36 saatte Fes (Fas)
Fas’ın üçüncü büyük yerleşimi Fes, özgün kimliğiyle cazibe noktası ve turizmin yükselen yıldızı. Halk şehirle gurur duyuyor, geleneksel Fas atmosferini koruyor, egzotik pazarlamaya girişmiyor. Hatta pek çoğu Fes’in popüler hale gelmesinden hoşnut değil. Dünyayı gezen, gelişmeleri izleyen yaratıcı yerel girişimcilerin açtığı, yerel kültürü evrensel bakışla yansıtan otel, mağaza, kafe, yemek okulu ve turlar da şehre boyut kazandırmış. İşte 36 saatte Fes...
Cuma / 15.00 / SPA’da hafifleyin
Fes çarşısındaki kafelerin, mağazaların çoğu cuma günü kapalı. Fırsatı değerlendirip seyahat yorgunluğunu Palais Faraj otelinin güzel SPA’sında atın. Hamamla başlayın, argan yağıyla cildiniz canlandırılsın, okaliptüslü sabunla yıkanın (140 TL), ardından 30-50 dakikalık masaj kürlerinden birini seçin limon melisası ya da portakal çiçeği kokulu yağla dinçleşin (140-240 TL).
17.00 / Sokak lezzetleri
Fas 1912’de Fransız sömürgesi oldu. İlk vali Mareşal Louis Hubert Lyautey, büyük kentlerde modernizm hareketini başlattı. Fes’in dış mahallelerinden biri Fransız mimarisiyle yeniden yapılandırıldı. Geleneksel Yahudi Mahallesi Mellah ile yeni kurulan el Jdid’in ötesindeki Ville Nouvelle bugün Fes’in modern yüzü. Sokak lezzetleri keşfine çıkabileceğiniz mahallede ayrıca, Borj Fes adlı dev bir AVM açıldı.
Burada kentin nadir şarap ve alkollü içecek satan marketlerinden Carrefour’un da büyük bir şubesi bulunuyor. Kızartılmış patates püresinden yapılan kroket, yerel adıyla “maakouda” tatmak isterseniz Cyrnoss’a uğrayın. Acılı sos, yumurta ve peynirle servis edildiğinde bağımlılık yapacak kadar leziz, aynı zamanda kalori bombası (Dört adedi 1,5 TL). Grillade Adil’de etler kömürde pişiyor.
Koyun kıyması, doğranmış soğan, domates, kimyon, karanfil ve pul biberle yapılan “kefta” tabak dolusu patates kızartmasıyla sofraya geliyor (En az beş şiş sipariş etmeniz gerekiyor: 6 TL, patates 3 TL).
19.00 / Aperatifler
Çarşıyı kuşbakışı görebileceğiniz 50 odalı Sahrai kentin 2014’te açılan ilk butik oteli. Christophe Pillet’nin bakır çerçeveli fenerlerle dekore ettiği bisküvi renkli yerel Tanza taşından yapılan bina çağdaş Fas mimarisinin güzel örneklerinden.
Barın yakınındaki perdeli açıkhava galerisi ve panoramik manzaralı çatı barı kokteyllerde seçkin konukları ağırlıyor. Cin, salatalık püresi, limon ve yasemin şurubundan yapılan “salatalık-tini” sıcak yaz akşamlarında ferahlatıcı etki yapıyor (40 TL).
21.00 / Medina’da akşam yemeği
Nur, ışık demek. Nur Hanım, çarşıdaki yeni restoranında şef Najat Kaanache’den aldığı ilhamla Fas mutfağına yeni bir ışık getiriyor. İspanya’nın Bask bölgesinde doğan Kaanache, Nur’un yemek pişirme tutkusunu Rotterdam’daki deniz ürünleri restoranında çalışırken keşfetmiş.
Daha sonra Alinea, French Laundry, El Bulli, Noma gibi restoranlarda çalışan genç kadın bu bilgi birikimini, avant-garde teknikleri ata mutfağına uyguluyor. Tadım mönüleri çok sık değişiyor. Fakat çoğunlukla fırınlanmış, salamura edilmiş, çiğ sebze karışımı “menagerie” ile fırınlanmış tavuk çeşitleri sunuluyor. Üç tabaklık tadım mönüleri 115, beş tabaklıklar 170, sekiz tabaklıklar 230 TL.
Cumartesi / 9.00 / Medina’nın gizleri
Ortaçağdan kalma çarşı arı yuvası gibi. Geniş avlulara sıralanmış evler, dükkanlar, yerel sanatların sergilendiği atölyelerle şehrin en şaşırtıcı, büyüleyici bölümü. Kaybolma korkusunu yenmek için ideal mekan. Hiç değilse bir süreliğine yalnız başınıza turlayın. Üç sözcük temel iletişim için yeterli: merhaba, şükran ve hayır anlamındaki “la”.
Daha sonra İngiliz ve Avusturyalı iki kadının kurduğu seyahat şirketi Plan-it-Morocco tarafından düzenlenen dört saatlik “Fes’in Gizleri” turuna katılın. Çoğunlukla Faslı rehberle düzenlenen gezide zenginlere ait saraylar, gizli bahçeler, yün eğirilen atölyeler, tabakhaneler gibi tek başınıza kolayca ulaşamayacağınız yerleri göreceksiniz. Tur grupları en az iki kişi olmalı. Fiyatı 600 TL. Detaylı bilgi:plan-it-morocco.com.
13.00 / Arap bahçesinde öğlen
Café Fes, yüksek duvarlarla çevrili sık ağaçlandırılmış bir bahçede. Sahibi, beyaz yerel giysisi cellaba ile bu küçük cennetin dar patikalarında bastonuyla yürüyüş yapan Fransız antikacı Michel Biehn. Uygun fiyatları, sempatik ortamı, taze yiyecekleri, geleneksel Fas lezzetlerine getirdiği yenilikçi bakış nedeniyle bu kafe kentte yaşayan yabancıların gözdesi. Mönüde keçi peyniri ve turptan yapılan yerel yiyeceklerden “endive”den ördekli mantıya kadar seçenek bol. Üç tabak yemek ortalama 120 TL.
15.00 / Tarihi merkezde alışveriş
Fes çarşısındaki en çekici ürünler elişi halılar, fenerler, deri işleri ve seramik. Tarihi bölgede çok sayıda zanaatkar ve tüccar var. En güzel iki mağazadan biri Balcılar Çarşısı’ndaki Hicham Nafis’nin tezgahı. Aynı bölgeden, tek kaynaklı müthiş ballar satıyor.
Örneğin kapari çiceği balı nezle, gribe karşı iyi geliyor. El Achabine bölgesindeki kullanılmış kaftan pazarı El Merktane gizli define sandığı gibi. Günümüzün güzelleri İtalyan tasarımcı Carmelo Tedeschi’nin elişi deri aksesuvarlarına gözatabilir (randevuyla kabul ediyor; e-mail: carmelotedeschi@gmail.com).
20.00 / Dar Roumana’da akşam yemeği
Beş odalı Dar Roumana (Nar Evi) otelinin karo döşeli, mumlarla aydınlatılmış avlusunda atmosfer romantik. Younes Idrissi’nin hazırladığı yemekler ise müthiş lezzetli. Sabit mönülerin esin kaynağı Fransız ve Fas mutfağı. Fas baharatlarıyla ızgarlanmış ahtapot, fırınlanmış bal kabağı salatası, yoğurt ve tahin soslu araka bezelyesi tatmaya değer. Üç tabaklık tadım mönüsü 320 TL.
Pazar / 10.00 / Temiz havadan bir soluk
Çarşıdaki kalabalıktan biraz uzaklaşıp nefes almak istediğinizde yüksek palmiyelerin gölgelediği Jardin Jnan Sbil’de yürüyüşe çıkın. Fes’in en eski parkı surların arkasında. Geçmişte Kraliyet Sarayı’nın içindeydi. 19. yy’da Sultan Moulay Hassan şehrin kullanımına açtı. 2011’de yürüyüş yolları, çeşmeleri restore edildi.
13.30 / Fas mutfak sanatları
İngiliz yemek yazarı Tara Stevens’in “Avlu Mutfağı” adlı yemek kursuna katıldığınızda güveçte tarçınlı portakallı biftek, ahududulu badem kurabiyesi gibi harika tarifleri öğrenmekle kalmayacak, Fes’de yaşayan damak tadına düşkün bir yabancıdan yerel mekanlar konusunda tavsiye de alabileceksiniz. Örneğin şimdilerde Stevens’ın favorisi çarşıdaki umulmayacak kadar iyi Tay restoranı Maison Mo Anan.
Stevens, yedi yıl önce Fes’e yerleşti. Café Clock’un sahibi Mike Richardson’la bir yemek kitabı yazdı. Nihayet Dar Namir’i açtı. İsmini kedisi Kaplan’dan esinlenerek koydu. Kursta katılımcılara önce mönü anlatılıyor, sonra çarşıda alışverişe çıkılıyor. Pansiyonunda oda kiralamak da mümkün. Harika geziler, Fes yakınlarındaki köylerin organik çiftliklerinde yemek atölyeleri düzenliyor (iki kişi için yemek kursu, öğlen ya da akşam yemeği 1080 TL, dört ya da altı kişi için 1650 TL).
Nasıl gidilir?
Nisanın ilk haftasında, THY’nin İstanbul’dan Fes’e Kazablanka aktarmalı uçuşlarında gidiş-dönüş biletlerin fiyatı 2004 TL’den başlıyor.