BaÅŸkentin sanayi müzesi Çengelhan

Bir zamanlar develerin girip çıktığı, tiftik, yapağı, deri satışlarına sahne olan tarihi Çengelhan, artık bir sanayi müzesi. Ä°ÅŸadamı Rahmi Koç’un Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nden 18 yıllığına kiralayarak hayata döndürdüğü han, sanayi tarihinden 800 objeye ev sahipliÄŸi yapıyor. Paletli traktör, fildiÅŸinden araba, 1918 model Ford araba, Commodore bilgisayar, tren, gemi, uçak modelleri var aralarında. Baba Vehbi Koç’un çıraklık yaptığı dükkan da müzenin avlusunda bulunuyor. Divan lokantası ve pastanesiyle birlikte Çengelhan, haftasonu için ideal bir gezi adresi.Ä°stanbul’daki Rahmi M. Koç Müzesi’nin artık Ankara’da bir kardeÅŸi var. Koç ailesi, Ä°stanbul Hasköy’deki müzenin bir ÅŸubesini de Ankara Kalesi’ndeki Çengelhan’da açtı. Böylece baÅŸkentin ilk sanayi müzesi doÄŸmuÅŸ oldu. Rahmi Koç’un 18 yıllığına kiraladığı, 14 aylık bir restorasyon dönemi geçiren han, nisan ayında açıldı.Çengelhan, Kanuni Sultan Süleyman döneminde, padiÅŸahın kızı Mihrimah Sultan’ın eÅŸi Sadrazam Damat Rüstem PaÅŸa tarafından 1522-1523 yıllarında yaptırıldı. Ankara Kalesi’nin ana giriÅŸ kapısının karşısında, eskiden At Pazarı olarak anılan mevkide, bedestenlerin yakınında bulunuyor. Dönemin en büyük dört hanından biri olan Çengelhan, odaları ve ‘develik’ kısmı ile hizmet vermiÅŸ. Sonra, tabakhane ve yün deposu olarak kullanılmış. Kareye yakın dikdörtgen planıyla klasik Osmanlı kent içi hanlarının bir örneÄŸini oluÅŸturan Çengelhan’ın ortasında üstü açık bir avlu var. Restore edilen müzede 32 oda, bu odalarda da 800 obje bulunuyor. Çengelhan’ın üç katında farklı temalar iÅŸleniyor. Gezimize en üstteki üçüncü kattan baÅŸlıyoruz. Burada karşımıza ilk olarak raylı ulaşım bölümü çıkıyor. Kömür treni, ekspres ve vinçli trenlerin modellerini burada görmek mümkün. Bu bölümde Süreyya Yücel Özden’in UlaÅŸtırma Bakanlığı MüsteÅŸarlığı döneminde müzeye hediye ettiÄŸi bir kömür vagonu var.Bu bölümün yanındaki odalar oyuncaklarla dolu: Bebekler, ahÅŸap atlar, filler, dikiÅŸ makineleri. Haydarabad Nizamı Bereket Åžah’ın ilk eÅŸi Esra Bereket tarafından bağışlanmış fildiÅŸinden bir otomobil göze çarpıyor.Ä°letiÅŸim bölümünde Philips’in eski masa radyoları, 1942 üretimi pikap, Commodore marka bilgisayarlar var. Bu bölümün baÅŸtacı 1900’lerin başından kalma bir Rus telefonu. Bilimsel aletler odasında ilk bakışta anlam veremediÄŸimiz aletlerle karşılaşıyoruz. ÖrneÄŸin ‘civalı redresör’ün alternatif akım elektriÄŸini direkt akıma dönüştürdüğünü öğreniyoruz. ATATÃœRK’ÜN EÅžYALARIAnkara’da deniz olmasa da meraklısı çok. Müzede bu meraklılar için de bir yer ayrılmış. Burada Hitler’in yatının maketinden, bir Ä°ngiliz deniz binbaşısının üniformasındaki aksesuvarlara, bir gemicinin marangoz takımına kadar çeÅŸitli denizcilik eÅŸyaları görebilirsiniz. Havacılık bölümünde ise en çok ilgiyi Rus Hava Kuvvetleri’ne ait bir uçuÅŸ kaskı çekiyor. Kask, Kananov isimli bir MÄ°G 29 pilotuna ait.Müzede Atatürk’e ait eÅŸyalar arasında arkadaÅŸları tarafından hediye edilen gömlek takımı, Trablusgarp’da kullandığı kılıç, yemek takımları var. Atatürk’ün Cumhuriyetin ilanı için hazırlattığı ilk Türk bayraklarından biri burada. Bayrak, Nilüfer ÇavuÅŸoÄŸlu’na TBMM’nin ilk dönem milletvekili, eski Milli Savunma Bakanlığı yapmış dedesi Zekai Apaydın’dan kalmış. Üçüncü katta Rahmi Koç ve Vehbi Koç’a ait belgeler ve Rahmi Koç’un heykeli de bulunuyor.KOÇ’UN BAKIR DÃœKKANI Merdivenlerden ikinci kata iniyoruz. Burası, Çengelhan’ın giriÅŸ katı. Etrafı tonoz örtülü revakla çevrili bir avlusu var. Avlunun ortasında tek katlı dikdörtgen bir yapıyla karşılaşıyoruz. Burası, Vehbi Koç’un çocukluÄŸunun geçtiÄŸi bakır dükkan. Koç Holding’in kurucusu iÅŸ hayatına burada baÅŸlamış. Dükkana bakır malzemeler, çiviler, kerpetenler konularak o günün atmosferi yaratılmaya çalışılmış. Dükkan Vehbi Koç’un babasına aitmiÅŸ. O da dükkanda çıraklık yaparmış. Sabah herkesten önce gelip yerleri süpürür, toz kalkmasın diye su döker, babası gelince de kapıyı açarmış. Dükkanı gezdikten sonra önündeki Divan Brasserie’de bir mola verebilirsiniz. Bu katta ayrıca iki eski araba göze çarpıyor: 1959 model kırmızı bir Fiat ve 1918 T model klasik Ford. Bu iki otomobil üreticisi, Koç ailesinin iki ortağı.Günlük yaÅŸam bölümünde bir zamana damgasını vuran Singer dikiÅŸ makinesini, 1950’lerin siyah beyaz televizyonlarını görebilirsiniz. Tıp aletleri bölümünde, 1930’larda kullanılan Çekoslovak Chivana ameliyat masası, 1960 Rapident dişçi koltuÄŸu gibi araçlar var.En alt katta halı ve kilimler sergileniyor. Bu bölümde resim, fotoÄŸraf, heykel vb. sergilerinin açılması düşünülüyor. Camekanla kapatılmış bir alanda 1940-50’li yıllardan kalma traktörler, tarım araçları sergileniyor.DÄ°VAN’IN ZENGÄ°N BÄ°R MÖNÃœSÃœ VARGiriÅŸ katındaki Çengelhan Divan Brasserie, 80 kiÅŸilik masa ve 250 kiÅŸilik kokteyl kapasitesine sahip. Tarihi mekana modern oturma gruplarıyla ayrı bir hava katan restoranın, makarnadan kebaba, salatadan tatlıya kadar uzanan zengin bir mönüsü var. HalepiÅŸi Kebap, önerimiz. 11.30-24.00 saatleri arasında açık. Rezervasyon isteniyor. Tel: (312) 309 68 00. Divan’ın 15 kiÅŸilik deri koltukların bulunduÄŸu bir de barı var. 7.5 YTL’ye bira, 8 YTL’ye bir kadeh Kavaklıdere ÅŸarabı içebilirsiniz.Üçüncü kattaki Çengelhan Pastanesi’nde de eski Ankara’ya karşı çayınızı yudumlayabilir, hoÅŸ bir akÅŸam üzeri geçirebilirsiniz. Pastanenin yazın açık olan terasında toplantı düzenlenebiliyor.PAZARTESÄ° GÃœNLERÄ° MÃœZE KAPALIÇengelhan’a, Samanpazarı ve Çıkrıkçılar YokuÅŸu gibi Ankara’nın tarihine uzun yıllar boyunca tanıklık eden yerleri geçtikten sonra ulaÅŸabiliyoruz. Müze bölümü, sadece pazartesi günleri kapalı ama kafe ve pastane hiç kapanmıyor.Müzeye giriÅŸ ücreti tam 3, öğrenci 1.25 YTL.Â