×
Gelecek 20 yılda havacılıkta en büyük pazar Asya-Pasifik bölgesi olacak. Boeing’in hesabına göre bölgenin dünya havacılığındaki payı yüzde 35’e ulaşacak. Tam 11 bin 450 uçak teslim edilecek. Bu uçakların yüzde 60’ı büyüme amacıyla alınacak. Airbus’ın yaptığı tahminler de bu rakamlara çok yakın. Rapor, sadece bu bölgenin 1.5 trilyon dolarlık yolcu uçağı alacağına dikkat çekiyor.
Askeri pazarda da durum aşağı yukarı aynı. Çin’i en büyük tehdit gören bölge ülkeleri yeni tasarımlar için imalatçıları sıkıştırıyor. Çin’in savunma harcamalarının 2015’te 238 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
Pazardaki hızlı gelişme, 52 ülkeden 900 şirketi dünyanın üçüncü büyük havacılık fuarında Singapur’a getirdi.
SİNGAPUR AIRSHOW 2012
200 MİLYON DOLARLIK YATIRIM
Singapur için havacılık fuarı aynı zamanda binlerce insanın buraya gelmesi, turizmin ve ticaretin canlanması anlamına geliyor. Fuarın reklamları Singapur Havayolları’nın uçaklarında, Changi Havalimanı’nın duvarlarına dönüyor. Havalimanında ise özel bir fuar alanı oluşturulmuş. Dev hangarlar başka fuarlar için de kullanılıyor. Bu yatırımın bedeli tam 200 milyon dolar.
Binlerce görevli organizasyonun kusursuz işlemesi için çalışıyor. Hatta girişte iki yaşlı Çinli görevli her ziyaretçiye tek tek “Hoş geldiniz, iyi satışlar” diyor.
Sevginin en güzel yaşanacağı yer yükseklerdir.
Alıp sevgilinizi uçurun.
Uçuşan sevginizi, yükseklerle tanıştırın.
Yeryüzünün çirkinliklerini unutun, onu bulutların üstüne taşıyın.
Aşağıda kar, fırtına ya da yağmur...
Varsın olsun.
Uçağınız geciksin, içinde bir saat ya da daha fazla kalkışı bekleyin,
Ne önemi var...
Kaptan Pilot Mesut Özarıcı ve İkinci Pilot Ergün Tütüncü’nün kulağı telsizde. Londra Gatwick’e uçmak için taksi müsaadesi bekliyorlar. Ardından uçağı buzdan temizleyecek de-icing işlemi için sıra beklenecek.
Gelişmeleri, yaptıkları anonslarla anında yolcuya bildiriyorlar. Anonsta sesler mikrofonik. Hem Türkçeleri hem de İngilizceleri inanılmaz akıcı.
Yerdeki bekleme sırasında yolcudan çıt çıkmıyor. Ne bir homurdanma ne de bir şikayet... Merak edip kabine bakıyorum. Herkes kulaklığını takmış. Kişisel ekranlardan film seyrediyorlar. THY’nin tek koridorlu uçaklarındaki yeni kabin tasarımı, rahat koltukları, business ve ekonomide her koltuktaki kişisel ekranlarıyla işte bu durumda hayat kurtarıyor.
Kabin Amiri Aslı Karaşahin’ın ekibi Sinan Turhan, Gülçin Nurlu, Evrim Talip, Bilgen Bingöl, Deniz Özkara ve Aslı Orbay’dan oluşuyor. Amir Aslı Hanım bakışlarıyla, mimikleriyle tüm yolcuları kontrol ediyor. Her şeyin kusursuzluğu için ekibiyle uyumla çalışıyor.
Kalkış saatini 50 dakika geçtikten sonra taksi müsaadesi alabiliyoruz. Önümüzde beş uçak var. Hava trafiği yavaşlamış ama operasyon kaos yaşanmadan yürüyor. Atatürk Havalimanı Başmüdürü Celal Özuğur, odasını kriz merkezine taşımış. Gözü sadece uçaklarda değil. Kar küreyen operatörden apronda bavul yükleyen işçilere kadar herkes kontrolü altında.
Bu yıl ilk defa DHMİ apron ve pistleri tuz yerine özel kimyasallarla temizliyor. Böylelikle ne pist kapanıyor ne de taksi yolu buzlanıp uçuş emniyetini zorluyor.
İŞİN MALİYETİ
İstanbul’da böyle bir kar yağışı 5-10 yılda bir oluyor. Etkisi de sadece bir-iki gün sürüyor. Birçok yolcu Atatürk Havalimanı’nı yılın neredeyse üç-dört ayı kar altındaki Moskova veya Stockholm ile karşılaştırıyor. Pistleri anında açabilecek çok sayıda küreme aleti, aynı anda onlarca uçağa de-icing yapabilecek araç yatırımı çok pahalı. Alınsa bile bu araçların bakımı, kullanacak personelin durumu ne olacak?
Biometrik kimlik: Yolcu havalimanına geldiğinde parmak izi ve retina okumayla kimlik kontrolü yapılacak. Vize-pasaport ve bilet bilgilerine anında ulaşılacak. Böylece pasaportu kaybetme, kimliği evde unutma gibi dertler ortadan kalkacak. Check-in veya pasaport kuyrukları da bitecek.
Akıllı bilet: Uçuşla ilgili her türlü bilgi elektronik bilette olacak. Gecikmeler, kapı değişikliği anında yolcuya cep telefonundan iletilecek. Sistem aynı zamanda acil bir durumda yolcunun kan grubundan alerjilerine, yakınlarının telefon numaralarına kadar her türlü bilgiye kolaylıkla ulaşacak.
Yolcu kaybolmayacak: Terminalde salonu ararken yolcu yanlış bir yöne gittiğinde cep telefonundan otomatik olarak uyarılacak. Doğru istikamet önerilecek. Kapılarda anons yapılmayacak son çağrılar bile kişisel ekrana sesli olarak gelecek. Kaybolan bagajınızın o an nerede olduğu bilgisi cep telefonuna iletilecek.
Gerçek bilgiye ulaşın: Cep telefonu ya da tablet bilgisayarınıza bilet aldığınızda otomatik olarak yüklenecek program sayesinde gideceğiniz her noktayla ilgili bilgilere güncellemelerle anında gelecek. Ayrıca yolcu yorumları, çekilen fotoğrafları veya videoları interaktif olarak görecek.
Güvenli ödeme: Özellikle kredi kartlarıyla yapılan ödemede güvenlik sistemleri ne kadar gelişse de yolcular bu konuda hala endişe duyuyor. Yeni nesil sistemlerle yolcu harcama akışını kişisel ekranından takip edecek. Bir sorun yaşandığında anında müdahale edilebilecek.
Ücretsiz internet: Seyahatlerin yüzde 51’i iş amaçlı. Birçok yolcu yüksek tarifeler nedeniyle mobil cihazlardan internete bağlanmayı tercih etmiyor. Araştırma, yolcuların havalimanında, uçakta, gittiği şehirdeki otelde internet hizmetinin bedava olmasını istediğini ortaya koyuyor. İşletmeciler bu yönde yatırımlarını hızla artırıyor.
THY Teknik iş jeti pazarına giriyor
Türk Hava Yolları Teknik AŞ, iş jetlerinin kabinlerinde modifikasyon yapmak üzere Alman 328 Design şirketi ile ortaklık anlaşması imzaladı. İlk olarak hükümet uçuşlarında kullanılan Gulfstream GIV uçağının tüm koltuk, çalışma masaları, mutfak ve tuvaleti THY Teknik’te yenilenecek. Sonrasında ise filodaki diğer uçakların modifikasyonlarının yapılması planlanıyor.
GELECEĞİN YOLCU UÇAĞI UÇAN KANAT - FOTO GALERİ
NASA her ne kadar uzay çalışmalarıyla tanınsa da havacılık konusunda devrimci teknolojilerin geliştirilmesine çok ciddi destek veriyor. İki yıl önce en büyük üç Amerikalı uçak imalatçısı Boeing, Lockheed Martin ve Northrop Grumman’ı geleceğin yolcu uçağı tasarım çalışmasına davet eden NASA, ilk konsept dizayn projelerini teslim aldı.
NASA’nın yaptığı araştırmalar, geleceğin yolcu uçağının tasarımının ‘uçan kanat’ şeklinde olacağını ortaya koyuyor. Havacılık dünyasının 70 yıl önce tanıştığı bu tasarımın en büyük özelliği mükemmel aerodinamik performans sağlaması. Gövde ve kanatlar birleşip tek bir yapı oluşturduğu için bu dizaynda sürtünme en aza indiriliyor. Bunun anlamı, aynı yolcu sayısını daha az yakıt harcayarak uçurabilmek.
2010’da başlayan projede imalatçılara 224 yolcu kapasitesine sahip, menzili 14 bin 800 kilometre olacak, saatte 900 kilometre hızla uçabilecek tasarımlar yapılması istendi. Hedef, yüzde 40 yakıt tasarrufu ve çevrenin yüzde 75 daha az kirletilmesiydi. Üç imalatçı da 10 bin mühendis/saatlik çalışma sonrasında geliştirdiği farklı tasarımları NASA’ya sundu.
İLK UÇUŞ 2018’DE
Bilgisayar simülasyonlarıyla test edilen tasarımlar, beklenenden daha iyi çıktı. Gürültü oranlarındaysa motorların maksimum güçte çalıştığı kalkış sırasında 34 desibellik bir düşüş yakalandı. Ağustos ayında toplam 15 yıl sürecek projenin ikinci aşamasına geçiliyor. Bundan sonraki aşama, 2018’de yapılacak ölçekli modellerin ilk uçuşu. Gerçek performansını o zaman gösterecek bu tasarımların 2025’te imalata hazır hale getirilmesi planlanıyor. Eğer ‘uçan kanat’ rüştünü ispat ederse, yolcu uçakları şekil değiştirecek.
BOEING HEM JET HEM PROPFAN MOTOR ÖNERDİ
Boeing, 737 boyutlarında tasarladığı uçakta iki farklı model geliştirdi. Jet kullanan konsept çift motorlu. Daha az yakıt harcayan ve ‘propfan’ olarak adlandırılan dev pervanelere sahip tasarımsa üç motorlu. Propfan’da motor sayısı artarken yüzde 52’ye kadar yakıt tasarrufu sağlanması öngörülüyor. Boeing tasarımda ilk ölçekli modeli 2008’de uçan XB-48B modelinden yararlandı.
ATATÜRK HAVALİMANI LİDER
* Atatürk Havalimanı, 1. Grup’ta yani yolcu trafiği 30 milyon üzerindeki havalimanları arasında açık ara büyüme rekoru kırdı. Geçen yıl yüzde 18.7 ile ilk sıradaki Atatürk Havalimanı’nı, yüzde 6.3 ile Barselona, yüzde 5.2 ile Münih izledi.
* Yolcu sayısı 10-20 milyon arasında yer alan ikinci kategorideyse Antalya Havalimanı yüzde 21.8’lik büyümeyle lider oldu. Moskova Shermetova yüzde 18.1, Oslo da yüzde 11.8 oranında yolcu sayısını artırdı.
* Yolcu sayısı 10 milyona kadar olan üçüncü kategoride Venedik yüzde 36.5, Tenerife yüzde 13.7 büyürken İzmir Adnan Menderes Havalimanı da yüzde 11.8’lik artışla üçüncü sırada yer aldı.
YAZ SEZONUNUN YENİ HATLARI
* TÜRK HAVA YOLLARI: Moskova’da Domodedovo’ya yapılan uçuşlar 25 Mart’tan itibaren Vnukovo Havalimanı’na alınıyor. THY, Antalya’dan da Vnukovo’ya uçmaya başlayacak. İstanbul Atatürk’ten 14 Mart’ta Novosibirsk, Sana’ya da 27 Mart’tan itibaren aktarmasız seferler yapılacak. THY’nin bu yıl planlanan yeni uçuş noktaları arasında Bremen, Leipzig/Halle, Mogadişu ve Ulanbator var.
* PEGASUS: Kazakistan’da Almatı’ya uçuşlar 26 Ocak’ta başlıyor.
* ATLASJET: Havayolu 7 Nisan’dan itibaren Antalya, 8 Nisan’dan itibaren de İstanbul Atatürk Havalimanı’ndan Londra Stansted’e tarifeli uçuşlar yapacak.
Avrupa Birliği ülkelerinde 2005’ten bu yana uygulanan yolcu hakları, yeni yılla birlikte Türkiye’de de yürürlüğe girdi. Havayolu şirketleri yolcularını mağdur ettiğinde ağır tazminatlarla karşı karşıya. Yönetmelik, Türk bayraklı havayolu şirketlerinin Türkiye’deki havalimanlarını iniş veya kalkış noktası olarak kullandıkları tüm uçuşlarda uygulanıyor. Yabancı havayolu içinse sadece kalkış noktasının Türkiye’deki bir havalimanı olduğu seferlerde bu yeni kurallar geçerli.
UÇAĞA KABUL EDİLMEME: Havayolları, bazı yolcuların son anda uçuşlarını değiştirme veya iptal etmesi nedeniyle ciddi zarar ediyor. şirketler, sektördeki yüksek maliyetleri göz önüne alarak uçağın kapasitesinden fazla bilet satabiliyor.
Uçağa alınabilecek yolcudan daha fazlası terminalde check-in kontuarına geldiğinde bazıları uçamıyor. ‘Denied boarding’ olarak adlandırılan bu durumda havayolunun rezervasyonundan feragat edecek gönüllüler bulmak için duyuru yapması gerekiyor.
Yeterli sayıda yolcu bulunmazsa, iradeleri dışında uçuşa kabul edilmeyen yolculara, iç hat uçuşlar için 100 Euro, dış hat uçuşlardaysa 1500 kilometre veya daha kısa tüm uçuşlar için 250 Euro, 1500-3500 kilometre arası uçuşlar için 400 Euro, daha uzun uçuşlar için 600 Euro’nun Türk Lirası karşılığı tazminat olarak ödeniyor.
Ancak havayolu, yönetmelikteki şartlara sahip başka bir uçuş teklif ettiği takdirde sadece tazminatın yarısını ödemekle yükümlü. Ayrıca tazminatın nakit ödenmesi de zorunlu değil.
SEFER İPTAL EDİLİRSE: Havayolu böyle bir durumda yolculara yardım teklif ediyor. Yolcular, planlanan hareket zamanından öngörülen sürede haberdar edilmediğinde tazminat alma hakkına sahip. Uçuşu yapan havayolu, tüm tedbirleri almasına rağmen olağanüstü hallerin yani meteorolojik veya başka nedenlerin iptale neden olduğunu kanıtlayabildiği takdirde tazminat yükümlülüğünden kurtuluyor.
SEFER ERTELENİRSE
Planlanan hareket saatine göre seferin tüm iç hatlarla 500 kilometreden daha kısa dış hat uçuşları için iki saat, dış hatta 1500-3500 kilometre arası üç saat, daha uzun uçuşlar için dört saat veya daha fazla ertelenmesi yani rötar yaşanması durumunda havayolu şirketleri yolculara ek hizmet vermek zorunda. Rötar süresine göre sıcak ve soğuk içecekler, günün zamanına göre kahvaltı veya yemek; ayrıca telefon veya e-posta hizmetiyle eğer beklenen uçuş bir sonraki gündeyse konaklama hizmeti sunmakla yükümlü. Rötar beş saatten fazlaysa, yolcular bilet ücretini geri alma ve seyahatinin ilk başlangıç noktasına dönmeyi sağlayacak dönüş uçuşunun ücretsiz sağlanmasını talep hakkına da sahip.
Varlıklarının büyüklüğünü göstermek isteyen özellikle Ortadoğulu işadamları, dev yolcu uçaklarını uçan saraya dönüştürüyor. Normalde yolcu kapasitesi maksimum 19 koltuğa çıkan Gulfstream G550, Falcon 7X veya Global Express gibi ultra uzun menzilli iş jetleri onları kesmiyor. Son yıllarda ağırlıklı olarak Ortadoğulu işadamları ve prensler, Airbus’ın A380 veya Boeing’in 747-8 gibi büyük yolcu uçaklarını tercih ediyor.
Bütününe ekonomi koltuğu yerleştirildiğinde 850 kişinin yolculuk yapacağı uçağı özellikle şeyhler, yatak odasından hamama kadar değişik düzenlemelerle gökyüzündeki sarayları haline getiriyor. 300 milyon dolardan daha pahalı uçakları özel düzenleyenler, içine bir ya da iki otomobillik garaja kadar her şeyi koyduruyor.
Bir A380 yolcu uçağının liste satış fiyatı 375 milyon dolar. Boeing 747-8 ise 332 milyon dolar. Pazarlıklar, havayollarının aksine tek uçak üzerinden yapıldığı için imalatçılar pek fazla indirim de yapmıyor.
MODİFİKASYON İKİ YIL SÜRÜYOR
İş sadece böyle bir yolcu uçağını almakla da bitmiyor. Yaklaşık 1.5-2 yıl süren kabin modifikasyonu için uçak içi tasarımı konusunda uzmanlaşmış Almanya’daki Lufthansa Technick veya Ysviçre’deki Jet Aviation şirketine teslim ediliyor. Dev uçakların kabinleri, sahibinin istekleri doğrultusunda ‘uçan saray’ haline getiriliyor.
Kimi zengin, kabinde Türk hamamı istiyor kimi özel tasarım jakuzi yaptırıyor. Hatta uçağa merdiven yerine alt bölüme yerleştirilen asansörle binmeyi tercih edenler bile var.