Ünlü yazarların müze-evleri
Mekânın psikoloji üzerinde etkili olduğu söylenir. Peki, dünya edebiyatına damgasını vurmuş kalemlerin nerede yaşadığını, pencereden bakıp ne gördüğünü, nereden ilham aldığını hiç merak ettiniz mi? Keyifle okuduğunuz yazarların hayatının peşine düşmek ve eserlerini kaleme aldığı mekânları görmek ilgi çekici olabilir.
ANNE FRANK / AMSTERDAM, HOLLANDA
14 yaşındaki Anne Frank, Hollanda’daki Nazi işgalini günlükleriyle dünyaya anlattı. Yahudi’ydi. Eğer Nazilerin eline geçerse tutuklanacak ve Auschwitz’e gönderilecekti. Amsterdam’da Prinsengracht Sokağı 263 numaradaki aile şirketine ait ofisin çatı katında ailesiyle 2 yıl gizlice yaşadı. Ancak bir ihbarla SS’ler tarafından yeri tespit edildi. Anne burada yaşadığı iki yıl boyunca günlük tuttu ve bu günlükler ölümünün ardından yayımlandı. Frank’ın saklandığı bu ev bir müze haline getirilmiş. Anne’nin saklandığı ‘gizli odayı’ gezebilir, orijinal günlüğünü görebilirsiniz. Ayrıca fotoğraflarının ve öyküsünün yer aldığı bir sergi de bulunuyor. Anti-semitizm, ırkçılık ve ayrımcılığa karşı da eğitim verilen müze, bugün dünyanın her yerinden gelen turistleri ağırlıyor. Amsterdam’ın merkezinde yer alan konumuyla da yolu düşenlerin uğraması gereken bir yer Anne Frank’ın Evi. Müzeye giriş ücreti 28 TL. (www.annefrank.org).
CHARLES DICKENS / LONDRA, İNGİLTERE
Dickens’ın 1837’den 1839’a kadar ikamet ettiği ev Londra’nın doğusundaki 48 Doughty Caddesi’nde. Victoria Devri’nin usta kalemlerinden Dickens’ın ‘Oliver Twist’ı kaleme aldığı ev, hayranları için o döneme kısa bir dönüş fırsatı sunuyor. Müzeye çevrilen evde Dickens’a ait önemli eşyaları görebilirsiniz. Giriş 29 TL. Müzenin yanında bir de kafe bulunuyor (www.dickensmuseum.com).
ERNEST HEMINGWAY / FLORIDA, ABD
Hemingway kadar seyahat etmiş, savaşlara katılmış yazar az bulunur. Amerikan edebiyatının önde gelen isimlerinden, ‘Çanlar Kimin İçin Çalıyor’ romanının yazarı Ernest Hemingway’in eşi Pauline ve iki oğlu Patrick ve Gregory ile birlikte 1931-1940 arasında yaşadığı evi Florida’da. Ev haftanın her günü ziyarete açık. Giriş 28 TL. (www.hemingwayhome.com).
ANTON ÇEHOV / TAGANGROD, RUSYA
Tagangrod, Azak Denizi kıyısında bir Rus şehri. Anton Çehov’un doğduğu ev burada bulunuyor. Çehov’un Moskova Üniversitesi’ne tıp eğitimi için gitmeden önce ailesiyle birlikte yaşadığı mütevazı ev bugün bir müze. Rusya’da Tagangrod Çehov’un şehri olarak anılıyor. Şehirde yazarın adının verildiği bir cadde, meydan, tiyatro ve kütüphane bulunuyor. Dünya edebiyatının kimi edebiyat eleştirmenlerine göre en iyi öykü yazarı Çehov’un ilk gençliğinin izini sürmek isteyenler için Tagangrod mutlaka ziyaret edilmeli. Türkiye’de şehre özel olarak düzenlenen bir tur bulunmuyor. Fakat bunu yapan ve Türkiye’den de dahil olunabilen bir alternatif mevcut. Bir hafta süren, Çehov’un evini ve şehrin önemli kültürel mekânlarını kapsayan turun fiyatı uçak hariç 1000 TL (www.chekhov-tour.com). Ayrıca Tagangrod’a otomobille bir saat mesafedeki Rostov’a THY’nın direkt uçuşu da bulunuyor. İstanbul Rostov gidiş-dönüş uçak bileti 1.900 TL.
LEV NIKOLAYEVIC TOLSTOY / YASNAYA POLYANA, RUSYA
Moskova’nın 200 kilometre güneybatısında yer alan Yasnaya Polyana’da dünya edebiyatının birçok listede en iyi romanı olarak gösterilen ‘Savaş ve Barış’ın yazarı yatıyor. Lev Tolstoy’un iki başyapıtı ‘Anna Karenina’ ve ‘Savaş ve Barış’ın doğduğu bu ev müze olarak ziyarete açık. Yazarın kızı Aleksandra Tolstaya tarafından müzeye çevrilen bu şirin kır evi şimdilerde torunları tarafından işletiliyor. Doğanın tam ortasında huş ağaçları altında mükemmel bir istirahat fırsatı sunan çiftlik size de ilham verecek. Müzede Tolstoy’a ait notları, kütüphaneyi ve eşyaları görebilir, edebiyat dünyasına damga vuran bu büyük ismin gündelik yaşamından arda kalanları inceleyebilirsiniz. Lev Tolstoy’un mütevazı mezarını ziyaret etmeyi de unutmayın. Moskova’dan Yasnaya Polyana’ya karayolu veya trenle ulaşım sağlanıyor (www.ypmuseum.ru).
VICTOR HUGO / GUERNSEY ADASI, İNGİLTERE
Victor Hugo’nun yazın hayatının başyapıtlarını kaleme aldığı ev Manş Denizi’ndeki Guernsey Adası’nda. Dönemin etkili kalemi Paris’e neden kilometrelerce uzaktaki bu küçük adada kalıyordu? İşte yanıtı; Louis Napoléon Bonaparte’ın 1851’deki hükümet darbesinden sonra Paris’ten sürgün edilen Hugo, Belçika’ya oradan da Guernsey’e gelir. 1856’da Hauteville House’a yerleşir. Saint Peter Limanı’nı tepeden gören bu evde ‘Sefiller’, ‘Deniz İşçileri’ gibi başyapıtları yazar. Üç katlı evdeki mobilyalar özenle işlenmiş. Üst katta Hugo’ya ilham veren denizi izleyebilirsiniz (www.maisonsvictorhugo.paris.fr).
TEVFİK FİKRET / İSTANBUL
Listede yer alan yazarların evleri Türkiye’ye biraz uzak. Fakat Tevfik Fikret’in planlarını kendi eliyle çizdiği Beşiktaş’taki Aşiyan’ı ziyaret etmek iyi bir başlangıç olabilir. Hayalindeki evi 1906’da hayata geçirmeyi başaran Fikret, Aşiyan’da eşi Nazime Fikret ile 1915’e kadar yaşadı. 1945’te Edebiyat-ı Cedide Müzesi olarak açılan Aşiyan, Recaizade Mahmud Ekrem, Ali Ekrem Bolayır, Namık Kemal, Abdülhak Hamit Tarhan, Nigâr Hanım’a ait fotoğraf ve kitapları da bünyesinde barındırıyor. Ayrıca Tevfik Fikret’in natürmortları ve Abdülmecid Efendi’nin Fikret’in ‘Sis’ şiirinden etkilenerek yaptığı tablo müzenin önemli eserlerinden. Fikret’in kendi vasiyeti üzerine 1961’de Aşiyan’ın bahçesine taşınan mezarını da ziyaret etmek mümkün. Tüm bunları gördükten sonra Fikret’in hayata gözlerini yumduğu yatak odasındaki penceresinden Boğaziçi’ni izlemeden geçmeyin. Müze hafta içi her gün ziyarete açık (www.asiyanmuzesi.com).