Doğan Hızlan

Yemek kitapları ve sofra adabı üzerine kitapları takip ederim. Güzel yemeklere eşlik eden güzel bir sofra da iştahı arttırır.

Ercüment Ekrem Talu ile Çetin Altan’ın Tokatlıyan’daki yemek sohbeti bende yer etmiş.

Rahmetli arkadaşımız Tuğrul Şavkay bir gün evine yemeğe davet etmişti. Herkes “Ne zaman sofraya oturacağız?” diye sorarken Şavkay, bütün nezaketiyle “Sosu bekliyorum” cevabını verirdi.

Şekeri olan rahmetli dostumuz Oktay Kurtböke, “Yahu bana fenalık geliyor, peynir ekmek ver yeter bari” demişti bir keresinde.

Tuğrul Şavkay üstlendiği bütün görevlerde sofra adabını uygulardı.

Şimdi yerel mutfaklar da büyük kentlere geliyor.

Sofradaki yemek düzeni üzerine ne yapılmış?

UNESCO 2010 yılında Fransızların gastronomik yemeğine somut olmayan kültürel miras unvanını verdi.

Usul çok ağır olacak ki

Tarihi tanıklıkların, tarihin yazılmasında, geçmişten bugüne çekilen çizgideki rolleri her zaman dile getirilmiştir.

‘Canlı Tarihler’ kitabını bu açıdan hemen okuma gündemime aldım.

Kimlerin anıları, tanıklıkları var?

- Hattat Rifat Yazgan

- İsmail Fenni Ertuğrul

- Lem’i Atlı

Yayına Sezgincan Yağcı hazırlamış.

Takdim

ÖZEL sayıların okurlar kadar araştırmacılar, eleştirmenler, edebiyat tarihçileri için de taşıdığı önemi söylemeye gerek yok.

Çünkü özel sayılar bir yazar üzerine çeşitli görüşlerin, saptamaların yer aldığı başvuru kaynaklarıdır. Hece dergisi şimdiye kadar 44 tane özel sayı yayımladı.

Hece’nin çıkardığı ‘Sait Faik Özel Sayısı’ da kitaplığınızda bulunmalıdır.

İçindekiler şöyle sıralanıyor:

- Sunuş

Ali Karaçalı / Sait Faik Yeniden

- Birinci Bölüm:

Hayat, Hatıra, Portre

Müziğin, müzisyenlerin dünya barışının gerçekleşmesindeki rolünü tarihteki çeşitli olaylar bize göstermiştir.

Ülkelerin marşları bu inancın göstergesidir.

İki Almanya birleşip duvar yıkılırken çalınan beste Beethoven’ın ‘Dokuzuncu Senfoni’siydi. Bu koral senfoninin şiiri de Schiller’e aitti, ‘Neşeye Övgü.’

The Secret Trio’yu dinlerken geliyor aklıma bunlar.

Albam hakkında bilgiler yer alıyor kapakta:

Üçüncü stüdyo albümleri ‘Coexist’ (Bir Arada Var Ol) ile dünyayı sadece gördükleri gibi değil, aynı zamanda olmasını diledikleri gibi resmeden bir şarkılar bütünü seçiyor. Bir arada var olmak da, aslına bakılınca, kendinden farklı olanın barış içerisinde yaşamasına izin vermektir.

Ve bu dönemde müzisyenler, albümün isminin dediği gibi, gerçekten de bir arada var oluyorlar. Makedonyalı klarinetçi İsmail Lumanovski, Ermeni udi Ara Dinkjian ve Türk kanuni Tamer Pınarbaşı birlikte çaldıklarında pür bir neşe yayıyorlar, ortaya çıkan müzik ise hem her birinin kendi geleneklerinde derin köklere sahip hem de şaşırtıcı derecede yenilikçi. Düzenlemeleri ve besteleri Batılı armoni renklerini mikrotonal modlarla, ilhamını cazdan alan doğaçlamayı ‘aksak’ zaman işaretleriyle ve klasik müzik kültürünü folk melodileriyle harmanlıyor.

CD’yi dinlerken ilk gençlik yıllarında bahçemizde düzenlediğim amatör konserleri anımsadım. Türk müziğinin seçkin parçalarını icra ediyorduk, amatör bir zevkle.

Hürriyet’in dünkü ‘Gizli Kalmış Mücevher’ manşetini okuyunca, iyi şair İlhan Berk’in dizesinde bir değiştirmeye teşebbüs ettim, okurlarım bağışlar.

İlhan Berk ne yazmıştı?

“Sahi siz mi geldiniz, saksılarım ışıdı”

Çarşamba gecesi televizyondaki Mozart’ın ‘Türk Marşı’nın icrasını Can İncir’den dinledim. O çalışın ardında müziğe adanmış bir ruhun duygularını hissettim. Hayal gücüm hemen devreye girdi, Mozart çalınca müziğin eşsiz dehasını hatırladım.

Sayılarda yanılmıyorsam, Mozart dört yaşındayken bir melodi çalıyorlar, daha sonra tuşları bir bezle örtüyorlar, onu tekrar ediyormuş.

İnsan bir mesleğe, bir sevgiye kendini adadı mı mutlaka başarıya ulaşıyor.

Ailelerin çocuklarının yeteneklerini destekleme konusunda çok önemli bir görev üstlendiklerini tekrarı gereksiz buluyorum. Hangi alanda yeteneği varsa o alanda destekleyin. Kredi çekip oğluna piyano alan anneye de saygılarımı sunuyorum.

‘Türk Marşı’nın birçok icrasını dinledim, çok severek çaldığını söylediği Horowitz’in icrası kulağımda yer etmiş.

Yeteneği destekleyeceklerini söyleyen iyi piyanistlere onun üzerinden ellerini çekmemelerini rica ediyorum.

Sadun Aksüt’ü son olarak sevgili dostum Fuat Çelebioğlu’nun odasında gördüm.

Türk müziğinin önemli bir adıydı, besteciliğiyle, icracılığıyla, televizyon programlarıyla.

Yıllar önceki bir yazımda ilk cümlem şöyle:

“Bazı müzisyenler sazlarıyla bütünleşirler, onlarsız yaşayamazlar, hayatını anlamlandıran o sazdır. Dertlerini söyler, mutluluklarını duyurur.”

‘Altmış Yıllık Aşk’ CD’sini dinlerken bir ömrün özetini öğrendim. Onun içinde solo icraları, besteleri de yer alıyordu.

CD’nin başında ‘Tanburuma’ adlı şiirini okumuştu:

Yıllarca sevgilimdi çeken o’ydu nazımı

Öldüğüm gün benimle gömün kabre sazımı

Ara Güler’in fotoğrafları, sadece bir ustanın ürünleri değildir. Türkiye’nin çeşitli alanlardaki tarihinin de belgeleridir.

Engin Özendes’in hazırladığı ‘Tarih Size Bakıyor - Ara Güler Fotoğraflarında Arkeoloji’ bu özelliğiyle önem taşıyor.

Kitabın başında Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un ‘Takdim’inden birkaç satır:

“Ara Güler Müzesi’nin katkılarıyla yayıma hazırladığımız ‘Tarih Size Bakıyor’, büyük usta Ara Güler’in benzersiz perspektifinden Afrodisias, Nemrut, Karatepe, Efes, Bergama, Göbeklitepe gibi alanların yanı sıra Orhun Yazıtları’na da bakışlar içeriyor. Ara Güler, Enstitü’de tecessüm etmesini arzu ettiğimiz çağlar üstü bakışı ve estetiği sanatıyla ortaya koyuyor.”

‘Sunuş’, Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü Yayın Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik’in:

“Fotoğraf şiire gebedir. Aynı zamandan değil ama aynı soydan gelirler. İkisi de yormaz insanı. İkisi de lafı uzatmadan en kısa ve en etkili yoldan söylerler söyleyeceklerini. Biri kulaktan, biri gözden girer beyin ve yürek derinliklerine. Biri kalemle yazılır, biri ışıkla. Fotoğraf, hiçbir zaman ulaşamayacağınız her şeyi zamanın derinliklerinden size taşır. Ay yüzeyindeki ayak izleriyle, hiç görmediğiniz Atatürk’ün kararlı mavi gözleriyle, uzaktaki sevgililerinizle ya da soluk bir siyah beyaz düzlemde Ayıntab’ın en erken resmiyle ve daha milyonlarca niceleriyle hep fotoğraflarda buluşuruz. Derinliği sadece 200 yıl olsa da elimizdeki en güvenilir zaman yolculuğu aracıdır fotoğraf: Belgedir. Şimdiki zamanın photoshop hilelerini saymazsak doğrucudur da: Tarafsız ve adil davrananları, gördüğü gibi yorumlayanları bu nedenle ‘objektif’ diye niteleriz.

Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü’nün AB Projesi aracılığıyla organize ettiği Ara Güler’in arkeoloji içerikli fotoğrafları sergisinin küratörü olan sevgili Engin Özendes çok başarılı bir sergi gerçekleştirdiği gibi bu kataloğu da yayına hazırlamıştır.”

Engin Özendes

Elimize ulaşan iyi bir kitabın arkasında iki önemli meslek erbabı vardır.

Editör ve düzeltmen.

Çoğunlukla onların adı es geçilir.

Türk yayıncılığı ikisinin vazgeçilmezliğini biraz geç anladı. Ayrıca editörün eleştirel baskıdaki işlevi de unutulmamalı.

Ben gerek Hürriyet Yayınları’nda, gerek Altın Kitaplar Yayınevi’nde, gerek Simavi Yayınları’nda iki arkadaşın varlığını ihmal etmezdim.

Üçüncü bir özelliğe de değineceğim, kitapların başında giriş ya da önsözlerin yer alması.

Yalnız çeviri kitaplarda değil, yerli yayımlarda da böyle bir çalışma hem yazarı hem okuru için gerekli. Ben yeni çıkan kitaplarda yaşayan yazarlar için de giriş yazdım. Amacım, onun bu kitabının dışında başka kitaplarını da tanıtmak, Türk edebiyatındaki yerini de özetle belirlemekti.