×
İsrail’in Gazze’deki katliamı aynı zamanda Ortadoğu bir bataklığa mı sürükleniyor sorusuyla bölgesel savaş endişesini de beraberinde getiriyor. Bununla birlikte Türkiye’de CHP’de 13 yıl sonra gelen genel başkan değişikliği, yaklaşan yerel seçimler, yüksek mahkemeler nezdinde başlayan tartışma ile hükümetin yeniden ağrılık vermeye çalıştığı anayasa değişikliği meselesi var. Tüm bu gündem maddelerinin yanında kendi yolunda yürüyen ekonomi yönetiminin duruşu ise eminim bazılarının dikkatini çekiyordur.
EKONOMİ YÖNETİMİ KENDİ PROGRAMINI KESİNTİSİZ UYGULUYOR
- Faiz yükselir mi, PPK bu sefer durur mu, altın ithalatına kota mı olur, cari açık için alınan önlemler yeterli olur mu, bu ortamda yabancı yatırımcılar ya da ülkelerle görüşme mi yapılır ya da bu tedbirlerle işsizlik çok yükselir mi eleştiri ve yorumlarına bakmadan ekonomi yönetimi kendi programını kesintisiz uyguluyor.
- Kasıtlı eleştiri ya da yaşanan olaylara aldırış etmeden belirlenen reçete uygulanıyor.
- Dün açıklanan eylül ayı cari dengedeki 1.9 milyar dolarlık fazla ile altın hariç 3.2 milyar dolarlık fazla atılan adımların doğru hesapladığını ve sonuç alınmaya başladığını gösteriyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek bu gelişmeyi de, alınan tedbirlerin son iki ayda cari dengede 7.3 milyar dolarlık iyileşme sağladığı değerlendirmesiyle kamuoyuyla paylaştı. Telefon harcından iç tüketimi yavaşlatmaya yönelik vergi artışlarına kadar atılan adımların sonuçları enflasyon başta olmak üzere Orta Vadeli Program’da yer alan tahmin ve hedefler için umutları güçlendirdi.
Bu arada
CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan Özbekistan’da yapılan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın 16. Zirvesi’nin ardından uçakta gazetecilere Ortadoğu’dan iç politikaya ve yargıdaki son gelişmelere kadar birçok konuda dikkat çeken açıklamalar yaptı. İsrail’in katliamları ve Gazze’de yaşananlar birinci başlıktı. Bir kere daha “Ateşkesi sağlamak öncelikli hedefimizdir” diyen Erdoğan, İsrail Başbakanı’nı açık açık uyardı:
NETANYAHU’NUN İYİ GÜNLERİDİR
- “İsrail bu zulmü, barbarlığı sergilemeye eğer devam ediyorsa, burada tüm ülke liderlerinin düşünmesi gereken bir şeyler var demektir.
- Netanyahu’nun bugünü yarına göre iyi günleridir. Şu anda İsrail halkının yüzde 60-70’i Netanyahu’nun karşısında yer alıyor.
- İsrail, Filistinlileri bugün katletmeye başlamadı. Bu işin bir geçmişi var. Bu katliamlar 1947’den itibaren başladı ve o günden bugüne Filistinlilerin barındıkları, kaldıkları yerler ne kadardı, bugün ne kadar?”
BATI’DA POLİTİKA DEĞİŞİKLİĞİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a son dönemde başta Gazze’nin işgali ve sonrasında yönetimi konusunda ABD ve İsrail yönetimi özellikle Biden ve Netanyahu arasında söylem farkı görüldüğü de hatırlatıldı. Bu söylem farkına temkinli yaklaşan Cumhurbaşkanı, tüm dünyadaki protesto gösterilerine dikkati çekti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken 7 Ekim süreciyle başlayan ve İsrail’in adeta katliama çevirdiği süreçte, iki kez Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşmek için Türkiye’ye gelmek istedi. Ancak her iki talepte de Fidan’ın yoğun diplomasi trafiği nedeniyle takvimler örtüşmemiş ve bir araya gelememişlerdi. En sonunda o görüşme gerçekleşti, yarım saat planlanan görüşme iki buçuk saat sürdü. İki bakan konuyu A’dan Z’ye ele aldı, Hakan Fidan çok açık konuştu.
KAPIDA TELEFONU KAPATMASINI BEKLEMEDİ
Baş başa ve heyetler arası yapılan görüşmelerin ayrıntısına geçmeden, ilk ana döneceğiz. Bölge turu çerçevesinde Ankara’ya gelen Blinken’in Dışişleri Bakanlığı’nın girişinde, Fidan ile tokalaşırken öpmek için hamle yapması ancak Hakan Fidan’ın geri çekilmesi gözlerden kaçmadı. O an sosyal medyanın gündemine damga vurdu. Peki Fidan niye geri çekildi?
Blinken’ın aracı Dışişleri Bakanlğı’nın kapısına geldiğinde, her konuk bakana yapıldığı gibi Hakan Fidan aşağıya inerek, bakanlığın kapısının önüne çıktı. Ancak Blinken arabadan inmedi, telefonla konuşmakta olan Blinken arabadan çıkmayınca; Fidan da geriye dönerek içeri girdi. Diplomatik nezaketsizlik gösteren Blinken’ı içeride karşılayan Fidan, ABD Dışişleri Bakanı’nın öpme hamlesini de geri çevirdi.
NE KONUŞTULAR?
Yarım saat planlanan görüşme iki buçuk saat sürdü. Önce baş başa, sonra heyetler arasında konuştular. Gündemin en sıcak başlığı Ortadoğu’daki savaş, İsrail’in katliamıydı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, açık konuştu ve net ifadelerde ABD’nin dünya kamuoyu ve bölgedeki imajının geldiği nokta konusunda bir anlamda uyarılarda bulundu. Edindiğim bilgiler çerçevesinde hem baş başa görüşmede, hem de heyetler arasında yapılan görüşmelerde Blinken ve ABD’ye verilen mesajları şöyle özetleyebiliriz:
Türkiye “Bir an önce ateşkesin sağlanması” önceliğini kararlılıkla sürdürüyor. Bu bir devlet politikası olarak her seviyede yürütülüyor. Diğer yandan ise, yapılan açıklamalarda “gerçekler” anlatılıyor, bu gerçeklerle dünya kamuoyunun harekete geçirilmesi amaçlanıyor. Son bakanlar kurulu toplantısında hem Dışişleri Bakanı Hakan Fidan hem de MİT Başkanı İbrahim Kalın, Gazze’deki son durumu ve yürütülen temasları ayrıntılı sunumlarla anlattılar.
ULUSLARARASI KAMUOYUNUN HAREKETE GEÇİRİLMESİ
“Filistin’de bir insanlık suçu işleniyor” tespitinden yola çıkarak temel hedef uluslararası kuruluşları harekete geçirmek ama maalesef insanlık suçlarını, çocuk ölümlerini önlemek için kurulan bu kuruluşlar hiçbir şey yapmıyor. Türkiye şimdi bir uluslararası konferans düzenlemeyi planlıyor. Bunun için Dışişleri Bakanlığı çalışmalara başladı. Diğer taraftan Türkiye’nin açık uyarıları da sürüyor, son olarak Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan İstanbul’da düzenlenen mitingde, “Batı dünyası Gazze’deki çocuk, kadın, masum katliamını meşrulaştırmak için siyasetçisinden medyasına seferber oldu. İsrail tam 22 gündür açıkça savaş suçu işliyor. Şimdi İsrail biz seni ‘savaş suçlusu’ olarak dünyaya tanıtacağız” demişti. Peki bu süreç hayata geçirilecek mi ve geçirilecek ise nasıl olacak?
BM İNSAN HAKLARI KONSEYİ NEDEN HAREKETE GEÇMİYOR
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarından yola çıkarak, süreci Hürriyet’in geleneksel kahvaltısına konuk olan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile konuştuk. Adalet Bakanı da Birleşmiş Milletleri işaret ederek, İnsan Hakları Konseyi’ne dikkat çekti:
* “Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi var. 47 üyeden oluşuyor.
* Bu konseyin, insan hakları ihlalleriyle ilgili olarak yaptığı tespitler ileride uluslararası ceza mahkemesinde delil olarak kullanılabilir. Konseyde veto uygulaması da yok.
* Bir üye teklif edebilir, 3’te bir üye de soruşturma komisyonu kurulmasını kabul eder.
Eski dönemlerde söz dinlemeyen çocuklarını korkutmak ya da söz geçirmek için annelerin kullandığı hayali bir yaratık. İletişim imkânlarının günümüzdeki kadar gelişmediği geçmişte bir karşılığı olsa da bu hayali yaratık bugünlerde gene gündemimizde.
◊ Gazze’ye yönelik katliamında başta ABD olmak Batılı birçok başkentin desteğini alan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu kamuoyunu etkilemeyi BAŞARAMADI!
◊ İspanya’dan Londra’ya, Washington’dan Paris’e birçok şehirde sağduyulu insanlar sokaklara çıkıp, İsrail aleyhine gösteri yapıyor. Filistin Bayrakları sallıyor.
BATI KAMUOYU YER Mİ?
İşte bu yöndeki kamuoyu baskısından bunalmış görünen NETANYAHU, “Hamas IŞİD’dir. IŞİD nasıl ezildiyse Hamas da aynı şekilde ezilmelidir” dedi. İsrail Dışişleri Bakanlığı da Hamas’ın “IŞİD’le aynı olduğu” söyleminin desteklenmesi için sosyal medyada #HamasisISIS (Hamas IŞİD’dir) etiketinin kullanımını teşvik etti.
◊ Hamas’ı umacı göstermek için IŞİD ile benzeştirdiler.
◊ Hâlbuki çok sayıda cihatçı, özellikle İran ile yakın bağlarından dolayı Hamas’a uzun süredir şüpheyle bakıyor.
◊ Hatta Hamas’ı dinden çıkmakla itham ediyor.
Erdoğan’ın “Gerekirse askeri önlemleri hayata sokmaya devam edeceğiz” ifadesinin acaba politika değişikliğine mi gidiliyor yorumlarını da beraberinde getirdiğini görüyoruz. Önce şunu söyleyelim; Türkiye her zamanki gibi her türlü olasılığa karşı diğer devletler gibi hazırlıklarını yapıyor, ancak Türkiye’nin ana politikasında bir değişiklik yok. Ankara’nın önceliği ve temel hedefi sivil ölümlerin durması, ateşkes ilan edilmesi. Diğer yandan HAMAS’a terör örgütü denilmemesine de uluslararası çerçevede bakılması gerektiğine dikkat çekerim. Birleşmiş Milletler’in terör örgütü listesinde HAMAS bulunmuyor. Netice olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasına bir bütün olarak bakılmalı.
Bu tespiti yaptıktan sonra; Ankara’da konuşulan Türkiye’nin yol haritasının çerçevesini çizelim:
‘TÜRKİYE HANGİ TARAFTAN OLURSA OLSUN SİVİL ÖLÜMLERE KARŞI’
◊ Türkiye ilk günden itibaren hangi taraftan olursa sivil kayıplara karşı çıkan, karşı duran bir tavır sergiledi.
◊ Mesele masum sivillerin ölümünün engellenmesi. Hangi taraftan olursa olsun sivil ölümler kabul edilemez.
◊ Ancak 7 Ekim sonrası İsrail yöneticilerinden gelen ilk sözler intikam oldu. İntikam gözleri kör edebilir. İsrail sivil ayrımı yapmadan toplu bir cezalandırma yöntemi seçti.
◊ Türkiye konuya insancıl yaklaşıyor.
‘BİRİNCİL ÖNCELİK ATEŞKES’
Erdoğan, kabine üyeleri ve tüm ekibi tarafından yapılan temaslarda tüm taraflara “ARTIK DURMA NOKTASI” uyarısı yapılmaya başlandı.
TARAFLARA ‘NE YAPIYORSUNUZ’ TEPKİSİ
Bu köşeyi takip edenler bileceklerdir, Cumhurbaşkanı Erdoğan 7 Ekim’deki HAMAS’ın ilk saldırısından itibaren, tepkisini hem Hamas’a hem de sonrasında İsrail’e net biçimde ortaya koymuştu. Başından beri hangi taraftan olursa olsun “Sivillerin ölmemesi” gerektiğini yaptığı tüm telefon görüşmelerinde de dile getirmişti. 13 Ekim tarihli bu köşede yayımlanan yazımda Ankara’nın Hamas ile temasa geçerek, tepkisini ilettiğini aktarmıştım. Aslında bizzat başta Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak üzere çeşitli seviyelerde yapılan görüşmelerde, Hamas’a 7 Ekim’deki saldırıya atfen “Siz ne yapıyorsunuz?” denilmiş, Türkiye’nin sivillerin hayatlarını kaybettiği saldırıdan rahatsızlık duyduğu söylenmişti. Ancak kimseye doğrudan “git” denilmediği bilgisini de paylaşayım. Benzer uyarı 7 Ekim’in hemen sonrasında gittikçe daha fazla güç kullanarak, sivilleri öldüren İsrailli yetkililere de yapıldı. Şu hatırlatma ve tespitleri yapmakta fayda var:
- Cumhurbaşkanı Erdoğan hangi taraftan olursa olsun, başından beri sivil ölümlere karşı çıkan ve bunu mevkidaşlarıyla paylaşan tek lider.
- Ankara sivil ölümlerin durdurulması için, tüm aktörlerle birçok kez görüştü. Garantörler formülünü sundu.
- Gelinen noktada yaşanan insanlık dramının ve savaşın bir kıvılcımla tüm bölgeye yayılmasını önlemek için “Artık durma noktası” mesajı veriliyor.
İRAN SAVAŞIN YAYILMASINI İSTEMİYOR
ABD’nin ana politikasını başından beri İsrail’in varlığını sürdürmesi için hiçbir Arap koalisyonu bileşiminin İsrail’in gücünden daha güçlü hale gelmemesi üzerine kurduğu bilinir. ABD’yi ve İsrail’i en çok tedirgin eden ülke ise İran... İran, İsrail’in Gazze’ye saldırısının yanıtsız kalmayacağı yönünde sert uyarılar yaptı. Bir dizi Şii milis grubunu fonlandığı, eğittiği, silahlandırdığı bir gerçek. Bunların başında ise Lübnan’da İsrail’in kuzey sınırında bulunan Hizbullah geliyor. Hizbullah’ın İsrail’in kuzey sınırında yeni bir cephe açması, İsrail ordusunun iki cephede birden savaşmak zorunda kalması ciddi bir olasılık. Bu olasılığı, İran’ın müdahalesini ve savaşın bölgeye yayılmasını istemeyenler arasında ABD’de de var. Ancak bölge adeta pimi çekilmiş bir el bombasının üzerinde oturuyor. Ankara İran ile de çeşitli seviyelerde temas halinde. Ankara’nın izlenimi ise İran’ın bölgesel bir savaş istemediği, savaşın yayılmasına müsaade etmeyeceği yönünde.
'Merhamet’, Büyük Erdemler Risalesi’nin en önemli ahlak yetkinliklerindendir. Çünkü “öteki” sevgisi tüm iyiliklerin kökenidir. Ötekini sevmezseniz, insanı insan yapan temele sahip olamayacağınız için, büyük erdemlerden de yoksun kalırsınız. Hele bir de sizin için “öteki” çocuklar ise....
NEYİN KUCAKLAŞMASI?
“Tanrı insanı unutmayı unutmaktan korusun” demiş bir şair... Ancak yukarıda gördüğünüz karedeki gibi de çabuk unutmasın insanlar. Hastane bombalamasının üzerinden kısa bir zaman geçmişken, henüz çocukların cesetleri yerdeyken, ölü çocukların oyuncakları etrafa saçılmışken, insan olanın mutlaka içi kan ağlar, ağlamalıdır. Dünya, insanlık, sözde batı medeniyeti bile gülümseyen ya da zafer edasıyla birbirini kucaklayan insanlar ya da yöneticiler görmek istemez. İnsanı barbarlıktan ayıran en güçlü duygu “acı ve acımaktır”. O acıyı çocuklara karşı bile duymazsanız, duyamazsanız; o saygıyı çocukların ölü bedenlerine bile göstermez, gösteremezseniz barbarlık ne yazık ki ruhunuza da dünyanıza da hâkim olmuş demektir.
KONUŞAMAZ ÖLÜ ÇOCUKLAR...
Konuşamaz ölü çocuklar... Acının ortasında yapılan bir basın toplantısında konuşan büyüklerin önünde yerde yatar küçücük ölü bedenleri. Bu fotoğraf karesi başta buna neden olanlar, zaferle birbirlerini kucaklayanlar, “Oh olsun diyenler”, sesini çıkarmayanların insanlıklarını ve tüm erdemlerini yitirdiklerini gösteren fotoğraftır. Kirli dünyalardaki “İktidar, para, enerji, sahip olma, daha çok sahip olma, bitmeyen hırs” ın, masum küçücük bedenlere ödettirdikleri bedelin fotoğrafıdır.