Embriyo, döllenmiş bir yumurtanın gelişim sürecinin erken evrelerinde oluşan ve canlı organizmanın temel yapılarını oluşturan hücresel bir yapıdır. Tüp bebek uygulamalarında kaliteli embriyo oluşması gebelik şansını artıran önemli bir faktördür. Yumurta ve sperm kalitesi, laboratuvar koşulları, genetik faktörler, doğru zamanlama ve embriyo takibi kaliteli embriyo oluşumunu etkileyen temel koşullar arasındadır.
#Tüp BebekKadınların 35 yaşından sonra yumurta sayısı ve kalitesi ciddi oranda azalmaktadır. Genetik ve çevresel birtakım faktörlere bağlı olarak bu değerlerin bazı kadınlarda daha genç yaşlarda da azaldığı ve erken menopoz sürecinin başladığı görülmektedir. Çocuk sahibi olamama problemiyle doktora başvuran kadınların %10- 30’unda yumurta rezervinin az olduğu tespit edilmektedir. Yumurtalık rezervi 30 lu yaşların başından itibaren azalmaya başlar,40 yaşına yaklaştıkça rezerv kaybı hızlanır.
#YumurtalıkSon yıllarda hem ülkemizde hem de Dünya genelinde ortaya konulan veriler kadınların kariyerine öncelik verdiğini; bu sebeple evlilik ve çocuk yapma fikrini ertelediğini göstermektedir. Bu tabloda özellikle 35 yaşından sonra evlenmeyi tercih eden kadınlar anne olmak istediklerinde başta yumurta rezervinde azalma olmak üzere birtakım problemlerle karşı karşıya kalmaktadır. Üreme tıbbında son yıllarda sıklıkla uygulanan yumurta dondurma yöntemi sayesinde kadınların hem kariyer hem de istedikleri yaşta çocuk yapması mümkün hale geliyor. Evlenmeden önce yumurtaların dondurularak saklanması ve aynı kalitede uzun yıllar korunması, iş dünyasındaki basamakları hızla tırmanan kadınların anne olmak için geç mi kalıyorum endişesini ortadan kaldırıyor.
#Yumurta DondurmaTestislerde üretilen spermlerin meniyi oluşturan diğer sıvılarla buluşup vücut dışarısına atılmasının engellenmesi amacıyla gerçekleştirilen vazektomi, erkeklerin çocuk sahibi olmasını %99,9 gibi yüksek bir oranda önleyen bir ameliyattır. Kadınlardaki karşılığı tüp ligasyonu olan bu ameliyat son yıllarda giderek daha çok tercih edilmekte, dolayısıyla hakkında merak edilen konularda da belirgin bir artış yaşanmaktadır. Bu haftaki köşe yazımda vazektomi hakkında en çok merak edilen soruları ve yanıtlarını bulabilirsiniz. Soru işaretlerinizin azalması dileğiyle…
#VazektomiGiderek daha fazla kadın kariyer hedeflerine ulaşmak, eğitimini tamamlamak veya doğru kişiyi bulmak gibi nedenlerle çocuk sahibi olmak için 30'lu ve 40'lı yaşlarına kadar beklemeyi seçiyor. İleri yaşlarda çocuk sahibi olmak daha yaygın ve modern tıp sayesinde nispeten güvenli hale geldi. Peki ilerleyen yaşlarda hamileliğin riskleri var mı, yaş sınırı ne kadar yükseldi?
#SağlıkBir sağlık sorunu ya da ilerleyen yaşı nedeniyle yumurta rezervi etkilenen ama anne olma ihtimalinden vazgeçmek istemeyen kadınlar, yumurta dondurma işleminden faydalanabiliyor. Ünlü oyuncu Jennifer Aniston’ın geçen haftaki söyleşisinde sarf ettiği “Biri bana ‘Yumurtalarını dondur’ deseydi her şeyimi verirdim” cümlesinden hareketle uzmanlarla ve bu yöntemi kullanan kadınlarla konuştuk.
#Yumurta RezerviÇocuk sahibi olmak için kadınlarda yumurta kalitesini arttırmanın çeşitli yöntemleri bulunmaktadır. Yumurtaların eşit ve doğru boyutlarda olabilmesi için hormon tedavisi uygulanmaktadır. Aynı zamanda yaşam kalitesini arttıracak beslenme ve spor da hayata kazandırılarak yumurta büyümesinin önüne geçilmektedir. Kadınlarda yumurta büyümesi için ne yapmalı ve yumurta kalitesi nasıl arttırılır ayrıntıları ile sizler için derledik.
#Kadınlarda Yumurta BüyümesiYUMURTA rezervi teriminin kadının gebe kalma potansiyeliyle yakından ilişkili olduğunu belirten Batı Anadolu Central Hospital Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Neslihan Gürbüz, “Kız bebekler anne karnında yumurta üretmeye başlar. Kız embriyoda anne karnında yumurta sayısı 7 milyon, doğumda 2.3 milyon, ergenlikte 300 bin civarındadır. Yaşla beraber bu sayı düşer, çünkü her ay adet döngüsüyle beraber ortalama 300 yumurta kaybedilir. 35 yaşın üzerinde azalma giderek hızlanır. Sayı azalmasıyla beraber yumurta kalitesi de yıllar içerisinde azalır” dedi.
#1Doğal yolla çocuk sahibi olamayan çiftler için tüp bebek büyük bir umut kaynağı olmuştur. Gerçekten de, kısırlıktan yakınan olguların yaklaşık yarısında bu yolla gebelik elde edilebilmekte. Dünyada tüp bebek çalışmaları 40 yıl önce başladı. İngiltere’de Louise Brown tüp bebek yöntemiyle dünyaya gelen ilk çocuktur. Bu başlangıç denemelerinde erkekten alınan spermler kadından toplanan yumurtanın etrafına bırakılmakta ve kendiliğinden yumurtaya girmesi beklenmekteydi. Ancak sperm sayısı çok az ise ya da yumurtanın zarlarını delip de içine giremeyecek bir zayıflığa sahipse, bu durumda ne yazık ki döllenme gerçekleşemez ve istenen sonuç da alınamaz. İşte, 1991 yılında Cornell Üniversitesi’nden Prof. Gianpiero D. Palermo, bu sıkıntıları çözüme kavuşturmak üzere tek bir sperm hücresini saç kılı kalınlığında bir iğne yardımıyla yumurta içine yerleştirerek günümüzde ICSI ya da mikroenjeksiyon olarak bilinen tekniği gerçekleştirdi. Böylelikle tüp bebekten fayda gören çiftlerin sayısı da önemli ölçüde artmış oldu. Hemen arkasından da, azoospermik erkekleri baba yapacak TESE ya da testiküler sperm eldesi tekniği ile tüp bebek tedavisi başladı.
#Tüp BebekÇoğu bilimsel araştırma, son yıllarda sperm kalitesinde gittikçe artan bir bozulmadan bahsetmekte. Burada da çevresel faktörlerin payının ön plana çıktığını görüyoruz. Özellikle elektromanyetik dalgalar, sigara, hava kirliliği, tarım ilaçları ya da pestisitlerle uzun süreli temas gibi çok sayıda etkenin, çocuk sahibi olma şansını düşürdüğü, ya da daha geç gebe kalınmasına yol açtığı gösterildi. Bahsettiğimiz bu faktörler temelde spermin genetik malzemesini bozarak döllenme kapasitesini azaltmakta ya da gebeliğin sağlıklı biçimde sürdürülebilmesini engellemekte. Spermin genetik yapısındaki bozulma DNA hasarı olarak bilinir. Sperm hücreleri testiste olgunlaşıp yumurtaya doğru yolculuğuna başladığında çok hassas bir süreç geçirir. İşte tam bu sırada yukarıda bahsettiğimiz etkenler ortaya çıkarsa, DNA hasarı gelişir. Böyle bir spermin yumurtayı dölleme gücü önemli derecede azalmıştır.
#DNA HasarıKadınların 35 yaşından sonra yumurta sayısı ve kalitesi ciddi oranda azalmaya başlar. Genetik ve çevresel bazı faktörlere bağlı olarak bu değerlerin daha genç yaşlarda da azalarak erken menopoz sürecini başlattığı bilinmektedir. Yumurta rezervinin azlığı, üreme problemiyle doktora başvuran kadınların %10 ile 30’unda görülmektedir. Kimi vakalarda kadın yaşı genç olsa da yaşıtlarına göre az sayıda yumurtaya rastlanır. Her ay düzenli adet görmek yumurtalık rezervinin iyi olduğu anlamına gelmez.
#Yumurta RezerviHem kadınlarda hem erkeklerde görülen infertilite yani kısırlığın altında birçok nedenin yatabileceğini söyleyen Tüp Bebek Bölümünden Doç. Dr. Gonca Yetkin Yıldırım, “Adet düzensizliği en dikkat çeken belirtilerdendir. Ayrıca gebelik olmadığı halde göğüslerden süt gelmesi, obezite, hormon bozukluğuna bağlı aşırı tüylenme ve akne problemi, erkeklerde sertleşme ve boşalma ile ilgili sorunlar, testislerde ağrı ya da şişlik gibi durumlar söz konusuysa gecikmeden bir doktora başvurulmalı” dedi.
#İnferteliteTüp bebek uygulamasında başarıyı etkileyen en önemli faktörler; erkeklerde sperm sayısı ve yumurtalık kapasitesini belirleyen kadın yaşıdır. Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Koray Altunay, çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin sperm, yumurta sayısı ve kalitesini korumak için tüp bebek tedavisini ertelememeleri gerektiğine dikkat çekti.
#Tüp BebekGünümüzde kadınların anne olma yaşı git gide artıyor. Yaşın artması da beraberinde hamile kalma ihtimalini de düşürüyor. Bu duruma çözüm olarak kadınlar ise yumurta dondurma işlemini tercih etmeye başladı. Özellikle ünlü isimlerin de bu yöntemi tercih etmesi geç anne olmak isteyenleri bu yöntemi tercih etmeye yöneltti. Biz de yumurta dondurma işlemi ile ilgili tüm merak edilenleri uzmanlarımız Dr. Kağan Kocatepe ve Op. Dr. Mehmet Özel’e sizler için sorduk…
#Yumurta Dondurma“Kadınlarda yaş ilerledikçe kadının yumurta rezervindeki azalma ile birlikte yumurta kalitesi de düşer. Bu nedenle normal yollarla ya da tüp bebek tedavisi ile gebelik oluşmuş kadınlarda ileri yaşta düşük oluşma riski de artabilir” diyen Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Esra Çabuk Cömert, tüp bebek tedavisinde başarıyı artıran yöntemlerden bahsetti.
#Tüp BebekKadın yaşı ilerledikçe yumurta rezervi azalıyor ve yumurta kalitesi bozuluyor. Özellikle 40 yaş sonrası yumurtalarda bu olumsuz etkilenme belirginleşiyor. İlerleyen yaş ile birlikte yumurtalıklarda genetik problem riskinin arttığını ve gebelik oranlarının düştüğünü belirten Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Tayfun Kutlu yumurta dondurma işlemi ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
#Yumurta DondurmaTüp bebek tedavisi gelişen teknoloji ve tedavi yöntemleri ile ağrısız ve acısız bir tedavi yöntemi. Ancak tedavi ile ilgili endişe duyan çok sayıda hasta var. Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Ümit Zeteroğlu, tüp bebek tedavisi konusunda akıllarda endişe uyandıran soruları yanıtladı.
#Tüp BebekKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Murat Gürkan Arıkan ve Op. Dr. Murat Keskin’in Türkiye’de ilk kez birlikte uyguladığı bir yöntemle, anne olma şansı azalan kadınların kendi kök hücreleri sayesinde çocuk sahibi olma şansı artırılıyor.
#Kök HücreTüp bebek tedavisi, doğal yolla gebe kalamayan kadınların gebe kalmasına yardımcı olmak için sunulan yardımcı üreme tekniğidir. Bazı durumlarda sperm ve yumurta normal şartlar altında döllenemez. Döllenmenin olmaması yumurta ya da sperm kaynaklı olabilir. Yardımcı üreme yöntemleri sayesinde bu sorunlara çözüm bulmak mümkün olur.
#Mitokondri Nasıl Uygulanır30'lu yaşlar kadınlar için ayrıca dikkat edilmesi gereken dönemleri içeriyor. İş ve kariyer kaygısı gibi çeşitli nedenlerle anne olma hayallerinin ertelendiği 30’lu hatta 40’lı yaşlar, yine bu dönemde ansızın kapıyı çalabilen ciddi hastalıklar ve menopozun baş gösterdiği 50’ler derken, kadınlar hayatın sihirli dönemeçlerinde dört mevsimi bir arada yaşıyor.
#Anne OlmakÇocuk sahibi olmanın önündeki engellerin başında, kadınlarda ilerleyen yaşla birlikte yumurta sayısının ve kalitesinin azalması gelmektedir. Çeşitli nedenlerden ötürü şu anda anne olmayı tercih etmeyen kadınlar, yumurtalarını dondurup ileride bu yumurtaları kullanarak çocuk sahibi olabilmektedir.
#Yumurta Dondurma NedirYaşın ilerlemesi ile birlikte hem kadında hem de erkekte üreme potansiyeli azalmaktadır. Bu azalma erkeklerde daha yavaş olmakta, fakat kadınlarda 37-38 li yaşlardan sonra üreme potansiyeli hızla azalmaktadır. Buradaki sebep, bütün organlarda olduğu gibi, üremeyi sağlayan organların da giderek yaşlanmasıdır.
#Preimplantasyon Genetik TanıDoğal bir şekilde hamilelik oluşmaması durumunda devreye giren tüp bebek tedavisi çok sayıda çiftin bebek hayalini gerçeğe dönüştürmeyi başardı. Tüp bebek tedavisinde başarı pek çok unsura bağlı ve bunlardan biri de embriyo seçimidir. Sperm kalitesinin düşük olması da kalitesiz embriyoya neden olabiliyor. Ancak genellikle embriyonun kalitesinin yumurta kalitesi ile yakından ilgili olduğunu belirtmek mümkün. Bazı çiftlerde ise embriyo kaliteli olmasına karşın gebelik farklı nedenlere oluşmayabiliyor.
#Hamileliğe Hazırlık