Hızla yükselen kiraların etkisiyle paylaşımlı odalara talep arttı. Bu yolla daha çok gelir elde etmeyi hedefleyen kimi ev sahipleri artık aile değil, bekar kiracı peşinde. Ranza doldurulan odalara 10 kişiye kadar kiracı kabul edilirken, ilanlara eklenen fotoğraflar evlerin yurda dönüştüğünü gösteriyor. Üstelik sadece öğrenciler değil, tek yaşayanlar da barınma ihtiyacını böyle karşılıyor. Uzmanlara göre vergi ve güvenlik sorunu oluşturan bu tip kiralamalar için düzenlemeye ihtiyaç var.
#Barınma SorunuTürkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), bekâr bir vatandaşa ev kiralamak istemeyen bir ev sahibine, ‘ayrımcılık yasağını’ ihlal ettiği gerekçesiyle 5.958 lira idari para cezası verdi. Peki bekâra ev kiralamamak ne kadar yaygın bir davranış? Böyle bir durumla karşılaşanlar hangi adımları izlemeli? Bunun gibi pek çok soruya İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa ve Gayrimenkul Hukukçusu Ümit Yasin Kısa ile cevap aradık.
#EmlakOlası bir İstanbul Depremi öncesi şehirde dayanıksız binaların yenilenmesi devam ediyor. Ancak kentsel dönüşümün İstanbul'da hız kaybettiği de belirtilmekte. Uzmanlar bunun nedenini finansmana ya da kredilere erişimde zorluklar yaşanmasına bağlıyor. İnşaat maliyetleri nedeniyle müteahhitler kat karşılığında proje yapmaya sıcak bakmazken vatandaş da cebinden ödeme yapmak istemiyor. Kentsel dönüşüm projelerinde metrekare başına 15-20 bin lira fiyat talep edildiği belirtiliyor.
#Yarısı Bizden KampanyasıSon dönemde düşüş seyri izleyen konut satışlarının 2024 yılının ikinci çeyreğinde tekrar artması bekleniyor. Uzmanlara göre özellikle enflasyondaki düşüş beklentisi ile mevduat faizlerinde yaşanacak gerileme ile konutun tekrar vatandaşın gözde yatırım aracı olacağı öngörülüyor.
#KonutSon yıllarda kiralık konutlarda fiyatlar oldukça yükselirken, gayrimenkul uzmanları son dönemde fiyat artışlarının durduğunu, hatta bir miktar esneme yaşandığını ifade ediyor. İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizamettin Aşa "Ev kiralarken yüz yüze pazarlıklarda ciddi indirimler söz konusu" derken fiyatlarda yüzde 15'e varan bir esnemenin görüldüğünü dile getirdi.
#KiraGayrimenkul ve ikinci el araç ilanlarıyla ilgili yapılan düzenlemeyle kimlik doğrulama zorunluluğu yürürlüğe girdi. Fiyat istikrarına katkı sağlaması amaçlanan düzenlemeyle ilgili İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, "1 Kasım itibari ile yürürlüğe girdi. Sahte ilan, yanıltıcı ilan, kayıt dışı emlakçılık yapan kişilerin sahibiyim diye verdiği ilanlar hepsi şu an da silinmeye başladı. Son 2 günde binlerce ilan sitelerden kaldırıldı" dedi.
#EmlakArtan kiralarla birlikte uygun fiyata ev arayanlara bir de üniversite öğrencileri eklenince emlak dolandırıcılarına gün doğdu. İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa ise, bu dönemin dolandırıcılar için en uygun zaman olduğu ve dolandırıcılara karşı vatandaşın dikkatli davranması gerektiği uyarısında bulundu.
#Kira FiyatlarıSon dönemde, artan kiralarla birlikte uygun fiyata ev arayanlara bir de üniversite öğrencileri eklenince emlak dolandırıcılarının sayısı arttı. Yirmi yaşındaki üniversite öğrencisi Faati İlir Llapashtica o dolandırıcıların yeni kurbanı oldu. Llapashtica, sözleşme yaptıktan sonra 20 bin lira depozito ücreti verdi ama anahtarını teslim alamadı. Ev arayışında olan Özlem Yel ise, 'Site üzerinden şu anda da ev arıyorum. Bugün bir dolandırıcılık yaşayacaktım ki, ramak kala döndüm.' dedi.
#İstanbulSon dönemde, artan kiralarla birlikte uygun fiyata ev arayanlara bir de üniversite öğrencileri eklenince emlak dolandırıcılarının sayısı arttı. Yirmi yaşındaki üniversite öğrencisi Faati İlir Llapashtica o dolandırıcıların yeni kurbanı oldu. Llapashtica, sözleşme yaptıktan sonra 20 bin lira depozito ücreti verdi ama anahtarını teslim alamadı. Ev arayışında olan Özlem Yel ise, 'Site üzerinden şu anda da ev arıyorum. Bugün bir dolandırıcılık yaşayacaktım ki, ramak kala döndüm.' dedi.
#İstanbulKonut satışları düşünce ev sahipleri geri adım atmaya başladı. ‘Alıcı pazarı’ döneminin başladığını belirten sektör temsilcileri son haftalarda ikinci el konut satışlarında pazarlık marjının yükseldiğini söyledi. Sıfır konut fiyatında ise maliyet kaynaklı artışın sürmesi bekleniyor.
#KonutDeprem felaketi sonrasında çok fazla insan başka şehirlere gitmek zorunda kaldı. Nispeten daha güvenli olduğu belirtilen şehirlere göç artarken büyükşehirlerde de konut talebi yoğunlaştı. Fırsatçıları harekete geçiren bu durumun önüne geçmek için neler yapılabilir? Detaylar haberimizde…
#DepremMilyonlarca kişi deprem bölgesindeki vatandaşların yaralarını sarmak için canla başla çalışırken, ne yazık ki bu acı üzerinden para kazanmak isteyenler de boş durmuyor. Başka illere göç eden mağdurların konut talebini gören fırsatçılar ev ve kira fiyatında yüzde 300’e varan artış yaptı. Emlak odaları ve sektör temsilcileri fahiş artış yapanlara aracılık etmeme kararı aldı. Tespit edilen artışlar da ihbar ediliyor.
#DepremKiralık evi kendi yaşayacak gibi tutan kimi fırsatçılar, ev sahibinin haberi olmadan 3. kişilere daha yüksek fiyatla kiralama yapıyor. Kimi kiracılar da ev sahibinin onayı olmadan odalarını kiraya veriyor. Sözleşmede yetki verilmeden yapılan alt kiralama işlemlerinin geçersiz olduğunu belirten uzmanlar, bu yolla kiracı olanların mağdur olduğuna dikkat çekiyor.
#Ev SahibiÇevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, daha önce TOKİ'den ev alan ve borcu devam edenler için bir müjde verdi. Kurum, "Borcunu erken ödeyip tapusunu hemen almak isteyen konut ve iş yeri alıcıları için indirim kampanyamız hazır." ifadelerini kullanan Kurum, "Kampanyanın detaylarını Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan yarın açıklayacak." dedi.
#Bakan KurumSosyal konut hamlesi emlak piyasasında dengeleri değiştirdi. Geçtiğimiz aylarda arzın sınırlı, talebin canlı olması nedeniyle fahiş fiyat artışları yapılmıştı. Bugünlerde ise milyonlarca kişi sosyal konuta yönelince talep geriledi. Böylece ‘köpük’ diye tabir edilen gerçek dışı fiyatlamada düşüş yaşanmaya başladı.
#Sosyal KonutCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’de milyonlarca kişiyi ilgilendiren Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesini açıkladı. Uzmanlar açıklanan tarihi projenin detaylarını canlı yayında değerlendirdi. Çekmeköy Müteahhitler Birliği Başkanı Yücel Evsen, "Beklediğimiz fiyatların çok çok altında, taksitler ve fiyat çok uygun. Emeklimizin, gencimizin 'taksitlerini ödeyebilirim' dediği bir rakam ortaya çıktı" dedi.
#Sosyal Konut ProjesiKonutta kira artışına sınırlama geldi. 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenen sözleşmelerde yüzde 25’in üzerinde zam yapılamayacak. Sınırlamadan memnun olmayan ev sahipleri bugünlerde 3 formül geliştirdi. Kimi evi kiraya vermek için bekliyor, kimi yeni kiraya vereceği eve zam yapıyor, kimi de sözleşme tarihini öteliyor. Ev bugün kiraya verilse de, zam sınırlamasına takılmamak için sözleşmeye 1 Temmuz sonrasında bir tarih yazılıyor.
#Konut'Yasal oranın üstünde zam', 'Ara zam' gibi yasa dışı talepleri reddedilen fırsatçı ev sahiplerinin son metodu ise 'tanıdığına evini satma' yani 'hülle ile satış' yöntemi. Birçok ev sahibi, evlerini daha yüksek meblağlara kiraya verebilmek amacıyla mevcut kiracılarını evden çıkarmak için 'hülle ile satış' yöntemine başvuruyor. Peki kiracıların bu durumda hakları neler?
#Kiralık EvEmlak sitelerinde ‘Türkler aramasın, sadece yabancıya kiralık’ notlu ilanların sayısı artmaya başladı. İstanbul başta olmak üzere yurt genelinde sadece yabancılara hizmet verdiğini belirten emlakçıların sayısında da artış var. Sosyal medyada da benzer iddiaların ardı arkası kesilmiyor. Peki işin aslı ne? Sektör temsilcileri ve hukukçular bu durumu nasıl yorumluyor? İşte detaylar…
#Kiralık EvÜlke genelinde gayrimenkul fiyatlarındaki artış kiralara da yansıdı. Hal böyle olunca bazı ev sahipleri de çok daha ucuza oturan eski kiracıları çıkarmak için formül arayışına girdi. Kiracılar dertli. Ancak kiracılar gibi, kiracılarını zor durumda bırakmak istemeyen ev sahiplerinin de emlakçılarla başı dertte.
#GayrimenkulAylardır internetten kiralık ev arayan genç kadın, istediği lokasyonda tam bütçesine uygun bir ilan gördü. Emsallerinin fiyatı neredeyse iki katıydı, kaçırılmayacak bir fırsat olduğunu düşünüp hemen ilan sahibini aradı ama ev için o kadar çok arayan vardı ki kriterlere uygun bir kiracı mı diye sıraya alındı. Şans yüzüne güldü ve artık çok istediği dairede o oturacaktı. Hiç tereddüt etmeden bir kira bedelini depozito olarak ödedi ama ilan sahibi o günden sonra kayıplara karıştı. İşte size film gibi bir dolandırılma hikayesi…
#Emlak DolandırıcılığıÜniversite tercih sonuçları açıklandı ve öğrenciler şimdiden gidecekleri şehirde ev arayışına başladı. Kiralarda yaşanan artışların üzerine bir de ev sahiplerinin şaşırtan istekleri eklenince, öğrencilerin keselerine göre ev bulması adeta bir hayale dönüştü. Zaten piyasa değerinin üstünde ev tutmak zorunda kalan öğrenciler şimdi de ev sahiplerinin 'yok artık' dedirten istekleri ile karşı karşıya. Peki ev sahiplerinin bu istekleri yasal mı? Öğrencilerin hakları neler? İşte 'öğrenci depozitosu' gerçeği...
#Emlak PiyasasıKiralar artıp kiralanacak ev azalınca fırsatçılar tarafından bu alanda yapılan sahtekarlık artış gösterdi. Daha uygununu bulma derdinde olan vatandaş, kapora dolandırıcılarının eline düşüp elindeki parayı kaptırıyor. Uzmanlar vatandaşlara sahte ilanlara dikkat edilmesi yönünde çağrıda bulundu.
#KaporaKoronavirüs pandemisi nedeniyle okulların bir süredir kapalı olmasından dolayı öğrenci şehirlerinde birçok konut boş kalmıştı. Şimdi ise örgün öğretimin başlayacak olması nedeniyle boş ev bulmakta zorluk çekiliyor. Emlak sektörünün önde gelen isimleri öğrenci şehirlerinde kiraların yüzde 30-40 oranında arttığını belirtiyor.
#ÖğrenciBir dönem günlük kiralık daireler gündemeydi, şimdi ise saatlik kiralamalar. Emlak sitelerinde yüzlerce ilan görmek mümkün. İstanbul’dan Ankara’ya, Diyarbakır’dan Kütahya’ya kadar birçok ilde saatlik kiralama yapılıyor. Birkaç saatlik ev kiralamanın bedeli 40 liradan başlıyor. Bu tip işletmelerde kimlik bildirimi zorunlu olmasına rağmen istemeyenler de var. Sektör temsilcilerine göre de kısa dönem kiralaların sadece yüzde 10’lu yasal mevzuaya uygun.
#Levent Erdoğan