Kiralık ev arayanlar dikkat! Film gibi bir dolandırılma hikayesi…
Güncelleme Tarihi:
Aylardır internetten kiralık ev arayan genç kadın, istediği lokasyonda tam bütçesine uygun bir ilan gördü. Emsallerinin fiyatı neredeyse iki katıydı, kaçırılmayacak bir fırsat olduğunu düşünüp hemen ilan sahibini aradı ama ev için o kadar çok arayan vardı ki kriterlere uygun bir kiracı mı diye sıraya alındı. Şans yüzüne güldü ve artık çok istediği dairede o oturacaktı. Hiç tereddüt etmeden bir kira bedelini depozito olarak ödedi ama ilan sahibi o günden sonra kayıplara karıştı. İşte size film gibi bir dolandırılma hikayesi…
İstanbul’da yaşayan 34 yaşındaki mimar M. A. yaklaşık bir aydır kiralık ev arıyordu. O güne kadar gördüğü daireler ya bütçesini aşıyordu ya da dairenin içi istediği kriterlere uygun değildi. Ta ki o ilanı görene kadar… Türkiye’nin en bilindik emlak sitelerinden birinde istediği lokasyonda tam da bütçesine uygun temiz bir daire ilanı gördü.
Minik bir havuzu ve spor salonu bulunan küçük bir sitede 2+1 dairenin fiyatı 4000 TL idi. Emsallerine göre hem konum hem de fiyat bakımından oldukça iyi olan dairenin fotoğraflarını inceledi ve vakit kaybetmeden ilanın sahibini aradı.
Telefonda karşısına çıkan kişi çok kibar bir beyefendi idi. M. A.’ya kendisinin ev sahibi olduğunu, daha önceki kiracı ile sıkıntı yaşadıklarını, evi sadece güvenilir insanlara vermek istediklerini söyledi. Daire ile ilgili kendisini çok kişi aradığı için konuşma burada sonlandı ama whatsapp’tan yazışmaya devam ettiler. Ev sahibi olan genç aslında İzmir’de yaşadığını, bu evde bugüne kadar annesinin yaşadığını ama 1 ay önce annesinin vefat ettiğini yazdı. Evi çok hızlı bir şekilde güvenebileceği birine kiraya verip İzmir’e döneceğini söyledi.
M.A. hem evi çok beğenmişti hem ev sahibinin çok düzgün birisi olduğunu düşündü. Evi tutmaya karar verdi, daireyi kiralamak istediğini söylemek için ilanın sahibini aradığında adam üzgün bir şekilde bir doktor ile anlaştıklarını ve kaporayı aldığını söyledi. M.A. çok üzüldü ama 'Sağlık olsun' diyerek görüşmeyi sonlandırdı.
M.A. bu konuşmadan yaklaşık yarım saat sonra aynı kişiden sesli mesaj adlı ve mesajı daha dinlemeden heyecanlandı. İlanın sahibi, bir önceki mesajda evi kiraladığını söylediği doktorun kendisine evde tek kalacağını belirttiğini ancak kaporayı yatırdıktan sonra sağlık çalışanı 2 arkadaşı ile evi paylaşacağını söylediğini, buranın bir aile apartmanı olduğunu ve buna müsaade etmeyeceklerini, bu yüzden evi ona kiralamaktan vazgeçtiğini ve kaporayı iade ettiğini belirtti. “Hatta biz artık kime güveneceğimizi şaşırdık hanımefendi” demeyi de ihmal etmedi. İlanın hala yayında olduğunu çünkü o kişiye evi vermekten vazgeçtiğini bildirdi.
M.A. kaçırdığı için üzüldüğü dairenin tekrar önüne gelmesine çok sevindi ve bu sefer erken davranıp kaçırmamak için hemen adamı aradı ve daireyi kiralamak istediğini söyledi. Kendisine verdiği IBAN numarasına bir kira bedeli olan 4000 TL’yi hiç sorgulamadan yatırdı ve iki gün sonrası için evi bizzat görmek üzere sözleştiler.
Ertesi gün evi görmeye gitmeden önce ilanın sahibini arayan M.A., karşı tarafın telefonu kapalı olduğu için ulaşamadı. Çekmeyen bir yerdedir diyerek 5 dakika arayla tekrar aradı ama maalesef yine kapalıydı. Bir saat sonra aradığında ise telefon çaldı. Tam derin bir nefes alacaktı ki telefon yüzüne kapandı. İşte o zaman içine bir kurt düştü ve dolandırılmış olabileceğini düşündü.
“İki gündür size ulaşamıyorum, ev için ilk kira bedelimi yatırdım ama paramı alıp kayboldunuz. Yarın savcılığa gidip şikayetçi olacağım, sonra da dava açacağım size” yazdı. 4 dakika sonra cevap geldi. “Yanlış attınız galiba ne evi…”
“Tüm yazışmalarımız, ses kaydınız, banka bilgileriniz ve parayı yatırdığıma dair dekontlarım duruyor, ya paramı geri iade edersiniz ya da savcılıkta anlatırsınız ne evi olduğunu” yazıp hemen telefona sarıldı ama ne mesajı karşı tarafa ulaştı ne de telefona cevap veren. Tekrar denediğinde ise operatör o telefon numarasının artık kullanılmadığını söylüyordu.
Evet ilanı veren profesyonel bir dolandırıcıydı, M.A. ise hayalini kurduğu daire uğruna dolandırılan yüzlerce mağdurdan sadece biri…
O gün kaç kişi dolandırıldı bilmiyoruz ama M.A. ertesi gün dediği gibi elinde bulunan tüm delillerle (whatsapp yazışmaları, yayınlanan ilan, ses kaydı, banka dekontlar) birlikte savcılığa başvuruda bulundu.
M. A’.nın avukatının yaptığı araştırmaya göre paranın yatırıldığı banka hesabının sahibi dolandırıcının kendisi değil. Meğer o hesabın sahibi de bu dolandırın kurbanlarından biri. Kapora istediği insanlara verdiği IBAN numarası yabancı uyruklu ve bu kişinin hesabı hacklenmiş. İşte bu nedenle bu kadar korkusuzca bu suçları işleyebiliyor.
Peki, M.A.’nın yaşadığı gibi bir dolandırıcılık olayına maruz kaldığımızda ne yapmalıyız? Yazışmalarımız, banka dekontlarımız delil olarak kullanılabilir mi? Uzmanlar ne diyor?
Avukat Emin Ulusoy:
SUÇUN İNTERNET ÜZERİNDEN OLMASI CEZAYI ARTTIRIR
Dolandırıcılığın, Türk Ceza Kanunu'nun 157. Maddesinde “Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilir.” şeklinde düzenlendiğini söyleyen Ulusoy, “İnternet sitesi üzerinden verilen gerçek dışı satılık/kiralık ilanı ile kendisine parasal menfaat sağlayan kişilerin dolandırıcılık suçunu işlediği tartışmasız. Bu suçun bilişim sistemi ve banka kullanılarak işlenmesi ise cezayı arttıran bir unsur.” dedi.
ZARARIN KARŞILANMASI MÜMKÜN
Peki böyle bir dolandırıcılıkla karşılaşıldığında ne yapılmalıydı?
Ulusoy, bu şekilde dolandırılan kişilerin dolandırdıklarını anladıkları an vakit kaybetmeksizin hemen suç duyurusunda bulunması gerektiğini vurgulayarak, “Aksi halde dolandırıcılara ulaşılması ve ulaşılsa bile gönderilen paranın hesapta olmaması sebebiyle iadesi mümkün olmaz. Dolandırıcılar internet sitesinde gerçek isim kullanmadıkları için suç duyurusunda irtibat kurulan telefon numarasının ve paranın gönderildiği hesabın belirtilmesi ve de dekontun eklenmesi gerekir. Yoksa dolandırıcılara ulaşılması neredeyse imkânsız. Ayrıca suç duyurusunda hesaba bloke konulması da mutlaka talep edilmeli. Aksi halde dolandırıcılar yakalansa bile hesaptaki paranın iadesi mümkün olmayacaktır.” ifadelerini kullandı ve ekledi:
“Savcılık dolandırıcılar hakkında başta hesaba bloke koyma, gözaltı kararı gibi gerekli soruşturma işlemlerini yapar. Savcılık tarafından yapılan soruşturma olumlu sonuçlanır ve dolandırıcılar tespit edilirse haklarında iddianame düzenlenecektir. Dolandırıcıların hesaplarında para bulunması halinde bu para müsadere edilir. Talep halinde müsadere edilen paranın dolandırılanlara iade edilir. Ceza yargılaması sırasında dolandırıcıların kimliği tespit edildikten sonra dolandırılan hukuk yargılaması ile zararlarının karşılanması için tazminat talebinde bulunabilir. Hukuk yargılamasında icra takibi ve tazminat davası ile de zararın karşılanması mümkün.”
İNTERNET SİTELERİNİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ YOK
Emlak sitelerinde yapılan dolandırıcılıklarda internet sitelerinin bir yükümlülüğü olmadığını söyleyen Ulusoy, “Kanunda aracı hizmet sağlayıcıların, hizmet sundukları elektronik ortamı kullanan gerçek ve tüzel kişiler tarafından sağlanan içerikleri kontrol etmek, bu içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı bir faaliyetin ya da durumun söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü olmadığı düzenlenmiştir. Ancak bizce bu kanun hükmü değişmeli. Zira insanlar bu sitelerinin uyandırdığı güvenden dolayı karşı tarafa kolayca inanıp zarara uğramakta.”
Uluslararası bir emlak danışmalık şirketinin Türkiye Başkanı Gökhan Taş
YAZILI ONAY OLMADAN KAPORA GÖNDERİLMEMELİ
Ev kiralayacak kişilere dolandırıcıların tuzağına düşmemeleri için önerilerde bulunan Taş, öncelikle fiyat konusuna dikkat çekti.
“İlanlarda normalin dışında bir fiyat varsa, insanlar çok daha temkinli yaklaşmalı. Ev alacağı veya kiralayacakları zaman kurumsal bir firma ile çalışmayı tercih etmeleri lazım. En önemli detaylardan biri de mal sahibi ile iletişime geçmeden ve yazılı bir onay olmadan asla kapora gönderilmemeli. Bunlara dikkat edildiğinde dolandırılma ihtimali neredeyse sıfırlanır.”
YETKİ BELGESİ YOKSA EMLAKÇI OLAMAZ
Son zamanlarda çok fazla sahte emlakçı türediğini belirten Taş, yetki belgesi olmayan birine emlakçı denilmemesi gerektiğinin altını çizerek, “Yetki belgesi olmayan emlakçılarla kesinlikle çalışılmamalı. Emlakçı olduğunu söyleyen ve gayrimenkul satış/kiralama yapan herkesin yetki belgesini göstermesi lazım. İnternet siteleri ise yönetmeliğe göre bu belge numaralarını paylaşmak zorunda. Ancak bazıları yazıyor, bazıları ise maalesef yazmıyor.” dedi.
Gayrimenkul Danışmanı Gülcan Altınay
HERKES İLAN VEREBİLİYOR
Güvenilir internet sitelerinde resmi emlak ofisi, vergi levhası ve yetki belgesi olmayan kimsenin üyelik yapamadığına değinen Altınay, “İnternet sitesi üzerinden kiralık ilanlarına bakarken öncelikle ilan bilgileri bölümünün ‘kimden’ yazan kısmına bakmak gerekiyor. Eğer emlak ofisi yazıyorsa belgeli ve resmi bir emlak ofisi. Ancak yazmıyorsa herhangi biri hatta gerçekten o dairenin sahibi bile olmayabilir. Çünkü bu sitelere herkes ilan verebiliyor.” dedi.
GÜVENLİ ŞEKİLDE İLERLEMEK İÇİN…
Altınay, mal sahipleri genellikle dairelerini güvendikleri emlakçılara teslim ettiklerini söyledi ve bu durumda en güvenli şekilde nasıl ilerlemek gerektiğini ifade etti.
“Öncelikle kiralayacağınız gayrimenkulün tapusunu görmek istemelisiniz. Üzerinde yazan mülk sahibinin kimlik bilgilerini alıp sorgulama yaptırabilirsiniz. Gerçekliğine emin olduktan sonra tapuda yazan mülk sahibinin kendi hesabına ödemeniz gereken peşinat ve depozito kısımlarını resmi yoldan açıklamalı bir şekilde havale yapabilirsiniz. Emlak firmasına ödenecek tutarı ise firmanın kendi hesabına yapmalısınız.”
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa
BÖLGEDEKİ DİĞER EV FİYATLARI KONTROL EDİLMELİ
Son zamanlarda kiralık ev sıkıntısının had safhaya ulaşmasının emlak dolandırıcılarının iştahını kabarttığını söyleyen Aşa, “Değerinden düşük ilanlarla cazibe yaratıp sonradan farklı senaryolarla insanları ikna edip peşinat veya kapora alıyorlar. Bu durum aslında biraz da vatandaşların ‘kelepir buldum, ucuza kapattım’ gibi fırsatçı yaklaşımlardan da kaynaklanıyor. Bu gibi bir ilanla karşılaşıldığı zaman vatandaş düşünmeli ve biraz araştırma yaparak o bölgedeki fiyatları kontrol etmeli. Çok fark varsa kesinlikle bir sıkıntı çıkacaktır.” dedi.
EMLAKÇININ YETKİ BELGESİNE İNTERNET ÜZERİNDEN ULAŞABİLİRSİNİZ
Kiralanacak evi görmeden ve fotoğraftakilerle aynı ev olduğunu teyit etmeden hiçbir şekilde ödeme yapılmaması gerektiğini vurgulayan Aşa, İnternet sitelerinde de bu tip bir ilanla karşılaşıldığında gerekirse ilan portalını arayıp bu ilanın sahte olabileceğini söylemek gerekiyor. Ayrıca Ticaret Bakanlığı’na da şikâyet oluşturabilirler. Görüştüğünüz emlakçının yetki belgesi olup olmadığını internet üzerinden ‘Taşınmaz Ticareti Yetki Belgesi Sorgulama’ adresinden öğrenebilirsiniz.” ifadelerini kullandı.