Bizans tarihi, sanat tarihi ve arkeolojisi alanlarında yapılan çalışmaların verimlerine dayanan 30 bilimsel makalenin yer aldığı ‘Türkiye’de Bizans Çalışmaları - Yeni Araştırmalar, Farklı Eğilimler’e Anadolu’nun antikçağ tarihi kitabı da diyebiliriz.
#Türkiye’De Bizans ÇalışmalarıDünyanın önde gelen dört Bizans tarihçisiyle buluştuk, şehirlerin şehrini konuştuk: Atatürk ve Jön Türkler Bizans’a nasıl bakardı? Ortalama bir Bizanslının günü nasıl geçerdi? Fatih İstanbul’da kimin intikamını aldığını söyledi? Osmanlı mimaride ve sanatta Bizans’ı aştı mı?
#İstanbulHarvard Üniversitesi üç yıldır Türkiye’den Sabri Ülker Vakfı’yla işbirliği içinde. Burada kurulan Sabri Ülker Metabolik Araştırmalar Merkezi’nin yöneticisi Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil’in adı Nobel için bile geçti. Kısa süre önce, vakfın düzenlediği Metabolizma ve Yaşam Sempozyumu için Boston’daydık. Harvard Üniversitesi Dış İlişkilerden Sorumlu Rektör Yardımcısı ve dünyanın önde gelen Çin uzmanlarından Mark Elliott’la buluştuk. Eğitimden Türklerin kökenine uzanan bir sohbet gerçekleştirdik.
#Harvard ÜniversitesiTürkiye’de ve dünyada Bizans uygarlığı ile ilgili çalışmaların gelişimine katkıda bulunmak ve yapılan araştırmalar için bir platform işlevi görmek amacıyla “Türkiye’de Bizans Çalışmaları: Yeni Araştırmalar, Farklı Eğilimler” başlıklı bir konferans düzenleniyor.
#Boğaziçi ÜniversitesiBoğaziçi Üniversitesi ile 2007’den bu yana Bizans sempozyumları gerçekleştiren Koç Üniversitesi hemen hemen eşzamanlı olarak Bizans araştırmaları merkezlerini hayata geçirdiler. Bizlere o kadar yakın, bir o kadar da uzak Bizans’ı, Boğaziçi Üniversitesi’nden Bizans tarihi uzmanı Prof. Dr. Nevra Necipoğlu ile konuştuk
#Gani MüjdeBoğaziçi Üniversitesi ile 2007’den bu yana Bizans sempozyumları gerçekleştiren Koç Üniversitesi hemen hemen eşzamanlı olarak Bizans araştırmaları merkezlerini hayata geçirdiler. Bizlere o kadar yakın, bir o kadar da uzak Bizans’ı, Boğaziçi Üniversitesi’nden Bizans tarihi uzmanı Prof. Dr. Nevra Necipoğlu ile konuştuk.
Türkiye'de ve dünyada Bizans uygarlığı ile ilgili çalışmaların gelişimine katkıda bulunmak, bugüne kadar yapılan araştırmalar için bir platform işlevi görmek amacıyla Boğaziçi Üniversitesi (BÜ) bünyesinde Bizans Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi kuruldu.
#Boğaziçi ÜniversitesiSultan Abdülmecid tarafından Ayasofya Camii’nin restorasyonunda görevlendirilen Fossati kardeşlerin onarımlarını ve restorasyon öncesini gösteren gravürler kitaplaştırıldı. Fossati kardeşler, o dönem onardıkları Ayasofya’nın 25 adet gravürünü albüm halinde Abdülmecid’e hediye etmişti. Demirören Yayınları da Abdülmecid’e hediye edilen gravürlerin tıpkıbasımı olan 'Ayasofya' adlı kitabı özgün boyutlarında yeniden yayımladı.
#AyasofyaKarabük’te Eskipazar ilçesinde Hadrianopolis Antik Kenti’ndeki arkeolojik kazı çalışmalarında, Hz. Süleyman’ın at üzerinde elinde mızrak ile şeytanı mızrakladığı resmedilen kolye ucu bulundu. Kazı Başkanı Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersin Çelikbaş, kolyenin üzerinde ön yüzünde "Rabb’imiz kötülüğü yendi" yazsının, arka yüzünde ise 4 meleğin isimlerinin yer aldığını belirtti. Çelikbaş, “Anadolu arkeolojisinde bu güne kadar bu eserin benzer örneğine rastlanılmamıştır” dedi.
#Hadrianopolis Antik KentiKarabük’te Eskipazar ilçesinde Hadrianopolis Antik Kenti’ndeki arkeolojik kazı çalışmalarında, Hz. Süleyman’ın at üzerinde elinde mızrak ile şeytanı mızrakladığı resmedilen kolye ucu bulundu. Kazı Başkanı Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersin Çelikbaş, kolyenin üzerinde ön yüzünde "Rabb’imiz kötülüğü yendi" yazsının, arka yüzünde ise 4 meleğin isimlerinin yer aldığını belirtti. Çelikbaş, “Anadolu arkeolojisinde bu güne kadar bu eserin benzer örneğine rastlanılmamıştır” dedi.
#KarabükBu yıl ilk kez 12 ay boyunca çalışma yapılacak 20 alan dışında kalan arkeolojik kazılar sezonu kapattı. Biz de sezon sonunda Şanlıurfa’daki Karahantepe’ye gidip Prof. Dr. Necmi Karul başkanlığındaki çalışmaları izledik. Denizli’deki Hierapolis Antik Kenti’niyse kazı başkanı Grazia Semeraro’dan yerinde dinledik.
#Uygar TAYLANMersin'in incisi denizin ortasındaki Kızkalesi'nin karşısında yer alan ve dış kale olarak bilinen Korikos Kalesi'nde yapılan kazı çalışmalarında yaşam alanları ortaya çıkarılmaya başlandı. Yaşam alanlarının yanı sıra surlara 700 yıl önce yapılmış bir de tuvalet çıkması dikkat çekti.
#MersinMersin'in incisi denizin ortasındaki Kızkalesi'nin karşısında yer alan ve dış kale olarak bilinen Korikos Kalesi'nde yapılan kazı çalışmalarında yaşam alanları ortaya çıkarılmaya başlandı. Yaşam alanlarının yanı sıra surlara 700 yıl önce yapılmış bir de tuvalet çıkması dikkat çekti.
#KaleElazığ'da bir tarla sahibinin fidan dikmek için çukur açarken tesadüfen bulduğu, Roma ile Erken Bizans Dönemi'ne ait olduğu değerlendirilen 84 metrekarelik tek parça taban mozaiği gün yüzüne çıkarıldı. Üzerinde onlarca hayvan, ağaç ve bitki türleri tasvir edilen mozaiğin, büyüklüğü, bordürler ve geometrik desenleriyle Türkiye'de ilk olma özelliği taşıdığı değerlendiriliyor.
#ElazığABD'de bulunan 14 tarihi eserin Türkiye'ye iadesi dolayısıyla New York'taki Türkevi'nde tören düzenlendi. New York Başkonsolosu Büyükelçi Muhittin Ahmet Yazal’ın ev sahipliğini yaptığı törene Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew McDonald, New York İç Güvenlik Soruşturmalarından Sorumlu Özel Ajan Yardımcısı Kevin O'Malley, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı ile Türk ve Amerikalı sanatseverler katıldı
#AbdKayseri'nin Yeşilhisar ilçesinde, 2011 yılında afet bölgesi ilan edilip boşaltılan Başköy Mahallesi'ndeki, Osmanlı döneminde 1800’lü yıllarda Rumlar tarafından inşa edilen ve o dönem karakol olarak kullanılan tarihi ilkokulda, defineciler kaçak kazı yaptı. Definecilerin mahalleye büyük zarar verdiğini söyleyen muhtar Yusuf Tunçer (62), "Evler yıkılacak hale getirilmiş. Direklerin olduğu yerler oyulmuş, bu şekilde tahribat var. 2011'de kaya düşmesi sonucu boşaltılan bu tarihi köye kolluk güçlerimizin daha çok gelmesi veya kamera sistemi takılması veya bakanlıktan görevli tayin edilerek bu köyün tarihinin korunmasını istiyorum. Yoksa bu köyde büyük bir tarih yok oluyor" dedi.
#KayseriKayseri'nin Yeşilhisar ilçesinde, 2011 yılında afet bölgesi ilan edilip boşaltılan Başköy Mahallesi'ndeki, Osmanlı döneminde 1800’lü yıllarda Rumlar tarafından inşa edilen ve o dönem karakol olarak kullanılan tarihi ilkokulda, defineciler kaçak kazı yaptı. Definecilerin mahalleye büyük zarar verdiğini söyleyen muhtar Yusuf Tunçer (62), "Evler yıkılacak hale getirilmiş. Direklerin olduğu yerler oyulmuş, bu şekilde tahribat var. 2011'de kaya düşmesi sonucu boşaltılan bu tarihi köye kolluk güçlerimizin daha çok gelmesi veya kamera sistemi takılması veya bakanlıktan görevli tayin edilerek bu köyün tarihinin korunmasını istiyorum. Yoksa bu köyde büyük bir tarih yok oluyor" dedi.
#YeşilhisarBirleşik Krallık’ın İstanbul Başkonsolosluğu son üç yıldır ‘bizden biri’ne emanet… Ailesi 1950’li yıllarda Kıbrıs’tan İngiltere’ye göç eden bir ailenin mensubu olarak çocukluğu Zeki Müren, Orhan Gencebay dinleyip Yeşilçam filmleri izlemekle geçen Başkonsolos Kenan Poleo ile buluştuk. Söyleşi sırasında bol bol anneannesinden öğrendiği Türkçe’yi kullanan Poleo’nun en sevdiği kelimeler; estağfurullah, inşallah, maşallah ve ‘şöyle böyle’ymiş…
#Birleşik KrallıkMuğla'nın Bodrum ilçesi sınırlarında yer alan ve antik dönemde 'Anastasiapolis' olarak bilinen Kissebükü Antik Kenti'nde sürdürülen kazı çalışmaları, erken Bizans dönemine ait önemli bulgular ortaya çıkardı. Karya Bölgesi'nin sahil kentleri Keramos ve Halikarnassos'un kesişme noktasındaki Kissebükü'ndeki 2023 yılında kamulaştırılan alanlarda yapılan kazı çalışmalarında vaftiz yapılan dini merkez, ticari yapılar, hamam mozaikleri ve vaftizhanede yer alan duvar resimleri bulundu.
#BodrumMuğla'nın Bodrum ilçesi sınırlarında yer alan ve antik dönemde 'Anastasiapolis' olarak bilinen Kissebükü Antik Kenti'nde sürdürülen kazı çalışmaları, erken Bizans dönemine ait önemli bulgular ortaya çıkardı. Karya Bölgesi'nin sahil kentleri Keramos ve Halikarnassos'un kesişme noktasındaki Kissebükü'ndeki 2023 yılında kamulaştırılan alanlarda yapılan kazı çalışmalarında vaftiz yapılan dini merkez, ticari yapılar, hamam mozaikleri ve vaftizhanede yer alan duvar resimleri bulundu.
#BodrumBartın’ın Amasra ilçesinde 2022 yılında başlayan ‘Amastris Antik Kenti’ kurtarma kazısı, Cumhurbaşkanı kararnamesi ile bilimsel kazı olarak ilan edildi. Bartın Üniversitesi Arkeoloji Araştırma ve Uygulama Merkez Başkanı Prof. Dr. Fatma Çam Bağdatlı, "Önümüzdeki süreçte sütunlu kazı alanının çok geniş bir alanı kapsadığını, Roma kent planında yer alan bir yapıyla karşılaşacağımızı biliyoruz ve buradaki buluntu eserlerinin artacağını tahmin ediyoruz. Bedesten alanında ise geçen yıl bulunan su perisi heykeliyle birlikte Roma hamamının iyi korunduğu kazılar genişledikçe, daha önemli eserlerin bulunabileceğini söylememiz mümkün" dedi.
#BartınBartın’ın Amasra ilçesinde 2022 yılında başlayan ‘Amastris Antik Kenti’ kurtarma kazısı, Cumhurbaşkanı kararnamesi ile bilimsel kazı olarak ilan edildi. Bartın Üniversitesi Arkeoloji Araştırma ve Uygulama Merkez Başkanı Prof. Dr. Fatma Çam Bağdatlı, "Önümüzdeki süreçte sütunlu kazı alanının çok geniş bir alanı kapsadığını, Roma kent planında yer alan bir yapıyla karşılaşacağımızı biliyoruz ve buradaki buluntu eserlerinin artacağını tahmin ediyoruz. Bedesten alanında ise geçen yıl bulunan su perisi heykeliyle birlikte Roma hamamının iyi korunduğu kazılar genişledikçe, daha önemli eserlerin bulunabileceğini söylememiz mümkün" dedi.
#BartınMurat Cem Orhan şef olarak Cemal Reşit Rey’de ünlü Petersburglu Rus soprano Olga Peretyatko ile son kez muhteşem bir konser verdi. Bu benim ve birçok dostumuzun kabul edemeyeceği bir tasarruf. İstanbul’da belediyenin kültür dairesi genel sanat yönetmenliğini kaldırarak, yerini kollektif bir idareye bıraktı. Bu gülünçtür.
#Murat Cem Orhan Şef