararlı olduğu kabul edilmiş asbest barındıran ‘Nae Sao Paulo’ adlı uçak gemisi, sökülmek üzere Aliağa’ya getiriliyormuş” demişim.

GEÇEN YIL GELEMEDİ
TBMM Çevre Komisyonu CHP Sözcüsü ve İzmir Milletvekili Murat Bakan, bir önergeyle dört bakanlıktan, asbestin bölgeye vereceği zararın araştırılıp araştırılmadığını, ne gibi önlemler alındığını sormuştu. Geçen yıl Aliağa’ya gelemeyen o gemi, yine İzmir’in gündeminde. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, geminin Aliağa’da sökümü için bir firmaya, şartlı izin vermiş. Radyasyon taraması yapılacağı, sonuçlar uygunsa söküm tesisine yanaşmasına izin verileceği bildirilmiş.

BÜYÜK RİSK İDDİASI

DOKUZ Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar’a geçenlerde, “Kuraklık tehlikesi, orman yangınları ve seller” dedim, görüşlerini aldım. Datça ve Çeşme yangınları üzerine, çok özetleyerek iletiyorum:

SUYU HOR KULLANIYORUZ
KURAKLIĞA HAZIR OLALIM
- Türkiye ‘su sorunu çeken’ ülke sınıfına geriledi. Tarım alanlarının artması, az yağışlı bölgelere çok su isteyen bitkiler dikilmesi, yeraltından aşırı su çekimi yüzünden 50’den fazla göl, sulak alan kurudu. Ciddi krizin eşiğine gelmemizin nedeni iklimsel değişimler değil, suyun ısrarla hor kullanılmasıdır.
- İzmir su açısından ‘ fakirin de fakiri’dir. 1999’da yapılan Tahtalı Barajı suyun yüzde 40’tan fazlasını sağlar. Yüzde 52 kuyulardan gelir. 2008’de İzmir aşırı soğumayla müthiş kuraklık yaşadı, Tahtalı’da doluluk oranı yüzde 1.9’lara düştü. Soğuma yüzünden Ege yine en kurak dönemlerinden birini yaşıyor. Tahtalı’nın geçen yıl yüzde 66 olan doluluk oranı yüzde 54’lere düşmüştür, bu tehlike çanları demektir.
- Su tutabilecek tüm bölgelere baraj, gölet, yeraltı barajları hemen yapılmalıdır. Çamlı Barajı’nın beklemeye tahammülü yoktur. Kuraklığa hazır olmalıyız, gerekenleri bir an önce yapmalıyız.
ORMANLAR ÇIRA GİBİ

BİONTECH aşısını geliştirerek pandemide binlerce insanın hayatını kurtaran Prof. Dr. Uğur Şahin geçtiğimiz günlerde şu açıklamayı yaptı: “Kovid-19’da yeni bir dalga muhtemelen kapıda. Üstelik bu dalganın zararsız olacağına dair elimizde net ve açık garanti de yok. Bu yüzden yeni bir dalgaya karşı hazırlıklı olmalıyız.”

 

ÇAKTIRMADAN GÜNDEMDE
Peki, Uğur Hoca haklı mı? Bana sorarsanız kesinlikle haklı. Fransa’da toplu taşımada, İsrail’de kapalı alanlarda maske takma uyarıları yapıldı. Hepimizin aklında son günlerde aynı sorular var: Maskeler geri gelir mi? Önümüzdeki kış zor mu geçecek? Hatırlatma dozu aşılarını hemen mi yaptıralım, sonbahara mı bırakalım? Kısacası Kovid-19 yeniden ve çaktırmadan yavaş yavaş gündemimize bir kez daha giriyor.

VİRÜS EVCİLLEŞTİ AMA...
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, şu açıklamayı yaptı: “Hastalık grip gibi seyrediyor fakat ileri yaştakiler ve kronik rahatsızlığı olanlar için risk oluşturmaya devam ediyor... Kötü günler geride kaldı. Herkes müsterih olsun.” Kanaatime göre, sayın bakan haklı, çünkü virüs mevcut haliyle adeta evcilleşmiş durumda. Haksız, çünkü oluşturduğu hastalığın gücü ve yayılma kabiliyeti nedeniyle onu (grip öneminde) bir hastalık gibi algılamamız da doğru olmaz.

BUGÜN Kurban Bayramı başlıyor... Uzun tatilin ilk günü... Tatil merkezlerine akın edenlerin de, bir yerlere gitmeyen ya da gidemeyenlerin de bayramı kutlu olsun. Yazlığı, bir arkadaş / akraba / yakın evi olmayıp evde kalanların, bir yerlere tatile gidebilenlerin tatilin tadını çıkarmasını diliyorum. Herhangi bir tesiste tatil yapanlara da, “Helal olsun, keseye bereket” diyorum. Çünkü turizmcilerin, tesislerin durumuna, kalma ve hizmet sunma şekline göre, dile getirdiği ücretleri ödemek herkesin harcı değil açıkça.

TURİZMCİYE GÖRE
HER YER DOLMUŞ
Bu arada, turizmcilerin gözü aydın olsun! Neden mi? Baksanıza, Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı ve Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar (ETİK) Birliği Başkanı Mehmet İşler bir açıklama yapmış, Foça’nın dolduğunu söylemiş, “Sadece Foça değil; Çeşme, Alaçatı, Gümüldür, Pamucak, Selçuk, Dikili, Ayvalık’a kadar ulaşan noktalarda, hemen hemen yüzde 100 doluluk oranlarını yakalamış durumdayız” demiş. Yani, bir tesiste yer bulanlar... Turizmcilerin yetkili ağzı İşler’e göre, şanslısınız...

ARAÇ SÜRÜCÜLERİ
NE OLUR DİKKAT