Rusya'nın batı penceresi: ST. PETERSBURG Gücün baÅŸkenti: MOSKOVA

Ä°ki ÅŸehrin rekabetine yüzyıllar ÅŸahit... 1146'da kurulan ve tam ortasında Kremlin ve Kızıl Meydan'ı barındıran, Rusya'nın baÅŸkenti Moskova, sosyalizm döneminde yıkılan kilise ve katedrallerin yeniden restorasyonuyla farklı bir kimlik kazanmaya çalışıyor ÅŸimdi. Her zaman aristokrat ve maÄŸrur olan St. Petersburg ise ünlü yazar Dostoyevski'nin, 'Dünyanın en muhteÅŸem yeri' diye tanımladığı bir çarlar ÅŸehri. Bir kültür baÅŸkenti.Yüzyıllar ÅŸahit olmuÅŸ iki ÅŸehrin rekabetine. Åžimdiki baÅŸkent Moskova sosyalizm döneminde yıkılan kilise ve katedrallerin yeniden restorasyonuyla farklı bir kimlik kazanmakta. Tam ortasında yer alan Kremlin ise gücün ve her yolun çıktığı yer. Korkunç Ä°van ve Stalin buradan estirmiÅŸler terörlerini, Napolyon Moskova'nın yanışını bu noktadan seyretmiÅŸ. Lenin proleterya diktatörlüğünü bu tepede organize etmiÅŸ. Kremlin yıllarında Gorbaçov'a düşen ise yeniden yapılanma olarak adlandırılan 'Perestroyka' ile açıklığı sembolize eden 'Glasnost'u günlük hayata sokmak olmuÅŸ. Hikayenin devamı tanıdık, yıllardır pusuda bekleyen vahÅŸi kapitalizmin saldırısı. Kale anlamına gelen Kremlin'de ÅŸu andaki patron, Putin.BEYAZ GECELERSt. Petersburg ise hep maÄŸrur ve aristokrat. Geçen yıl büyük törenlerle 300'ncü yıldönümü kutlanan ÅŸehir en önemli çarlardan biri olan Deli Petro'dan almış adını. Adamcağız on parmağında on marifet, ileri görüşlü bir lider. O yüzden bütün dillerdeki adı Büyük Petro. Bir tek Türkler 'deli' demiÅŸ. Genetik kodlamamızda deÄŸiÅŸen hiçbir ÅŸey yok. Asırlar önce de deli dermiÅŸiz, büyük iÅŸler becerene...Ãœnlü yazar Dostoyevski, 'Dünyanın en muhteÅŸem ÅŸehri' diye tanımlamış, çarların ÅŸehrini. Dünya tarihi için önemli olan çok sayıda esere sahip St. Petersburg UNESCO'nun dünya kültürel mirası listesinde de yer alıyor. 1918'e kadar baÅŸkent olan ÅŸehrin adı 1924'te Leningrad diye deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ, sosyalizm çöktükten sonra eski ismine yeniden kavuÅŸmuÅŸ. St.Petersburg gecenin neredeyse hiç yaÅŸanmadığı 'Beyaz Geceler' için de ideal yerlerden biri. Åžehir çok kuzeyde olduÄŸundan 25 Mayıs-16 Temmuz arası yaklaşık 50 gün boyunca hava geç kararıyor. 22 haziranda gün neredeyse 19 saat sürüyor. Vücut düzeniniz ÅŸaşıyor, yatmak istiyorsunuz ama dışarısı aydınlık. Kışınsa bunun tam tersi söz konusu. 22 aralıkta gün sadece 6 saat sürüyor, sonrası hep alacakaranlık. BeÅŸ milyonluk ÅŸehirde 40 tane nehir, nehir kolu ve kanal var, o yüzden de yerleÅŸim 42 ada üzerinde. Dolayısıyla köprü enflasyonu var; tam 407 tane! EÄŸitim seviyesi o kadar ilerilerde ki nüfusun yüzde 30'u yüksek eÄŸitimli. Åžehir Rusya'nın batıdaki penceresi ve kuzeydeki Venedik olarak da adlandırılmış.Åžehirde yaÅŸayanlar 'Burası Rusya'nın Kültürel BaÅŸkenti' diyorlar. KuruluÅŸ hikayesi enteresan. On yaşında tahta geçen Deli Petro'nun en büyük hayali güçlü bir donanma, bunun için de kendi adını verdiÄŸi ÅŸehirde tersaneler inÅŸa ettiriyor ve savaÅŸ esiri 40 bin Ä°sveçliyi kullanarak ilk bayındırlık faaliyetlerini baÅŸlatıyor. Ä°kinci Dünya Savaşı'nda Almanlar ÅŸehri 900 gün kuÅŸatıyorlar, yarısı açlıktan olmak üzere 670 bin kiÅŸi hayatını kaybediyor. SavaÅŸ bitiyor, Almanlar gidiyor ama savaşın tüm Rusya'ya maliyeti tam 20 milyon can. Ä°nsanlar tam rahat edecekken bu sefer de öldüğü yıl olan 1953'e kadar süren Stalin terörü baÅŸlıyor. 25 Aralık 1991'de Sovyetler BirliÄŸi dağılıyor ve Yeltsin Rusya'nın baÅŸkanı olurken St. Petersburg'un tarihinde de yeni bir sayfa açılıyor.Ä°NANILMAZ DEĞİŞİMMoskova'ya her gittiÄŸimde Ruslara ahkam kesiyorum, temeliniz bize dayanıyor diye. Haksız da sayılmam. Ä°stanbul, kurucusu Konstantin'in 4. yüzyılda Hıristiyanlığı resmi din olarak kabul ettiÄŸi ÅŸehir. Ruslarda ise 988 yılına gelindiÄŸinde bir kral var, adı I. Vladimir. Adam vaftiz oluyor ve Ortodoks Kilisesi'ne baÄŸlanıyor, üstüne bir de Bizans Ä°mparatoru'nun kızkardeÅŸiyle evleniyor. Din ihracatı, mimari ve kültürel etkileÅŸimle devam ediyor. Bizans'ın görkemli kilisesi Aya Sofya gibisini yapamadıklarından bol soÄŸan kubbeli kiliselerde gerçekleÅŸtiriyorlar ibadetlerini ve Bizans'tan gelen Kiril alfabesini kullanıyorlar. Bir de Aziz George var. Bu adamcağız dünyanın her bir köşesinde mevcut. Barcelona'ya gidiyorsunuz, bölgenin koruyucusu olarak çıkıyor karşınıza, bütün Ä°ngiltere'nin koruyucu azizi de gene George. Kremlin'in tepesine bakıyorsunuz, elinde mızrak, ejderhayı öldüren, Moskova'nın azizliÄŸine soyunmuÅŸ kiÅŸi de bu. Yunanlıların Aya Yorgi dedikleri bu aziz kitaplarda Kapadokyalı olarak geçen, NevÅŸehir doÄŸumlu bir Anadolulu aslında. Åžehirde sosyalizm sonrası dinamizm ve deÄŸiÅŸim inanılmaz boyutlarda. Avrupalı markaların görkemli maÄŸazaları, yolları arşınlayan lüks otomobiller, her köşebaşında bir casino, şık ve pahalı restoranlar,.. Ortalama ücret 100 dolar, peki bu yerlerin müşterileri kim? Ruslar, 'Bizim memurlarımız iÅŸlerini bilir' diyor. Herkes bir ekstra gelir yolu bulmuÅŸ, bulamayan zaten ölsün, o maaÅŸla baÅŸka bir alternatif yok. Kaldığımız otele bizimle beraber sadece erkeklerden oluÅŸan altmış kiÅŸilik bir Türk iÅŸadamı grubu geliyor. Amaç ticari iliÅŸkiler ama öncelik ikili iliÅŸkilerde gibi. Dünyanın en eski mesleÄŸinin yeni dönem neferleri üç kuruÅŸluk Türkçeleriyle inanılmaz rakamların peÅŸinde, gecesi 500 dolar gibi pazarlıklara ister istemez kulağınız takılıyor. Åžehir sırf erkeklere hitap eden gece kulüplerinin istilasında ama fiyatlar el yakmakta. Taksiye binmeye çalışıyorum; taksimetreler dekoratif unsur olarak kullanılıyor. Pazarlık etmeniz lazım. Bu arada her araç taksi aslında. Otelin önündeki taksi ÅŸehir merkezine 15 dolar istiyor, karşı caddeye geçip çevirdiÄŸiniz araba, 7 dolara tamam diyor. Benim tercihim ise meÅŸhur Moskova metrosundan yana. Åžu aralar bir dolar yaklaşık 18,5 ruble, metro bileti ise 7 ruble. 1935'te yapılan metro 260 kilometre uzunluÄŸunda, 160 istasyonu ve 400 treni var. Sığınak olarak kullanılabilecek biçimde yapılan dünyanın en büyük, en hızlı ve derin metrolarından olan Moskova metrosunda Buckingham Sarayı'ndan daha fazla avize var. Günde yaklaşık 6-8 milyon insan metroyla seyahat etmekte.STALÄ°N'Ä°N KIZKARDEÅžLERÄ°1146'da kurulan baÅŸkentin tam ortasında da Kremlin ve Kızıl Meydan var. Stalin'in kızkardeÅŸleri denilen birbirinin aynı yedi bina ÅŸehri süslerken kafaları da karıştırıyor. 'Ya biraz önce buradan geçmemiÅŸ miydik?' oluyorsunuz. Volga'ya dökülen Moskova nehri, ÅŸehri renklendirdiÄŸi gibi ticari açıdan da önemli. Azak, Hazar, Kuzey, Baltık denizleri ve Karadeniz'e bu nehirden ulaşım imkanı var.Ãœnlü ÅŸair Nazım Hikmet arkasında KuÄŸu Gölü Balesi'ne ismini vermiÅŸ gölün bulunduÄŸu Kızlar Manastırı'nda eÅŸi Vera'yla ebedi uykuya çekilmiÅŸ. Mezarlıkta çok sayıda ünlü yattığı için giriÅŸ 30 ruble. Mezara kırmızı bir karanfil bırakıp ayrılırken Nazım'ın bir ÅŸiirinden bir dize geliyor aklıma: 'En güzel deniz henüz girilmemiÅŸ olandır.' Bazen yaÅŸamın bizi tek bir alternatife mahkum ettiÄŸini düşünüp, o seçimde veya kiÅŸide takılıp kalıyoruz. Oysa enginler de ufuklar da sonsuz. YaÅŸam da dahil her yolculuÄŸunuz denizlerle dolu olsun. Â