×
Diğer yandan; lüks otellerde, restoranlarda verilen iftarların paylaşma, kaynaşma amacıyla uyumlu olup olmadığı da tartışılır hep... Geçen hafta lüks iftar yemekleri için vergi düzenlemesi de yapıldı. “Beş yıldızlı iftarlara” farklı vergi uygulanıyordu, yüksek oranda vergilendiriliyordu, “üç yıldız altı” iftarlardan ise daha düşük oranlı vergi alınıyordu. Birinci sınıf olmayan restoran-lokanta; faturayı kesiyorsa, KDV oranı yüzde 8 olarak hesaplanıyordu. Eğer (üç yıldız ve üzeri) otelde verilen bir iftar yemeğiyse bu kez KDV oranı yüzde 18 olmak zorundaydı. Şimdi; KDV oranı yüzde 18’den, yüzde 8’e düşürüldü beş yıldızlı iftarlar için de. (29 Mart 2022 tarihli ve 5359 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 01 Nisan 2022’den itibaren) Böylece üç yıldız ve üstü otellerde ve birinci sınıf lokanta ruhsatlı yerlerde verilen iftar yemek bedellerinin maliyeti de azalmış oldu. Tabii ki konu iftar yemeğine özel değil. İftar yemeği değil de başka bir davet, kokteyl vb. organizasyon için de durum aynı... Eğer üç yıldız ve üzeri bir otelde; yemek daveti vb. veriliyorsa faturada KDV oranı artık yüzde 8 olarak yer alacak.
İKRAMİYE VE ERZAK KOLİSİ
İşletmeler Ramazan ayında çalışanlarına erzak yardımında bulunabiliyor veya bayramda ikramiye verebiliyor. İşletmelerin ödeyeceği vergiye de etkisi var bu işlemlerin… Çalışanlara dağıtılan erzak kolileri de, bayram ikramiyeleri de Gelir Vergisi Kanunu’na (GVK) göre vergiye tabi... (Md. 61) Dolayısıyla Ramazan’a özel yapılan bu yardımlardan dolayı işverenlerin ilave vergi hesaplayıp Maliye’ye vergi ödemeleri gerekecek.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, ayni yardımlar sigorta primine tabi olmadığından, personele verilen erzak için sigorta primi hesaplanmayacak. Bayramda verilebilecek nakit ikramiye için, ödeme üzerinden sigorta primi hesaplanması gerekiyor. Ücret olarak görülen ve üzerinden vergi hesaplanan yardımlar, diğer bordro kalemleri gibi işletme için aynı zamanda bir gider kalemi olarak muhasebeleştiriliyor. Dolayısıyla işletmelerin ödeyeceği verginin hesabında bu yardımlar gider olarak da dikkate alınabiliyor.
VERGİYİ AZALTAN YARDIMLAR
Yardım yapıldıktan sonra ilave vergi yükümlülüğü doğuran işlemler olduğu gibi, ödenecek vergiyi azaltan yardımlar da var. Şahsen beyanname veren şahıslar da, şirket olarak beyanname veren kurumlar da bu avantajdan yararlanabiliyor. Kızılay’a ve Yeşilay’a yapılan nakdi bağışların tamamı herhangi bir oran veya tutar sınırı olmaksızın gelirden indirebiliyorlar. (Gelir Vergisi Kanunu Md. 89 ve Kurumlar Vergisi Kanunu Md.10) Kızılay ve Yeşilay’a makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı beyan edilen kazançtan (matrahtan) indirilebiliyor. Kamu kuruluşlarına ve vergi muafiyeti tanınmış vakıflara yapılan bağışlar, vergiye tabi kazancın yüzde 5’ine kadar yapıldığında vergi matrahından düşülebiliyor. Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, yıllık toplamı beyan edilecek gelirin yüzde 5’ini aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar kazançtan indirilebiliyor.
Ayın başından itibaren beyanname verme kriterlerini; kira gelirleri, gayrimenkul satış gelirleri, kâr payı gelirleri ve ücret gelirleri olarak ayrıntılı olarak ele almıştık. Bugün faiz gelirleri elde edenler ve hisse seneti satışı yapanlar için beyanname kriterlerini ele alıyoruz… Bankalardan elde edilen faiz gelirleri yıl içinde zaten bankalar tarafından stopaj yoluyla vergilendiriliyor. Dolayısıyla geçen yıl yurtiçi bankalardan; mevduat faizi, repo gelirleri vb. kazanç elde edenlerin beyanname vermesine gerek kalmıyor. Katılım bankalarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları için de durum aynı, beyanı gerekmiyor. Yurtdışından elde edilen faiz gelirlerinde ise stopaj olmadığından yurtdışı faiz gelirleri beyana tabi. Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirlerinin de (2 bin 800 lirayı aştığında) beyan edilmesi gerekiyor.
GÜNCEL SINIR 53 BİN TL
Eurobondlardan elde edilen faiz gelirlerinin beyanı için güncel sınır (2021 gelirleri için) 53 bin lira. Faiz gelirlerini beyan edecek kişilerin, beyannamenin menkul sermaye iradı (MSİ) başlığı altındaki bölümüne bu gelirlerini dahil etmesi gerekiyor. 53 bin liralık beyan sınırının hesabında, beyana tabi diğer menkul sermaye iratları ile Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olmak kaydıyla elde edilen gayrimenkul sermaye iratları toplamının dikkate alınması gerekiyor.
HİSSE SENEDİNDE 2 YIL KRİTERİ
Anonim şirket hissedarları; hisse senetlerini iki yıl elde tutup sattıklarında elde edilen kazanç ne kadar büyük olsa da gelir vergisi ödemiyorlar. Hisse senedi bastırılması ihmal edildiğinde bu vergi avantajından yararlanılamadığından, hissedarların basılı hisse senedi üzerinden devir yapmış olması önemli… Ortaklık paylarının iki yıl içinde satılması durumunda ise; elde edilen değer artış kazancının gelir vergisi beyannamesine dahil edilerek vergilendirilmesi gerekiyor. Limited şirket ortakları için; bahsettiğimiz ‘iki yıl ortak olarak kalma’ kriterinin sağladığı bir avantaj bulunmuyor. Limited şirketteki paylarını devreden ortaklar, iki yıldan fazla süre ortak olarak kalsalar da her durumda elde ettikleri değer artış kazancı üzerinden beyanname vermeleri gerekiyor.
BORSADA VERGİ YOK
Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinin satışından elde edilen kazançlar için stopaj oranı sıfır olarak uygulanıyor. Borsada sağlanan kazançlar için beyanname verme zorunluluğu da yok, vergi ödenmesi de gerekmiyor (Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı -MKYO- hisse senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar yüzde 10 oranında stopaja tabi. 1 yıldan daha fazla elde tutulduktan sonra satılmasından elde edilen kazançlar stopaja tabi değil.)
KİRA, GAYRİMENKUL KAZANÇLARI VE ÜCRET GELİRLERİ
Beyanname verecek patronların tümü vergi ödemeyecek ama. ‘Vergi iadesi’ alacak olan patronlar da olacak. Şirketinden elde ettiği kâr cebine girmişken, aynı kâr üzerinden hesaplanan bir de ‘vergi iadesi’ nakden cebine girecek. Adeta bir koyundan iki post çıkarmış olacak bu patronlar. Önce, hangi patronların-şirket ortaklarının beyanname verme zorunluluğu olduğunu söyleyelim: Geçen yıl elde ettiği brüt (stopaj dahil) kar payı tutarı 106 bin lirayı aşan pay sahiplerinin beyanname vermesi gerekiyor. Stopaj yapılmadan önceki brüt kâr payı gelirinin yarısı, (varsa tevkif suretiyle vergilendirilmiş diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte) 53 bin lirayı geçiyorsa şahsen gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekiyor.
NASIL HESAPLANIYOR?
Geçen yıl ortaklarına kâr dağıtan şirketler, aynı zamanda bu kar üzerinden Maliye’ye yüzde 15 oranında vergi (stopaj) ödemişlerdi. Bazı patronlara vergi iadesi ödenecek olmasının nedeni de aslında, geçen yıl şirketlerin kar dağıtırken ödediği stopajlar. Şirketlerin geçen yıl ortaklarına dağıttıkları kâr üzerinden ödedikleri vergiyi, ortaklar bu yıl beyannamelerinde mahsup edebilecekler. Eğer şirketin ödediği stopaj tutarı, beyannamedeki hesaplanan vergiden daha yüksek çıkıyorsa aradaki fark patrona vergi iadesi olarak ödenecek. Bu arada stopaj oranının geçen yılın son günlerinde yüzde 15’ten, yüzde 10’a düşürüldüğünü de hatırlatalım. Dolayısıyla bu yıl vergi iadesi alabilecek çok sayıda şirket ortağı, belki de son kez vergi iadesi alabilecekler. Bir yıl sonra; 2023 mart ayı geldiğinde, yıl içinde kesilen stopaj oranının düşük (yüzde 10) olmasından dolayı vergi iadesi alma imkânları da kalmamış olacak. Kâr payı stopaj oran değişikliği; 22 Aralık 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan (21 Aralık 2021 tarih ve 4936 sayılı) Cumhurbaşkanı Kararıyla yapılmıştı.
FARK İADE EDİLEBİLİR
Şimdi; ortakların ne kadarlık kâr payı için ne kadar vergi idesi alacağını açıklayalım: Örneğin geçen yıl brüt 300 bin lira kâr payı alan bir ortak beyanname verdiğinde Maliye’den de 7 bin 810 lira vergi iadesi alabilecek. Brüt 300 bin lira kâr payı için, brütün yarısı 150 bin lira vergiden istisna oluğundan kalan kazanç üzerinden ilk başta 37 bin 190 lira vergi hesaplansa da, yıl içinde ödenen stopaj (45.000) hesaplanan vergiden (37.190) daha yüksek olduğundan, aradaki fark (7.810) şirket ortağına iade edilir.
Tabloda farklı tutarda yapılan kâr payı ödemeleri için vergi iadesi/ödenecek vergi hesaplama örnekleri de görülebilir.
Beyanname verecek şirket ortakları; gelir vergisi beyannamesini hazırlarken, vergi hesaplamasında avantaj sağlayabilecek olan indirimleri de (özel sigorta prim ve katkı payları, bağış ve yardımlar, eğitim ve sağlık harcamaları…) belirlenmiş sınırlar (Gelir Vergisi Kanunu Md. 89) çerçevesinde vergi beyannamelerine dâhil edebilirler.
Buna göre; 2021 yılı boyunca 650 bin lirayı aşan ücret geliri elde eden (tek işverenden bu gelirlerini elde etmiş olsalar da), birden fazla işverenden ücret alıp 2021 yılı içinde elde ettiği toplam ücret tutarı 650 bin lirayı geçen, 2021 yılı içinde birden fazla işverenden ücret almış çalışanlardan birinci işverenden sonraki işverenden / işverenlerden alınan ücretlerin toplamının 53 bin lirayı aşan çalışanların yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesi gerekiyor.
VERGİ İADESİ ALINABİLİR
Beyanname vermek zorunda olan çalışanlara ‘vergi ödemek’ bir yana ‘vergi iadesi alma’ imkânlarının olduğunu da öncelikle belirtelim. Çalışanların vergi iadesi almak için, (kendilerinin ve eş-çocuklarının) özel hastane faturalarını, özel okul faturalarını, özel sağlık-hayat sigorta belgelerini beyannamelerine yazmaları gerekiyor.
NASIL HESAPLANACAK?
Beyannameler elden veya posta yoluyla vergi dairesine verilebiliyor. Ayrıca internetten de beyanname verme imkânı var. Beyanname verecek çalışanlar internetten beyanname doldurmak istediklerinde, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesine (gib.gov.tr) girerek, aşağıdaki adımları izleyerek vergi ödevlerini yerine getirebilirler.
1- ‘Hızlı Erişim’ başlığı altında ‘Hazır Beyan’ tıklanıyor. (Hızlı Erişim/Hazır Beyan seçeneğinin üzerine gelindiğinde Kira, Ücret, Menkul Sermaye İradı, Diğer Kazanç ve İratlar olarak görünen 4 seçenekten ‘Ücret’ seçiliyor.)
2-
Ne kadar maaş almış olurlarsa olsun beyanname vermiyorlardı. Vergi hesaplama-vergi ödeme gibi ödevlerini, işverenleri aylık ücret bordroları üzerinden yerine getiriyorlardı. İlk defa; geçen yıl mart ayında beyanname vermişti tek işverenden maaş alan (600 bin lirayı aşan ücret geliri olan) çalışanlar. Bu yıl mart ayı sonuna kadar da; (2021 yılı boyunca) 650 bin lirayı aşan ücret geliri elde eden çalışanlar (tek işverenden bu gelirlerini elde etmiş olsalar da) yine beyanname vermek zorundalar.
Beyanname verecek yüksek ücretli çalışanlar için ilk başta ‘külfet’ gibi görünen bu yükümlülük, aslında bir ‘nimet’. Çünkü ‘beyanname vermek’ deyince akla hep ‘vergi ödemek’ gelir. Ama vergi ödemek bir yana, devletten vergi iadesi alma imkânına kavuşuyor beyanname verecek çalışanlar. Vergi iadesi almak için çalışanların, (kendilerinin ve eş-çocuklarının) özel hastane faturalarını, özel okul faturalarını, özel sağlık-hayat sigorta belgelerini beyannamelerine yazmaları yeterli.
İNTERNETTEN BEYANNAME
Gelir vergisi beyannamesine bordro değerlerinin yazılmasına başlanılmadan önce tabi ki ücret bordrolarının 12 aylık verilerinin, işverenlerden (ilgili departmanlardan) edinilmesi gerekiyor. Sonrasında beyannamenin ücrete ve masraflara ilişkin bölümleri doldurulduktan sonra nihayet en alt satırlarında Maliye’den ne kadar iade alınacağı görülebilecektir. Beyannameler elden veya posta yoluyla vergi dairesine verilebiliyor. Ayrıca internetten de beyanname verme imkânı var. İnternetten beyanname vermeyi tercih edecek çalışanlar için beyanname doldurmanın aşamalarını yarınki yazımızda adım adım ele alıyoruz.
İADE NASIL HESAPLANIYOR
Eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilecek gelirin yüzde 10’u ile sınırlı. Hayat sigorta primlerinin yarısı vergi hesabında dikkate alınabiliyor. Özel sağlık sigortası primlerininse tamamı indirim konusu yapılabiliyor. Her durumda indirim yapılabilecek prim tutarları; ücretin yüzde 15’ni ve asgari ücretin yıllık tutarını (2021 için; 42 bin 930 lirayı) geçemiyor.
Eğitim ve sağlık faturaları beyannameye girildikten sonra; bordrolarda yıl içi hesaplanan vergi tutarlarına göre beyannamede daha düşük bir vergi hesaplanacaktır. Yıl içi bordrolarda hesaplanan vergi ile, eğitim ve sağlık masraflarını girdikten sonra hesaplanan vergi arasındaki fark, çalışana iade edilecek. Yıl içi bordrolarda yer alan ‘Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler’ (daha yüksek) ile beyanname doldurduktan sonra oluşan ‘Hesaplanan Gelir Vergisi’ (daha düşük) arasındaki fark çalışana iade edilecek.
İade edilecek vergi için Maliye’ye başvurunun nasıl yapılabileceğini ayrı bir yazıda ele alacağız.
Mart ayının sonuna kadar satış yapan bazı mülk sahiplerinin beyanname vermesi de gerekiyor. Dolayısıyla, taşınmaz satışlarından kazanç elde eden mülk sahipleri için “Beyanname verme kriterleri, vergi hesaplama kriterleri” kritik öneme sahip... Öncelikle istisna tutarından başlayalım... Beyanname vermek için; elde edilen kazancın istisna tutarını (2021 için 19 bin lira) aşması gerekiyor. Tek kriter 19 bin liralık istisna değil beyanname vermek için. Aynı zamanda mülkün alım tarihi ile satım tarihi arasında geçen sürenin, beş yıldan daha az olması gerekiyor. Mülkü alıp, üzerinden beş yıl geçtikten sonra satanlar için bir vergi yükümlülüğü bulunmuyor, beyanname verilmesi de gerekmiyor, vergi ödenmesi de gerekmiyor.
Kazanç hesabı da önemli... Yalnızca alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki farka bakılmıyor. İlaveten enflasyon etkisi dikkate alınarak kazanç daha aşağıya çekilebiliyor. Enflasyon etkisinin tutarsal karşılığı bulunuyor, alış bedelinin üzerine ilave ediliyor, maliyet daha yüksek bir tutar olarak hesaplanıp kazanç daha aşağıya çekilebiliyor. Dolayısıyla maliyet artınca kazanç düşüyor, vergi de daha az hesaplanıyor. (Veya kazanç oluşmadığından vergi hiç ödenmiyor.)
2 MİLYONLUK KAZANÇ 140 BİNE DÜŞÜYOR
Konuyu örnekleyelim: 2017 yılının eylül ayında 1 milyon liraya alınan bir mülk, 2021 yılının aralık ayında 3 milyon liraya satıldığında ilk başta kazanç 2 milyon lira gibi görünür. Ancak tablodan da görüleceği üzere, alış tarihi ve satış tarihindeki ÜFE’deki değişim dikkate alındığında alış maliyetinin üzerine 1,8 milyon liralık daha bir maliyet eklenir. Dolayısıyla alış ve satış arasındaki fark; enflasyon etkisi de dikkate alınarak hesaplandığında kazanç 140 bin liraya düşer. Bu 140 bin liralık kazançtan 19 bin liralık istisna da düşüldüğünde, vergiye tabi kazanç 121 bin liraya düşer. Bu matrah üzerinden ise 27 bin lira vergi hesaplanır.
Enflasyon etkisinin hesabı: Enflasyon etkisinin kazançtan düşülmesi için; alış ve satış ÜFE endeksleri arasında yüzde 10’dan fazla artış oluşması gerekiyor. Satışın yapıldığı aydan bir önceki ay ve alışın yapıldığı aydan bir önceki ay endeksleri dikkate alınıyor. Tablodaki örnekte; alım 2017 Eylül ayında olduğunda ÜFE endeksi (300,18) olarak bir önceki ay (2017 Ağustos) dikkate alındı. Satım 2021 aralık ayında olduğundan bir önceki ay (2021 Kasım) ÜFE endeksi (858,43) dikkate alındı. Her iki ÜFE değeri arasında yüzde 10’dan fazla fark (558,25) oluştuğundan enflasyon artışı maliyete eklenebildi. Bu iki ÜFE değeri arasındaki fark, alım maliyeti olan 1 milyon liranın üzerine, 1,8 milyon lira olarak ilave edildiğinde, alım maliyeti 2,8 milyon liraya yükseldi... Kazanç ilk başta (3 milyon-1 milyon) 2 milyon lira olarak görünse de, maliyet artışından dolayı kazanç (3 milyon – 2,859 milyon) 140 bin liraya düşmüş oldu.
Gayrimenkulün satışından elde edilen değer artış kazancından ayrıca tapuda satıcının ödediği tapu harcı, DASK ve deprem sigortası prim tutarları ile alım-satıma ilişkin olarak emlak komisyoncusuna ödenen bedellerin de düşülebilme imkânı mevcut.
MİRASÇILAR SATARSA VERGİ YOK
YAZI dizimizin son gününde beyannamelerin nasıl doldurulacağını ve Maliye’ye hangi yollarla ulaştırılabileceğini ele alıyoruz. 31 Mart akşamına kadar beyannamelerin Maliye’ye verilmesi gerekiyor. Kira geliri elde eden mülk sahipleri, ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki vergi dairesine beyannamelerini verebilirler. Elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış mali müşavirler aracılığıyla da beyanname gönderilebilir. Posta ile de vergi dairesine beyanname gönderilebilir. Hangi posta türü ile gönderimin yapıldığı; ‘süresinde beyanname verme açısından’ kritik öneme sahip… Eğer normal (adi) posta ile gönderiliyorsa postaya veriliş tarihi değil, vergi dairesine postanın ulaştığı tarih vergi dairesi tarafından dikkate alınıyor. Taahhütlü posta veya Acele Posta Servisiyle gönderilmişse, postaya veriliş tarihi dikkate alınıyor. Vergi dairesine elden veya posta ile beyanname vermek yerine çok daha da kolayı evden çıkmadan internetten beyanname vermek. Ödeme de internetten yapılabiliyor.
İŞTE YOL HARİTASI
Kira geliri (gayrimenkul sermeye iradı) elde eden bir mülk sahibi aşağıdaki 10 adımı izleyerek beyannamesini doldurabilir.
1- ‘gib.gov.tr’ internet adresinden ‘Hızlı Erişim’ başlığı altında ‘Hazır Beyan’ tıklanıyor. (‘Hızlı Erişim/Hazır Beyan’ seçeneğinin üzerine gelindiğinde Kira, Ücret, Menkul Sermaye İradı, Diğer Kazanç ve İratlar olarak görünen 4 seçenekten “Kira” seçiliyor.)
2- ‘Sisteme Giriş’ tıklanıyor. (Ekranın sağ üst kısmında)
3- “e-Devlet Yöntemi ile Giriş” tıklanıyor. (Ayrıca; ‘Kullanıcı Girişi’, ‘Yabancı Kimlik Numarası ile Giriş’ seçenekleri de mevcut.)
4- e-Devlet giriş sayfası kendiliğinden açılıyor, “Kimlik No” ve “e-Devlet şifresi ile” giriş yapıldığında “internet vergi dairesi” sayfası, ‘Hazır Beyan Sistemi’ açılıyor. Buradan “Beyanname Doldur” (Sol üstten ikinci sekme) tıklanıyor.
MÜLK sahibinin elde ettiği kira gelirinin, emlak vergi değerinin yüzde 5’inden daha az olamayacağı mevzuatta belirtiliyor. (Gelir Vergisi Kanunu Md.73) Emlak vergi değeri 1 milyon lira olan bir gayrimenkulün, kira geliri en az yıllık 50 bin lira olarak hesaplanır. Eğer mülk sahibi 50 bin liradan daha düşük kira geliri beyan ediyorsa, aradaki farkın vergisi cezalı olarak istenebilir. Ancak mülk sahipleri, gerçekten de emsal kira bedelinin altında kira geliri elde edebilir. 1 milyon liralık vergi değerine sahip taşınmaz örneği için; aylık üç bin lira, yıllık 36 bin lira (50 bin liranın altında) kira geliri de fiilen elde edilebilir. Bu durumda da; “evin değerinin yüzde 5’i mi (50 bin lira) kira geliri olarak beyan edilecek” şeklinde soru işareti oluşacaktır. Yani mülk sahipleri “gerçekte tahsil etmediği bir kira bedeli (14 bin lira daha fazla) üzerinden vergi ödemek zorunda” kalabilir.
BELGELERİ SAKLAYIN
Bu tereddütü gidermek için Maliye, vatandaşa kolaylık da sağlıyor. Özet olarak ifade edersek “Gerçekte yüzde 5’in altında kira geliri elde etmişseniz, tahsil ettiğiniz kira gelirine ilişkin havale makbuzu, banka dekontu ve kira sözleşmesi gibi belgeleri saklayın, istenildiğinde de bize ibraz edin, o zaman evin değerinin yüzde 5’nin altında kira geliri beyan ettiniz diye cezalı duruma düşmezsiniz” deniliyor. (Gelir İdaresi Başkanlığı, 13 Temmuz 2011 Tarih ve 956 sayılı özelge) Emlak vergi değeri üzerinden yüzde 5 oranında kira bedeli hesabı, mülke ilişkin yetkili özel makamlarca veya mahkemelerce saptanan bir kira bedeli yoksa dikkate alınıyor. Mülk ile ilgili kira takdiri yapılmamış ise bu kez emlak vergi değerinin yüzde 5’i dikkate alınıyor.
ANNE BABA KİRACIYSA
Anne, baba, çocuk, torun, büyükanne, büyükbaba veya kardeşin kira ödemeksizin oturduğu konut için, mülk sahibi vergi ödemiyor. Aynı kişiye (yakınına) ikinci bir konutta tahsis edilmiş ise bu avantaj kalmıyor, emsal kira bedeli üzerinden ev sahibi (ikinci konut için kira almasa da) vergisini ödüyor.Konutların mal sahiplerinin, usul-füru (üstsoy-altsoy) veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi durumunda emsal kira bedeli esası uygulanmıyor. İşyerini; aynı kişilere (Anne, baba, çocuk veya kardeşe) tahsis eden için bedelsiz kullanım da olsa vergi var. Amca, dayı, teyze, hala, kuzen, yeğen, kayınvalide eğer kira ödemeden yakının konutunda oturuyorsa, mülk sahibinin emsal kira bedeli üzerinden vergi ödemesi gerekiyor. Mülk sahibinin, taşınmazın emlak vergi değerinin yüzde 5’i üzerinden gelir beyan etmesi gerekiyor.
GURBETÇİLER BEYANNAME VERECEK Mİ?
YURTDIŞINDA yaşayan Türk vatandaşları (oturma ve çalışma izni alarak) altı aydan daha uzun bir süre yurtdışında kaldıklarında, vergi uygulamaları bakımından dar mükellef olarak kabul ediliyor. Dar mükellef (yurtdışında yaşayan) mülk sahipleri, eğer stopaja-kesintiye tabi iş yeri kira geliri elde ediyorlarsa (üzerinden stopaj yapılmış olması şartıyla) ne kadar gelir elde etmişlerse de fark etmiyor, beyanname vermelerine gerek yok. Gurbetçilerimizin elde ettiği konut kira gelirleri ise (2021 yılı için) 7 bin lira sınırına tabi. Bu tutarı aşan konut kira gelirlerinin beyan edilmesi gerekiyor.