Lezzetli ve çıtır çıtır... Böreklerin peşinde yola çıkılacak adresler | 7 ŞEHİR 7 ÖNERİ

Türk yemek kültüründe börek çeşitlerinin ayrı bir yeri var. Kıymalısı, peynirlisi, ıspanaklısı veya patateslisiyle her öğünde sevilerek tüketiliyor.

Özellikle Ramazan ayında sahurlarda olmazsa olmaz yiyecek genelde börek oluyor. Börek sadece ülkemizde değil dünya mutfağında da çok önemli bir yerde duruyor. Öyle ki her yıl 20 Mart’ta Dünya Börek Günü kutlanıyor.
 
Biz de bu hafta gezgin ve seyahat yazarları Nurgül Büyükkalay, Didem Mutçalıoğlu, Özlem Köseoğlu, Bahar Gündoğdu ve Erdoğan Gümüş’e ‘Böreklerin peşinde yola çıkılacak adresler hangileri?’ diye sorduk.

Hem 7 şehirden birbirinden lezzetli 7 böreği önerdiler hem de bu şehirlerde gezilecek yerler konusunda önerilerde bulundular.

Coğrafi işaretli: Çi börek / ESKİŞEHİR

Eskişehir artık sadece turistik özelliği ve cazibesiyle değil, lezzet dünyamızda da adından söz ettiren şehirlerimizden biri… Kendine has gevrekliği ile Eskişehir simidi, kakaolu ya da vanilyalı nuga helvası, cevizli ekmek ve haşhaşlı bükmesinin yanı sıra ünü sınırlarını aşmış çi böreği ile de damaklara hitap ediyor.

Erdoğan Gümüş, “Çi börek, Eskişehir’e özgü geleneksel bir mutfak ürünü… Esasen Eskişehir’e göç eden Kırım Türklerinin geleneksel bir yemeği… Tatar dilinde ise nefis ve güzel anlamındaki ‘çi’ adıyla yapılan bir börek çeşidi. 2012’de ise Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaretli ürün olarak tescillendi” dedi.

Çi böreğin hazırlanması ve pişirilmesindeki püf noktalara değinen Gümüş, “Çi böreği yaparken hamur topaklarının içine konulan etin yağsız kıymadan olması gerekiyor. İç malzemesinin konulmasından sonra da daire şeklinde kapatılıp, harcın dışarı akmaması için kenarları kapatma tırtılı ile kesiliyor. Yarım ay şeklinde kapatılan çi börek çelik tencerede 160-170 santigrat derecede kızdırılmış yağda pişirilip, sıcak olarak servis ediliyor” ifadelerini kullandı.

Güzel bir çi börek ziyafeti sonrası şehirde gezilecek adreslerle ilgili önerilerde bulunan Gümüş, “Odunpazarı Evleri ilk durağınız olabilir. Lületaşı Galerisi (Müzesi), Ahşap Eserler Galerisi, Çağdaş Sanatlar Galerisi, Cam Sanatlar Müzesi, aralarında ünlü siyaset, sanat-edebiyat ve bilim adamlarının birebir kopya heykellerinin olduğu Yılmaz Büyükerşen Balmumu Heykeller Müzesi ise dolaşabileceğiniz yerlerden bazıları” dedi.

Şehrin en önemli lezzetlerinden biri: Serpme Börek / ANTALYA

Antalya, doğal güzellikleri ve kumsalları dışında mutfağıyla da ziyaretçilerinin beğenisini kazanan bir şehir. Özellikle Antalya serpme böreği, bölgenin kültürel zenginliğini temsil eden en önemli lezzetlerden biri.

Serpme böreği hazırlamanın ustalık istediğini söyleyen Nurgül Büyükkalay, “Bu böreğe, oklava kullanımı ve hamurun elde savrulma yöntemiyle açıldığından dolayı serpme börek deniyor. Kıymalı ve peynirli çeşitleri bulunuyor. Hamuru çok ince açılıyor, böylece yerken o çıtır çıtırlığın tadına doyum olmuyor. Genelde sabahları tüketiliyor. Şehrin geleneksel börekçilerinde rahatlıkla bulabilirsiniz” dedi.

Falezlerin üzerinde kurulu bir Akdeniz şehri olan Antalya’da görülmeye değer çok sayıda güzellik olduğunun altını çizen Büyükkalay, “İlk akla gelen yer cumbalı tarihi evleri, dar sokakları ve harika deniz manzarasıyla Kaleiçi. 13’üncü yüzyıla ait bir Selçuklu eseri olan Yivli Minare şehrin simgelerinden biri. Şehirden çok uzaklaşmadan Antalya’nın enfes doğal güzelliklerinden biri olan Düden Şelalesi de görülmeye değer” ifadelerini kullandı.

Aile buluşmalarında sofranın baş tacı: Erzurum su böreği / ERZURUM

Erzurum, tescilli lezzeti cağ kebabı başta olmak üzere yöresel otlar, baharatlar ve doğal malzemelerle hazırlanmış zengin bir mutfağa sahip. Ayrıca şehrin kendine özgü pek çok hamur işi çeşidi de bulunuyor. En meşhuru ise Erzurum su böreği…

“Adını yapımında kullanılan sudan ve bu suyun verdiği yumuşaklıktan alan Erzurum su böreği çok lezzetli ancak yapımı da bir o kadar zahmetli” diyen Didem Mutçalıoğlu, “Bu börek, Erzurum ve çevresindeki illerde aile yemeklerinin ve toplu buluşmaların olmazsa olmazlarından” dedi. 

Mutçalıoğlu, şu bilgilerin altını çizdi:

-- Erzurum su böreği, diğer börek türlerine kıyasla biraz daha zor. Hamur, un, su ve tuz karışımıyla yoğrulup dinlendirildikten sonra ince ince açılarak tabakalar haline getiriliyor. Bu tabakalar, kaynar suda haşlandıktan sonra soğuk suya tutularak şoklanıyor. Haşlanmış yufkalar, aralarına kıyma, peynir veya ıspanak gibi iç malzemeler serpilerek kat kat diziliyor.

-- Erzurum su böreğini farklı yapan ve adını veren de haşlama işlemi sonucunda hamurun kazandığı yumuşak ve aynı zamanda katmanlı yapısı. Su böreği, servis edilmeden önce de üzerine tereyağı gezdirilerek fırında kızartılıyor. Bu da dışının çıtır çıtır, içinin ise yumuşak ve nemli kalmasını sağlıyor. Hele bir de sıcak servis edildiğinde tadına doyum olmayan bir börek ortaya çıkıyor.

Şehirde gezilecek yerlere de değinen Mutçalıoğlu, “Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerinden biri olan Çifte Minareli Medrese, yine Selçuklu döneminden kalma Yakutiye Medresesi, Erzurum Kalesi ve 12’nci yüzyıldan kalma Ulu Camii görülmesi gereken adresler” dedi.

Kahvaltı ve özel günlerin lezzeti: Sac böreği / KONYA

Türkiye'nin en büyük illerinden biri olan Konya, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin şehri olarak da biliniyor ve her yıl yerli-yabancı binlerce ziyaretçiyi ağırlıyor. Şehrin gastronomi kültürüne olan ilgi ise her geçen gün artıyor. Özellikle Konya mutfak kültürünün vazgeçilmez lezzetlerinden biri olan sac böreğinin bunda payı çok büyük.

Didem Mutçalıoğlu, “Sac böreği, kahvaltı ve özel günlerde tercih edilen geleneksel bir lezzet. Adını pişirildiği sac adı verilen yuvarlak düz demir tavasından alıyor. İnce açılmış hamurun arasına çeşitli iç malzemeler konularak yapılıyor. En popüler iç malzemeler arasında kıyma, peynir ve ıspanak yer alıyor. Çıtır çıtır dış kabuğu ve lezzetli iç harcıyla sac böreği, Konya'yı ziyaret edenlerin mutlaka tatması gereken bir lezzet” dedi.

Şehrin gezilecek pek çok adresi olduğunu söyleyen Mutçalıoğlu, "Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin türbesinin yer aldığı Mevlânâ Müzesi, Selçuklu sultanlarının saray kalıntılarının bulunduğu Alaeddin Tepesi ve Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerinden birini temsil eden Taş ve Ahşap Eserleri Müzesi görülecek yerlerden bazıları" ifadelerini kullandı.

Dünyaca meşhur: Boşnak böreği / BALIKESİR

Ayvalık’a 5 kilometre uzaklıkta bulunan Küçükköy ya da diğer adıyla Yeniçarohori, zamanında Boşnakların göç ettiği bir köy. Haliyle köyde Boşnak yemeklerini tadabileceğiniz pek çok adres bulunuyor. Bölgede en çok ilgiyi ise Boşnak böreği görüyor.

Bahar Gündoğdu, “Turistik bir köy haline gelen Yeniçarohori’de çok farklı Boşnak böreği deneyebileceğiniz işletme bulunuyor. Kıymalı, patatesli, peynirli veya ıspanaklı yapılabilen Boşnak böreği, Boşnak düğünlerinde sıklıkla tüketiliyor. Ben en çok kıymalı ve patatesli olanını seviyorum. Ayrıca Boşnak böreği dünyanın bildiği de bir lezzet. Örneğin 2012 yılında Lonely Planet hazırladığı ‘Dünyanın en iyi sokak yemekleri’ kitabında Boşnak böreğine yer verdi” dedi.

“Köye akşamüzeri gitmenizi tavsiye ederim” diyen Gündoğdu, “Henüz hava kararmaya başlamadan köyün ışıkları yavaş yavaş yanarken, etraftan cıvıl cıvıl sesleri duymak çok güzel. Köy açık hava sanat galerisi gibi… Şöyle bir etrafta dolanıp acıkın ve kendinizi Boşnak böreğinin lezzetine bırakın” ifadelerini kullandı.

�

Diğerlerinden çok farklı: Kol Böreği / ADANA

Adana, daha çok et ağırlıklı yemeklerle ön plana çıkıyor ama uğruna yola düşülecek pek çok hamur işi lezzetine de ev sahipliği yapıyor. Onlardan biri de 2020’de coğrafi işaretli olarak tescillenen Adana Kol Böreği.

Özlem Köseoğlu, “Özel hamur açma ve katlama yöntemi kullanılan börekte, börek içi olarak eklenen kıymanın harcında dana kaburga, but ve sırt etleri ile mor kuru soğan karışımı kullanılıyor. Peynir içi harcında ise tam yağlı beyaz peynir tercih ediliyor” dedi.

Köseoğlu, şöyle devam etti:

“Hamur içeriği olarak buğday unu, tuz ve su bulunan hamur karışımı, kulak memesi kıvamına gelene kadar yoğrulup dairesel hamurlar yapıldıktan sonra üzerine margarin sürülüp bir gün boyunca buzdolabında dinlendiriliyor. İşte bu hamurun bitkisel margarin ile dinlendirilmesi, el ile serpilip açılması ve kendine has biçimde katlanması da böreğe ayrı bir özellik kazandırıyor. Şehrin geleneksek mekânlarında böreği tadabilirsiniz.”

Şehirde gezilecek yerlere de değinen Köseoğlu, “Bizanslılar tarafından inşa edilen Yılan Kalesi, Seyhan ve Yüreğir ilçelerini birbirine bağlayan Taş Köprü, ülkemizdeki en eski 10 müzeden biri olan Adana Arkeoloji Müzesi, doğal güzelliği ile ünlü Küp Şelaleleri görülecek yerlerden bazıları...” dedi.

Pideye benziyor: Zeytin Böreği / GAZİANTEP

Türkiye'deki en zengin mutfaklardan birine sahip olan Gaziantep, başta dünyaca ünlü baklava olmak üzere pek çok lezzete ev sahipliği yapıyor. Bu lezzetlerden en sevilenlerden biri ise zeytin böreği…

Özlem Köseoğlu, “Pideyi andıran görüntüsüyle ağızları sulandıran bu lezzetin iç harç karışımında, Nizip ve Kilis’te yetişen çekirdeksiz yeşil zeytin, kıyma, ceviz, taze soğan, pul biber, karabiber, maydanoz ve sade yağ kullanılıyor” dedi.

Böreğin yapılışına dair bilgiler paylaşan Köseoğlu, “Hamuru; un, su, tuz ve yaş maya kullanarak yaklaşık 10 dakika elle yoğruluyor. Üzerine nemli bir bez örtülerek yarım saat ya da 40 dakika kadar bekletiliyor. Daha sonra beze haline getirilen hamur, 10 ya da 12 parçaya böldükten sonra harcı eklenerek pişirmeye hazır hale geliyor” ifadelerini kullandı.

Şehirde gezilecek yerlere de değinen Köseoğlu, “Tarihi Kentler Birliği’nce ödüllendirilen Bakırcılar Çarşısı, bölgeden bulunan heykel ve kalıntıların sergilendiği Gaziantep Arkeoloji Müzesi, gözlem amaçlı inşa edilmiş Gaziantep Kalesi, ilin geçmişini hissedeceğiniz tarihi Gaziantep Evleri keşfedilecek adreslerden sadece birkaçı…” dedi.

Fotoğraflar: Alamy, iStock