×
Adım atmadığım havalimanı sayısı sayılabilecek kadar az. Hepsinin özel yolcu salonlarını gördüm. Birkaç rahat koltuk, salon ne kadar büyük olursa olsun bir ya da iki ikram masası yer alır. İkramlar 5-6 çeşittir, içecek dâhil 20’yi geçmez. Duş vardır. Çoğu sıradan tasarımlardır. Buna Lufthansa’nın ünlü Senatör Lounge’ı da dâhil. Rahat edersiniz, keyif alırsınız, ihtiyaçlarınıza kısmen cevap verir…
Ama İstanbul’daki öyle değil. Girince büyülenirsiniz. Çok etkilenirsiniz. Şimdi THY’nin bir Do&Co yapımı dubleks hale gelen Lounge İstanbul salonuna girerseniz, şaşkınlığınız hayranlıkla buluşur.
Do&Co’nun patronu, dünyanın en ünlü ikram şirketinin sahibi Attila Doğudan, salonu neredeyse elleriyle yapmış. THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu ve Genel Müdür Temel Kotil onun için bütün engelleri kaldırmış. Elini tutmamışlar. Su yolunda akmış. Bir mucize ortaya çıkmış.
Bir köşesinde mantı açılan, diğer yanında börekler pişen, köfteler yapılan 3500 metrekarelik salonda ister masaj yaptırın, ister golf oynayın, isterseniz çantanızı mükemmel bir dolaba kitleyip tarihi doku içinde otomobil yarıştırın… Ya da gidip özel bir odada müthiş bir konforda bağlantılı uçağınızı beklerken dinlenin.
Salonun tuvaletleri öylesine görkemli ki, hele kadın yolcular makyaj köşelerine kadar çok rahat edecekler. Tuvaletlerin bir uluslararası kural olan dışarı açılan kapıları, hijyen şartlarındaki yüksek kalite, hepsi, hepsi harika.
Ama görmek lazım. THY’nin özel yolcu programına katılıp, birkaç saat erken havalimanı gidip bu salonun keyfini yaşamak lazım.
PİŞERKEN İZLEYİN
İnsanoğlunun aklını oynatmadan önce neler yaptığını ancak bu salonda görebilirsiniz. Sunulan her şeyin aslına uygun imal edilişine tanıklık edebilirsiniz. Pideden böreğe, mantıdan gözlemeye, köfteden pilava her şey gözünüzün önünde pişiyor. Damağınızda lezzeti doruğa çıkarıyor. Bu dubleks salonda merdivenlerle aşağı inilen yeni bölüme çelik bir dünyanın içinden geçilerek ulaşılıyor.
Sağlıklı bir insan günde ortalama 7 kez tuvaleti kullanıyor. Ya uçaklarda? Kuşkusuz uçuşun uzunluğu, yolcunun yediği-içtiği ve metabolizması bu sayıyı belirliyor. İkram sonrası ve uçak inişe yaklaşırken tuvalet kullanımı hızla artmaya başlıyor. Tuvalette kalma süresi ise ortalama 4 dakika.
Tuvalet tasarımları son yıllarda giderek daha kullanışlı hale geliyor. Aydınlatma sistemi, fotoselle çalışan musluklar, çöp kutularının kapakları gibi detaylar bir çok havayolu tarafından tercih ediliyor. Ancak kabine daha fazla koltuk koymak için bazen tuvaletlere ayrılan alanlardan çalınmak zorunda kalınabiliniyor. Veya Ryanair’in patronunun ‘Uçak tuvaletlerini paralı hale getirebiliriz’ demesi günlerce kamuoyunda tartışılabiliyor.
EN ÇOK NE DÜŞÜRÜLÜYOR
Cebinizden düşen gözlük sistemin tıkanmasına, tuvaletin devre dışı kalmasına neden olabiliyor. Tıkanan tuvaletlerden en çok çocuk bezi, pasaport, saat ve cüzdan çıkartılıyor. Sistemin dayanıklı olması için örneğin Airbus A380 uçaklarının borularında titanyum kullanılıyor. Vakum sistemine yapılan testlerde tuvalete düşürülen kalem pile rağmen düzgün çalıştığı görülüyor.
Bir de tuvalette unutulanlar var. Takma dişler ilk sırada. Cep telefonlarının oranı da yüksek. Ama en ilginci geçen yıl bulunan altın külçeleriydi. Hangi yolcunun unuttuğu bilinmiyor ama Jet Airways’e ait uçağın tuvaletinde 1 milyon dolar değerinde altın külçeleri bulunmuştu.
En garip sorular
SİFON YOLCUYU ÇEKER Mİ: Uçak tuvaletleriyle ilgili en çok sorulan soruların başında vakum sistemiyle çalışan sifon geliyor. En az suyla maksimum temizlik için tuvaletlerde vakum sistemi kullanılıyor. Düğmeye basıldığı an saatte 160 kilometre hızla her şeyi içine çekiyor. Uçağa yüklenen suyun üçte biri sifon sistemince kullanılıyor. Her basışta yarım metre küp hava vakum sistemince adeta yutuluyor.
Araştırmalara göre tatile giderken seçimi yüzde 80 oranında kadınlar yapıyor. Kalınacak otelden hatta kiralanacak aracın rengine kadar kadınlar karar veriyor. Kuşkusuz hangi havayoluyla uçulacağı kadınların onayında geçiyor.
Seyahat eden kadın oranı yükseldikçe, Avrupalı uçak imalatçısı Airbus bir çalışma başlattı. Hem farklı milletten kadın yolcular hem de havayolları ile bir araya gelen Airbus mühendisleri, kabinde gerçekleştirilecek değişikleri belirlemeye başladı. Kadın yolcuların ortak özelliği, kabinde yapılan küçük bir değişikliği bile hızla fark etmesi.
ERGONOMİK KOLTUKLAR
Genellikle koltuk tasarımında erkek yolcuların vücut ölçüleri göz önüne alınır. Airbus, farklı tasarım ile kadın yolcuların daha rahat edecekleri koltuklar üzerinde çalışıyor. Burada kadın ergonomisi daha da öne çıkacak. Yeni tasarımlar, kadınların bacak ve kol uzunluklarına göre yapılacak. Erkeklere oranla bel ağrısından daha fazla şikayet eden kadınlar için koltukların bel boşluğunu almasına önem verilecek.
TUVALETLER BÜYÜYOR
Uçakta tuvaletleri en çok kadın yolcular tarafından kullanılıyor. Kalış süreleri de erkeklere göre daha uzun. Tuvaletler daha kullanışlı hale getirilirken hacimler büyüyecek. Özellikle kapıların tasarımları rahat açılış için değişecek.
Japonya’da başlayan uçakta kadın tuvaleti uygulamasına farklı milletlerden kadınlar da sıcak bakıyor. Özellikle geniş gövdeli uçaklarda bu tasarıma gidilmesini istiyorlar.
Yıllardır duyduğunuz “Biletini erken satın alan ucuza uçuyor” sözleri sonunda Türkiye için formülize edildi. İnternet üzerinden bilet araştırma, rezervasyon ve satın alma bilgilerini inceleyen Skyscanner’ın raporuna göre Türk yolcu en ucuz dış hat biletini uçuştan 27 hafta önce yakalıyor. Dış hat uçuşlarında bilet fiyatı önce ortalamanın yaklaşık yüzde 5 altında satışa sunuluyor. Ancak 27’nci haftaya gelince doluluk oranları yeterli olmadığı için havayolu şirketi tarafından fiyatlar indiriliyor. Böylece ortalama fiyattan yüzde 15 ucuza satın almak mümkün olabiliyor.
Uçuş yaklaşırken yani 10’uncu haftada yine de ortalamanın yaklaşık yüzde 8 altında bilet satın alabilmek mümkün. Ancak iki hafta kala fiyat hızla tırmanmaya başlıyor. Son günlerde ise fiyat ortalamanın yüzde 15 üzerini görebiliyor.
YÜZDE 57’MİZ UYGUN FİYATLARI KAÇIRIYOR
Türkler genelde son dakikacı. Promosyonları takip ediyor ancak bunları satın almakta da hızlı davranamıyor. Yolcuların yüzde 57’si tatil için en uygun bilet satın alma dönemini kaçırıyor.
Türk Hava Yolları, 9-15 Şubat arasında geçerli kampanyasında sevgililere özel promosyon yapıyor. Birlikte seyahat eden çiftlerden ikinci bileti tüm yurtdışı hatlarında vergiler hariç 1 Euro’ya satıyor.
Özel yolcu programı Miles&Smiles üyeleri, örneğin Avrupa hatlarında ilk bilete 99 Euro, ikinci bilete ise 1 Euro ödüyor. Bu fiyatlara vergiler ve hizmet harçları dahil değil.
Aynı promosyonla, Türki Cumhuriyetler ve Ortadoğu şehirlerine gerçekleşecek uçuşlarda ise ilk bilet vergiler hariç 199 Euro. Eğer bu hatlarda business class bilet alırsanız, ilk biletin fiyatı 599 Dolar’dan başlıyor.
AFRİKA’DA 26 NOKTA
THY ile bu tarihlerde Cezayir, Trablus, Bingazi, Misrata, Sebha, Tunus, Kazablanka, Hartum, Nouakchott noktalarına ekonomi sınıfta (vergiler hariç) 249 Euro, business 599 Euro, Afrika’da Addis Ababa, Nairobi, Mombasa, Entebbe, Darüsselam, Kilimanjaro, Mogadişu, Cibuti, Kinşasa, Lagos, Niamey, Dakar, Akra, Abidjan, Ogadougou, Yaounde, Douala, Johannesburg, Cape Town, Libreville noktalarına ekonomi sınıfta (vergiler hariç) 399 Euro, business ise 999 Euro’dan uçulabiliyor.
AMERİKA 399 EURO
Amerika kıtasında ise New York, Chicago, Washington, Los Angeles, Houston, Toronto, Sao Paulo, Buenos Aires’e ekonomi sınıfta (vergiler hariç) 399 Euro’ya bilet alabilirsiniz. İkinci yolcuya 1 Euro kampanyası, bu hatta da geçerli. Eğer Amerika’ya business class uçmak isterseniz, gidiş-dönüş ücreti vergiler hariç 1099 Euro.
İlginç cevaplar aldı. Siz de rahat uçmak, sorunsuz seyahat etmek istiyorsanız, bu sırlara ortak olun.
1-Az eşyayla uçun
Hedefiniz kabine alabileceğiniz boyutta bir çantayla seyahat etmek olsun. Kullanmayacağınız eşyalardan kurtulun. Hem ek ücret ödemeyin hem de indiğinizde uzun süre bagaj beklemek zorunda kalmayın.
2-Güvenlik sırasına çocuklu ailelerin arkasından girmeyin
İşlemler uzayacaktır. Zamanınız kısıtlıysa hazırlıklarınızı yapın, cihazda ikaz verecek şeyleri, çantanızdaki bilgisayarı çıkarmayı unutmayın.
3-Yan koltukta kim oturuyor
Check-in sırasında bebekli ailelerden, kalabalık olarak seyahat eden gruplardan uzakta oturmak istediğinizi görevliye söyleyin. Koridor tarafında oturuyorsanız, kadın yolcuların erkeklere oranla daha fazla tuvalete gittiğini unutmayın.
Ama bazı havayolları küçük değişikliklerle fark oluşturdu. Sektörü takip eden airlinetrends.com sitesi, en çok ilgi gören yenilikleri belirledi. Bu uygulamalar arasında dijital olanlar giderek öne çıkması da dikkat çekti. İşte bizi uçuran uygulamalar...
1. Gazeteler ekranda
Artık birçok havayolu, uçakta gazete-dergi dağıtmak yerine mobil uygulamalarına bunları yüklüyor. İsteyen istediği yayını okuyor.
2. 70 çeşit yemek
AirBaltic, yolcularının uçakta satın aldıkları ikram çeşitlerinde rekor kırdı. Yolcu ikram tepsisini kendi oluşturuyor. İstediği yiyecekleri seçiyor ve internet sitesinde tepsisine yerleştiriyor. Sipariş verdiği gibi tepsi uçakta önüne geliyor. Bu uygulamayla ikram satışları üç kat arttı.
3. Elektronik bagaj etiketiBritish Airways, yırtılan, kopan ve kaybolan kâğıt bagaj etiketlerini kaldırıyor. Artık yolcular cep telefonlarınca okunacak barkoda sahip dijital bagaj etiketlerine sahip olacak. Yolcular check-in sonrası akıllı telefonlarına gelen bilgiyi okutarak bavulunu teslim alacak. Aynı zamanda cep telefonu üzerinden bagajının nerede olduğunu an ve an takip edebilecek.
4. Android ekran
Aktarma mı yapmak, yoksa gideceğiniz yere direkt uçuşla mı gitmek istersiniz? Tabii ki bu sorunun cevabına bilet fiyatlarından üye olduğunuz havayolu özel yolcu programlarına, toplam uçuş süresinden havayolunun kabinde sunduğu hizmetlere kadar etki edecek birçok faktör var.
Ama yolcuların önemli bölümü gideceği yere tek uçuşla ulaşmak istiyor. Özellikle uzun menzilli seferlerde bu daha çok öne çıkıyor.
Yolcuların önemli bölümü havacılıkta non-stop olarak adlandırılan doğrudan yapılan seferleri tercih ediyor. Kuşkusuz bu durum uçak imalatçıları tarafından da yakından takip ediliyor. Boeing 787, Airbus A350XWB gibi uçaklar hep bu yaklaşımın ürünü…
19 SAAT UÇULUR MU
Dünyanın en uzun uçuşu, kasım sonuna kadar Singapur Havayolları’na aitti. 15 bin 345 kilometrelik Singapur-New York seferinde özel yakıt tanklarına sahip Airbus A340-500 tipi uçaklar kullanılıyordu. Bu uçuş tam 18 saat 50 dakika sürüyordu… Seferler, Singapur Havayolları’nın A340-500’leri filodan çıkarması ile son buldu.
YENİ REKOR
Şimdi rekor Avustralyalı Qantas Havayolları’nda. Sydney-Dallas arasındaki uçuş Boeing 747-400ER’larla 15 saat 25 dakika. Ama kat edilen mesafe 13 bin 804 kilometre. Bu uçuşu 13 bin 582 kilometre ile Johannesburg-Atlanta uçuşu izliyor. Delta’nın yaptığı bu sefer 16 saat 55 dakika sürüyor. Aradaki fark, uçuş rotaları ve havayolu şirketinin tercih ettiği uçak hızından kaynaklanıyor.